Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "przemysł wydobywczy" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Сучасні геоінформаційні системи у гірничодобувній галузі i перспективи їxньoгo розвитку
Współczesne systemy geoinformacyjne przemysłu wydobywczego i perspektywy ich rozwoju
Autorzy:
Omel'cenko, A.
Аnciferov, V.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/130902.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Stowarzyszenie Geodetów Polskich
Tematy:
System Informacji Geograficznej
GIS
przemysł wydobywczy
geographical information system
mining industry
Opis:
State of the art of geoinformation systems (GIS) used in the mining industry of Ukraine is reviewed. A generalized structure scheme for a typical GIS for the field mentioned is given and its components are considered. Philosophies important for the development and improvement of such systems are given. Enumerated are the main problems arising in the process of using GIS in the mining industry and approaches to their solution are given. Trends for future development and improvement of GIS oriented fore the uses in the given industry are specified.
Źródło:
Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji; 2001, 11; 4-11-4-16
2083-2214
2391-9477
Pojawia się w:
Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Główny Instytut Górnictwa na tle przyszłych potrzeb badawczych polskiego przemysłu wydobywczego
The Central Mining Institute against the background of future research-related needs of the Polish extractive industry
Autorzy:
Dubiński, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340737.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
przemysł wydobywczy
górnictwo
rozwój gospodarczy
innowacyjność
badania
extractive industry
mining
economic development
innovation
analysis
Opis:
Polski przemysł wydobywczy nadal należy do najważniejszych gałęzi polskiej gospodarki, a w XX wieku miał niewątpliwie decydujący wpływ na jej dynamiczny rozwój. Fakt ten potwierdza tezę, że górnictwo od wieków stanowi podstawę cywilizacyjnego rozwoju społeczeństw w zmieniającym się świecie. Nowe uwarunkowania jakie zaistniały w Polsce w latach dziewięćdziesiątych minionego wieku, stawiają przed przemysłem wydobywczym trudne zadania, szczególnie dotyczące: - nowoczesności i konkurencyjności w skali światowej, - bezpieczeństwa pracy, - ograniczenia oddziaływania na środowisko naturalne. Realizacja tych zadań jest praktycznie warunkiem niezbędnym do efektywnego funkcjonowania polskiego przemysłu wydobywczego w XXI wieku Drogą do uzyskania sukcesów w ich realizacji jest wyraźne zwiększenie innowacyjności rozwiązań, które będą opracowywane i wdrażane. Należy stwierdzić, że obecny poziom innowacyjności w polskim przemyśle wydobywczym pozostawia jeszcze wiele do życzenia. Przede wszystkim nie są dobrze rozwinięte mechanizmy, które stymulowałyby i przyśpieszały procesy innowacyjne. Główny Instytut Górnictwa od wielu dziesięcioleci stanowi podstawową jednostkę zaplecza naukowo-badawczego polskiego przemysłu wydobywczego, szczególnie w sferze bezpieczeństwa pracy i ochrony środowiska na terenach górniczych. Działalność ta, co prawda w ostatnich latach XX wieku koncentrowała się na górnictwie węgla kamiennego, którego potrzeby badawcze były największe, chociażby z racji tego, że jest najważniejszą częścią polskiego przemysłu wydobywczego, tym niemniej opracowane przez Instytut rozwiązania cechują się dużą uniwersalnością i mogą znaleźć zastosowanie w innych rodzajach górnictwa Przeprowadzona została, między innymi, analiza aktualnego stanu poszczególnych gałęzi górnictwa, w tym również w aspekcie bazy zasobowej i w związku z tym prognozy czasu ich istnienia w XXI wieku. Dokonano identyfikacji podstawowych potrzeb badawczych na najbliższe dziesięciolecia. Na tej podstawie opracowane zostały główne kierunki, które obejmują: - rozwój technologii wydobywania kopalin zapewniających wzrost wydajności pracy oraz obniżanie kosztów ich produkcji, - poprawę jakości kopalin wraz z rozszerzeniem możliwości ich wykorzystania, - osiągnięcie wysokiego poziomu bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia, - wymagania dotyczące ochrony środowiska, zgodnie z hasłem Górnictwo przemysłem przyjaznym dla środowiska naturalnego i mieszkańców, - modelowe rozwiązania w zakresie problemów społecznych związanych z restrukturyzacją przemysłu wydobywczego, - dostosowanie polskiego przemysłu wydobywczego i przetwórstwa kopalin do standardów Unii Europejskiej. Zgodnie z tymi kierunkami podejmowane są konkretne zadania badawcze, które Instytut realizuje w ramach działalności statutowej (rocznie ponad 100 zadań), a także w formie projektów badawczych finansowanych lub dofinansowanych przez Komitet Badań Naukowych. Analiza doświadczeń minionych lat jednoznacznie wskazuje, że najlepszą i najbardziej efektywną formą realizowania zadań badawczych, Wspólne zainteresowanie podmiotu wdrażającego (kopalnia, spółka, fabryka itp.) i Instytutu oraz finansowe zaangażowanie tego podmiotu w proces realizacji przedsięwzięcia innowacyjnego, są czynnikami skutecznie oddziałującymi na szybkie osiągnięcie efektu końcowego. Utrzymanie w najbliższych dziesięcioleciach wiodącej pozycji Głównego Instytutu Górnictwa jako jednostki badawczej wymagać będzie: - wyprzedzającego identyfikowania i podejmowania priorytetowych oraz innowacyjnych tematów badawczych, - uzyskania statusu Państwowego Instytutu Badawczego dla naukowo-badawczego wsparcia polskiego przemysłu wydobywczego w kolejnych dziesięcioleciach XXI wieku, - osiągnięcia stabilnej pozycji instytutu badawczego wśród instytucji naukowo-badawczych w Europie w zakresie specjalności związanych z górnictwem i inżynierią środowiska.
The Polish extractive industry belongs still to the most important branches of the Polish economy, and in the 20th century this industry had undoubtedly a decisive impact on its dynamic development. This fact confirms the thesis that mining constitutes from many centuries the basis of the civilizing development of societies in the changing world. New conditionings that came into being in Poland in the nineties of the past century raised difficult tasks to be solved by the extraction industry, concerning particularly the following factors: - modernity and competitiveness on a world-wide scale, - occupational safety, - reduction of impact on the natural environment. The realization of these tasks is practically an indispensable condition for the effective functioning of the Polish extractive industry in the 21st century. The way to gain success in task realization is the distinct increase of the innovative character of solutions, which will be developed and implemented. One should emphasize that the present level of this innovative character in the Polish extractive industry still leaves a lot to be desired. First of all, there have not been sufficiently developed mechanisms, which would stimulate and accelerate innovative processes. The Central Mining Institute constitutes from many decades the fundamental entity of the scientific research basis of the Polish extractive industry, especially within the domain of occupational safety and environmental protection in mining areas. These activities were concentrated in the last years of the 20th century on the hard coal mining sector, which was characterized by the greatest research-related needs, by virtue of the fact that it is the most important part of the Polish extractive industry. Nevertheless, the solutions worked out by the Institute are characterized by high universality and can find application in other branches of industry. There has been carried out, among others, an analysis of the state of individual branches of industry, also in the aspect of the resource basis, and in connection with it, in respect of the time prediction relating to their existence in the 21st century. One has performed the identification of the fundamental research related needs for the next decades. On this basis the main research directions were determined, namely: development of minerals mining technologies, assuring the increase of productivity and reduction of production costs, - achievement of a high level of work safety and health protection, - requirements concerning environmental protection in conformity with the motto: "Mining - an industry friendly to the natural environment and the inhabitants ", - model solutions with respect to social problems connected with extractive industry restructuring, adaptation of the Polish extractive industry and minerals processing to European Union standards. In conformity with these directions defined research tasks are being undertaken, realized by our Institute in the framework of statutory activity (annually more than 100- tasks), as well as in the form of research projects financed or supported by the Committee of Scientific Research. The analysis of experience of the past years indicates unambiguously that the best and most effective form of realization of research tasks, supporting new needs of the Polish extractive industry, are targeted research projects. Common interest of the implementing entity (mine, company, factory, etc.) and of the Institute, as well as the financial involvement of this entity in the realization process of an innovative undertaking are factors that have an effective influence on the quick achievement of this final effect. The maintenance of the leading position of the Central Mining Institute as a research organization in the next decades will require: - advanced identification and undertaking of priority-based and innovative research themes, - obtaining of the status of a State Research Institute for scientific and research support of the Polish extractive industry in the next decades of the 21st century, - achievement of a stable position of a research institute among scientific-research organizations in Europe with respect to specialist areas connected with raining and environmental engineering.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2002, 1; 7-20
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan i perspektywy rozwoju sprzętu ochrony indywidualnej w górnictwie
State and prospects of personal safety equipment
Autorzy:
Lipowczan, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340739.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
przemysł wydobywczy
bezpieczeństwo pracy w górnictwie
wypadkowość
choroby zawodowe
extractive industry
occupational safety in mining
accident
occupational disease
Opis:
Na podstawie analizy charakterystycznych cech górniczych środowisk pracy oraz źródeł i przyczyn wypadków w kopalniach, określono znaczenie środków ochrony indywidualnej dla bezpieczeństwa pracy. Duża koncentracja górniczych (naturalnych) i technicznych zagrożeń w środowisku w zestawieniu z możliwymi do praktycznego zastosowania technicznymi środkami chroniącymi pracowników wynika ze specyfiki technologii górniczych, które powodują, że mimo postępu, nadal trudno jest przewidzieć reakcję naruszonego eksploatacją górotworu, wyzwalającego w ekstremalnych sytuacjach znaczące ilości energii, powodującej zjawiska wypadkogenne, takie jak: tąpania, zawały i wyrzuty gazów i skał. Ograniczona przestrzeń górniczych środowisk pracy, niewystarczające oświetlenie oraz następstwa oddziaływania zagrożeń technicznych takich jak: hałas, silne zapylenie, często drgania mechaniczne, powodują znaczące utrudnienia w stosowaniu technicznych środków ograniczania zagrożeń bezpośrednio u ich źródła tj. na maszynach i urządzeniach, a także na drodze propagacji (rozchodzenia się) pomiędzy źródłem i odbiornikiem (organizmem człowieka). Na tej podstawie opracowano klasyfikację środków ochrony indywidualnej wyróżniając ochrony: głowy, słuchu, oczu i twarzy, układu oddechowego, kończyn oraz odrębnie odzież ochronną i roboczą. Do oddzielnej grupy zaliczono sprzęt specjalny i wyposażenie. Zamieszczony w artykule schemat (rys. 7) przedstawia szczegółowy podział. Przepisy i normy krajowe zharmonizowane z wymaganiami Unii Europejskiej, określają szczegółowe procedury badań certyfikacyjnych omawianych środków. Wspomniana wyżej specyfika górniczych środowisk pracy wskazała na konieczność włączenia w uniwersalny proces certyfikacji, postępowania opiniodawczego specjalnie powołanej przez Wyższy Urząd Górniczy Komisji ds. Zagrożeń Zdrowia Czynnikami Środowiska Pracy w Zakładach Górniczych. Postępowanie ilustruje schemat na rysunku 8. Doskonalone od siedmiu lat działania Komisji, ukierunkowane są przede wszystkim na uwzględnienie wpływu lokalnych warunków środowiskowych (miejsca bezpośredniego stosowania środków ochronnych) na skuteczność i trwałość eksploatacyjną sprzętu ochrony indywidualnej, która ma także wymiar ekonomiczny. Stosowana procedura eksploatacji nadzorowanej połączona z badaniami ankietowymi wśród użytkowników w istotnym stopniu przyczyniła się do ograniczania liczby ochron o słabej efektywności ochronnej i małej trwałości, stanowiących raczej utrudnienie w wykonywaniu czynności zawodowych.
On the basis of analysis of characteristic features of the mining work environment, as well as sources and reasons of accidents in mines, the significance of personal safety equipment for work safety was determined. Extensive concentration of mining (natural) and technical hazards relating to the environment, in comparison with technical means protecting the personnel, suitable for practical application, results from the specificity of mining technologies. In spite of the progress, it is still difficult of predict the reaction of the rock mass, disturbed in consequence of mining operations, liberating in extreme situations considerable energy amounts, which cause accident-prone phenomena, such as: rockbursts, roof caving, and gas and rock outbursts. The limited space of the mining work environment, insufficient lighting, and consequences of the technical hazard impact, such as: noise, strong dustiness, frequently mechanical vibrations, cause considerable difficulties in respect of the use of technical means designed for hazard reduction directly at their source, i.e. machines and devices, as well as on the way of propagation between the source and the receiver (human body). On this basis a classification of personal safety equipment was worked out, distinguishing the protection of: head, audition organ, eyes and face, respiratory system, limbs, and separately protective and working clothing. To a separate group were counted special devices and equipment. A scheme (Fig. 7), inserted in the article, presents the detailed division. The domestic regulations and standards, harmonized with European Union requirements, determine the detailed procedures of certification tests concerning the described equipment. The above-mentioned specificity of the work environment in mines indicated the necessity to include in the universal certification process the advisory proceeding of the Commission for Hazards relating to Work Environment Factors in Mines, established specially by the State Mining Authority. This proceeding illustrates the scheme in Fig. 8. The activities of the Commission, improved since seven years, are directed first of all at the consideration of impact of local environmental conditions (place of direct use of protective means) on the efficiency and service life of personal safety equipment, what has also an economic dimension. The used supervised exploitation procedure, combined with questionnaire surveys among users, contributed to a great extent to the reduction of the quantity of protective means of low efficiency and low service life, constituting rather a difficulty when performing professional activities.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2002, 1; 21-33
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie oceny cyklu życia w przemyśle wydobywczym. Metoda szacowania ekowskaźników dla procesów jednostkowych
Application of the life cycle assessment in the extractive industry. Methodology of estimation of ecoindices for unitary processes
Autorzy:
Czaplicka, K.
Bojarska-Kraus, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340729.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
przemysł wydobywczy
wydobycie kopalin
analiza cyklu życia
LCA
ekowskaźnik 99
extractive industry
mineral extracion
life cycle assessment (LCA)
ecoindex 99
Opis:
W artykule omówiono możliwość wykorzystania analizy cyklu życia (LCA) do oceny wpływów ekologicznych związanych z działalnością wydobywczą kopalni. Metodą tą określa się charakter ekologiczny produktu "od kołyski do grobu", od wydobycia surowców przez produkcję, użytkowanie i utylizację.) W normach serii ISO 14040 zostały zdefiniowane cztery podstawowe etapy przeprowadzania LCA, tj.: definicja celu i zakresu badań, analiza inwentarzowa, analiza wpływów czyli ocena oraz interpretacja uzyskanych wyników. Kategorie, w których należy rozpatrywać wpływy środowiskowe muszą obejmować: zużycie surowców, zdrowie człowieka i konsekwencje ekologiczne. Jedną z niewielu praktycznych metod oceny wpływów LCA jest metoda z wykorzystaniem ekowskaźnika 99. Metodę tę można stosować dla szacowania wpływów w każdej analizie cyklu życia, ponieważ określa liczbowo zniszczenie środowiska, wynikające z pojedynczego procesu i pozwala na sumowanie otrzymanych wyników. Obliczone wartości wskaźnika dla standardowych procesów i materiałów mogą być narzędziem w projektowaniu środowiskowym produktu, a także ekologicznym kryterium oceny procesów produkcji. Zastosowanie LCA z wykorzystaniem ekowskaźnika do oceny ekologicznej kopalni węgla kamiennego wymaga sporządzenia modelu kopalni, zawierającego podział na procesy jednostkowe, tj. procesy, dla których zgodnie z wymaganiami ISO 14040, określono zindywidualizowaną charakterystykę. W przedstawionym modelu procesy jednostkowe zostały podzielone na procesy podstawowe: lokalne - bezpośrednio związane z podstawowym ogniwem produkcji węgla kamiennego (dodatkową cechą tych procesów jest ich przyporządkowanie do określonego miejsca w kopalni), procesy podstawowe rozłożone - również związane z podstawowym ogniwem produkcji węgla kamiennego (nie można ich jednak przypisać do określonego miejsca w kopalni, ponieważ są rozłożone w przestrzeni) oraz procesy pomocnicze - niezwiązane z podstawowym ogniwem produkcji węgla kamiennego, wspomagające jedynie proces produkcyjny. Na przykładzie procesu drążenia wyrobiska przy użyciu materiałów wybuchowych przedstawiono metodę szacowania ekowskaźnika 99, która polegała na: opracowaniu drzewa życia, inwentaryzacji danych wejściowych i wyjściowych do procesu, obliczeniu wartości ekowskaźnika przy wykorzystaniu programu komputerowego SimaPro 5.0 oraz analizie obciążenia w poszczególnych kategoriach strat: zdrowie człowieka, jakość ekosystemu i zasoby. Inwentaryzacje elementów wejściowych i wyjściowych wykonano dla trzech różnych wyrobisk} Zinwentaryzowane dane dla wyrobisk A i B dotyczyły wyrobisk kamiennych, natomiast wyrobisko C było wyrobiskiem węglowym. Dla wszystkich trzech wyrobisk największe obciążenie środowiska w kategorii "zdrowie człowieka" było związane ze wzrostem rakotwórczości i problemami oddechowymi, związanymi z zanieczyszczeniami nieorganicznymi. W kategorii "jakość ekosystemu" niekorzystny wpływ był wynikiem wzrostu ekotoksyczności. Rozpatrywany proces w dwóch pierwszych kopalniach dotyczył drążenia wyrobiska kamiennego, dlatego nie powodował znaczących strat w kategorii "zasoby". W trzeciej kopalni zinwentaryzowany został proces drążenia wyrobiska węglowego; co jest związane ze wzrostem obciążenia w kategorii zasoby. W artykule przedstawiono metodę szacowania oddziaływania ekologicznego procesu drążenia wyrobiska przy użyciu materiałów wybuchowych,. Obliczenie ekowskaźnika wszystkich zidentyfikowanych procesów pozwoli na ocenę ekologiczną i porównanie oddziaływań różnych,procesów. W dalszej kolejności możliwa będzie ocena całej kopalni i określenie obciążenia środowiskowego związanego z jednostkowym wydobyciem węgla.
In the article the possibility to use the life cycle assessment (LCA) in order to evaluate ecological impacts connected with mine extraction activity has been discussed. By means of this method one determines the ecological character of a product "from the cradle to the grave", from raw material mining through production, use and utilisation. In ISO standards of 14040 series four basic stages of LCA conducting were defined, namely: definition of objective and scope of investigations, inventory analysis, impact analysis, i.e. assessment and interpretation of obtained results. The categories, in which one should consider environmental impacts, must cover: raw materials consumption, human health and ecological consequences. One of few practical methods of LCA impact assessment is the method of ecoindex 99 application. This method can be used for impact estimation in every life cycle assessment, because it determines in numbers the environmental damage, resulting from the individual process and allows to sum the obtained results. The calculated index values for standardized processes and materials can be a tool in product environmental design, as well as a criterion of assessment of production processes. LCA application with the use of the ecoindex for the ecological assessment of a hard coal mine requires to prepare a mine model, containing a division into unitary processes, i.e. processes, for which, in accordance with ISO 14040 requirements, the individualised characteristic was determined. In the presented model unitary processes were divided into basic processes: local - directly connected with the fundamental hard coal production links (an additional feature of these processes is their assignment to the determined spot in the mine), basic distributed processes - also connected with the basic hard coal production link (they cannot be, however, assigned to a determined spot in the mine, because they are disposed within the space) and auxiliary processes - not connected with the basic hard coal production link, only supporting the production process. According to the example of mine working driving with the use of explosives, the methodology of ecoindex 99 estimation was presented, which consisted in: preparation of a life tree, inventory of input and output data to the process, calculation of ecoindex value when using the computer program SimaPro 5.0 and load analysis relating to individual categories of losses: human health, ecosystem quality, and resources. The inventories of input and output elements were carried out for three different mine workings. The listed data for A and B workings concerned rock workings, while the C working was a coal working. For all three workings the greatest environmental load in the category "human health" was connected with cancer-related hazard growth and respiratory problems, connected with inorganic pollutions. In the category "ecosystem quality" the unfavourable impact was the result of ecotoxicity growth. The considered process in the two first mines concerned rock working driving, therefore it did not cause significant losses in the category "resources". In the third mine was listed the process of coal working driving, what is connected with the load increase in the category of resources. The article presents the method of estimation of the ecological impact of the mine working driving process with the use of explosives. The calculation of the ecoindex of all identified processes will allow to perform ecological assessment and comparison of impact of different processes, In the further sequence will be possible the assessment of the entire mine and determination of environmental load connected with unitary coal extraction.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2002, 2; 5-16
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
How Clean is Clean Enough? Maintaining Thermal Protective Clothing Under Field Conditions in the Oil and Gas Sector
Autorzy:
Crown, E. M.
Feng, A.
Xu, X.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/90475.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
protective clothing
decontamination
flammability
przemysł wydobywczy
gaz kopalniany
odzież ochronna
izolacja cieplna
tkaniny na odzież ochronną
Opis:
The purpose of this research was to develop practical care procedures to help maintain the protective quality of flame resistant workwear laundered by workers in the field. Based on observed field conditions, experiments were conducted that simulated domestic laundry procedures. The first experiment involved two flame resistant (FR) fabrics, contaminated or not contaminated with oil. Independent variables also included detergent type and laundry pre-treatment. Other laundry parameters were controlled. Results indicated that it is easier to maintain the FR performance of the FR-treated blend than it is for the aramid fabric. It is hypothesized that energy generated by initial ignition of oil on the specimens triggers the FR mechanism of the treatment, which in turn inhibits further combustion. A second experiment using larger specimens and a domestic washing machine also supported the hypothesized mechanism.
Źródło:
International Journal of Occupational Safety and Ergonomics; 2004, 10, 3; 247-254
1080-3548
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Safety and Ergonomics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane problemy związane z zagospodarowaniem wód kopalnianych
Selected aspects of mine waters management
Autorzy:
Lewkiewicz-Małysa, A.
Winid, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/299473.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
wody kopalniane
przemysł wydobywczy
zasolenie
unieszkodliwianie
mine waters
salinity
processing industry
utilization
Opis:
Unieszkodliwianie wód kopalnianych stanowi poważny problem w przemyśle wydobywczym. Odpadowe wody kopalniane powinny być zagospodarowane w sposób minimalizujący ich niekorzystne oddziaływanie na środowisko naturalne. Charakteryzują się one różnym składem fizykochemicznym, który jest wynikiem procesów naturalnych, ale czasami także technologicznych. Największym problemem jest zasolenie wód. W artykule poddano ocenie dwie możliwości zagospodarowania wód kopalnianych: wykorzystanie do odzysku surowców chemicznych (produkcji soli) i deponowanie w górotworze. Podstawą oceny było porównanie wyników analiz chemicznych wód z kopalni soli, kopalni miedzi i solanki złożowej z kopalni gazu. Badane wody różnią się stopniem zasolenia, zawartością wapna i magnezu, a przede wszystkim występowaniem metali ciężkich. Przeanalizowano wpływ tych czynników na wybór kierunku zagospodarowania wód oraz wskazano problemy, które mogą wystąpić podczas ich realizacji.
Utilization of mine waters has become a serious problem in mining and processing industry. Appropriate practices of waste mining waters management should be implemented to minimalised the destructive impact on the environment. The waste mine waters differ in physiochemical composition which is a result of natural and sometimes technological processes. Salinity of such waters is the major problem. Two possible methods of saline mine waters management have been discussed in the paper - reprocessing chemical material (salt production) and underground storing. The assessment has been based on collating chemical analysis results of salt mine leakage waters, water from copper ore mine and formation brine from gas deposit mine. The examined waters differ in their salinity levels, calcium and magnesium content. Yet, the most significant difference is the lack of heavy metals in water from salt mine leakage. The influence of the above factors on the choice of mine waters utilization method has been discussed. Possible problems that may occur while storing the salt mine waters in the underground rock structure have been pointed out as well.
Źródło:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz; 2005, 22, 1; 217-224
1507-0042
Pojawia się w:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Międzynarodowe uwarunkowania pozyskiwania ropy naftowej w rejonie kaspijskim
Influence of international conditions on oil excavation in the Caspian Sea region
Autorzy:
Gierańczyk, Wiesława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/438110.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
przemysł wydobywczy
ropa naftowa
rejon kaspijski
Opis:
The development of world’s economy and the rise in world’s population are connected with a constantly growing demand for energy. The second half of the 20th century was marked by a particularly rapid increase in exploitation of fuel resources, and by a growth in the role of oil and natural gas in the structure of primary fuels utilization. Nowadays oil covers about 40% of the primary fuels utilization in the world. The richest reserves of oil are located around the Persian Gulf (about 65%). Saudi Arabia, Kuwait, Bahrain, Qatar, the United Arab Emirates, Iran and Iraq provide around 30% of the world’s supply of petroleum. The instability of the region and the threat from the Muslim fundamentalism make the Western European countries and the US search for alternative sources of that fuel. The Caspian region became an area of excellent economic promises. After the collapse of the USSR and the discovery of rich oil reserves in the Caspian Sea bed, the world’s interest in the region grew significantly. The Caspian Sea oil reserves have been estimated for 163 billion barrels, which is around one fourth of the confirmed total Middle East resources. This article presents the problems of different variants of dividing the Caspian Sea, location of oil resources in the region, and the methods and location of its distribution.
Źródło:
Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego; 2008, 10; 130-139
2080-1653
Pojawia się w:
Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Soversenstvovanie tehnologii skvazinnogo uprugogo vozdeistvia na produktirnye plasty
Modernization of borehole elastic influence technology on reservoir
Autorzy:
Maksutin, A. V.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/300147.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
ropa naftowa
przemysł wydobywczy
współczynnik sczerpania złoża
elastic influence technology
viscous oil
enhanced oil recovery
Opis:
Wydobycie ropy z większości złóż w ostatnich latach napotyka na szereg problemów. Ważną rolę odgrywa dobór odpowiedniej metody jej wydobycia, umożliwiającej zwiększenie współczynnika sczerpania złoża oraz równoczesne zwiększenie zasięgu eksploatacji. W artykule autor przeanalizował najbardziej rozpowszechnione obecnie metody intensyfikacji wydobycia. Najlepsze efekty dają metody wykorzystujące oddziaływanie fal: elektromagnetycznych, wibroakustycznych czy impulsywnych. W dalszej części autor opisuje działanie stworzonego w Instytucie Górniczym w Sankt-Petersburgu urządzenia "Pritok IM", który wykorzystuje oddziaływanie rezonansu na złoże.
Comparative analysis of the basic technologies and methods of influence on reservoirs was leaded for stimulation of production and increases of oil formations recovery on a late development stage. The application of considered technologies was studied oil field with hard recoverable oil in strongly mudded terrigenous and carbonate reservoirs with low porosity and perwcability. Efficiency and ecological safety of technologies was considered. The report considers the technology of borehole influence on productive layers by elastic impulses at resonance frequencies for stimulation of oil-and-gas wells and deposits for reservoir recovery increase. It also describes the physical principle, the method and equipment for stimulation oil-and-gas wells and deposits by this technology. The report also gives the result of successful use of the equipment "Pritok-1M" at deposits with various geological and technological conditions of different regions in Russia and China. Now researcher are conducted an opportunity of use this technology together with application of solvents, injection of compounds, thermal methods for carrying out of well treatments on oil fields with viscous oil and bitumens.
Źródło:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz; 2008, 25, 2; 511-515
1507-0042
Pojawia się w:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie nowoczesnych napędów mechanicznych Siemens w przemyśle wydobywczym i energetyce
Wide range of use Siemens mechanical drives in mining and power generation industries
Autorzy:
Kowalik, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/171286.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
przemysł wydobywczy
przemysł energetyczny
napęd mechaniczny
przenośnik taśmowy
mining industry
power generation industrie
mechanical drive
belt conveyor
Opis:
Siemens Mechnical Drives jest przodującym w świecie producentem mechanicznych układów techniki napadowej. Pod marką produktową Flender oferowana jest szeroka paleta produkcyjna od poszczególnych komponentów jak sprzęgła czy przekładnie do kompletnych systemów napędowych dla prawie wszystkich zastosowań przemysłowych. Głównymi odbiorcami napędów Flender w Polsce jest energetyka, przemysł cementowo-wapienniczy, górnictwo odkrywkowe, hutnictwo, przemysł chemiczny i papierniczy. Oczekiwania klientów, dotyczące różnych wariantów zastosowań napędów, doprowadziły do stworzenia typowych rozwiązań branżowych. Powstały one poprzez modyfikację standardowych przekładni jak i poprzez stworzenie całkowicie nowych konstrukcji. Zmniejszenie gabarytów przy równoczesnym zwiększeniu mocy i sprawności oraz obniżenie emisji hałasu to podstawowe wymogi, jakie stawiają dziś producenci nowoczesnych maszyn i urządzeń dostawcom napędów. Ciągłe udoskonalanie technologii obróbki mechanicznej i cieplnej, optymalizacja zarysu zazębień oraz możliwość stosowania olejów syntetycznych doprowadziły do znacznego zmniejszenia gabarytów i obniżenia masy przekładni mechanicznych.
Siemens Mechanical Drives is worldwide leading manufacturer of mechanical drives applications. Our offer include wide range of Flender products from drive components like couplings and gearboxes to complete drive systems for almost all industry. Main customers for Flender drives in Polish market are power generation, cement industry, open-pit mining, metal, chemical and paper industry. Basing on customers expectations of industrial drives variants we have created standardised application-specific drive solutions. Those drives have been created by modification of our standard products and by designing completely new constructions. Principal requirements of modern manufacturers for drives suppliers are overall dimensions reduction with simultaneous increase of power and efficiency and noise reduction. Continuous improvement of metal machining and heat treatment, optimization of gearing and use of synthetic oils has result in significant reduction of gearbox overall dimensions and weight.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2011, 52, 5; 4-6
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of the potentials of adapting elements of Lean Methodology to the unstable conditions in the mining industry
Analiza możliwości adaptacji elementów metodologii Lean do niestabilnych warunków przemysłu wydobywczego
Autorzy:
Helman, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/348541.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
narzędzia i metody Lean
przemysł wydobywczy
methods and tools of Lean Methodology
mining industry
Opis:
This article presents an analysis of possible adaptation of Lean methodology elements to specific managerial mining conditions. The paper presents selected Lean tools and methods used in the automotive industry. The presented tools and methods are Just In Time, One Piece Flow, Jidoka, TPM, 5S, Kanban with Heijunka and also basics of continuous improvements. Fundamental differences between the automotive and mining industry are also presented including various aspects of production process and managing and organizing of work in facilities in both industries. Preliminary proposal for the adaptation of presented Lean tools and methods for unstable mining processes is presented. Additionally the matrix with possibilities of adapting Lean elements has been created.
W artykule przedstawiono analizę możliwości adaptacji elementów metodologii Lean do warunków przemysłu wydobywczego. W pracy przedstawiono wybrane narzędzia i metody Lean stosowane w przemyśle motoryzacyjnym (Just In Time, One Piece Flow, Jidoka, TPM, 5S, Kanban, Heijunka oraz ciągłe doskonalenie). Zaprezentowano także podstawowe różnice między przemysłem motoryzacyjnym a wydobywczym z uwzględnieniem aspektów produkcyjnych oraz organizacji pracy w obu tych gałęziach gospodarki. Przedstawiono także wstępną propozycję adaptacji narzędzi i metod Lean do niestabilnych procesów wytwórczych przemysłu wydobywczego. Opracowano także zestawienie obrazujące możliwości wykorzystania w konkretnych miejscach elementów metodologii Lean.
Źródło:
AGH Journal of Mining and Geoengineering; 2012, 36, 3; 151-157
1732-6702
Pojawia się w:
AGH Journal of Mining and Geoengineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Study on factors influencing the level of capital expenditure spent in mining
Badanie czynników wpływających na wysokość nakładów inwestycyjnych wydatkowanych w górnictwie
Autorzy:
Franik, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216972.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
przemysł wydobywczy
inwestycje
model ekonometryczny
skłonność do inwestowania
mining industry
investment
econometric model
propensity to invest
Opis:
This article presents the results of studies assesing the significance of the most important macro- and microeconomic factors affecting investors' propensity to invest in mining. The Polish mining industry in recent years has seen intensive restructuring processes which have considerably affected the status of fixed assets required for the exploitation of useful minerals. In order to efectively manage technological progress in mining plants, it is necessary to understand the role of individual, variable factors influencing investors' propensity to make specific expenditures. In the analysis, mathematical statistics and econometric modelling methods were applied to determine the nature of correlations between the values studied and their significance. This examination applied statistical data accumulated by economic entities from 2000-2010. A linear econometric model was presented illustrating the relationship between capital expenditure in mining and such indicators as fixed assets value, GDP, real interest rate, consumption levels of fixed asset components in mining, and various other factors. Structural parameters of a function specifying the level of investment expenditure can be determined based on statistical data which has been appropriately processed so that the model constructed reflects the economic process studied in relevant way. Such a model is not free of defects typical in statistical models; however, it simultaneously enables one to obtain valuable information concerning the impact of the factors studied on the value of such expenditure, and the theoretical possibilities to exchange the specific quantity of one factor for another factor. In the final version of the model, it is often sufficient to include only these independent variables which contribute the most essential information to the independent variable. This often simplifies the final form of the model without simultaneous limiting of its importance in explaining the economic phenomenon studied and the possibilities of its practical application. In the final selection of significant variables captured in the model, the method of information capacity indicators was used.
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących oceny istotności najważniejszych czynników makro- i mikroekonomicznych wpływających na skłonność inwestorów do inwestowania w górnictwie. W górnictwie polskim w okresie ostatnich kilkunastu lat były intensywnie przeprowadzane procesy restrukturyzacyjne, które w dużym stopniu wpłynęły na stan aktywów trwałych, niezbędnych w eksploatacji kopalin użytecznych. Dla właściwego zarządzania środkami technicznymi w zakładach górniczych niezbędna jest znajomość znaczenia poszczególnych zmiennych czynników, wpływających na skłonność inwestorów do ponoszenia określonych nakładów w celu poprawy efektywności gospodarowania. W analizie wykorzystano metody statystyki matematycznej i modelowania ekonometrycznego dla określenia charakteru związków między badanymi wielkościami, a także dla oceny istotności tych zależności. W badaniach wykorzystano dane statystyczne dotyczące badanych czynników uzyskiwanych przez podmioty gospodarcze w latach 2000-2010. Przedstawiono liniowy model ekonometryczny zależności nakładów inwestycyjnych wydatkowanych w górnictwie od takich wielkości jak wartość majątku trwałego, PKB, realna stopa procentowa, stopień zużycia trwałych składników majątkowych w górnictwie oraz innych czynników. Określenia parametrów strukturalnych funkcji określającej wielkość nakładów inwestycyjnych, można dokonać za pomocą metod ekonometrycznych na podstawie danych statystycznych odpowiednio przetworzonych, tak aby skonstruowany model odzwierciedlał w sposób właściwy badany proces ekonomiczny. Model taki nie jest pozbawiony wad, typowych dla modeli statystycznych, ale jednocześnie umożliwia uzyskanie wielu cennych informacji o wpływie badanych czynników na wielkość tych nakładów oraz teoretycznych możliwościach wymiany określonej ilości jednego czynnika na drugi. W ostatecznej wersji modelu często wystarczy ująć jedynie te zmienne objaśniające, które wnoszą najistotniejsze informacje o zmiennej objaśniającej. Upraszcza to często końcową postać modelu, nie ograniczając jednocześnie jego znaczenia w wyjaśnianiu badanego zjawiska ekonomicznego oraz możliwości jego praktycznego wykorzystania. W ostatecznym doborze istotnych zmiennych objaśniających ujętych w modelu wykorzystano metodę wskaźników pojemności informacyjnej.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2012, 28, 4; 71-86
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane elementy układów automatyki przemysłowej stosowanych w trudnych warunkach środowiskowych i strefach zagrożonych wybuchem
Selected elements of industrial automation systems used in difficult environmental conditions and in areas with explosion hazards
Autorzy:
Halama, A.
Jagła, J.
Kozłowski, A.
Kryca, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/186389.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technik Innowacyjnych EMAG
Tematy:
automatyka przemysłowa
przemysł wydobywczy
wybuchy w kopalniach
industrial automation systems
explosion hazards
mines
Opis:
Na wstępie podkreślono znaczenie nowoczesnych rozwiązań zastosowanych w elementach układów automatyki przemysłowej, wykorzystywanych zwłaszcza w środowisku o trudnych i wybuchowych warunkach. W dalszej części artykułu przedstawiono wybrane przykłady rozwiązań opracowanych w ostatnich latach w Instytucie Technik Innowacyjnych ENIAG, w tym przykłady systemów sterowania, diagnostyki i układów napędowych, oraz uzasadniono konieczność uwzględnienia w procesie projektowania szeregu wymagań związanych m. in. z dyrektywami LVD, EMC, ATEX i MAD. Ponadto opisano procesy wielowariantowych badań laboratoryjnych, przyczyniające się do zwiększenia poziomu bezpieczeństwa i niezawodności rozwiązań wdrażanych w aplikacjach przemysłowych.
First the importance of state-of-the-art solutions in industrial automation systems was stressed, particularly those applied in difficult environmental conditions and in areas with explosion hazards. Then some solutions developed in the EMAG Institute were presented, including control systems, diagnostic systems and driving systems. The authors justified the necessity to take into account a number of requirements during the designing process, i.e. LVD, EMC, ATEX and MAD directives. Finally, the processes of multivariant laboratory tests were discussed. These tests contribute to better safety and reliability of solutions implemented in industrial applications.
Źródło:
Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa; 2013, R. 51, nr 4, 4; 30-40
0208-7448
Pojawia się w:
Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena możliwości obniżenia kosztu jednostkowego wydobycia węgla poprzez wydłużenie czasu pracy zakładu górniczego z pięciu do sześciu dni w tygodniu
Evaluation of the possibility of reducing the unit cost of coal mining by the extension of coal mine operation time from five to six days a week
Autorzy:
Magda, R.
Tinc, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/164265.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
przemysł wydobywczy
koszty wydobycia węgla
wydłużenie czasu pracy zakładu górniczego
mining industry
costs of coal mining
extension of coal mine operation time
Opis:
W pracy podjęto próbę oszacowania wpływu wydłużenia czasu pracy zakładu górniczego z pięciu do sześciu dni w tygodniu na jednostkowy koszt wydobycia węgla, przy obowiązującym nadal pięciodniowym tygodniu pracy załóg górniczych. Do przykładowych obliczeń posłużyły dane dotyczące kosztów wydobycia w układzie rodzajowym. Przyjmując określone założenia dotyczące wzrostu wybranych pozycji kosztów w układzie rodzajowym na skutek wydłużenia czasu pracy zakładu górniczego wykonano odpowiednie obliczenia i poddano ich wyniki analizie porównawczej.
This paper attempts to evaluate the influence of the extension of coal mine operation time from five to six days a week on the unit cost of coal mining, maintaining the five working days system a week for the mining crew. The examplary calculations were based on data on production costs by type. Assuming the increase in the selected cost items, as the result of extension of coal mine operation time, proper calculations were performed and their results were subjected to comparative analysis.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2015, 71, 8; 45-48
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oszacowanie kosztu jednostkowego wydobycia węgla w przypadku wprowadzenia systemu pracy ciągłej zakładu górniczego
Estimation of a unit cost of coal mining in the case of continuous duty worktime of a mining company
Autorzy:
Magda, R.
Franik, T.
Woźny, T.
Tinc, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/165301.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
przemysł wydobywczy
praca ciągła
koszty wydobycia
wykorzystanie środków technicznych
mining industry
continuous work
mining costs
use of technical means
Opis:
W pracy podjęto próbę oszacowania kosztu jednostkowego wydobycia węgla poprzez wydłużenie czasu pracy zakładu górniczego przy zastosowaniu systemu organizacyjnego polegającego na pracy ciągłej. Opracowano przykładowy harmonogram dni pracy i odpoczynku w systemie czterozmianowym z pięcioma zespołami roboczymi dla roku 2016, który stanowił podstawę do oszacowania kosztów osobowych. Zmiana systemu organizacji pracy wpłynęła na niektóre pozycje rodzajowego układu kosztów, co umożliwiło oszacowanie zmiany jednostkowego kosztu wydobycia węgla w stosunku do kosztu notowanego dla pięciodniowego tygodnia pracy.
This paper attempts to show how to estimate a unit cost of coal mining through the extension of worktime in a mining company, by implementation of continuous duty worktime. An exemplary schedule of working and non-working days in a four-shift system with five working teams was developed for 2016, as the base to estimate personal costs. The change of the work-flow system influenced a few items in the breakdown of costs by type which allowed to estimate the changes in the unit cost of coal mining in relation to the cost for five-days working week.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2015, 71, 8; 49-53
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szansa czy iluzja? - Głębokie kopalnie miedzi i srebra w Polsce
Chance or illusion? - The case of deep copper and silver mines in Poland
Autorzy:
Speczik, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/395055.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
głębokie kopalnie miedzi i srebra
nowe inwestycje
przemysł wydobywczy
deep copper and silver mines
new investments
mining industry
Opis:
Popyt na miedź i srebro w dającej się określić perspektywie będzie rósł. Wysokie ceny energii i inne koszty uzyskania produktu powodują, że eksploatacja złóż o wysokiej zawartości miedzi i srebra może być bardziej uzasadniona ekonomicznie w przypadku głębszych złóż niż płytszych, o mniejszych zawartościach składników użytecznych. Pojawia się pytanie: czy w polskich warunkach taka eksploatacja będzie uzasadniona, skoro obok barier technologicznych pojawiają się bariery prawno-podatkowe. Duże głębokości to m.in. problem: wysokiego ciśnienia nadkładu, temperatury, bezpiecznych i akceptowalnych warunków pracy. Otoczenie finansowo-prawne i system podatkowy obowiązujący w naszym kraju skutkuje wydłużeniem czasu zwrotu z inwestycji, co może czynić inwestycję nieopłacalną. Bariery techniczne i technologiczne wydają się przy obecnym poziomie wiedzy górniczej do pokonania, lecz bariery ekonomiczno-podatkowe wymagają głębokiej reformy otoczenia fiskalnego inwestycji w przemyśle wydobywczym.
The demand for copper and silver will increase in the foreseeable future. Energy costs and growing production expenses may cause the extraction of deeper deposits with high copper and silver content to be more economically justified rather than shallower, with low tenor of mineralization. A question arises: will such extraction be justified under the conditions specific to Poland, if apart from technological barriers there are also those related to economic constraints? Among other things, considerable depths constitute a problem of: high overburden pressure, temperature, safe and acceptable working conditions. The financial-legal surroundings and the taxation system which are in effect in our country result in prolonging the payback period of the investment, which may make it uneconomical. The technical and technological barriers seem possible to overcome considering the current state of mining knowledge, while the economic and tax barriers require a very deep reform of the investment's fiscal conditions in the mining industry.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2015, 91; 179-192
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies