- Tytuł:
-
Zmienność reżimu wybranych źródeł występujących w obrębie Beskidu Wyspowego i Gorców
Changeability of the selected springs regime in the area of Gorce and Beskid Wyspowy Mountains - Autorzy:
-
Satora, S.
Bugajski, P.
Satora, P. - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/61109.pdf
- Data publikacji:
- 2010
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
- Tematy:
-
gory
Beskid Wyspowy
Gorce
zlewnia Mszanki
zlewnia Kamienicy Gorczanskiej
zrodla
rezim zrodel
wydajnosc zrodel
woda zrodlana
jakosc wody
odczyn wody
sklad chemiczny
twardosc wody
temperatura wody
pozostalosci suche - Opis:
-
Opracowanie charakteryzuje reżim źródeł wypływających na terenie górnych
części dwóch zlewni potoków Mszanka oraz Kamienica położonych w zachodniej
części Beskidu Wyspowego oraz północno-wschodniej Gorców. Na badany
reżim składają się pomiary wydajności i temperatury wody źródeł
(ilościowe) oraz wyniki analiz chemicznych prób wody (jakościowe). Reżim ilościowy
źródeł badany był jednorazowo, wielokrotnie oraz systematycznie (stacjonarnie),
natomiast jakościowy wielokrotnie dwu- do sześciokrotnie. Przeprowadzone
badania wskazują na występowanie na badanym terenie zlewni Mszanki
192 źródeł, natomiast Kamienicy 33 źródeł. Wydajności źródeł badanych jednorazowo
w zlewni Mszanki wahały się w zakresie 2,0–200,0 dm3 · min-1, przy temperaturach
wody 5,0–13,0ºC. Źródła najczęściej zstępujące i zboczowe zakwalifikowane wg
Meinzera do klas V–VI wypływały najczęściej z warstw krośnieńskich, w dalszej
kolejności z warstw z Kaniny i eoceńskich łupków pstrych. Na terenie zlewni Kamienicy
natomiast, wydajności źródeł badanych jednorazowo wahały się w zakresie
2,0–120,0 dm3·min-1, przy temperaturach wody 3,0–12,5ºC. Źródła zstępujące
i zboczowe, zakwalifikowane według Meinzera do klas V-VII, wypływały najczęściej
z warstw inoceramowych oraz łupków pstrych. Na zlewni Mszanki badaniami
stacjonarnymi objęto 3 źródła, natomiast Kamienicy 2 źródła. Wydajności ich
wahały się w zakresie 1,0–247,0 dm3·min-1, przy temperaturach wód 3,0–11,8ºC.
Wskaźniki zmienności rocznej wydajności źródeł wynosiły na badanych zlewniach
od 2,8 do 56,0, dotyczą więc źródeł od mało zmiennych do bardzo zmiennych.
Badania jakościowe wód źródeł wskazują na występowanie na badanym terenie
wód od ultra słodkich, poprzez bardzo słodkie do okresowo normalnie słodkich. Pod względem twardości ogólnej badane wody są od miękkich (100 mg·dm-3)
po twarde i bardzo twarde (580 mg·dm-3). Odczyn pH wody wskazuje na wody od
słabo kwaśnych po słabo zasadowe (pH 6,4-8,2). W badanych wodach źródeł
zlewni Mszanki występują podwyższone do 0,4 mg·dm-3 stężenia jonów żelaza
i do 1,1 mg·dm-3 jonów manganu.
The paper considers the regime of springs which flow out in the area of the top parts of two catchments of Mszanka and Kamienica springs located in the western part of The Beskid Wyspowy Mountains and in the north-eastern part of The Gorce Mountains. The analyzed regime consists of the measurements of the spring water efficiency and temperature (quantitative) and the results of the chemical analyses of the water samples (qualitative). The quantitative regime of springs was measured once, frequently and systematically (stationary), whereas the qualitative regime was measured frequently two to six times. The carried out research indicates that in the tested area of Mszanka catchment 192 springs occur and in the Kamienica catchment – 33 springs. The efficiency of springs which were analyzed once in the Mszanka catchment ranged between 2,0–200,0 dm3 · min-1, with the water temperature of 5,0–13,0ºC. Most frequently the gravity springs and hillside springs, qualified by Meinzer to V–VI classes flew out of the Krosno Beds, then from the Kanina Beds and from eocene spilosites. On the other hand, in the area of the Kamienica catchment, the efficiency of the springs which were measured once, ranged between 2,0 and120,0 dm3·min-1, with the water temperature of 3,0– 12,5ºC. The gravity and hillside springs, qualified by Meinzer do classes V–VII, most frequently flew out of the inoceramus beds and from spilosites. In the Mszanka catchment, the stationary measurements enclosed the 3 springs and in the Kamienica catchment – 2 springs. Their efficiencies varied from 1,0 to 247,0 dm3·min-1, with the water temperature of 3,0–11,8ºC. The yearly changeability indexes of the springs’ efficiency in the tested catchments varied from 2,8 to 56,0, therefore they refer to the springs which can be described as slightly changeable to very changeable. The qualitative analyzes of the spring water indicate the presence of ultra fresh water, very fresh water, and periodically normally fresh water in the tested area. Considering the general hardness of water, the tested samples were soft (100 mg·dm-3) hard and very hard (580 mg·dm-3). The reaction of water shows that the samples were from lightly acid to alkalescent (pH 6,4–8,2). The increased concentration of ferric ions (0,4 mg·dm-3) and manganese ions (1,1 mg·dm-3) occurred in the tested water samples from the Mszanka catchment. - Źródło:
-
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2010, 14
1732-5587 - Pojawia się w:
- Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł