- Tytuł:
-
Metoda realizmu socjalistycznego w operze Bunt żaków Tadeusza Szeligowskiego
Socialist Realism method in Tadeusz Szeligowski’s opera Bunt żaków (The scholars’ revolt) - Autorzy:
- RZANNA-SZCZEPANIAK, Ewa
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/454098.pdf
- Data publikacji:
- 2018
- Wydawca:
- Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
- Tematy:
-
polityka kulturalna,
realizm socjalistyczny w muzyce polskiej,
Tadeusz Szeligowski,
Bunt żaków.
Polish cultural policy,
socialist realism,
socialist realism in Polish music,
The scholars’ revolt. - Opis:
-
Wprowadzenie metody realizmu socjalistycznego do twórczości muzycznej w Polsce w latach 50. ubiegłego stulecia, traktowane przez polityków jako jeden z kolejnych etapów budowania społeczeństwa socjalistycznego – wyzwolonego z konfliktów klasowych, implikowało praktyczne rozwiązania w zakresie warsztatu kompozytorskiego. Od kompozytorów oczekiwano:
1) przewartościowania hierarchii gatunków i form muzycznych (oparcia twórczości na formach
wokalnych i programowych oraz formach muzyki użytkowej);
2) wykorzystania (w warstwie słownej lub programowej) aktualnej tematyki, wspierającej proces
kształtowania nowego ustroju;
3) nawiązania w utworach do tradycji narodowej i europejskiej (z wyłączeniem elementów tradycji
XIX-wiecznej) oraz polskiej muzyki ludowej.
Opera Bunt żaków Tadeusza Szeligowskiego była pierwszym dziełem operowym skomponowanym w Polsce po roku 1945. Jej twórcy zostali odznaczeni – w roku 1951 – Nagrodą Państwową I stopnia. Prapremiera dzieła, która odbyła się we Wrocławiu, oraz kolejne przedstawienia w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Moskwie i Dreźnie zostały entuzjastycznie przyjęte przez słuchaczy i krytyków muzycznych. Utwór przedstawiano jako wzór realizacji w twórczości muzycznej w Polsce metody realizmu socjalistycznego. Równocześnie wskazywano na wysokie walory artystyczne oraz dużą atrakcyjność widowiskową dzieła.
Artykuł stanowi próbę opisania opery w kontekście polityki kulturalnej w Polsce w latach 1945– 1956. Analiza dzieła wynika z przyjęcia założeń rosyjskiego narodowego dramatu muzycznego i obejmuje: fabułę opery – ze wskazaniem na źródła konfliktów, głównego bohatera, formę dramatyczno-muzyczną, elementy operowe, melodykę i harmonikę, teksty oraz motywy przewodnie.
Na podstawie przeprowadzonych analiz można stwierdzić, że realizacja wytycznych zgłaszanych kompozytorom przez polityków, działaczy partyjnych, odbywa się w analizowanym dziele na trzech poziomach: dramaturgicznym, językowym i muzycznym. Opera Bunt żaków stanowi swego rodzaju odpowiedź jej twórców (kompozytora i librecisty) na (posługując się słowami ówczesnej propagandy) „zapotrzebowanie społeczne”. Tym samym utwór wpisuje się w proces ideologizacji kultury muzycznej zachodzący w Polsce w latach 50. XX wieku.
The introduction of the socialist realism method to music composition in Poland in the 1950s, considered by politicians as one of the successive stages of building a socialist society – liberated from class conflicts – implied practical solutions in the field of compositional technique. The composers were expected to: 1) re-evaluate the hierarchy of musical genres and forms (the need for musical creativity to be based on vocal and programme forms, as well as forms of utility music); 2) use (in the verbal or programme layer) topical subjects supporting the process of shaping the new system; 3) make references in their works to national and European tradition (excluding the elements of the 19th century tradition) and to Polish folk music. Tadeusz Szeligowski’s opera Bunt żaków (The scholars’ revolt) was the first opera to be composed in Poland after 1945. Its creators were awarded the Level I State Prize in 1951. The preview of the piece, which took place in Wrocław, and subsequent performances in Warsaw, Kraków, Poznań, Moscow and Dresden were enthusiastically received by listeners and music critics. The piece was presented as a model realisation of the socialist realism method in musical creation in Poland. High artistic values and spectacular attractiveness of the piece were pointed out as well. The article attempts to describe the opera in the context of cultural policy in Poland in the period 1945–1956. The analysis of the piece results from the adoption of the assumptions of the Russian national musical drama and includes: the plot of the opera - with a focus on the sources of conflicts, the main character, the dramatic and musical form, opera elements, melodics and harmonies, texts and leitmotifs. On the basis of the conducted analyses, it can be stated that the implementation of the instruc- tions issued by politicians and party activists to the composers is performed in the piece in question on three levels: dramaturgical, linguistic and musical. The opera The scholars’ revolt constitutes a kind of response of its creators (composer and librettist) to a specific “social demand” (in the words of the propaganda of that time). Thus, the piece is a part of the process of the ideologization of musical culture taking place in Poland in the 1950s. - Źródło:
-
Edukacja Muzyczna; 2018, 13; 67-95
2545-3068 - Pojawia się w:
- Edukacja Muzyczna
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł