Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "rządy prawa" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 49
Tytuł:
Zasada rządów prawa w polityce zewnętrznej Unii Europejskiej
The principle of the rule of law in the European Union’s external policy
Autorzy:
Greń, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524374.pdf
Data publikacji:
2013-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
prawo UE
rządy prawa
Opis:
Zasada rządów prawa, której rdzeń stanowi „dostęp do wymiaru sprawiedliwości i kontrola sądowa”, pełni w polityce zagranicznej Unii Europejskiej dwie funkcje. Po pierwsze, zgodnie z art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej, działalność instytucji Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej musi być zgodna z zasadą rządów prawa. Po drugie, promowanie i umacnianie rządów prawa jest jednym z celów działań zewnętrznych Unii. W większości spotykanych systemów konstytucyjnych na świecie, polityka zagraniczna cieszy się szerokim marginesem uznaniowości oraz ograniczeniem kontroli sądowej w jej zakresie. W przypadku Unii Europejskiej, jurysdykcja Trybunału nad polityką zewnętrzną Unii jest zróżnicowana i odzwierciedla dawną strukturę filarową. Rodzi to więc uzasadnione pytanie czy taki stan można pogodzić z art. 2 TUE, który głosi iż Unia Europejska -będąca jednolitym podmiotem prawnym – „jest oparta na wartości rządów prawa”, oraz z wymogiem spójności polityki zewnętrznej Unii.
Rule of law, whose core is „the access to an independent judiciary and judicial review”, fulfills in EU external policy two functions. Firstly, according to the art. 21 of TEU, all EU external actions have to be subdued to the rule of law. Secondly, promoting and consolidating the rule of law is one the objectives of EU external action. In most constitutional systems, a wide margin of appreciation is left as regards to foreign policy and judicial review is considerably limited. In case of EU, the Court’s jurisdiction over EU external policy is differentiated and reflects the old pillar structure. The question which arises here is whether it can be accommodated with the disposition of the art. 2 of TEU, which states that the European Union which is a single legal entity „is founded on the value of rule of law”, and with the principle of EU external policy coherence.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2013, 2 (14); 157-175
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Władza sądownicza w wybranych państwach postjugosłowiańskich (Słowenia, Chorwacja)
The Juridical power in selected postyugoslave states – Slovenia and Croatia
Autorzy:
Wojnicki, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524893.pdf
Data publikacji:
2013-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
rządy prawa
władza sądownicza
sądy konstytucyjne
Opis:
System rządów w Republice Słowenii oraz Republice Chorwacji jest ukształtowany w oparciu o trójpodział władzy – na ustawodawczą, wykonawczą oraz sądowniczą. Władzę sądowniczą sprawują niezależne sądy. Sądy orzekają zgodnie z regulacjami konstytucyjnymi, ustawowymi oraz zgodnie z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi. Struktura sądownicza w Republice Słowenii jest czteroszczeblowa: Sąd Najwyższy, 4 sądy wyższe o właściwości miejscowej, 11 sądów dystryktowych oraz 44 sądy okręgowe. Z kolei do grupy sądów wyspecjalizowanych zaliczamy: wyspecjalizowane sądy pracy i spraw społecznych oraz Sąd Administracyjny. Struktura sądów powszechnych w Republice Chorwacji jest ukształtowana w sposób następujący: sądy rejonowe, sądy żupańskie, Sąd Najwyższy. Natomiast do grupy sądów wyspecjalizowanych zaliczamy: sądy ds. wykroczeń, sądy gospodarcze, Wyższy Sąd ds. Wykroczeń, Wyższy Sąd Gospodarczy oraz Sąd Administracyjny.
The government in the Republic of Slovenia is organized on the principle of separation of powers into legislative, executive and judicial branches. Judicial power is exercised by the courts. The judiciary is autonomous and independent. The courts administer justice according to the Constitution and law, as well as according to international agreements and treaties in force. Judges and lay assessors participate in the administration of justice in conformity with the law. In the Republic of Slovenia the administration of justice is carried out by 44 district courts, 11 regional courts, 4 higher courts: labour courts and social court, Higher Labour and Social Court, the Administrative Court of the Republic of Slovenia and the Supreme Court of the Republic of Slovenia. In addition to courts with general jurisdiction, there are 4 labour courts and 1 social court. There are responsible for ruling on individual and collective labour-related disputes and on social disputes. For second-degree ruling the Higher Labour and Social Court is responsible.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2013, 4 (16); 11-40
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Po postkomunizmie – następny etap? Rozważania nad rolą i miejscem prawa!
After Postcommunism – the Next Step? Rule of Law in the New Environment
Autorzy:
Czarnota, A.
Krygier, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2137419.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
transition
rule of law
transitional justice
postkomunizm
transformacja
rządy prawa
Opis:
The article constitutes a review of the changes in law in post-communist countries of Eastern Europe, conducted from the socio-legal perspective. The frame of the discussion is a specific and interrelated group of questions: what are the distinctive features of these transformations, to what extent are these changes permanent, and what would we mean by saying that the postcommunist region has entered a 'new phase'? The article discusses the aims and significance of the rule of law, questions related to the broadly understood justice system, constitutional tribunals, former secret police and a range of questions about 'dealing with the past' i.e. communist institutions, property rights etc. The article concludes with a consideration of the likely impact of European accession on those countries that have been accepted as EU members as well as on those that have not yet been accepted, and on those that are unlikely ever to be accepted.
Artykuł jest przeglądem zmian prawa w byłych krajach komunistycznych Europy Środkowo-Wschodniej, dokonanym z perspektywy nauk społecznych, podejścia, które najlepiej oddaje angielskie określenie socio-legal studies. Problemy poruszane w tym artykule są próbą odpowiedzi na następujące pytania: jakie są szczególne cechy transformacji, w jakim zakresie te cechy będą trwałe po zakończeniu zmian oraz co może oznaczać twierdzenie, że region postkomunistyczny wszedł w następną fazę? W artykule dyskutujemy cele i znaczenia rządów prawa, kwestie związane z wymiarem sprawiedliwości, sądami konstytucyjnymi, rozliczeniami z przeszłością. Artykuł kończy się rozważaniami nad wpływem Unii Europejskiej na zmianę roli i znaczenia prawa w krajach postkomunistycznych i to zarówno tych, które wstąpiły do Unii Europejskiej w roku 2004, jak i tych, które zostaną przyjęte w roku 2007 oraz tych, które raczej nie mają szans na zostanie częścią tego tworu politycznego nowego typu nowej polityki.
Źródło:
Studia Socjologiczne; 2007, 2(185); 145-197
0039-3371
Pojawia się w:
Studia Socjologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
THE JUDGE AND THE RULE OF LAW
Sędzia wobec rządów prawa
Autorzy:
Forte, David F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096564.pdf
Data publikacji:
2020-07-30
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
rule of law; judicial power; accountability.
rządy prawa; sądownictwo; kontrola społeczna.
Opis:
In the American system of justice, based on the common law method, the judge enjoys greater independence than do the judges in Civil Law systems. Independence of the judiciary is essential in a system of checks and balances where the more powerful elements of the legislature and the executive must be limited by legally enforced principles. At the same time, judicial independence is constrained within moral limits by a system of positive law rules that direct the judge to make reasoned judgments that he must justify by open opinions.
Sędzia w amerykańskim systemie common law cieszy się większym zakresem niezależności, niż sędziowie funkcjonujący w ramach kultury prawnej opartej na legislacji. Niezawisłość sądownictwa jest niezbędna w systemie opierającym się na mechanizmie równoważenia się władz. Równocześnie zaś, moralne ramy dla niezależności jaką cieszy się sędzia przy orzekaniu względem legislatywy lub egzekutywy tworzą unormowania wymagające, by wydany przezeń wyrok był uzasadniony w publicznie dostępnym wywodzie.
Źródło:
Zeszyty Prawnicze; 2020, 20, 2; 281-302
2353-8139
Pojawia się w:
Zeszyty Prawnicze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 grudnia 2015 r. (sygn. akt K 34/15)
Commentary on the Judgment of the Constitutional Tribunal of 3 December 2015 (Ref. No. K 34/15)
Autorzy:
Rulka, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2005079.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
Tematy:
sąd konstytucyjny
demokracja
rządy prawa
constitutional court
democracy
rule of law
Opis:
Glosowane orzeczenie dotyczy głośnego problemu wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego na stanowiska opróżniane w okresie przypadającym na zakończenie dotychczasowej kadencji parlamentu i rozpoczęcia nowej jego kadencji. Autor dokonuje krytycznej oceny wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
The ruling relates to the problem of selection judges of the Constitutional Court on the positions vacated between end of the current parliamentary term and start of new tenure. The author criticizes the judgment of the Constitutional Court.
Źródło:
Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem; 2017, 9, 1; 119-136
2080-1084
2450-7938
Pojawia się w:
Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasada rządów prawa i przemiany ustrojowe w Polsce
The Rule of Law and Political and Economic Transformation in Poland
Autorzy:
Godłów-Legiędź, Janina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/575179.pdf
Data publikacji:
2017-06-30
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
rządy prawa
transformacja ustrojowa
demokracja
liberalizm
rule of law
transition
democracy
liberalism
Opis:
The aim of this paper is to shed new light on what the rule of law really means in Poland’s post-socialist transition. In the first part of the article, we focus on the interpretations of the rule of law principle and its relationship to the democratic principle of majority rule. We highlight two different interpretations of the rule of law that stem from the negative and positive concepts of freedom. In the second part, we look for the causes behind the rule of law crisis in Poland. Referring to the course of Poland’s political and economic transition, we refer to the disputes around the Balcerowicz Plan as well as the tendency to interpret the rule of law in light of the positive concept of freedom. We also mention the confrontational style of the political discourse and the process of “legislative inflation.” The paper attempts to defend the thesis that undermining the role of the Constitutional Tribunal in such circumstances is not the way to rectify faults in the social system, but it may deepen the “legislative inflation” process, turning Poland away from the path of reform and reconciliation.
Artykuł ma dwa cele: pogłębienie rozumienia relacji między zasadą rządów prawa i demokracją oraz próbę wyjaśnienia przyczyn kryzysu rządów prawa w Polsce. Napisany został na podstawie badania literatury źródłowej i literatury przedmiotu. W artykule przyjęto interdyscyplinarną perspektywę ekonomii instytucjonalnej. Prezentacja koncepcji rządów prawa ujawnia, że nie ma jednej niebudzącej wątpliwości interpretacji tej zasady. Trudności wynikają z braku jednolitej interpretacji wolności i sprawiedliwości. W ślad za negatywną koncepcją wolności idzie koncepcja rządów prawa, w której akcentuje się konieczność ograniczenia władzy, wagę procedur prawnych i sprawiedliwości formalnej, czyli równego traktowania wszystkich obywateli. Przekonanie o konieczności urzeczywistniania przez państwo sprawiedliwości społecznej prowadzi do rozszerzenia interpretacji rule of law w duchu wolności pozytywnej. Skłonność do interpretacji rule of law w duchu pozytywnej koncepcji wolności jest ważnym źródłem kryzysu rządów prawa w Polsce. Syntetyczne spojrzenie na bieg wydarzeń i spory w Polsce pokazują, że wśród różnych przyczyn kryzysu rządów prawa w Polsce można wskazać także specyfikę sytuacji transformacji, konfrontacyjny styl dyskursu politycznego i proces pomieszania rządzenia ze stanowieniem prawa. W takiej sytuacji podważanie instytucji Trybunału Konstytucyjnego nie jest drogą do uzdrowienia sytuacji, lecz może pogłębiać proces inflacji prawa i oddalać społeczeństwo od drogi reformy opartej na stopniowym doskonaleniu prawa.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2017, 289, 3; 5-27
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Legalność jako zgodność z intencją prawodawcy. Rozumienie legalności w pracach Józefa Nowackiego
Legality as Compliance with the Intention of the Legislator. The Understanding of Legality in Józef Nowacki’s Works
Autorzy:
Tobor, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26125212.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
legalność
rządy prawa
interpretacja prawa
intencja prawodawcy
legality
rule of law
statutory interpretation
intention of the legislator
Opis:
Problematyka legalności stanowi jeden z najistotniejszych wątków w dorobku naukowym Profesora Józefa Nowackiego. Wyróżniał on dwa rozumienia legalności: mocniejsze, sprowadzające się do ustalenia zgodności zachowania z postanowieniami należycie ustanowionego przepisu i słabsze, gdy jedyną podstawą prawną jest nakaz kierowania się określoną oceną. W opinii autora koncepcja J. Nowackiego nie uwzględnia w należyty sposób rzeczywistych problemów z ustalaniem znaczenia tekstu prawnego, tj. problemów interpretacyjnych. Stwierdzenie, że legalność to zgodność z treścią przepisu przenosi bowiem ciężar ustaleń w tej materii na podmiot dokonujący jego interpretacji. Autor omawia dwa podejścia do wykładni prawa, tj. podejście eklektyczne, w którym zakłada się brak uniwersalnego kryterium poprawności wykładni i podejście kategoryczne, w którym zakłada się, że takie kryterium istnieje. Wskazuje, że jedynie podejście kategoryczne daje się pogodzić z ideą rządów prawa i rolą sędziów jako wiernych powierników (faithful agents) prawodawcy. Proponuje zatem, by jako kryterium poprawności wykładni przyjąć zgodność z intencją prawodawcy. W takim ujęciu znika potrzeba rozróżniania legalności w wersji mocniejszej i słabszej. Kwalifikacja zachowania jako legalnego lub nielegalnego następować będzie w oparciu o kryterium zgodności z intencją prawodawcy.
The issue of legality is one of the most important threads in the scientific achievements of Professor Józef Nowacki. He distinguished two ways of understanding legality: a stronger one, which boils down to determining the compliance of behaviour with the contents of a duly enacted provision, and a weaker one, when the only legal basis is an obligation to employ a specific kind of evaluation. In the author’s opinion, Nowacki’s idea does not adequately take into account the fundamental problems with determining the meaning of a legal provision, i.e., problems of interpretation. The proposition that legality means compliance with the contents of a provision transfers the burden of making findings in this respect onto the subject interpreting it. The author discusses two approaches to statutory interpretation, i.e., the eclectic approach, in which there is no universal criterion for the correctness of interpretation, and the categorical approach, in which it is assumed that such a criterion exists. He points out that only a categorical approach can be reconciled with the idea of the rule of law and the role of judges as faithful agents of the legislator. Therefore, he proposes that compliance with the intention of the legislator should be taken as a criterion for the correctness of the interpretation. When legality is approached this way, the need to distinguish its stronger and weaker versions disappears. The qualification of a behaviour as legal or illegal will be based on the criterion of compliance with the intention of the legislator.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2023, 36, 3; 34-43
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Procedury kontroli przestrzegania praworządności i zasad demokracji przez Unię Europejską na przykładzie Węgier i Polski
Procedures for monitoring adherence to the principles of the rule of law and democracy by the European Union – the examples of Hungary and Poland
Autorzy:
Jaskulski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/625163.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
European Commission
rule of law
Polska
Hungary
praworządność
rządy prawa
Unia Europejska
Polska
Węgry
Opis:
The aim of the article is an analysis of procedures to protect the rule of law in the European Union, which is applied to the Member States. First of all, it should be emphasized that, although the procedure is legal, it is in fact the application is based on purely political grounds. In the article are analysed the actions taken by the European Commission in relation to the changes made in constitutional system of Poland and Hungary.
Unia Europejska w ostatnich latach została postawiona przed nowym wyzwaniem, jakim są niedemokratyczne zmiany konstytucyjne dokonywane w niektórych państwach członkowskich. Najbardziej znamiennymi przypadkami są Węgry i Polska. Celem niniejszego artykułu jest analiza skuteczności instrumentów dostępnych w Unii Europejskiej umożliwiających oddziaływanie na państwa członkowskie, które dopuszczają się łamania podstawowych wartości i zasad, na których opiera się Unia Europejska, zasad odnoszących się przede wszystkim do konieczności istnienia we wszystkich państwach członkowskich demokratycznych rządów prawa i przestrzegania prawa człowieka. Analiza zostanie oparta na przykładzie dwóch państw:Węgier i Polski.
Źródło:
Rocznik Integracji Europejskiej; 2016, 10; 229-242
1899-6256
Pojawia się w:
Rocznik Integracji Europejskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczesna demokracja. Aksjologia zachodnioeuropejskiego systemu politycznego
Modern democracy. Axiology of western European political system
Autorzy:
Musiał-Kidawa, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/326473.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
państwo prawa
demokracja
dobro wspólne
prawa mniejszości
rządy prawa
rule of law
democracy
common good
rights of minorities
Opis:
Publikacja przedstawia teoretyczne aspekty funkcjonowania państwa prawa. Państwo prawa istniejące w wymiarze społecznym i politycznym realizuje się współcześnie w systemie demokratycznym. Istotą tego systemu pozostaje aktywne uczestnictwo obywateli w życiu wspólnoty, szacunek dla praw mniejszości oraz rządy prawa zabezpieczające przed tyranią tłumu.
The publication presents the theoretical aspects of the functioning of the rule of law. State law existing in the social and political realized today in a democratic system. The essence of this system remains active participation of citizens in community life, respect for minority rights and the rule of law to prevent the tyranny of the crowd.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2016, 92; 217-230
1641-3466
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pojęcie „ekonomizacji” w polskim prawie podatkowym
The concept of “economisation” in the Polish tax law
Autorzy:
Werner, Aleksander
Wierzbicki, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28761928.pdf
Data publikacji:
2022-04-19
Wydawca:
Instytut Studiów Podatkowych Modzelewski i wspólnicy
Tematy:
ekonomizacja
rządy prawa
pewność prawa
podatki
harmonizacja
UE
OEC
economization
rule of law
legal certainty
taxes
harmonization
OECD
Opis:
Rozważania zawarte w artykule zostały poświęcone modnemu współcześnie zagadnieniu ekonomizacji prawa podatkowego. Koncepcja ta, z uwagi na elastyczność i niedookreśloność treściową pojęcia, bywa przywoływana już to jako zagrożenie dla prawa, w tym podatkowego, już to jako wielka nadzieja i źródło potencjału interpretacyjnego.
The article deals with more and more popular category known as the economization of tax law. This specific concept due to its elasticity and interpretative potential may be considered as a treat for the rule of law or as a great hope within the application of tax law.
Źródło:
Doradztwo Podatkowe Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych; 2022, 4(308); 18-28
1427-2008
2449-7584
Pojawia się w:
Doradztwo Podatkowe Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Exclusive vs. Inclusive Social Populism? A Comparative Legal Analysis of Welfare Policies in Hungary and Poland Under Populist Regimes
Ekskluzywny a inkluzyjny populizm socjalny? Porównawcza analiza prawna polskiego i węgierskiego systemu socjalnego pod rządami populistów
Autorzy:
Dzięgielewska, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1928797.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Polska
Hungary
the rule of law
populism
social rights
socio-economic
framework
Polska
Węgry
rządy prawa
prawa socjalne
Opis:
This article critically examines the main features of respective socio-economic legal frameworks to determine whether they constitute the specificity of Polish and Hungarian populism. The principle of equality serves as a theoretical framework for the assessment of both types of social design. Based on this legal criterion, differences in the social visions of both countries emerge, unveiling the perspective of an exclusive and inclusive social design. However, the conclusion appears that it is not the social-economic model itself that determines the specificity of populism in both countries but its juxtaposition with cultural arguments. Polish and Hungarian populisms are thus defined primarily by social frameworks and secondary by the rhetoric’s cultural component. The combination of social issues with those of cultural kind forms the substantive background of populism in its Polish and Hungarian editions.
Niniejszy artykuł poddaje krytycznej analizie główne cechy poszczególnych społeczno-ekonomicznych ram prawnych polskiego i węgierskiego populizmu, w celu ustalenia, czy są one czynnikami świadczącymi o specyfice tych systemów. Zasada równości służy jako schemat teoretyczny przy ocenie obu wizji socjalnych. W oparciu o to kryterium, przy ocenie obu modeli socjalnych pojawiają się zasadnicze różnice, odsłaniając tym samym perspektywę ekskluzyjnego i inkluzyjnego systemu polityki socjalnej. Kolejną zasadniczą konkluzją, jest fakt, że to nie tylko model socjalno-ekonomiczny decyduje o specyfice populizmu w obu krajach, ale jego zręczne zestawienie z argumentami natury kulturowej. Polski i węgierski populizm należy więc definiować przy uwzględnieniu w pierwszej kolejności ram socjalnych, a po wtóre przez pryzmat elementu kulturowego leżącego u podstaw populistycznej retoryki obu krajów. Połączenie kwestii socjalnych z kulturowymi tworzy więc zasadnicze tło populizmu w jego polskim i węgierskim wydaniu.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 6 (64); 237-256
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Departure from the rule of law as the consolidation of biopower. Example of Polish legislation justified by fighting the Covid-19 pandemic
Odejście od rządów prawa jako ugruntowanie biowładzy. Przykład legislacji polskiej uzasadnianej walką z pandemią wirusa COVID-19
Autorzy:
Barut, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1788481.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
pandemic
biopower
rule of law
Foucault
Legendre
Agamben
COVID-19
pandemia
biowładza
rządy prawa
Opis:
Throughout this article the author interprets the crisis of the rule law in Poland in 2020 caused by the phenomenon described as Covid-19 pandemic as the solidification and consolidation of biopower – the contribution of ideas and practices justified by the findings of natural sciences to the disestablishment of paradigms hitherto recognized as fundamental to the creation and application of law, that is the due process of law or its formal justice. I proceed from the assumption that the creation and application of law must be grounded in phronesis — the Aristotelian prudence, that is the intellectual process of assessment of not only the means but also the goals. Thanks to the discernment of both the goals and the means in the same cognitive act, one gains the opportunity to distinguish individual cases and insight into specific situations. I assume the phronetics of law to justify and at once enable its acquisition of the property referred to as justice in its formal sense — predictability, non-retroactivity, generality of regulation, and so on. If, on the other hand, the law becomes subordinated to paradigms justified with the use of natural sciences, it ceases to fulfil its function. Biopower invades the legal sphere as a discourse of necessity, such a necessity is in itself the very opposite of the fine art of balancing the various competing interests, appreciating the importance of form and ritual, distinguishing the various individual cases. The purpose of this article is to analyse the impact of the crisis referred to as the Covid-19 pandemic on law and in no way to pronounce on the medical aspects of its proliferation or express a moral or political judgement of the actions justified by the need to contain it.
W niniejszym artykule autor interpretuje kryzys rządów prawa w Polsce w 2020 r., wywołany fenomenem określanym jako pandemia wirusa Covid-19 jako ugruntowywanie się biowładzy: wpływu idei i praktyk uzasadnianych wskazaniami nauk przyrodniczych na destrukcję paradygmatów uznawanych za dotąd fundamentalne dla tworzenia i stosowania prawa, to jest sprawiedliwości prawa w sensie formalnym. Autor wychodzi z założenia, że tworzenie i stosowanie prawa musi opierać się na fronensis, „roztropności” w znaczeniu arystotelesowskim, to jest procesie intelektualnym, w którym dokonuje się rozumnej oceny nie tylko środków, ale i celów. Dzięki rozpoznaniu w tym samym akcie poznawczym zarówno celów jak i wiodące do nich środków, uzyskuje się możność rozróżnienie jednostkowych przypadków i wgląd w konkretne sytuacje. Fronetyczność prawa uzasadnia, a zarazem umożliwia uzyskanie przez niego cech, określanej jako jego sprawiedliwość w sensie formalnym – przewidywalności, nieretroaktywności, ogólności regulacji itd. Gdy natomiast prawo zostaje podporządkowane paradygmatom uzasadnianych naukami przyrodniczymi przestaje pełnić swoją funkcję. Biowładza wkracza one w sferę prawną jako dyskurs konieczności, uzasadniany prawami biologii, potrzebą fizycznej ochrony ludności, ewentualnie spełniania jej pragnień skierowanych na dobra materialne. Konieczność taka jest zaś przeciwieństwem sztuki wyważania dóbr, dostrzeżenia znaczenia formy i rytuału, rozróżniania poszczególnych przypadków, tego wszystkiego co chroni wolność i społeczną spontaniczność. W artykule zjawisko to jest interpretowane poprzez odwołanie się do koncepcji autorów, którzy zidentyfikowali pojawienie się biowładzy (chociaż niekoniecznie tak ją nazywali) i mieli świadomość jej skutków, w szczególności w dziedzinie prawa. Koncepcje te, rozpatrywane z perspektywy aktualnych doświadczeń, układają się w całość, pozwalając wypracować pewien typ idealny biowładzy umożliwiający opisanie zjawisk prawnych których jesteśmy obecnie świadkami. Celem artykułu jest analiza wpływu kryzysu określanego jako pandemia wirusa Covid-19 na prawo, nie jest nim natomiast ocena medycznych skutków rozprzestrzeniania się tego wirusa ani etyczna lub polityczna ocena działań uzasadnianych potrzebą jego zwalczania.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2021, 3(28); 5-21
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy demokratyczne rządy prawa stwarzają warunki możliwości dla obywatelskiego zaangażowania?
Does a Democratic Rule of Law Create Opportunity for Civic Engagement?
Autorzy:
Sawicka, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1965959.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
Tematy:
obywatelskie zaangażowanie
partycypacja
rządy prawa
demokracja
konflikt
civic engagement
participation
rule of law
democracy
conflict
Opis:
Celem artykułu jest zarysowanie relacji zachodzącej między rządami prawa a obywatelskim zaangażowaniem w sferę publiczną oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy rządy prawa (the rule of law) mogą stanowić skuteczne narzędzie zapobiegające transformacji demokracji w tyranię większości; czy mogą również stanowić optymalne warunki możliwości dla demokracji. Innymi słowy, czy rządy prawa służą demokracji i politycznemu zaangażowaniu, czy raczej ograniczają spontaniczność obywatelskiego działania, ponieważ nie można pogodzić stabilności z wolnością obywateli? Obecna jurydyzacja sfery publicznej (ekspansja prawa w różne dziedziny społecznej egzystencji) marginalizuje ważność i zakres obywatelskiej obecności w procesie decyzyjnym w imię praworządności i neutralności instrumentów kontroli oraz dokonywanych przez władzę wyborów. Czy zatem skutecznym wyjściem z tej sytuacji może okazać się otwarcie koncepcji rządów prawa na ideę polityczności i poszerzenie przestrzeni oddolnej partycypacji?
The aim of the article is to outline the relationship between the rule of law and civic engagement in the public sphere and to attempt to answer the question whether the rule of law can be an effective tool in preventing the transformation of democracy in a tyranny of the majority; whether it can also create optimal conditions for democracy to develop. In other words, does the rule of law serve democracy and political engagement or does it rather limit the spontaneity of civic activity because stability cannot be reconciled with the freedom of citizens? The current ‘juridification’ of the public domain (the expansion of law into various areas of social existence) marginalises the validity and scope of civic presence in the decision-making process in the name of law-abidingness and the neutrality of instruments of control and of choices made by the ruling power. Can the effective solution to this situation be the opening of the concept of the rule of law to the idea of political nature and the expansion of the domain of grassroots participation?
Źródło:
Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem; 2019, 11, 1; 134-149
2080-1084
2450-7938
Pojawia się w:
Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Recenzja: Aleksandra Kustra-Rogatka, Iwona Wróblewska, Wojciech Wołoch, Osobliwy Sąd. Idea sądownictwa konstytucyjnego w kontekstach rządów prawa, demokracji i praw jednostki, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2021, ss. 242.
Review: Aleksandra Kustra-Rogatka, Iwona Wróblewska, Wojciech Wołoch, Osobliwy Sąd. Idea sądownictwa konstytucyjnego w kontekstach rządów prawa, demokracji i praw jednostki [The Peculiar Court. The Idea of Constitutional Justice in the Contexts of the Rule of Law, Democracy and Individual Rights], Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2021, 242 pages
Autorzy:
Kiełpiński, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27310062.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
praworządność
sądownictwo konstytucyjne
rządy prawa
teoria prawa
norma prawna
rule of law
constitutional judiciary
legal theory
legal norm
Opis:
Sądownictwo konstytucyjne stanowi przedmiot sporów w obszarze nauk prawnych, głównie na poziomie filozofii prawa i teorii prawa. W związku z tym została poddana recenzji monografia, która porusza obecnie interesującą tematykę w obszarze zasad konstytucjonalizmu. Autorzy w poszczególnych rozdziałach udzielają odpowiedzi na wiele pytań z zakresu sądownictwa konstytucyjnego. Z wieloma zasygnalizowanymi problemami można spotkać się w życiu społecznym, politycznym i naukowym. Celem opublikowanej recenzji jest zaprezentowanie myśli autorów, którzy za pomocą analizy, rekonstrukcji i krytycznej refleksji połączyli sądownictwo konstytucyjne z trzema ideami: rządów prawa, demokracji i praw jednostki. Warto podkreślić, że przywołane trzy idee nie tworzą harmonijnej triady, ani apriorycznej rzeczywistości. Stworzenie tego typu monografii było możliwe dzięki wykorzystaniu różnych metod badawczych: dogmatycznoprawnej, filozoficznej, historycznej, filologicznej. Osobliwość sądu (judical review) nie stanowi punktu odniesienia, do tego, aby stworzyć grupy zwolenników oraz przeciwników sądownictwa konstytucyjnego. Zbadanie wszechstronne idei sądownictwa konstytucyjnego tworzy nowy katalog argumentów do wykorzystywania m.in. w rozwoju badań naukowych, prowadzenia debaty publicznej oraz szeroko pojętej edukacji społeczeństwa.
Constitutional judicature is a subject of dispute in the field of legal science, mainly at the level of philosophy of law and legal theory. In this connection, a book has been reviewed which deals with an interesting topic. In the individual chapters of the book, the authors provide answers to many questions, in the field of constitutional justice. Many of the problems indicated by the authors can be encountered in social, political and scientific life. The aim of the published review is to present the thoughts of the authors who, by means of analysis, reconstruction and critical reflection, have linked constitutional justice to three ideas: the rule of law, democracy and individual rights. It is worth emphasizing that the three ideas cited do not form a harmonious triad, nor an a priori reality. The creation of this type of monograph was possible thanks to the use of various research methods, dogmatic-legal, philosophical, historical, philological. The singularity of the court (judicial review) is not a point of reference, to create groups of supporters and opponents of constitutional justice. A comprehensive examination of the idea of constitutional justice creates a new catalogue of arguments for the use of, inter alia, the development of scientific research, the conduct of public debate and the broad education of the public.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2023, 22, 2; 625-633
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyzwania pandemiczne a przemiany w prawie i praktyce ustrojowej wybranych państw europejskich
Pandemic Challenges Versus Changes in the Law and System Practice Selected European Countries
Autorzy:
Robel, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2047309.pdf
Data publikacji:
2022-04-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Pandemia Covid-19
praworządność
demokracja
rządy prawa
konstytucja
Covid-19 pandemic
rule of law
democracy
constitution
Opis:
The article presents the changes that have taken place in the laws and systemic practice of states as a result of counteracting the crisis related to the Covid-19 pandemic. The author, pointing to pandemic challenges as well as actions taken by governments of states belonging to the Council of Europe, pointed out that the peculiar bluntness of changes could be most noticed in the construction and implementation of regulations on states of emergency. On the other hand, the issue of modifying the constitution was approached more carefully.
W artykule zaprezentowano przemiany, jakie zaszły w prawie i praktyce ustrojowej państw w wyniku przeciwdziałania kryzysowi związanemu z pandemią Covid-19. Autor wskazując na wyzwania pandemiczne jak i na działania podejmowane przez rządy wybranych państw należących do Rady Europy, wskazał iż swoiste tępo zmian najbardziej można było dostrzec w ramach konstruowania i wprowadzania w życie przepisów dotyczących stanów nadzwyczajnych. Ostrożniej podchodzono natomiast do kwestii modyfikacji konstytucji.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 2(66); 65-76
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 49

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies