Temat: sand and gravel - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Rynek kruszyw żwirowo-piaskowych w Polsce północno-wschodniej
Sand&gravel aggregates market in the northeastern Poland
Autorzy:: Smakowski, T.
Galos, K.
Guzik, K.
Szlugaj, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/170802.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:: kruszywa żwirowo-piaskowe
kruszywo naturalne
sand and gravel aggregates
natural aggregates
Opis:: Zaprezentowano obszerną analizę rynku kruszyw żwirowo-piaskowych w Polsce północno-wschodniej, obejmującej trzy województwa: mazowieckie, podlaskie i warmińsko-mazurskie. Podano główne trendy rozwoju produkcji tych kruszyw w omawianym regionie oraz strukturę rodzajową produkcji. Szczegółowo omówiono obszary koncentracji produkcji kruszyw żwirowo-piaskowych, uwzględniając zmiany znaczenia poszczególnych ośrodków produkcji na przestrzeni lat. Ustalono - także w ujęciu ilościowym - główne kierunki dostaw kruszyw (głównie żwirów) do miejsc ich użytkowania, w tym przede wszystkim do aglomeracji warszawskiej. Przeanalizowano również związki rozwoju produkcji kruszyw w niektórych powiatach z realizacją budowy dróg na tym terenie (użytkowanie piasków i pospółek na podbudowę i nasypy drogowe). Poruszono także problematykę uwarunkowań logistycznych dostaw kruszyw żwirowo-piaskowych do głównych odbiorców, w tym główne drogi transportu samochodowego oraz znaczenie transportu kolejowego.
The paper presents comprehensive analysis of sand&gravel aggregates market in NE Poland, i.e. in the Mazowieckie, Podlaskie and Warmińsko-Mazurskie voivodeships. The main tendencies of sand&gravel aggregates production are given, together with their assortment structure. Areas of sand&gravel aggregates production are reviewed in detail, with analysis of changes of particular production centres importance. The main directions of aggregates transportation to main users, especially to Warsaw agglomeration, are determined. Relations of new roads construction to sand usage are also investigated. Finally, logistic conditions of sand&gravel aggregates transportation to their main consumers in the analysed region are reviewed, taking into account main roads of truck transport and importance of railway transport.
Źródło:: Górnictwo Odkrywkowe; 2011, 52, 6; 72-78
0043-2075
Pojawia się w:: Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Zapotrzebowanie na kruszywa żwirowo-piaskowe w Polsce w ujęciu regionalnym
Demand for sand&gravel aggregates in Poland on the regional level
Autorzy:: Galos, K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/170804.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:: kruszywa żwirowo-piaskowe
budownictwo mieszkaniowe
beton
sand and gravel aggregates
housing
concrete
Opis:: W artykule zaprezentowano podstawowe trendy w użytkowaniu kruszyw żwirowo-piaskowych w Polsce, z określeniem obecnych wielkości zapotrzebowania na te kruszywa w ujęciu krajowym. Na podstawie analizy trendów w zakresie budownictwa kubaturowego, a także rozwoju produkcji betonu towarowego w poszczególnych województwach, przedstawiono ocenę wielkości zapotrzebowania na te kruszywa w poszczególnych województwach w ostatnich latach. W nawiązaniu do powyższych analiz przedstawiono także ocenę źródeł produkcji tych kruszyw w poszczególnych województwach, co pozwoliło na określenie regionalnych relacji popytu do podaży na kruszywa żwirowo-piaskowe w ostatnich latach. Podano także spodziewane zmiany w zakresie tych relacji w najbliższym czasie.
The paper presents basic tendencies in consumption of sand&gravel aggregates in Poland, with estimation of current quantities of this demand. Taking into account trends in cubic volume of buildings constructed, as well as quantities of ready-mix concrete production in particular voivodeships, level of demand for sand&gravel aggregates was estimated for each voivodeship. Appraisal of regional sources of such aggregates in each voivodeship was also made. It made possible to establish regional demand/supply relations for sand&gravel aggregates in recent years. Expected changes in these relations in the nearest future were also discussed.
Źródło:: Górnictwo Odkrywkowe; 2011, 52, 6; 66-71
0043-2075
Pojawia się w:: Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Inwentaryzacja parametrów niezagospodarowanych złóż piasku i żwiru w województwie małopolskim
The inventory of parameters of undeveloped sand and gravel deposits in the Małopolska Province
Autorzy:: Machniak, Ł.
Drzazga, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/394824.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:: piaski i żwiry
złoża niezagospodarowane
jakość złóż
inwentaryzacja
sand and gravel
undeveloped deposits
quality of deposits
inventory
Opis:: Sumaryczne zasoby geologiczne w 180 udokumentowanych, niezagospodarowanych złożach piasku i żwiru w województwie małopolskim wynoszą ponad 1,35 mld Mg, co stanowi około 11% zasobów takich złóż w kraju. W artykule przedstawiono charakterystykę ich parametrów złożowych, do których zaliczono: powierzchnię złoża, grubość nadkładu, miąższość serii złożowej, wartość punktu piaskowego, zawartość pyłów, klasy bonitacyjne gleb, głębokość wód podziemnych. Analizą objęto złoża o zasobach geologicznych powyżej 1 mln Mg (84 złoża), których sumaryczne zasoby stanowią 98% zasobów niezagospodarowanych w województwie małopolskim. N a podstawie danych uzyskanych z N arodowego Archiwum Geologicznego w Warszawie (dokumentacje geologiczne lub dodatki) wynika, że średni punkt piaskowy analizowanych złóż wynosi 56%, zawartość pyłów 3,8%, grubość nadkładu 1,6 m, miąższość kopaliny 8,4 m. Dla obliczonej średniej wartości punktu piaskowego, ilość zasobów żwiru w złożach niezagospodarowanych należy określić na poziomie około 600 mln Mg.
The total geological resources in 180 undocumented, undeveloped deposits of sand and gravel within the Małopolskie Province amount to over 1.35 billion Mg, i.e. to ca. 11% of such resources in Poland. The paper presents a description of parameters characterizing these deposits, that include: the deposit area, overburden thickness, productive series thickness, overburden to the productive series ratio, sand content, silt content, quality classes of soil, and depth to groundwater. The analysis covered deposits with the in place resources of over 1 million Mg (84 deposits), whose combined resources amount to 98% of the undeveloped resources in the Małopolskie Province. The data from the N ational Geological Archive in Warsaw (geological documentations or addenda) imply that for the deposits analyzed, the average parameters are as follows: sand content – 56%, silt content – 3.5%, overburden thickness – 1.6 m and productive series thickness – 8.4 m. The amount of gravel should be determined at about 600 million Mg Ffor the calculated average value of sand content in the undeveloped deposits.
Źródło:: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 96; 189-200
2080-0819
Pojawia się w:: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Górnictwo odkrywkowe kopalin okruchowych – spojrzenie geoprzestrzenne
Mining of clastic mineral – geospatial analysis
Autorzy:: Machniak, Ł.
Kozioł, W.
Łochańska, D.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/167127.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: górnictwo odkrywkowe
kopaliny okruchowe
piaski i żwiry
opencast mining
clastic minerals
sand and gravel
size structure of deposits
Opis:: Złoża kopalin okruchowych są najpowszechniej eksploatowane spośród wszystkich złóż surowców mineralnych w Polsce. Wydobycie kopalin okruchowych w 2014 roku wyniosło około 158 mln Mg, w tym tylko piasków i żwirów 146,5 mln Mg. W artykule na podstawie danych geoprzestrzennych o złożach, obszarach górniczych oraz terenach górniczych przedstawiono charakterystykę struktury wielkości tych powierzchni, jak również wzajemną ich relację w odniesieniu do poszczególnych kopalin oraz granic administracyjnych województw. Przedstawiono również porównanie tych powierzchni w odniesieniu do powierzchni kraju, województw oraz form ochrony przyrody.
The deposits of clastic mineral are the most exploited of all mineral deposits in Poland. The production of clastic minerals in 2014 amounted to approx. 158 million Mg, including sands and gravels with 146.5 million Mg. On the basis of geospatial data of deposits and mining areas, the size of the structural characteristics of these data, as well as their relationship in relation to particular minerals and administrative borders of provinces has been presented. A comparison of the areas with respect to the areas of countries, regions as well as nature conservation was presented as well.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2015, 71, 9; 92-97
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Wpływ budowy autostrad i dróg szybkiego ruchu na poziom wydobycia pospolitych kopalin skalnych w Polsce
The effect of motorway building on common rock raw material resources and mining in Poland
Autorzy:: Bąk, B.
Piotrowska, A.
Radwanek-Bąk, B.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2085880.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:: pospolite kopaliny skalne
wyczerpywanie zasobów
infrastruktura komunikacyjna
budowa autostrad
crushed stones
sand and gravel
mineral resources
output
motorways construction
Opis:: Artykuł jest poświęcony wielowątkowej tematyce związanej z gospodarką kopalinami skalnymi użytkowanymi do produkcji kruszyw mineralnych, wykorzystywanych przy budowie i modernizacji sieci drogowej – w szczególności autostrad w Polsce. Przeprowadzona analiza krajowej bazy zasobowej tych kopalin wskazuje na duży potencjalny stan ich rezerw w skali krajowej, przy równoczesnym deficycie w wielu jego regionach. Spowodowane jest to nierównomiernym rozmieszczeniem geograficznym złóż. Coraz większym problemem jest ograniczenie dostępności złóż, wynikające z wymogów ochrony środowiska, planowania przestrzennego i powiązania własności złóż z własnością terenów. Ze względu na wysokie koszty transportu, w regionach deficytowych korzysta się z surowców importowanych oraz wykorzystuje się surowce zastępcze (np. w centralnej Polsce kruszywa mineralne z nadkładu złóż węgla brunatnego) lub kopaliny o niższej jakości. Szczegółowe analizy wykonane na wybranych odcinkach autostrad wskazują, że budowa taka pociąga za sobą aktywizację gospodarczą całego regionu. Uszczuplenie zasobów kopalin pospolitych jest rekompensowane wzmożonym dokumentowaniem nowych złóż i poszukiwaniem perspektyw surowcowych. W odniesieniu do krótkotrwałej, ale masowej eksploatacji kopalin pospolitych, pilnym zadaniem jest rewitalizacja terenu.
Presented paper is dedicated to several aspects of rock raw material management and production of natural crushed aggregates used in road building. The analysis of domestic basis of mineral raw material shows the theoretically huge amount of those in the whole country scale, but high insufficiency in the regional and local scale. The reason of such situation is unequal spatial distribution of the mineral deposits as well as growing restrictions of those availability and mining limited by environmental protection, land use planning and the related ownership rights. Also because the high cost of the raw material transportation the part of demand is covered by import or substitutes (for example in the central Poland natural aggregates coming from lignite deposits overburden). Detailed analysis made for chosen motorway sections show the general development of the whole region involved in a building. Decrease of common mineral commodity is balanced by increase of new deposits and growth of geological research. There is a necessity of multilevel activity to minimize negative impact caused by fast and large scale exploitation. The recognition of mineral deposits is the component of general knowledge of geology of Poland. The costs of regional reconnaissance and preliminary prospecting should be covered from public funds. Their results can be presented to investors for detailed exploration and mining.
Źródło:: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2010, 439 (2); 237--247
0867-6143
Pojawia się w:: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Waloryzacja i hierarchizacja złóż kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w północno-wschodniej Polsce
Valorization and hierarchy of natural sand-gravel aggregates deposits in North-eastern Poland
Autorzy:: Kot-Niewiadomska, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/394261.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:: waloryzacja
hierarchizacja
kruszywa naturalne żwirowo-piaszczyste
północno-wschodnia Polska
valorization
hierarchy
natural sand and gravel aggregates
north-eastern Poland
Opis:: Celem artykułu była odpowiednia selekcja i uporządkowanie złóż perspektywicznych kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych północno-wschodniej Polski, pod względem atrakcyjności ich zagospodarowania, z uwzględnieniem czynników geologiczno-górniczych i środowiskowo-planistycznych. Waloryzacja opierała się na czterech kryteriach: złożowo-surowcowych, górniczych, środowiskowych i planistycznych. Przyjęte kryteria złożowo-surowcowe pozwoliły na wytypowanie do waloryzacji tylko 31 złóż, spośród ponad 1300 niezagospodarowanych lub zaniechanych w województwie warmińsko-mazurskim, mazowieckim i podlaskim. Niezbędne warunki, które złoża musiały spełnić to zasoby przekraczające 5 mln ton (przy punkcie piaskowym poniżej 50%) lub 20 mln ton (dla punktu piaskowego od 50 do 75%) w województwie podlaskim i warmińsko-mazurskim. Wyjątek stanowiło województwo mazowieckie, uznane przez autorów waloryzacji za region deficytowy. W takim przypadku punkt piaskowy kruszyw mógł znajdować się w przedziale 75-90% dla zasobów powyżej 5 mln ton. Kryteria górnicze określały stopień trudności eksploatacji złoża i odstawy surowca, natomiast środowiskowe i planistyczne wskazywały na ograniczenia dostępności złóż z uwagi na ochronę przyrody i sposób zagospodarowania powierzchni nad złożem. Przeprowadzona waloryzacja wskazała, że wysoką ochroną należy objąć 22% zasobów kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w województwie mazowieckim, 30% w województwie warmińsko-mazurskim i aż 40% zasobów w województwie podlaskim. Do powszechnych ograniczeń w grupie kryteriów górniczych należy przynależność złóż do II grupy zmienności oraz znaczna odległość od potencjalnych odbiorców, rzadziej miąższość nadkładu. Wśród ograniczeń środowiskowych najczęstszą przyczyną utrudnionej dostępności jest występowanie obszarowych form ochrony przyrody (głównie obszary NATURA 2000, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu), ochrony wód podziemnych (Główne Zbiorniki Wód Podziemnych) oraz lasów ochronnych. Zdecydowanie mniejsze znaczenie w zakresie dostępności złóż mają ograniczenia planistyczne. Za najważniejsze uznać należy położenie kilku z nich w granicach pośredniej ochrony ujęć wód, co w chwili obecnej zupełnie wyklucza te złoża z możliwości eksploatacji.
This paper presents the appropriate selection and hierarchy of natural sand-gravel aggregates deposits in three voivodeships of North-eastern Poland (Mazowieckie, Podlaskie, and Warmińsko-Mazurskie Voivodeships), taking into account possibilities and limitations of their management. The schema of multicriterial valorization of mineral deposits was based on four separate groups of factors. The first group includes the quality of the mineral and the quantity of resources. Other criteria relate to geological-mining parameters of deposits and environmental or spatial planning limitations of deposits accessibility. On the basis of the first criterion, only 31 natural sand-gravel aggregates deposits in North-eastern Poland were selected to valorization. Resources of these deposits are larger than 5 million tons (sand point under 50 percent) or 20 million tons in the Podlaskie and Warmińsko-Mazurskie Voivodeship (sand point from 50 to 75 percent). The deposits of the Mazowieckie Voivodeship, which was recognized as an aggregate deficient region containing deposits with resources over 5 million tons but a sand point from 75 to 90 percent, were also taken into account. The paper also examines geological-mining criteria related to the geological structure of deposits and options for the transportation of raw materials to recipients. Environmental-spacial planning criteria indicated the possibility of deposits management taking into account environmentally protected areas, water protection, and land use. Valorization revealed that 22 percent of sand-gravel aggregates resources in the Mazowieckie Voivodeship, 30 percent in the Warmińsko-Mazurskie Voivodeship and 40 percent in the Podlaskie Voivodeship should be covered by high protection. All deposits belong to the second group of deposits' variability. Moreover, they are located a considerable distance from potential recipients. The most common environmental constraints are environmentally protected areas (Natura 2000 area, landscape parks, and areas of protected landscape) along with groundwater protection (quaternary main aquifers) and forests protection. Medial zones of water intakes protection are the most important factors among the spatial planning limits.
Źródło:: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2012, 83; 97-106
2080-0819
Pojawia się w:: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: The application of global experiences in evaluation of mining zone: Case study the Zohreh River
Zastosowanie globalnych doświadczeń w ocenie strefy wydobycia: Przypadek rzeki Zohreh
Autorzy:: Azarang, Farhang
Shafaei Bejestan, Mahmood
Jafari, Ghazal
Karami, Maryam
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/293030.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:: global experiences
sand and gravel mining
river matrix method
Zohreh River
globalne doświadczenie
metoda macierzowa
rzeka Zohreh
wydobycie piasku i żwiru
Opis:: The materials mining from rivers have a variety of negative and positive effects. Currently, one of the most important issues in river engineering is the proper management of materials mining. In this research, global experiences and international standards for managing sand and gravel mining have been applied to evaluate the mining area in the Zohreh River in Khuzestan province (Iran). One of the evaluation methods in this field is the river matrix method. In this method, which is defined on the basis of river pattern, river characteristics such as river size, site location of materials, associated channel and type of deposit are being considered. In this research, a segment of the Zohreh River between Sardasht Zeydun bridge and Mohseniyeh village in which has good potential for gravel mining was selected and evaluated for river characteristics, mining potential and application of river matrix method. The study indicates that the Zohreh River has a braided pattern in the range. The volume of sediment materials in the target area is about 10 000 m³, the length and width of the mining area are 125 and 80 m respectively, and surface extraction with a maximum depth of 1 m was recommended for extraction of materials. At the end of the research, management solutions and solutions for mining of river materials were presented using various standards.
Pozyskiwanie materiału rzecznego niesie ze sobą wiele negatywnych i pozytywnych skutków. Obecnie jednym z głównych problemów inżynierii rzecznej jest właściwe zarządzanie wydobyciem materiałów. W badaniach wykorzystano globalne doświadczenie i międzynarodowe standardy wydobycia piasku i żwiru do oceny obszaru eksploatacji w rzece Zohreh w prowincji Khuzestan (Iran). Jedną z metod oceny jest metoda macierzowa. W metodzie tej, którą definiuje się na podstawie układu rzeki, bierze się pod uwagę takie cechy rzeki, jak: wielkość, lokalizacja materiału, kanały boczne i rodzaj depozytu. Do badań wybrano odcinek rzeki Zohreh pomiędzy mostem Sardasht Zeydun a wsią Mohseniyeh, gdzie istnieją duże możliwości wydobycia żwiru. Oceniono właściwości rzeki, potencjał wydobywczy i zastosowanie metody macierzowej. Badania wykazały, że rzeka Zohreh na badanym odcinku ma układ wielokorytowy. Objętość materiału osadowego na badanym obszarze wynosi ok. 10 000 m³, długość i szerokość terenu wydobywczego to odpowiednio 125 i 80 m, a zalecana maksymalna głębokość wydobycia materiału wynosi 1 m. W podsumowaniu badań przedstawiono rozwiązania w zakresie wydobycia materiałów rzecznych z uwzględnieniem różnych standardów.
Źródło:: Journal of Water and Land Development; 2019, 41; 19-30
1429-7426
2083-4535
Pojawia się w:: Journal of Water and Land Development
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Struktura popytu na kruszywo piaskowo-żwirowe w relacji do regionalizacji wydobycia - podstawowe trendy
The structure of demand for sand and gravel aggregate in relation to regionalization of extraction - basic trends
Autorzy:: Łochańska, D.
Machniak, Ł.
Borcz, A.
Patyk, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/165472.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: regionalizacja produkcji
popyt
podaż
kruszywa piaskowo-żwirowe
transport kruszyw
regionalization of production
demand
supply
sand and gravel aggregates
transport of aggregates
Opis:: Złoża kopalin skalnych są powszechne i wystarczające do zaspokojenia popytu w możliwym do przewidzenia czasie. Kruszywa pozyskiwane są w sposób ciągły, choć w różnych ilościach, zależnie od zapotrzebowania. Łatwe warunki występowania i eksploatacji sprawiają, że głównym składnikiem kosztów mierzonych u odbiorców jest koszt transportu, wyrażany zwykle w funkcji odległości. Bilansowanie popytu i podaży kruszyw żwirowych w regionach to korzyści zarówno dla kopalń, jak i dla odbiorców kruszyw. Określenie optymalnych stref bilansowania popytu kruszyw z podażą pozwala na wyznaczenie minimalnej pracy transportowej na pokrycie popytu. Niedostosowanie tych stref do siebie powoduje zbędną pracę transportową, której skutki mogą być mierzone w skali kraju. Przedstawiono propozycję algorytmu postępowania przy dostosowaniu regionalnego wydobycia do struktury popytu.
Deposits of rock minerals are widespread and sufficient to meet demand in the foreseeable time. Aggregates are acquired continuously, but in different amounts, depending on demand. Easy conditions of occurrence and operation make the cost of transport, usually expressed as a function of distance which is measured at the buyers, the major component of the cost. Balancing supply and demand of gravel aggregates in the regions benefits both the mines and aggregate customers. Determination of the optimal balancing zones of demand and supply for aggregate allows to specify the minimal transport work to cover the demand. Maladjustment of each of these zones causes unnecessary transport work, the effects of which can be measured in the scale of the country. A proposal of algorithm was presented by adjusting the regional mining to the structure of demand.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2015, 71, 9; 13-19
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Prognoza zużycia kruszyw w Polsce do 2030 roku w nawiązaniu do możliwych scenariuszy rozwoju kraju
Forecasting consumption of aggregates in Poland till 2030 with regard to possible scenarios of the countrys development
Autorzy:: Resak, M.
Nowacka, A.
Tomaszewska, H.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/170205.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:: kruszywo piaskowo-żwirowe
kruszywo łamane
inwestycje drogowe
inwestycje kolejowe
budownictwo kubaturowe
sand and gravel aggregate
crashed stone
road investment
rail investment
Opis:: W artykule podjęto próbę określenia zapotrzebowania na kruszywa łamane, piaski oraz żwiry dla budownictwa liniowego i kubaturowego do 2030 roku w odniesieniu do trzech scenariuszy rozwoju gospodarczego kraju: dynamicznego, umiarkowanego i spowolnienia gospodarczego. Zidentyfikowano kluczowe czynniki mogące wpłynąć na przyszły poziom krajowego zapotrzebowania na kruszywa oraz dokonano ich weryfikacji celem wskazania czynników priorytetowych. Za najważniejsze uznano dynamikę rozwoju budownictwa i postęp w realizacji programów budowy nowych dróg oraz modernizacji istniejących odcinków sieci drogowej i kolejowej. Na tej podstawie obliczono przyszłe zapotrzebowanie na kruszywa w budownictwie, kolejnictwie i drogownictwie dla poszczególnych scenariuszy rozwoju kraju.
Demand for construction aggregates till 2030 with respect to three scenarios of the country's development (dynamic development, moderate development and economic slowdown) was estimated. Key factors influencing future demand for aggregates were identified and verified with regard to their importance. Dynamics in the building construction sector and progress in the construction of new roads and modernization of existing road and rail networks were found to be the most crucial factors. Future demands for construction aggregates were calculated for different scenarios of the country's development.
Źródło:: Górnictwo Odkrywkowe; 2012, 53, 5-6; 4-12
0043-2075
Pojawia się w:: Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Kruszywa naturalne żwirowo-piaskowe w północno-wschodniej Polsce
Natural sand and gravel aggregates of North-eastern Poland
Autorzy:: Guzik, K.
Szlugaj, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/394165.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:: kruszywa naturalne piaskowo-żwirowe
północno-wschodnia Polska
wydobycie kruszyw
zastosowania
natural sand and gravel aggregates
north-eastern Poland
aggregates extraction
aggregates utilization
Opis:: Artykuł prezentuje szczegółowe informacje na temat trendów rozwoju wydobycia i produkcji kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w północno-wschodniej Polsce w latach 2001-2011. W granicach administracyjnych trzech województw, tj. mazowieckiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego wytypowano powiaty wiodące pod względem ilości pozyskiwania tych kopalin oraz wskazano położenie największych kopalń. Przedstawiono głównych producentów kruszyw wraz z asortymentem ich produkcji. Rozpatrywane województwa dostarczają łącznie około 30% krajowego wydobycia kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych. Największe ilości kruszyw, głównie piasków i pospółek, pochodziły w 2010 r. z kopalń woj. mazowieckiego (łącznie około 28 mln ton). Z kolei w województwie podlaskim i warmińsko-mazurskim, gdzie prowadzona jest w przewadze produkcja kruszyw klasyfikowanych (żwirów, mieszanek), poziom wydobycia był rzędu około 20 mln ton/r. Obecnie eksploatacja złóż kruszyw w woj. mazowieckim skoncentrowana jest głównie w powiatach: żyrardowskim, ostrołęckim, sokołowskim, płockim oraz żuromińskim. W województwie podlaskim najważniejsze kopalnie położone są w powiatach: sokólskim, suwalskim oraz grajewskim, a w województwie warmińsko-mazurskim w powiatach: ostródzkim, działdowskim oraz olsztyńskim. W artykule przeanalizowano ponadto związki rozwoju produkcji kruszyw z głównymi kierunkami ich użytkowania. Wskazano największych dostawców żwirów i mieszanek klasyfikowanych dla potrzeb produkcji betonu towarowego i wyrobów betonowych oraz wymieniono źródła dostaw piasków i pospółek dla budownictwa drogowego (budowa nasypów i podbudowa dróg). Ponadto szczegółowo przedstawiono zakres realizowanych w ostatnich latach w północno-wschodniej Polsce inwestycji drogowych w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych.
This paper presents detailed information about tendencies in sand and gravel aggregates extraction and production in three voivodeships of North-eastern Poland (Mazowieckie, Podlaskie, and Warmińsko-Mazurskie Voivodeships) in the years 2001-2011. Districts where the extraction of sand and gravel aggregates is most intensive have been selected and the biggest mines have been indicated. Moreover, the paper identifies the major producers of such aggregates and characterizes the range of manufactured products. North-eastern Poland provides around 30% of the volume of domestic sand and gravel extraction. The most important supplier, especially of raw sand and non-classified mix, is the Mazowieckie Voivodeship with output of around 28 million tpy in 2011. A slightly lower level of extraction, approximately 20 million tpy, is reported in the Podlaskie and Warmińsko-Mazurskie Voivodeships where particularly classified sand, gravel, and mix are obtained. The exploitation of sand and gravel deposits in the Mazowieckie Voivodeship is conducted primarily in Żyrardów County, Ostrołęka County, Sokołów County, Płock County, and Żuromin County. In the Podlaskie Voivodeship, the largest output of sand and gravel comes from Sokółka County, Suwałki County, and Grajewo County; whereas in the Warmińsko-Mazurskie Voivodeship, the most important mines are situated in Ostróda and Działdowo counties, as well as in Olsztyn County. The next section of the paper analyzes relations between the production level of sand and gravel aggregates and their main consumption directions. It points out the main companies delivering gravel and mixes for ready-mix concrete and concrete prefabricates production, and summarizes the main sources of sands and sand-gravel mixes utilized in road construction. Moreover, the paper describes in detail new road construction in the examined voivodeships of North-eastern Poland over the last six years (according to the National Road Construction Programme).
Źródło:: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2012, 83; 19-35
2080-0819
Pojawia się w:: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Valuable Deposits of Sand and Gravel in the Valleys of Carpathian Rivers (Poland) VS Protected Areas
Cenne złoża piasku i żwiru w dolinach rzek karpackich (Polska) wobec obszarów chronionych
Autorzy:: Kowalska, A.
Sobczyk, W.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/317950.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
Tematy:: mining
deposits of sand and gravel (natural aggregates)
environmental protection
nature conservation
Natura 2000
górnictwo
złoża piasków i żwirów (kruszywa naturalne)
ochrona środowiska
ochrona przyrody
Opis:: This paper is a description of the dynamics of sand and gravel mining in the Polish Carpathians. Environmental limitations imposed on sand and gravel mining within Natura 2000 areas and other forms of nature and landscape conservation impede mining activity in those areas. The Natura 2000 network is in conflict with the industry, especially with opencast minEng. Many protected areas have been established within managed and unmanaged deposits of sand and gravel. This may potentially pose the threat of abandoning extraction. In order for mining not to be perceived as an adverse factor, but as an activity which introduces a new quality, former mining sites should be properly reclaimed. Many decommissioned opencast mines undergo reclamation with respect to biodiversity. If mining is performed in an already impoverished natural environment, the established areas may become a habitat for wild species or even form ecological corridors between the priority protected areas. This contributes to increasing the cohesion of the network of Natura 2000 areas. Former mining sites of minerals have favorable habitat conditions for the roe deer, deer. They become nesting grounds for falcons, pheasants, linnets, and night herons. With public consultations and targeted efforts, degraded sites may become habitats for many species of animals, plants and mushrooms. Should reclamation be abandoned, negative changes may take place: erosion, surface mass movements, changes in ecosystems, eutrophisation of waterbodies, etc. Development of natural aggregates extraction is a chance for Poland’s economic growth. It must, however, proceed in harmony with the environment.
W artykule scharakteryzowano dynamikę wydobycia pisaków i żwirów na terenie polskich Karpat. Ograniczenia ekologiczne eksploatacji piasków i żwirów w obszarach Natura 2000 i w innych formach ochrony przyrody i krajobrazu powodują, że będzie to skutkować trudnościami w działalności górniczej na tych terenach. Sieć Natura 2000 znajduje się w konflikcie z przemysłem, zwłaszcza z górnictwem odkrywkowym. W obrębie zagospodarowanych i niezagospodarowanych złóż piasków i żwirów wyznaczono wiele obszarów chronionych. Stwarza to potencjalne zagrożenie zaniechania eksploatacji. Aby górnictwo nie było postrzegane jako czynnik o negatywnym oddziaływaniu, ale jako działalność wnosząca nową jakość, należy prowadzić odpowiednią rekultywację terenów poeksploatacyjnych. Wiele kopalń odkrywkowych po zakończonej eksploatacji jest poddanych rekultywacji pod kątem różnorodności biologicznej. Jeżeli wydobycie jest prowadzone w już zubożonym środowisku naturalnym, to powstałe obszary mogą stać się siedliskiem dla dziko żyjących gatunków, a nawet tworzyć korytarze ekologiczne między priorytetowymi obszarami chronionymi. Wpływa to na zwiększenie spójności sieci obszarów Natura 2000. Miejsca po eksploatacji kopalin stwarzają dogodne warunki siedliskowe dla saren, jeleni, lisów, zajęcy, gronostajów, jaszczurek, kumaków, zaskrońców. Gniazdują tu sokoły, bażanty, makolągwy, ślepowrony.Oddziaływanie górnictwa odkrywkowego na krajobraz nie jest jednoznaczne, gdyż walory wizualne danego terenu mają charakter subiektywny. Dzięki konsultacjom społecznym i ukierunkowanym działaniom zdegradowany teren może stać się atrakcyjny pod względem możliwości zasiedlania przez wiele gatunków zwierząt, roślin i grzybów. W przypadku zaniechania rekultywacji mogą zajść negatywne zmiany: erozja, powierzchniowe ruchy masowe, zmiany w ekosystemie, eutrofizacja zbiorników wodnych. Rozwój górnictwa kruszyw naturalnych jest szansą na rozwój gospodarczy Polski. Musi jednak pozostać w zgodzie ze środowiskiem naturalnym.
Źródło:: Inżynieria Mineralna; 2014, R. 15, nr 1, 1; 167-174
1640-4920
Pojawia się w:: Inżynieria Mineralna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Zmiany na rynku kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w północno-wschodniej Polsce w latach 2005-2012
The changes in the natural sand and gravel aggregates market of the northeastern Poland in the years 2005-2012
Autorzy:: Guzik, K.
Szlugaj, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/394289.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:: kruszywa naturalne piaskowo-żwirowe
północno-wschodnia Polska
zasoby kruszyw
wydobycie kruszyw
zastosowanie kruszyw
natural sand and gravel aggregates
NE Poland
aggregates resources
aggregates extraction
aggregates utilization
Opis:: Artykuł prezentuje szczegółowe informacje na temat rynku kruszyw żwirowo-piaskowych północno-wschodniej Polski, obejmującej w prezentowanym ujęciu obszar trzech województw, tj.: podlaskiego, warmińsko-mazurskiego oraz mazowieckiego. Dla każdego z nich przedstawiono rozwój wydobycia i produkcji kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w latach 2005-2012. Przeanalizowano zmiany bazy zasobowej oraz wskazano największe dotychczas niezagospodarowane złoża kruszyw. Na podstawie danych wielkości wydobycia oraz zasobów przemysłowych oceniono okres wystarczalności zasobów, zwracając uwagę na znaczny wzrost stopnia zagospodarowania zasobów bilansowych. W dalszej części artykułu przedstawiono informacje na temat głównych producentów wraz z asortymentem ich produkcji. Wskazano główne kierunki użytkowania kruszyw, a ponadto oceniono poziom zapotrzebowania na żwiry, mieszanki oraz pospółki w poszczególnych województwach. Rozpatrywane województwa dostarczają łącznie około 20-30% krajowego wydobycia kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych. Ostatnie lata były okresem dynamicznego wzrostu zapotrzebowania na produkowane w regionie piaski i żwiry w związku z realizacją inwestycji w ramach przygotowań do Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej oraz Programu Budowy Dróg na lata 2011-2015. Ilość pozyskiwanej kopaliny w ciągu zaledwie trzech lat, tj. 2009-2011, uległa podwojeniu i osiągnęła najwyższy w historii poziom 69 mln t, z ograniczeniem do 43 mln t w 2012 r. Największe wydobycie kruszyw wykazywało województwo mazowieckie (29 mln t w 2011 roku), gdzie pozyskiwane były w przewadze piaski i pospółki. Niedobór wysokiej jakości kruszyw klasyfikowanych uzupełniany był dostawami z województwa podlaskiego oraz warmińsko-mazurskiego. Wymienione województwa wykazują znaczne nadwyżki produkcji żwirów w stosunku do własnych potrzeb. Rozwój wydobycia kruszyw w rozpatrywanym obszarze kraju przyczynił się do zagospodarowania znacznej części dotychczas nieeksploatowanych złóż. Spowodowało to znaczne wydłużenie wystarczalności statycznej zasobów, jednak potencjał zasobowy dotychczas nieeksploatowanych dużych złóż uległ znacznemu ograniczeniu, a największe spadki miały miejsce w województwie podlaskim.
The paper presents detailed information about the sand and gravel aggregates market in the three voivodeships of NE Poland (i.e. Masovian, Podlaskie and Warmian-Masurian Voivodeship). The main tendencies of aggregates extraction and production have been presented in the years of 2005-2012. The changes in reserve base of aggregates has been analysed, and the biggest undeveloped deposits in the region has been indicated. Basing on the data concerning the volume of extraction and reserves, the period of reserves sufficiency has been determined. Moreover, the considerable increase of the management degree of the resources has been pointed out. In the following part of the paper the major producers of aggregates have been identified and the range of manufactured products has been characterized. The main directions of aggregates consumption has been analysed, and the level of demand for gravel, as well as for classified and non-classified mixes has been evaluated. North-eastern Poland provides ca. 20-30% of the volume of domestic sand and gravel extraction. The recent years could be described as the period of dynamic increase in demand for produced in the region sand and gravels. It has been result infrastructure development connected with preparation to UEFA European Championship and realization of Programme of motorways and expressway construction 2011-2015, partly financed by European Funds. The amount of extracted raw-material during the period of 2009-2011 has been doubled, and rose to 69 million ton, with reduction to 43 million ton in 2012. The biggest extraction was recorded in the Masovian Voivodeship, where mainly sand and mixes are produced. The deficit of classified aggregates was covered by supplies from Podlaskie and Warmian-Masurian Voivodeships, where considerable surplus in gravel production is noted. The increase of sand and gravel extraction in NE Poland resulted in the further development of deposits, causing the significant extension of reserves sufficiency. In the consequence the reserve base potential of unexploited the biggest deposits has been diminished, particularly in Podlaskie Voivodeship.
Źródło:: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2013, 85; 105-120
2080-0819
Pojawia się w:: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Rozpoznanie lokalizacji wyrobisk piasków i żwirów względem granic GZWP oraz cieków powierzchniowych na obszarze województwa śląskiego
Recognition of the location of sand and gravel excavations in relation to the MGB limits and surface watercourses in the Silesian Voivodeship
Autorzy:: Klojzy-Karczmarczyk, Beata
Staszczak, Jarosław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2061531.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:: kopalnie odkrywkowe
wyrobiska piasku i żwiru
obszar GZWP
ciek powierzchniowy
rekultywacja
odpady wydobywcze
województwo śląskie
opencast mines
sand and gravel excavations
MGB area
surface watercourse
reclamation
mining waste
Silesian Voivodeship
Opis:: Kopalnie odkrywkowe (wyrobiska), przewidziane do rekultywacji, mogą być miejscem potencjalnego lokowania kruszyw lub odpadów produkowanych w sektorze górnictwa węgla kamiennego oraz odpadów innych grup. Szerokie zastosowanie w tym procesie mogą mieć wyselekcjonowane frakcje odpadów wydobywczych górnictwa węgla kamiennego należące do grupy 01. Ten sam materiał odpadowy może być zarówno produktem, jak i odpadem, w związku z czym stosuje się odmienne przepisy prawne w zależności od zaklasyfikowania materiału. Celem nadrzędnym jest, żeby lokowanie materiału obcego w wyrobisku nie spowodowało szkody w środowisku. W ramach prezentowanej pracy poddano analizie kopalnie odkrywkowe skał okruchowych w województwie śląskim, w których są eksploatowane surowce zaklasyfikowane jako piaski i żwiry. Stworzono listę wszystkich eksploatowanych w 2016 r. wyrobisk tych złóż na terenie województwa. Istotnym zagadnieniem jest rozpoznanie usytuowania czynnych wyrobisk odkrywkowych na tle uwarunkowań stawianych dla lokalizacji składowisk odpadów. Wyrobiska przeznaczone do potencjalnego przyjmowania materiału odpadowego zweryfikowano pod względem możliwości usytuowania na obszarach ochronnych zbiorników wód podziemnych oraz pod względem lokalizacji w dolinach rzek i obszarach narażonych na niebezpieczeństwo powodzi. Te dwa kryteria lokalizacyjne należą do kryteriów wykluczających, czyli takich, które należy bezwzględnie respektować przy wyborze lokalizacji składowisk, a tym samym przy wyborze lokalizacji wyrobisk przeznaczonych do wypełniania materiałem odpadowym. Efektem pracy jest opracowana mapa rozmieszczenia eksploatowanych wyrobisk piasków i żwirów z uwzględnieniem ich lokalizacji w stosunku do wód podziemnych. Wyrobiska piasków i żwirów zlokalizowano na tle granic GZWP, a nie granic ich stref ochronnych. W celu wytypowania obszarów potencjalnie narażonych na niebezpieczeństwo powodzi sprawdzono odległość granic każdego wyrobiska w stosunki do linii najbliższego cieku powierzchniowego. Przyjęto dwa kryteria odległości wyrobiska do linii cieku: do 500 m oraz do 1000 m. Przedstawione rozpoznanie daje jedynie przybliżony obraz możliwości lokowania materiału obcego w procesie rekultywacji technicznej ze względu na warunki lokalizacyjne obiektu rekultywowanego.
Opencast mines (excavations), intended for reclamation, can be the sites of potential placement of aggregates or waste produced by hard coal mining and other sectors. Selected fractions of hard coal mining waste from group 01 have a wide range of applications in this process. The same raw material can be both a product and a waste, and therefore different legal regulations depending on the classification of the material are applied. The main aim is that placement of foreign material in the excavation will not cause damage to the environment. The paper presents the study of opencast mines of clastic rocks in the Silesian Voivodeship, where sands and gravels are exploited. A list of all opencast mines exploited in the province in 2016 has been created. An important issue is the recognition of the location of active excavations against the background of conditions for the location of landfill sites. Excavations intended for the potential acceptance of waste material were verified in terms of the possibility of locating them within groundwater protection areas, river valleys, and areas exposed to flooding hazard. These two location criteria belong to the exclusion criteria, i.e. those that must be strictly respected when choosing the location of landfills, and thus when selecting the location of excavations intended for reclamation with waste material. The result of the study is a map of the distribution of sand and gravel excavations, taking into account their location in relation to groundwater. The excavations were located against the limits of the MGB, and not the boundaries of their protection zones. The distance between the boundaries of each excavation was also checked in relation to the line of the nearest surface watercourse. Two criteria for the distance of the excavation to the watercourse line were adopted: up to 500 m and up to 1000 m. The location conditions of the analyzed objects are important at the stage of the reclamation process. The presented diagnosis gives only an approximate picture of the possibility of locating foreign material in the process of technical reclamation due to the location conditions of the reclaimed object.
Źródło:: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2019, Hydrogeologia z. 16; 93--100
0867-6143
Pojawia się w:: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Sieć Natura 2000 a działalność górnictwa odkrywkowego na przykładzie złóż piasków i żwirów okolic Dukli
The Natura 2000 network and its activities on the example of mining sand and gravel deposits in Dukla area
Autorzy:: Kowalska, A.
Sobczyk, W.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/170603.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:: Natura 2000
górnictwo odkrywkowe
złoża piasku i żwiru
opencast mining
gravel and sand resources
Opis:: W artykule przywołano przepisy prawne regulujące tworzenie obszarów Natura 2000. Scharakteryzowano ostoje siedliskowe i ptasie w gminie Dukla. Opisano złoża kruszyw naturalnych, których eksploatacja pozostaje w symbiozie z fauną i florą sąsiadujących kompleksów przyrodniczych. Na terenie gminy Dukla w dolinie rzeki Jasiolki obszar Natura 2000jest bezpośrednio narażony na działalność górnictwa odkrywkowego. Mimo to cenne w skali europejskiej gatunki roślin i zwierząt, zasługujące na kompleksową ochroną, znajdują tu świetne warunki bytowania. W gminie Dukla stworzono piąć obszarów siedliskowych. Badania potwierdziły, że niektóre zdegradowane działalnością górniczą tereny nigdy nie były zrekultywowane. Dlatego należy zadać pytanie, jakie stadia eksploatacji są najbardziej uciążliwe i w jaki sposób je zminimalizować. Prowadzone prace terenowe pozwolą przeanalizować problem i określić stopień uciążliwości górnictwa odkrywkowego w środowisku.
The article refers to the legal provisions governing the creation of Natura 2000. Habitat and bird mainstay in the municipality of Dukla are characterized. Deposits of natural aggregates, whose operation is in harmony with the flora and fauna neighboring natural complexes are described. In the municipality of Dukla in Jasiolka Valley Natura 2000 area is directly affected by mining activities. Nevertheless, valuable in Europe species of plants and animals deserved comprehensive protection. They have excellent living conditions. In the municipality Dukla there arefive areas of habitat. It was found, that some areas degraded of mining activities have never been recultivated. Therefore, it should be asked, what stages of life are the most burdensome and how to minimize them. The field studies permit to analyze the problem and determine the degree of disturbance of surface mining in the environment.
Źródło:: Górnictwo Odkrywkowe; 2011, 52, 1-2; 122-131
0043-2075
Pojawia się w:: Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Wetland birds of middle Vistula River during breeding season: the impact of human activities on the distribution, abundance and richness of species
Awifauna wodno-błotna środkowej Wisły w okresie lęgowym: wpływ działalności człowieka na rozmieszczenie, liczebność i bogactwo gatunkowe
Autorzy:: Bukaciński, Dariusz
Bukacińska, Monika
Buczyński, Arkadiusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1062572.pdf
Data publikacji:: 2020-12-31
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: ptaki Wisły
zagrożenia awifauny rzek
regulacja rzek
pobór kruszywa
avifauna of Vistula River
threats for riparian birds
river regulation
gravel and sand mining
Opis:: The inventory of birds was conducted in the years 2005-2010 on the Vistula River section between Dęblin (km 388 of the river) and Podwierzbie (km 435 of the river). The study area includes a southern section of the European Ecological Natura 2000 Site in Poland PLB140004 "Middle Vistula River Valley” (IBA, PL083). On most areas the Vistula flows here within unregulated or relatively little modified riverbed, having features of a natural, lowland, braided river. Sandy islands and braid bars within a main channel, steep banks and old riparian afforestation create the unique breeding habitats of the Vistula River Valley. Especially the river channel habitats provide suitable breeding sites for many rare bird species, constituting for some of them the key-breeding sites. There are, however, fragments of several kilometres, where people transformed the Vistula River in a more noticeable way (Table 1). These are, among others: an urban section within Dęblin boundaries (km 388 to km 393 of the river), a fragment adjacent to Kozienice Power Plant (km 421 to km 426) and the area, where since 2007 gravel for industry has been mined from the river bottom (km 426 to km 431). The aim of this inventory was the comparison of richness and abundance of breeding bird species linked directly to the river channel in fragments mentioned above. It will allow to estimate soberly how very the intensity of human utilization of the river affects the distribution of avifauna of the Vistula, determining the richness and abundance of valuable and/or endangered species breeding in a given area. In the years 2007-2009 within a whole study area 32 breeding species characteristic for the riverbed and its surroundings were recorded. Among them 6 are threatened in Poland: mew gull (Larus canus), little tern (Sternula albifrons), ringed plover (Charadrius hiaticula), Eurasian oystercatcher (Haematopus ostralegus), corncrake (Crex crex) and hoopoe (Upupa epops) (Table 2a, b). The comparison of bird richness revealed significant differences between adjoining fragments of the river (Table 3). Decidedly the most valuable was the section between Wróble and Kozienice Power Plant (km 416-421). The Vistula River flows here within a riverbed only a little changed by man. It has an appearance typical for a large, lowland braided river with meandering channels, network of small side channels, steep banks, sandy bars and different kind of islands. Such differentiated environment is reflected in richness of birds. The association of 27-30 species reached here the total density of 337-397 pairs/km along the river, unparalleled in other habitats (Table 3). The urban section within Dęblin boundaries (km 388-393) and a 5-kilometer-long area of gravel mining (km 426-431) were much less attractive for birds. Straight, much narrower river channel, small number of islands in a main channel and a degraded valley in the vicinity of river banks caused, that only six to ten species nested there, of the total density ranged between 2.0-2.7 pairs/km on the urban fragment and 3.8-6.6 pairs/km within the gravel pit area (Table 3). However, these values are quite high in comparison to those recorded for the fragment adjoining Kozienice Power Plant (km 421-426). The river channel is here clearly contracted and the bottom is deepened. The river flows fast within one channel. Numerous, concrete, submerged groynes, revetments on both sides of the river and a bank made of concrete, protecting a power station are very characteristic for this place. Such a man-made environment almost excludes the possibility of breeding of birds within a riverbed. Only single pairs of lapwings (Vanellus vanellus), common sandpipers (Actitis hypoleucos), little ringed plovers (Charadrius dubius) and goosanders (Mergus merganser) occurred here, sporadically also common terns (Sterna hirundo) (Table 2a,b). The total density was very low and did not exceed 1.5 pairs/km along the river. The yearly surveys of birds in the years previous to and after beginning of a gravel and sand mining from the river bottom allowed to estimate if the development had changed somehow the status of riparian bird populations. During three years of an activity a negative impact of the development on the richness and abundance of bird species was not recorded, both in direct vicinity and on the fragment below (Table 4). Not the small harmfulness of the development finally influences the status and changes of avifauna in these sections, but the place where it is situated. It should be kept in mind that the sand mining takes place only within 2 km of the section of Vistula that is regulated to a large degree, and the section above is almost unavailable for riparian birds (Kozienice Power Station). One can assume with high probability bordering on certainty that when the gravel excavation took place on the fragment between km 393 and km 421 or below km 431 of the river, the negative impact of the development on breeding habitats and avifauna of the river channel would be much more noticeable and worse still – it would be irreversible. Both fragments mentioned above are now unique places, where the bird association characteristic for the unregulated channel of lowland river can be found – the environment, which irrevocably declines due to human activities.
Monitoring ptaków prowadzono w latach 2005-2010 na fragmencie rzeki między Dęblinem (388 km rzeki) i Podwierzbiem (435 km). Obejmuje on południową część Europejskiej ostoi Natura 2000 PLB140004 „Dolina Środkowej Wisły” (ostoi IBA, PL083). Na przeważającym obszarze Wisła płynie tu nieregulowanym lub przekształconym jedynie w niewielkim stopniu korycie, mając charakter nizinnej rzeki roztokowej. Unikalnymi siedliskami lęgowymi doliny Wisły są piaszczyste wyspy i ławice w nurcie, urwiste brzegi oraz stare zadrzewienia łęgowe. Zwłaszcza siedliska nurtu rzeki dostarczają dogodnych miejsc gniazdowania dla wielu rzadkich gatunków ptaków, stanowiąc dla niektórych z nich kluczowe lęgowisko w kraju. Są jednak i kilkukilometrowe fragmenty, gdzie Wisła została przekształcona przez człowieka w sposób bardziej widoczny. Do takich należą między innymi: miejski odcinek rzeki na wysokości Dęblina (388-393 km rzeki) oraz fragment na wysokości Elektrowni Kozienice (421-425 km) oraz obszar, gdzie od 2007 roku wydobywane jest z dna rzeki kruszywo na cele gospodarcze (426-430 km). Celem monitoringu było porównanie składu i liczebności lęgowych gatunków ptaków związanych z korytem rzeki na wymienionych odcinakach Wisły. Pozwoli to realnie ocenić na ile intensywność wykorzystania Wisły przez człowieka wpływa na rozmieszczenie ornitofauny w dolinie Wisły, decydując o różnorodności gatunkowej i liczbie gatunków cennych i/lub zagrożonych gnieżdżących się w danym miejscu. W latach 2007-2009 badań na całym fragmencie Wisły objętym badaniami stwierdzono obecność 32 gatunków ptaków charakterystycznych dla koryta i doliny rzeki. Wśród nich było 6 gatunków zagrożonych wyginięciem w skali kraju: mewa siwa (Larus canus), rybitwa białoczelna (Sternula albifrons), sieweczka obrożna (Charadrius hiaticula), ostrygojad (Haematopus ostralegus), derkacz (Crex crex) i dudek (Upupa epops). Porównanie składu gatunkowego awifauny pokazuje duże różnice między sąsiadującymi ze sobą odcinkami rzeki. Zdecydowanie najcenniejszym był fragment między Wróblami i Elektrownią Kozienice (416-420 km). Wisła płynie tu korytem tylko w niewielkim stopniu zmienionym. Ma charakter typowy dla dużej, nizinnej rzeki roztokowej z licznymi odnogami, urwistymi brzegami, ławicami piachu i wyspami o różnym charakterze. Tak zróżnicowane środowisko ma swoje odzwierciedlenie w różnorodności gatunkowej ptaków. Zespół 27-30 gatunków osiągał tu, niespotykane w innych środowiskach, zagęszczenie 337-397 par/km biegu rzeki. Miejski fragment rzeki na wysokości Dęblina (388-393 km rzeki) i 5-kilometrowy obszar wydobywania kruszywa z dna Wisły (425-430 km) były dla ptaków o wiele mniej atrakcyjne. Proste, dużo węższe koryto, mała liczba wysp w nurcie i zdegradowana dolina rzeki w bezpośredniej bliskości brzegów powodowała, że gnieździło się tutaj od 6 do 10 gatunków ptaków, których zagęszczenie wahało się od 2,0-2,7 par/km rzeki na odcinku miejskim, do 3,8-6,6 par/km rzeki na fragmencie rzeki, gdzie wydobywane było kruszywo. Wartości te są jednak i tak wysokie, w porównaniu ze stanem odnotowanym na wysokości Elektrowni Kozienice (420-425 km rzeki). Koryto jest tu wyraźnie zwężone i pogłębione, rzeka płynie wartko jedną strugą, a charakterystycznym elementem w nurcie są liczne betonowe ostrogi i opaski po obu stronach rzeki oraz betonowy brzeg chroniący Elektrownię. Taki obraz wyklucza niemal zupełnie możliwość gniazdowania ptaków w korycie. Spotyka się tutaj jedynie pojedyncze pary czajki (Vanellus vanellus), piskliwca (Actitis hypoleucos), sieweczki rzecznej (Charadrius dubius), nurogęsia (Mergus merganser), a wyjątkowo również rybitwy rzecznej (Sterna hirundo). Zagęszczenie zespołu ptaków jest bardzo niskie i nie przekracza zazwyczaj 1,5 par/km rzeki. Coroczny monitoring ptaków w latach poprzedzających i już po rozpoczęciu wydobywania kruszywa z dna rzeki pozwolił ocenić czy inwestycja ta w jakikolwiek sposób zmieniła obraz awifauny. W ciągu trzech lat przedsięwzięcia nie zanotowano negatywnego wpływu inwestycji na różnorodność gatunkową i liczebność ornitofauny tak w bezpośrednim otoczeniu, jak na fragmencie rzeki poniżej. Na obraz i zmiany ornitofauny tych miejsc w decydującym stopniu wpływa nie tyle mała szkodliwość rodzaju inwestycji, co miejsce jej usytuowania. Należy przypomnieć, że pobór kruszywa odbywa się jedynie na odcinku dwóch kilometrów, w dużym stopniu uregulowanej rzeki, a fragment rzeki bezpośrednio powyżej praktycznie jest niedostępny dla ptaków (Elektrownia Kozienice). Z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością można założyć, że w sytuacji, kiedy pobór kruszywa odbywałby się na fragmencie rzeki między 394-420 km lub poniżej 431 km szlaku wodnego negatywny wpływ na siedliska lęgowe i awifaunę koryta rzeki byłby bardzo dobrze widoczny i co gorsze – zapewne nieodwracalny. Oba wymienione wyżej fragmenty są obecnie unikalnym już miejscem, gdzie można spotkać zespół ptaków charakterystyczny dla koryta nieuregulowanej rzeki nizinnej – środowiska, które w związku z działalnością człowieka bezpowrotnie zanika.
Źródło:: Studia Ecologiae et Bioethicae; 2020, 18, 5; 335-348
1733-1218
Pojawia się w:: Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "sand and gravel" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język