Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "religijność ludowa" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 21
Tytuł:
Specyfika kalwaryjskich listów modlitewnych jako świadectw historycznych ukazujących realia lat 60. i 70. XX wieku
The specificity of Calvary prayer letters as historical testimonies depicting the realities of the 1960s and 1970s
Autorzy:
Gapiński, Bartłomiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30149773.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Kalwaria Zebrzydowska Sanctuary
prayer requests
religiosity
People’s Poland
Polska Ludowa
prośby modlitewne
religijność
sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej
Opis:
Artykuł jest prezentacją źródła historycznego, jakim są listy modlitewne kierowane do sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej. Autor koncentruje się na religijności piszących. W swoim wywodzie najpierw przedstawia historię bernardyńskiego sanktuarium. W drugiej kolejności podejmuje temat terytorialnego pochodzenia nadawców korespondencji. W trzeciej ukazuje specyfikę samych próśb w okresie Gomułkowskim, by w czwartej podjąć takie samo zamierzenie co do okresu Gierkowskiego. Listy – supliki modlitewne dokumentują głównie życie codzienne, są wyrazem żarliwości religijnej. Wielka historia polityczna wzmiankowana jest śladowo, np. w odniesieniu do prymasa Stefana Wyszyńskiego i Millennium Chrztu Polski, a później wyboru papieża – Polaka. Artykuł jest oparty na źródłach, które dokumentują kulturę religijną przed zaistnieniem fenomenu określanego jako „Kalwaria Papieska”.
This article presents a historical source in the form of prayer letters addressed to the Kalwaria Zebrzydowska Sanctuary. The author focuses on the religiosity of the writers. Firstly, the article provides an overview of the history of the Bernardine sanctuary. Secondly, it examines the territorial origin of the correspondents. Thirdly, it highlights the specific nature of the prayer requests during the Gomułka era, followed by a similar analysis of the Gierek era. The supplicatory letters mainly document daily life and express religious fervor. The larger political history is mentioned briefly, such as references to Cardinal Stefan Wyszyński and the Millennium of Christianity, as well as the subsequent election of a Polish pope. The article relies on sources that document religious culture prior to the emergence of the phenomenon known as the “Papal Calvary”.
Źródło:
Analecta Cracoviensia; 2023, 55; 87-109
2391-6842
0209-0864
Pojawia się w:
Analecta Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Провідні свята обрядового року українців Галичини першої половини XiX ст. в оптиці львівської періодики: симбіоз християнських та народнозвичаєвих культурних практик
Wiodące święta roku obrzędowego Ukraińców w Galicji pierwszej połowy XIX wieku w świetle czasopism lwowskich. Symbioza chrześcijańskich i tradycyjnych ludowych praktyk kulturowych
Leading festivals of the ritual year of Ukrainians in Galicia of the first half of the 19th century in the light of Lviv periodicals. Symbiosis of Christian and traditional folk cultural practices
Autorzy:
Мовна, Уляна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31803995.pdf
Data publikacji:
2023-12-27
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
rok obrzędowy
kultura chrześcijańska
religijność ludowa
etnologia
czasopiśmiennictwo
ritual year
Christian culture
folk religiosity
ethnology
periodicals
Opis:
W artykule scharakteryzowano wiodące święta dorocznego cyklu obrzędowego Ukraińców w Galicji (Boże Narodzenie, Wielkanoc, Zielone Święta, Iwan Kupała) na podstawie publikacji etnologicznych z periodyków lwowskich I połowy XIX w. („Rozmaitości”, „Czasopisma Naukowego Księgozbioru Publicznego im. Ossolińskich”, „Lwowianina”, „Pamiętnika Lwowskiego”, „Rozmaitości dla Ludu Wiejskiego”). Odnotowywały one losowo zbierane informacje z dziedziny kultury duchowej, wplecione w artykuły o charakterze geograficzno-topograficznym, historyczno-statystycznym i regionalnym. Wykorzystano zarówno współczesne, jak i późniejsze interpretacje badawcze.
The article describes the leading annual ritual holidays of the Ukrainian population in Galicia (Christmas, Easter, Whitsun, Ivan Kupala) based on ethnological publications from Lviv periodicals in the first half of the 19th century (Rozmaitości, Czasopisma Naukowego Księgozbioru Publicznego im. Ossolińskich, Lwowianin, Pamiętnik Lwowski, Rozmaitości dla Ludu Wiejskiego). These publications randomly collected information on spiritual culture, woven into articles of a geographic-topographic, historical-statistical, and regional nature. The article utilizes both contemporary and later research interpretations.
Źródło:
Galicja. Studia i materiały; 2023, 9; 353-373
2450-5854
Pojawia się w:
Galicja. Studia i materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Figura Matki Boskiej Skępskiej jako wizerunek acheiropoietyczny
The Figure of Our Lady of Skępe as an Acheiropoietic Image
Autorzy:
Ciemiński, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343947.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
painting anthropology
miraculous image
Skępe
Our Lady of Skępe
folk religiosity
Marian sanctuaries
antropologia obrazu
wizerunek cudowny
Matka Boska Skępska
religijność ludowa
sanktuaria maryjne
Opis:
Artykuł opisujący fenomen kultu figury Matki Boskiej Skępskiej jako wizerunek o charakterze acheiropoietycznym. Funkcjonujące w chrześcijaństwie wygląd o zapewnieniu przedstawionym dzięki boskiej interwencji a także obliczone własne w polskiej religijności typu ludowego. Jego najbardziej znaną, ale jak się wydaje – niejedyną – manifestacją jest obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Na podstawie obserwacji autora badań terenowych oraz studiów nad źródłami (literatura dewocyjna, pieśni odpustowe) dowiedziono i omówiono obecność wśród części czcicieli skępskiej Madonny zbadano nadprzyrodzonym po wejściu do rzeźby. Narracje dotyczące cudownego wizerunku, opierając się na posiadających proweniencję bizantyńską toposach, są charakterystyczne dla ich elementów.
The article discusses the phenomenon of the cult of the figure of Our Lady of Skępe as an acheiropoeitic image. The conviction regarding the existence of representations created thanks to divine intervention, functioning across Christianity, had its own image in Polish folk religiosity. The painting of Our Lady of Częstochowa is its most popular manifestation, but, as it turns out, it is not the only one. On the basis of field research and source studies (devotional literature, indulgence songs) conducted by the author it is proven and discussed that some worshippers of the Madonna of Skępe are convinced that the figure is of supernatural origin. The narrations concerning the miraculous image, based in topoi of Bizantine provenance, are enriched with their own, particular elements. These issues are inscribed into the cycle of stories concerning the origins of the sanctuary in the Dobrzyń Land, whose range of influence includes also Kuyavia and Mazovia, making the image found in Skępe an interesting example of Marian acheiropoieta.
Źródło:
Literatura Ludowa; 2022, 66, 4; 7-26
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Adwentowi święci: Katarzyna i Andrzej w tradycji ludowej
Advent Saints: Catherine and Andrew in Folk Tradition
Autorzy:
Kupisiński, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2143917.pdf
Data publikacji:
2021-01-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
etnograficzne badania terenowe
wróżby matrymonialne
istoty nadnaturalne
duchy przodków
zwyczaje i wierzenia ludowe
religijność ludowa
tradycja ludowa
ethnographic fieldwork
matrimonial predictions
supernatural beings
ancestors' spirits
folk customs and beliefs
folk religiosity
folk tradition
Opis:
The aim of the paper is to present Saint Catharine of Alexandria and Saint Andrew in the context of country-folk religiosity and traditions. Memorials of these two Saints in the liturgy of the Roman Catholic Church fall at the end of liturgical year and the beginning of Advent. The Feasts of these two Saints also became the focal point of pre-Christian folk customs and beliefs pertaining mostly to matrimonial fortune-telling along with some magical accents. The vigil of the Feast of Saint Andrew was devoted to matrimonial predictions of young girls, whereas, the vigil of Saint Catharine's Feast Day was related to the same for young men. The author used ethnographic data gathered during field work conducted in the Opoczno region in the years 1990-1993, and in the Opoczno and Radom regions of Poland in the years 1995-2005. The first section contains a short biography of Saint Catharine, further broadened by description of her role in county-folk customs and traditions. In the second section, Saint Andrew was introduced in similar manner. The Feasts of these two Saints are interwoven with a wealth of folk beliefs in supernatural beings both good and malicious, which are believed to dwell on earth and affect human life. Under the influence of Christianity these two Saints have been drawn into the circle of folk beliefs, with some reference to pre-Christian cults. In present day Polish folk culture not much is left of those old beliefs and customs, and Saint Catharine and Saint Andrew are merely perceived as Patron Saints of pre-marital chastity and specific professions. The example set by these and other Saints is relevant to the lives of the contemporary faithful thought, since it shows how one can boldly follow Christ and preach the Gospel.
Źródło:
Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii; 2010, 2; 137-152
2080-8534
Pojawia się w:
Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kult Świętej Barbary w polskiej religijności ludowej
The Cult of Saint Barbara in Polish Folk Religion
Autorzy:
Kupisiński, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2143996.pdf
Data publikacji:
2021-01-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
etnograficzne badania terenowe
religijność ludowa
tradycja ludowa
kult św. Barbary
przysłowia ludowe
patronka dobrej śmierci
ethnographic field investigations
the cult of St. Barbara
folk religiosity
folk tradition
proverbs
patroness of good death
Opis:
The purpose of this article is to show the importance of Saint Barbara in Polish traditions and folk religion. The study is based mainly on the author’s ethnographic field research conducted in the regions of Opoczno and Radom in 1990-1993, and in 1995-2005, as well as on research about St. Barbara’s cult featured in master’s theses and doctoral dissertations written at the Institute of Fundamental Theology of John Paul II Catholic University of Lublin. The article consists of three sections. First, the figure of St. Barbara is introduced with focus on her biography. In the second part, the role of this Saintly Woman in Polish folk religion is illuminated, and in the third section, the significance of the St. Barbara cult is presented through customs and folk proverbs. In Poland, the cult of St. Barbara has a very long and lively tradition, and can be traced to the Wawel Cathedral in Krakow. The first mention of this Saint in liturgy is found in the “Gertrude Psalter”, dating from 11th Century and belonging to a daughter of the early Polish King Mieszko II. St. Barbara is the patroness of a good death, virtuous brides and family life, and is the protectoress from fires, thunderstorms, and sickness of the plague, as well as cemetery chapels. She is venerated primarily by people who are exposed in their occupations to unexpected sudden death, such as miners, steel workers, sailors, fishermen, soldiers, masons, prisoners, bricklayers, gunners, carpenters, blacksmiths, and manufacturers of fireworks. Employees of these professions honor St. Barbara in their own specific ways. Placing the Feast of St. Barbara on December 4 has contributed to the fact that around her, as the Patroness of this day, there have arisen a lot of proverbs predicting the weather for Christmas. Some of these sayings have survived to modern times, and testify to the vitality of the cult of St. Barbara and her popularity in a folk religiosity in Poland.
Źródło:
Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii; 2012, 4; 241-257
2080-8534
Pojawia się w:
Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niepokalanie Poczęta w polskiej religijności ludowej Adwentu na przykładzie wybranych regionów
Immaculate Mary in Polish Advent Popular Religiosity Illustrated on Selected Regions of Poland
Autorzy:
Kupisiński, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2143979.pdf
Data publikacji:
2021-01-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kult Maryi
Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
Adwent
religijność ludowa
zwyczaje i obrzędy ludowe
Marian Devotion
the Feast of the Immaculate Conception
Advent
popular religiosity
customs and folk observances
Opis:
The liturgy of Advent honors the Blessed Virgin as Mother awaiting the birth of Her Child. The day of the Immaculate Conception of Our Lady is the first Marian feast and initiates anew liturgical year. In popular religiosity of Advent, Mary epitomizes spiritual rebirth; hence the faithful pray novenas and take part in numerous devotions to Our Lady. One of the most popular devotions is everyday morning Rorate Mass (Rorate Coeli), where during the Mass aadditional candle – called „roratka” is lit. The personal and family life of the Polish faithful, and especially expecting women, along with all farm activities are entrusted to the care of the Blessed Virgin. In country folk tradition, devotion to Our Lady plays a significant role, since Mary as our Mother most fully understands our needs and can intercede for us in Heaven. The paper consists of two parts. In the first part we introduce the figure of the Blessed Virgin, emphasizing her place and function in the Advent liturgy. In the second part, we present popular religiosity, which encompasses numerous customs and folk observances associated with the Advent Marian feasts and devotions.
Źródło:
Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii; 2011, 3; 199-213
2080-8534
Pojawia się w:
Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Święci Katarzyna i Andrzej w religijności i tradycji ludowej regionu tomaszowskiego
Saints Catherine and Andrew in the Religious Folk Tradition of the Tomaszów Region
Autorzy:
Nowak, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2143995.pdf
Data publikacji:
2021-01-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
etnograficzne badania terenowe
św. Katarzyna
św. Andrzej
obrzędy i wierzenia ludowe
wróżby
religijność ludowa
kult zmarłych
ethnographic field studies
St. Catherine
St. Andrew
folk rituals and beliefs
predictions
folk religiosity
cult of the dead
Opis:
The source basis of the present article is provided by the results of ethnographic field studies conducted by the author in 64 localities near Tomaszów Lubelski. In totally, in the period of six years (1995-2001), the author collected information from 314 respondents, with whom he carried out 346 interviews. In addition, 14 collective interviews were made, in which 8 to 14 persons participated. The area of Tomaszów marks the beginning of the point of contact between the Polish and Ukrainian cultures, which is why 30 Ukrainian respondents took part. The subject of the present paper is the description and analysis of former and contemporary folk rituals and beliefs connected with the liturgical reminiscences of saints Catherine and Andrew made in the light of phenomenological and comparative methods. Folk religiousness is simpler than academic theology and Christian liturgy; it permeates the needs of man, filling time and space, objects and actions. In folk rituals, certain magical and religious elements appeared and are interwoven, which comprise the cultural signs of life according to the pagan calendar. The saints, who take care of certain areas of life, strongly influence the imagination, giving a feeling of closeness and strengthening the faith of folk people. Beliefs concerning saints appear in private prayers, songs, proverbs, statements and legends. The cult of saints influences family life and peer groups, being the main themes at social meetings. Associated with the dates of Saints Catherine and Andrew are organized marital ceremonies, which create an atmosphere of joy and the country village’s social ties. The specific games of the men and women were to reveal future passions such as: priority in entering into marriage relationships and finding one’s spouse, even determining a certain person. Older people also associated St. Andrew’s feast day with activities concerning weather forecasting.
Źródło:
Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii; 2012, 4; 259-280
2080-8534
Pojawia się w:
Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Święty Józef w religijności i tradycji ludowej w Polsce
Saint Joseph in Religiousness and Folk Tradition in Poland
Autorzy:
Kupisiński, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2034933.pdf
Data publikacji:
2021-11-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
św. Józef
kult
pobożność
religijność ludowa
tradycja
St. Joseph
veneration of saints
piety
popular religiosity
tradition
Opis:
Cześć oddawana świętym jest w swej istocie kultem Jedynego Boga i uwielbieniem go w dziełach, które uczynił w swoich świętych. Jest również formą wyrażenia wdzięczności Bogu za to, że pozwala ludziom na udział w swej świętości i doprowadza swoich wybranych do chwały nieba. Jednym ze świętych cieszących się szczególną czcią w Kościele jest św. Józef – mąż Maryi i opiekun Jezusa. W artykule autor stawia sobie za cel prezentację tej postaci na podstawie przekazów ewangelicznych, dokonuje także charakterystyki rozwoju kultu św. Józefa w Kościele oraz w religijności i tradycji ludowej. Do opracowania tematu skorzystał z literatury teologicznej, etnologicznej oraz własnych etnograficznych badań terenowych prowadzonych w subregionie opoczyńskim i radomskim (centralna Polska). Kult św. Józefa dostrzega się nie tylko w liturgii Kościoła, gdzie jego główne święta obchodzone są 19 marca i 1 maja, ale także w religijności ludowej. Cześć oddawana temu świętemu przejawia się w nabożeństwach ku jego czci, pieśniach, modlitwach, w licznych obrazach z jego wizerunkiem umieszczanych w domach oraz przydrożnych kapliczkach. Św. Józef wielokrotnie obierany jest za patrona kościołów, miejscowości, zawodów, uznawany jest także za opiekuna ojców oraz patrona dobrej śmierci. Jego kult jest żywy również w czasach współczesnych, a przez wstawiennictwo tegoż świętego u Boga wiele osób otrzymuje wypraszane łaski.
The veneration of the saints is, in its essence, worship of the One God and glorification of Him in the works He has done in His saints. It is also a way to express gratitude to God for allowing people to share in His holiness and bringing His chosen ones to the glory of heaven. One of the saints receiving special veneration in the Church is St. Joseph, the husband of Mary and the guardian of Jesus. The aim of this article is to present St Joseph on the basis of the Gospel narratives and to characterize the development of his cult in the Church, as well as in religiousness and popular tradition. While exploring the topic of the paper, the author drew upon theological and ethnological literature as well as his own ethnographic field research conducted in the Opoczno and Radom sub-regions (central Poland). The cult of St Joseph can be seen not only in the Church liturgy, where his main feasts are celebrated on 19th of March and 1st of May, but also in folk religiosity. The veneration of St. Joseph is manifested in devotions in his honor, songs, prayers, numerous paintings with his image placed in houses and roadside shrines. St Joseph is often chosen as a patron of churches, towns, professions, and he is also considered the patron of the fathers and a guardian of a good death. His veneration is still vivid nowadays and many people obtain graces through his intercession.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2021, 68, 9; 99-114
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Synkretyzm religijny w powieści „Dziurdziowie” Elizy Orzeszkowej
Religious syncretism in the novel “Dziurdziowie” by Eliza Orzeszkowa
Autorzy:
Matyjasik, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087063.pdf
Data publikacji:
2021-10-23
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:
synkretyzm religijny
religijność ludowa
wierzenia ludowe
światopogląd ludowy
powieść ludowa
powieść wiejska
religious syncretism
folk devotion
folk beliefs
folk worldview
folk novel
country novel
Opis:
W niniejszym artykule autorka dokonuje analizy zjawiska synkretyzmu religijnego występującego w powieści Dziurdziowie Elizy Orzeszkowej. Przedmiotem jej rozważań są zatem relacje zachodzące między reliktami dawnych wierzeń słowiańskich a religią chrześcijańską na terenie XIX-wiecznej wsi białoruskiej. Owo zagadnienie autorka omawia, opierając się na wybranych przykładach zaczerpniętych z literatury podmiotu, stanowiących podstawę do scharakteryzowania sfery obyczajowo-obrzędowej ludności wiejskiej. Na podstawie zebranych materiałów autorka wysuwa kolejno wnioski na temat istoty ludowego światopoglądu, nierozerwalnie związanego z kwestią szeroko pojmowanej religijności ludowej.
This article presents the aspects of religious syncretism in the novel “Dziurdziowie” by Eliza Orzeszkowa. The author identifies the connection between the relics of old Slavic beliefs and Christian religion in the 19th century Belarusian countryside. The analysis is based on various examples which describe ritual sphere and social customs of the rural people. The author draws conclusions and presents the essence of folk worldview in relation to folk devotion in a broad sense.
Źródło:
Język - Szkoła - Religia; 2021, 16; 76-85
2080-3400
Pojawia się w:
Język - Szkoła - Religia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzień świętego Szczepana w religijności i kulturze ludowej w Polsce
Saint Stephens Day in Religiousness and Folk Culture in Poland
Autorzy:
Kupisiński, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036020.pdf
Data publikacji:
2019-08-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
zwyczaje i obrzędy
kultura ludowa
religijność ludowa
św. Szczepan
liturgia
owies
customs and rituals
folk culture
folk religion
St. Stephen
liturgy
oats
Opis:
Artykuł poświęcony jest św. Szczepanowi – pierwszemu chrześcijańskiemu męczennikowi, którego święto w liturgii Kościoła katolickiego przypada w drugi dzień Bożego Narodzenia, tj. 26 grudnia. Autor omawia oddziaływanie patrona tego dnia na życie codzienne oraz formy świętowania mieszkańców wsi. Kult świętego Szczepana zauważalny jest nie tylko w religijności ludowej, ale także w obrzędowości ludowej charakterystycznej dla tego święta. W opracowaniu tematu autor wykorzystał własne etnograficzne badania terenowe prowadzone w subregionach opoczyńskim i radomskim nad obrzędowością doroczną (1990-1994) oraz doroczną i funeralną (1997-2006), jak również literaturę przedmiotu z zakresu teologii i religioznawstwa. W wierzeniach ludowych wokół św. Szczepana skoncentrowały się niektóre przedchrześcijańskie praktyki agrarne, ale po nadaniu im chrześcijańskiej interpretacji zostały włączone w liturgię Kościoła. Jednym z powszechnych zwyczajów jest święcenie przez księdza owsa w kościele i wzajemne obsypywanie się nim. Dawniej był to obrzęd magiczny mający zapewnić pomyślność w uprawie zbóż i gospodarstwie. Po uzyskaniu chrześcijańskiej wykładni stał się symbolem ukamienowania św. Szczepana. Ponadto autor przedstawia i analizuje inne zwyczaje i obrzędy ludowe charakterystyczne dla tego dnia, jak składanie życzeń, kolędowanie, rozwiązywanie przez służbę umów o pracę czy kojarzenie małżeństw.
The article concerns Saint Stephen, the first Christian martyr whose feast in the liturgy of the Catholic Church falls on the second day of Christmas, i.e., 26th of December. The veneration of the saint is seen not only in folk religiosity, but also in folk rituals characteristic for this holiday. The author used his own ethnographic field research conducted in the Opoczno and Radom subregions on annual rituals (1990-1994) and annual and funeral rituals (1997-2006), as well as the theological and religious literature on the subject. In folk beliefs around the figure of St. Stephen some pre-Christian agrarian practices were focused, but after giving them a Christian interpretation they were incorporated into the Church liturgy. One of the common customs is that a priest will bless oats in the church, which people then throw at each other. In the past it was a magical ritual to ensure prosperity in the growing of cereals and on the farm. After giving it a Christian interpretation, it symbolizes the stoning of the patron saint of that day – St. Stephen. In addition, the article discusses other customs and folk ceremonies characteristic of this holiday, such as: exchanging wishes, carol singing, termination of employment by servants or marriage matching.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2019, 66, 9; 127-139
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania nad religijnością ludową w Katedrze Religiologii i Misjologii KUL
Research on Folk Religiosity in the Department of Religious Studies and Missiology KUL
Autorzy:
Kupisiński, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036348.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Katedra Religiologii i Misjologii
religijność ludowa
zwyczaje i obrzędy ludowe
obrzędowość doroczna i rytuały przejścia
etnograficzne badania terenowe
Department of Religious Studies and Missiology of John Paul II Catholic University of Lublin
folk religiosity
folk customs and rituals
annual rituals and rites of passage
ethnographic field studies
Opis:
Artykuł prezentuje działalność, specyfikę i tematykę badań Katedry Religiologii i Misjologii nad religijnością ludową. Zarówno pracownicy naukowi, jak i studenci mogą poszczycić się znacznymi osiągnięciami w tym zakresie, o czym świadczą prace dyplomowe powstałe w Katedrze. W przypadku pracowników naukowych uwidacznia się to w obecności na konferencjach naukowych, gdzie wygłaszano referaty, które następnie ukazywały się w formie zbiorowych publikacji. Wiele artykułów z zakresu obrzędowości i religijności ludowej zostało opublikowanych w czasopismach i monografiach naukowych. W pracach zwraca się także uwagę na przemiany, jakie nastąpiły w obrzędowości dorocznej, weselnej czy pogrzebowej na przestrzeni ostatnich lat. Zmiany dokonują się na wielu płaszczyznach życia społecznego, kulturowego czy gospodarczego, nie ominęły również ludowej obrzędowości. Pomimo wkradania się w tę społeczność nowych trendów, tak często pochodzących z innych kultur, mieszkańcy wsi (w zależności od regionu Polski) na współczesny sposób reaktywują lub pielęgnują dawne zwyczaje i obrzędy ludowe. Rekonstrukcja tradycji ludowych i światopoglądu pozwala współczesnemu człowiekowi lepiej zrozumieć ludzkie zachowania w różnych kontekstach społecznych, historycznych i kulturowych, przez co zachęca do ponownego odczytania źródłowych materiałów etnograficznych, co z kolei pozwala lepiej rozpoznać i zrozumieć wiele stereotypów, zachowań i narracji obecnych we współczesnej kulturze polskiej i w przeżywaniu religii.
The article presents the historical activity, specificity and thematic scope of research conducted by faculty members and students, with particular focus on postdoctoral (habilitation), doctoral and master theses that were written on the subject of folk religiosity at the Department of Religious Studies and Missiology of John Paul II Catholic University of Lublin. In order to explain their methodology and the method of analysis of the collected source material deriving from ethnographic field studies into social and spiritual folk culture, the article presents the main themes of the examined annual rituals (Advent, Christmas, Lent, Easter) and the rites of passage (wedding, funeral). Many articles on folk rituals and religiosity have been published in journals and scientific monographs.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2018, 65, 9; 131-147
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
La percezione delle manifestazioni di religosità popolare siciliana nelle relazioni di viaggio di John James Blunt e Auguste de Forbin
Autorzy:
Walendziak-Genco, Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2083297.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
foreign travellers
Sicily
saint patrons
religious feasts
folk religiosity
podróżnicy
Sycylia
święci patroni
święta religijne
religijność ludowa
Opis:
The article shows, on the example of the accounts of the journey of John James Blunt and Auguste de Forbin, how the folk religiosity of Sicilians, especially patron saints, was perceived. The analysis of the texts showed that the newcomers who come into contact with the Sicilian culture notice that patron saints are a very characteristic phenomenon for this area and play an important role in social and political life.
Artykuł ukazuje, na przykładzie relacji z podróży Johna Jamesa Blunta oraz Augusta de Forbina, jak była postrzegana religijność ludowa Sycylijczyków, a szczególnie święta patronów miast. Analiza tekstów wykazała, że przybysze, którzy wchodzą w kontakt z kulturą sycylijską zauważają, że święta patronalne są dla niej zjawiskiem niezwykle charakterystycznym i odgrywają ważną rolę w życiu społecznym i politycznym.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2018, 4; 621-632
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój duchowego potencjału przedszkolaków przy pomocy środków pedagogiki ludowej
Autorzy:
Ivakh, Svitlana
Horodyska, Violeta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/606461.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
spirituality
morality
religiousness
spiritual education
spiritual development
folk pedagogy
national calendar
preschoolers
duchowość, moralność, religijność, edukacja duchowa, rozwój duchowy, wychowanie duchowe, pedagogika ludowa, kalendarz ludowy, przedszkolaki
Opis:
The essence of the concepts of spirituality, morality, religion in the scientific literature is defined in the paper; the goals and tasks of spiritual education of preschoolers are justified; the content of preschoolers’ spiritual education in software support of the modern nursery schools is highlighted; folk pedagogy as a means of preschoolers’ spiritual development is characterized; methodical recommendations on the usage of folk pedagogy in the preschoolers’ spiritual development are developed. The study has proved that the spirituality of every child, his humanity, begins with native home, mother’s lullaby, grandmother’s stories and fragrant bread among the cherry orchard, parental reliable shoulder and grandfather’s advice, trusted friends with their humor, games and entertainment. It is proved in this paper, that folk pedagogy due to the traditions, customs and rituals of national calendar provides the ideals of goodness, morality, aesthetics to preschoolers, and every child having suffered for a beneficial effect of national spiritual treasures, honorably aspires to follow parents, grandparents and ancestors’ wills, strengthens their family tree with good deeds. We have proved that spiritual education is held by means of language, song, prayer, fairy-tale, lives of saints and heroes, poetry, festivals, entertainment, etc.
W oparciu o literaturę naukową w artykule przedstawiono definicje pojęć: „duchowość”, „moralność”, „religijność”. Uzasadniono też cel i zadania duchowego wychowania dzieci w wieku przedszkolnym, zaprezentowano treści programowo-metodyczne, dokonano charakterystyki pedagogiki ludowej oraz przedstawiono rekomendacje dotyczące użycia środków pedagogiki ludowej dla duchowego rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym. Na podstawie przeprowadzonych badań dowiedziono, że duchowość każdego dziecka i jego humanizm mają swoje początki w domu rodzinnym, w świetle ogniska domowego, śpiewanej przez matkę kołysanki, opowiadanych przez babcię bajek, pachnącego chleba i sadu wiśniowego, a także silnych ojcowskich ramion, dobrych rad dziadka, wiernych przyjaciół z ich poczuciem humoru, różnych zabaw i rozrywek. W pracy wykazano, iż pedagogika ludowa, na którą składają się: tradycja, obyczaje, ceremonie kalendarza ludowego, rozwija w dzieciach przedszkolnych takie cechy, jak dobroć, moralność, poczucie estetyki. Każde dziecko, które poznało korzystny wpływ „ludowych skarbów duchowych”, zamierza zatem godnie przestrzegać testamentu rodziców, dziadków i pradziadków, pragnie utrwalać własny rodowód poprzez dobre uczynki. Wykazano także, że wychowanie w wymiarze duchowym jest realizowane przy pomocy języka, bajki, pieśni, modlitwy, przykładów życia świętych i bohaterów, świąt, rozrywek itp.
Źródło:
Lubelski Rocznik Pedagogiczny; 2018, 37, 2
0137-6136
Pojawia się w:
Lubelski Rocznik Pedagogiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dni krzyżowe w polskiej religijności ludowej
Rogation Days in Polish Folk Religiosity
Autorzy:
Kupisiński, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2037184.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Dni krzyżowe
krzyże i kapliczki
religijność ludowa
procesje błagalne
modlitwy o urodzaje
Rogation Days
crosses and shrines
folk religiosity
supplicatory processions
prayers for the harvests
Opis:
W kalendarzu liturgicznym Kościoła katolickiego przy wspomnieniach świętych powstało wiele zwyczajów i obrzędów religijnych związanych z pracami agrarnymi. W okresie wiosennym takim świętem w religijności ludowej był dzień św. Marka (25.04), kiedy to modlono się o urodzaje i zachowanie od wszelkich klęsk żywiołowych, a także Dni krzyżowe obchodzone przed uroczystością Wniebowstąpienia Pańskiego (poniedziałek, wtorek, środa). Początek tych zwyczajów obserwujemy w V wieku w Galii (Francja), a od VI wieku również w Rzymie. Podczas procesji błagalnych zatrzymywano się przy kaplicach i krzyżach przydrożnych, śpiewano wezwania litanijne, a od IX wieku „Litanię do Wszystkich Świętych”, antyfony i psalmy ku czci patrona czy innych świętych cieszących się szczególnym nabożeństwem w danej parafii bądź diecezji. Procesja kończyła się w kościele, gdzie odprawiano Mszę świętą. Obecnie w Polsce obchodzi się święto Wniebowstąpienia Pańskiego w niedzielę przed Uroczystością Zesłania Ducha Świętego. Dni krzyżowe bywają nazywane dniami modlitw o dobre urodzaje oraz w intencji krajów głodujących. Poleca się organizowanie procesji błagalnych oraz odprawienie Mszy wotywnej kolejno: w poniedziałek „w okresie zasiewów”, we wtorek „o uświęcenie pracy ludzkiej”, a w środę – „za głodujących”.
In the liturgical calendar of the Catholic Church on the festivals of saints there is a number of customs and religious rituals related to the agrarian work. In the spring one of this kind of celebration in the folk religion was the Feast of St. Mark's (25.04), when people prayed for abundant harvest and protection from all natural disasters, as well as Rogation Days celebrated before the feast of the Ascension (Monday, Tuesday, Wednesday). These customs have their origins in the fifth century in Gaul (France), from the sixth century they were also practiced in Rome. During supplicatory procession the faithful stopped at the roadside chapels and crosses, chanting litanies, and from the ninth century this was “Litany of the Saints”, antiphons and psalms in honor of a patron saint or other saints who enjoyed a particular devotion in a given parish or diocese. The procession ended in a church, where Mass was celebrated. Currently in Poland the feast of the Ascension is celebrated on the Sunday before Pentecost. Rogation Days are also called days of prayer for good harvests and in the intention of countries suffering starvation. It is recommended to organize supplicatory processions and celebration of the votive Mass on Monday “in the period of sowing”, on Tuesday – “the sanctification of human labor” and on Wednesday – “for the hungry.”
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2017, 64, 9; 123-135
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie pieśni pielgrzymkowe i kalwaryjskie
Autorzy:
Grochowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/687296.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
religijność ludowa, katolicyzm, pielgrzymki, kalwarie, pieśni  pielgrzymkowe
folk religion
Catholicism
pilgrimage
Calvary
pilgrimage songs
Opis:
W artykule tym podjęto próbę opisu pieśni pielgrzymkowych, jako specyficznego gatunku tekstów wykonywanych przez pielgrzymów w trakcie  wędrówki i podczas pobytu w sanktuariach. W pierwszej części omówiono dotychczasowe sposoby definiowania pieśni pielgrzymkowych oraz przedstawiono  propozycję nowej definicji odwołującej się do elementów tekstowych, w których  uwidacznia się specyficzny kontekst wykonawczy omawianych utworów. W drugiej  części artykułu zaprezentowano szczegółową analizę tekstowych wykładników  sytuacji wykonawczej, wskazujących na róże etapy pielgrzymki i różne działania  pielgrzymów. Ostatnia część poświęcona jest analizie funkcji pieśni pielgrzymkowych w kontekście teorii procesów społecznych Victora Turnera. Analizy prowadzą  do wniosku, że w szerszej perspektywie główna funkcja pieśni pielgrzymkowych  polegała na kreowaniu określonych zachowań i sposobów myślenia pielgrzymów  oraz na ochronie i stabilizowaniu podstawowych struktur społecznych, które na  czas pielgrzymki ulegały zawieszeniu bądź rozluźnieniu.
The paper describes songs performed by pilgrims on their way to sanctuaries and during their stay there, presenting them as a specific genre of texts. In the first part of the paper, the author discusses the way pilgrimage songs were understood in earlier works. Furthermore, he proposes their new definition, referring to these elements of the texts which demonstrate the specific context in which the songs were performed. In the second part of the paper, the author analyses in detail textual signs which indicate various activities undertaken by pilgrims and refer to the stages of their journey. Finally, he focuses on the functions of pilgrimage songs and analyses them in the context of Victor Turner’s theory of ritual process. The conclusion of the analysis is that in a broad perspective, the main function of these songs was to create certain behaviours and ways of thinking, as well as to protect and stabilise the fundamental social structures which were temporarily loosened or suspended during pilgrimage.
Źródło:
Łódzkie Studia Etnograficzne; 2016, 55
2450-5544
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Etnograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 21

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies