- Tytuł:
-
W przededniu pierwszego konfliktu ustrojowego. Debata w Radzie Administracyjnej Królestwa Polskiego o usamodzielnieniu radców stanu w komisjach rządowych na przełomie 1815 i 1816 r.
On the eve of the fi rst political confl ict. Debate in the Administrative Council of the Kingdom of Poland on the autonomy of the counsellors of state at the turn of 1815 and 1816 - Autorzy:
- Gałędek, Michał
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/533289.pdf
- Data publikacji:
- 2017
- Wydawca:
- Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
- Tematy:
-
collegiality
counsellor of state
minister
administration
Kingdom of Poland
governmental commission
viceroy
Józef Zajączek
Tadeusz Mostowski
Tadeusz Matuszewicz
kolegialność
radca stanu
administracja
Królestwo Polskie
komisja rządowa
namiestnik - Opis:
-
Right at the end of 1815, the constitutional authorities of the Kingdom of Poland – Administrative Council and the General Assembly of the Council of State – were established. Soon thereafter, they undertook some intensive work on developing constitutional provisions. Their priority was the organization of governmental commissions. The Minister of Internal Affairs and Police, Tadeusz Mostowski presented a draft concerning the Principles of organization of ministerial authorities just at the second session of the Administrative Council, held on 31 December 1815. In the course of discussions on the draft, which ultimately was not sanctioned by the viceroy and was not submitted for further proceedings, the ministers focused on the issue of giving more autonomy to state counsellors who headed individual divisions in governmental commissions, as well as on “grading the authorities”. The analysis of this debate is the main focus of the present article. While viceroy Józef Zajączek was against granting autonomy to state counsellors and strove for the concentration of administrative power in the hands of ministers, his opponents – mainly Tadeusz Matuszewicz advocated the idea. The polarization of the opinions in this matter marked the prelude to a subsequent dispute on collegiality in governmental commissions – the very first battle about the interpretation of the Kingdom constitution, waged by the viceroy against the majority of its members at the Council of State.
U schyłku 1815 r. ukonstytuowały się władze konstytucyjne Królestwa Polskiego – Rada Administracyjna i Ogólne Zgromadzenie Rady Stanu – i przystąpiły do intensywnych prac nad rozwinięciem postanowień konstytucyjnych. Za sprawę priorytetową uznano organizację komisji rządowych. Minister spraw wewnętrznych i policji Tadeusz Mostowski już na drugim posiedzeniu Rady Administracyjnej 31 grudnia 1815 r. przedstawił projekt Zasad do organizacji władz ministerialnych. Podczas dyskusji nad tym projektem, który fi nalnie nie uzyskał sankcji namiestnika i nie został skierowany do dalszych prac, obradujący ministrowie skupili się na kwestii „usamodzielnienia” radców stanu „zawiadujących” poszczególnymi wydziałami w komisjach rządowych i „ustopniowania władz”. Analiza tejże debaty stanowi główny przedmiot artykułu. Podczas gdy namiestnik Józef Zajączek przeciwny był usamodzielnianiu radców stanu i dążył do koncentracji władzy administracyjnej w rękach ministrów, jego oponenci – w analizowanej debacie głównie Tadeusz Matuszewicz – opowiadali się za przyznaniem radcom stanu kierującym wydziałami większej samodzielności. Polaryzacja stanowisk w tej kwestii stanowiła preludium późniejszego sporu o kolegialność w komisjach rządowych – pierwszej ustrojowej batalii o wykładnię konstytucji Królestwa Polskiego, którą na forum Rady Stanu toczył namiestnik z większością pozostałych jej członków. - Źródło:
-
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2017, 20; 75-92
1733-0335 - Pojawia się w:
- Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł