Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "przemysł wydobywczy" wg kryterium: Temat


Tytuł:
The impact of green human resource management to gain enterprise sustainability
Wpływ zielonego zarządzania zasobami ludzkimi na zysk zrównoważonego przedsiębiorstwa
Autorzy:
Andjarwati, Tri
Budiarti, Endah
Audah, Abdul Kadir
Khouri, Samer
Rębilas, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/405027.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Częstochowska
Tematy:
green HRM
green training and development
eco-friendly policies
environmental sustainability
sustainable development
mining industry
Indonesia
zielony HRM
zielone szkolenia i rozwój
polityki ekologiczne
zrównoważony rozwój środowiska
rozwój zrównoważony
przemysł wydobywczy
Indonezja
Opis:
The prime objective of the present study is to examine the role of Green HRM, training and development and Eco-Friendly policies on Environmental Sustainability. Moreover the mediating role of green behavior of employees and moderating role of individual green values is examined as well. The data is collected from the employees who are associated with the mining sector of Indonesia. For analysis, PLS-SEM 3.0 is used because this is latest software helps in graphical path modeling of unobserved constructs in a simultaneous way. The total useable questionnaires are 385 and the response rate is 70.90. The findings of the study revealed that Green training and development are not important predictor of environmental sustainability. Rest of the all hypothesis are proved significant. The findings of the study bridge the limited knowledge of environmental sustainability.
Głównym celem niniejszego badania jest zbadanie roli Zielonego HRM, szkoleń i rozwoju oraz ekologicznych polityk w zakresie zrównoważonego rozwoju środowiska. Ponadto badana jest także mediacyjna rola zielonych zachowań pracowników i moderująca rola poszczególnych zielonych wartości. Dane są gromadzone od pracowników związanych z sektorem wydobywczym Indonezji. Do analizy wykorzystywany jest PLS-SEM 3.0, ponieważ jest to najnowsze oprogramowanie, które pomaga w graficznym modelowaniu ścieżki nieobserwowanych konstrukcji równoczesnie. Całkowita liczba ankiet wynosi 385, a wskaźnik odpowiedzi wynosi 70,90%. Wyniki badania wykazały, że zielone szkolenia i rozwój nie są ważnym predykatorem zrównoważonego rozwoju środowiska. Reszta wszystkich hipotez okazała się znacząca. Wyniki badania wypełniają ograniczoną wiedzę na temat zrównoważonego rozwoju środowiska.
Źródło:
Polish Journal of Management Studies; 2019, 20, 2; 93-103
2081-7452
Pojawia się w:
Polish Journal of Management Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Resource dependence in Ecuador: an extractives dependence index analysis
Zależność zasobowa w Ekwadorze: analiza wskaźnikowa uzależnienia od przemysłu wydobywczego
Autorzy:
Benalcazar, Pablo
Orozco, Luis Felipe
Kamiński, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216604.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
resource dependence
Ecuador
extractives dependence index
extractive industry
przemysł wydobywczy
zależność zasobowa
Ekwador
wskaźnik uzależnienia
Opis:
Natural resources and the extractive industries play a central role in the economy of developing countries and the lives of nearly half of the world’s population. The increasing demand for oil, gas, and mineral resources has led some countries to prioritize the extractive industries; yet, there is growing empirical evidence that in some cases governments have neglected other sectors of the economy, making them highly dependent and vulnerable to volatile commodity prices. Latin American countries face the challenge of changing their model of primary-export specialization and move away from their dependence on natural resource-intensive exports in order to avoid being vulnerable to commodity cycles. In this context, given the limited literature available on measuring the dependence on the extraction of oil, gas and minerals of the Ecuadorian economy, the objective of this article is to twofold. First, to provide a snapshot of the historical and current situation of Ecuador’s natural resource dependence. Second, to estimate the Extractives Dependence Index (EDI) scores for Ecuador for the years 2003 to 2017. The EDI is a generally accepted method for measuring a country’s aggregate dependence on natural and mineral resources. Based on the EDI scores obtained, we analyze the variation of this indicator and investigate the effect of extractives dependence on the Ecuadorian economy. Results show that despite the government’s significant efforts to diversify Ecuador’s economy, the country has a persistent dependence on the extractive sector.
Zasoby naturalne oraz przemysł wydobywczy odgrywają kluczową rolę w gospodarkach krajów rozwijających się i mają wpływ na niemal połowę populacji świata. Rosnący popyt na ropę naftową, gaz ziemny oraz pozostałe surowce mineralne spowodował, że część krajów stawiana na pierwszym miejscu rozwój sektora wydobywczego, zaniedbując pozostałe gałęzie gospodarki, co może powodować – w obliczu coraz liczniejszych dowodów empirycznych – uzależnienie i wysoką podatność tych pozostałych sektorów na wahania cen surowców. Dużym wyzwaniem dla krajów Ameryki Południowej jest zmiana modelu funkcjonowania gospodarek, nastawionych w pierwszej kolejności na eksport, i odejście od uzależnienia od wydobycia surowców mineralnych, w celu uniknięcia podatności na cykle koniunkturalne, którym podlegają ceny tych surowców. W związku z powyższym oraz z uwagi na ograniczoną liczbę artykułów w literaturze światowej na temat uzależnienia gospodarki Ekwadoru od wydobycia gazu ziemnego, ropy naftowej i innych surowców mineralnych, cel niniejszego artykułu jest dwojaki. Po pierwsze, przedstawienie krótkiego rysu historycznego oraz obecnej sytuacji w obszarze zależności zasobowej Ekwadoru. Po drugie, oszacowanie wartości wskaźnika uzależnienia od przemysłu wydobywczego (Extractives Dependence Index – EDI) dla Ekwadoru za lata 2003–2017. Bazując na otrzymanych wynikach, analizie poddano zmienność otrzymanych wartości oraz zbadano wpływ uzależnienia od przemysłu wydobywczego na gospodarkę Ekwadoru. Wyniki tej analizy wskazują, że pomimo podejmowanych przez rząd Ekwadoru działań na rzecz większego zdywersyfikowania gospodarki, w dalszym ciągu utrzymuje się silne uzależnienie od sektora wydobywczego.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2019, 35, 3; 49-62
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
How Clean is Clean Enough? Maintaining Thermal Protective Clothing Under Field Conditions in the Oil and Gas Sector
Autorzy:
Crown, E. M.
Feng, A.
Xu, X.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/90475.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
protective clothing
decontamination
flammability
przemysł wydobywczy
gaz kopalniany
odzież ochronna
izolacja cieplna
tkaniny na odzież ochronną
Opis:
The purpose of this research was to develop practical care procedures to help maintain the protective quality of flame resistant workwear laundered by workers in the field. Based on observed field conditions, experiments were conducted that simulated domestic laundry procedures. The first experiment involved two flame resistant (FR) fabrics, contaminated or not contaminated with oil. Independent variables also included detergent type and laundry pre-treatment. Other laundry parameters were controlled. Results indicated that it is easier to maintain the FR performance of the FR-treated blend than it is for the aramid fabric. It is hypothesized that energy generated by initial ignition of oil on the specimens triggers the FR mechanism of the treatment, which in turn inhibits further combustion. A second experiment using larger specimens and a domestic washing machine also supported the hypothesized mechanism.
Źródło:
International Journal of Occupational Safety and Ergonomics; 2004, 10, 3; 247-254
1080-3548
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Safety and Ergonomics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Contribution of V4 countries to mineral sustainable development in EU
Wkład krajów Grupy Wyszehradzkiej V4 w zrównoważony rozwój pozyskania surowców mineralnych w UE
Autorzy:
Čulková, KatarÍna
Csikosova, Adriana
Janošková, Mária
Bauer, Viliam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1849654.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
sustainable development
mining industry
mineral raw materials
Visegrad Group
European Union
przemysł wydobywczy
zrównoważony rozwój górnictwa
surowce mineralne
Grupa Wyszehradzka
Unia Europejska
Opis:
Most EU member states have taken measures to implement the principles of sustainable development. Mineral extraction in Europe has become more difficult, since most member states have taken measures to implement the principles of sustainable development. The industrial minerals sector provides important mineral commodities for the industries. The general situation of minerals supplying in Europe is provided by a strong position of aggregate sector. The paper evaluates the development of mineral extraction in the Visegrad group of EU countries with the aim to find the position of the mining industry in the V4 countries and its contribution to the European mining industry, regarding the sustainability of mining. A task of sustainability assessment is the evaluation of the V4 mining sector’s contribution to the European economy and finally to assess the risks and obstacles for mining industry development. Due to the mentioned present state of minerals supplying in Europe, this is evaluated with economic and environmental significance of materials, connected with development of mineral production and critical mineral Raw Materials in EU, compared with worldwide situation, followed by the prediction of mineral production. The third part is orientated towards the evaluation of raw materials used in the individual V4 countries. The situation of mineral production is evaluated especially in the V4 region. There results show that despite the fact that there is an obvious certain boom and annual growth of mining volumes in the V4 countries, the growth does not mean the mining industry follows sustainable development. There is a vast space for the industry to improve. The further evaluation of state minerals demands the consideration of risks and obstacles in mining business and the environment impact.
Większość państw członkowskich UE podjęła działania mające na celu wdrożenie zasad zrównoważonego rozwoju, co spowodowało, że wydobycie surowców mineralnych stało się trudniejsze. Sektor materiałów budowlanych i ceramicznych zaopatruje przemysł w wiele ważnych surowców mineralnych. Wśród nich, w skali Europy, ważną rolę odgrywa sektor kruszyw. W artykule dokonano oceny rozwoju wydobycia kopalin w krajach Grupy Wyszehradzkiej (V4) w celu ustalenia pozycji przemysłu wydobywczego tych krajów i ich wkładu w europejskie zrównoważone górnictwo. Oceniono znaczenie sektora wydobywczego Grupy Wyszehradzkiej dla gospodarki europejskiej oraz określono bariery i zagrożenia dla rozwoju górnictwa. Biorąc pod uwagę stan zaopatrzenia Europy w surowce mineralne, oceny dokonuje się pod kątem ich ekonomicznego i środowiskowego znaczenia, a zwłaszcza zapotrzebowania na surowce mineralne i surowce krytyczne dla przemysłu Unii Europejskiej na tle sytuacji światowej, z uwzględnieniem prognoz wydobycia. Kolejna część artykułu dotyczy oszacowania zapotrzebowania na surowce mineralne w poszczególnych krajach Grupy Wyszehradzkiej. Roczny wzrost wolumenów wydobycia surowców mineralnych w krajach V4 nie oznacza, że górnictwo rozwija się w sposób zrównoważony. Branża ma ogromne możliwości poprawy w tym zakresie. Dalsza ocena możliwości rozwoju produkcji surowców mineralnych wymaga wzięcia pod uwagę występujących zagrożeń i barier w działalności górniczej oraz uwzględnienia wpływu na środowisko przyrodnicze.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2020, 36, 4; 97-126
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie oceny cyklu życia w przemyśle wydobywczym. Metoda szacowania ekowskaźników dla procesów jednostkowych
Application of the life cycle assessment in the extractive industry. Methodology of estimation of ecoindices for unitary processes
Autorzy:
Czaplicka, K.
Bojarska-Kraus, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340729.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
przemysł wydobywczy
wydobycie kopalin
analiza cyklu życia
LCA
ekowskaźnik 99
extractive industry
mineral extracion
life cycle assessment (LCA)
ecoindex 99
Opis:
W artykule omówiono możliwość wykorzystania analizy cyklu życia (LCA) do oceny wpływów ekologicznych związanych z działalnością wydobywczą kopalni. Metodą tą określa się charakter ekologiczny produktu "od kołyski do grobu", od wydobycia surowców przez produkcję, użytkowanie i utylizację.) W normach serii ISO 14040 zostały zdefiniowane cztery podstawowe etapy przeprowadzania LCA, tj.: definicja celu i zakresu badań, analiza inwentarzowa, analiza wpływów czyli ocena oraz interpretacja uzyskanych wyników. Kategorie, w których należy rozpatrywać wpływy środowiskowe muszą obejmować: zużycie surowców, zdrowie człowieka i konsekwencje ekologiczne. Jedną z niewielu praktycznych metod oceny wpływów LCA jest metoda z wykorzystaniem ekowskaźnika 99. Metodę tę można stosować dla szacowania wpływów w każdej analizie cyklu życia, ponieważ określa liczbowo zniszczenie środowiska, wynikające z pojedynczego procesu i pozwala na sumowanie otrzymanych wyników. Obliczone wartości wskaźnika dla standardowych procesów i materiałów mogą być narzędziem w projektowaniu środowiskowym produktu, a także ekologicznym kryterium oceny procesów produkcji. Zastosowanie LCA z wykorzystaniem ekowskaźnika do oceny ekologicznej kopalni węgla kamiennego wymaga sporządzenia modelu kopalni, zawierającego podział na procesy jednostkowe, tj. procesy, dla których zgodnie z wymaganiami ISO 14040, określono zindywidualizowaną charakterystykę. W przedstawionym modelu procesy jednostkowe zostały podzielone na procesy podstawowe: lokalne - bezpośrednio związane z podstawowym ogniwem produkcji węgla kamiennego (dodatkową cechą tych procesów jest ich przyporządkowanie do określonego miejsca w kopalni), procesy podstawowe rozłożone - również związane z podstawowym ogniwem produkcji węgla kamiennego (nie można ich jednak przypisać do określonego miejsca w kopalni, ponieważ są rozłożone w przestrzeni) oraz procesy pomocnicze - niezwiązane z podstawowym ogniwem produkcji węgla kamiennego, wspomagające jedynie proces produkcyjny. Na przykładzie procesu drążenia wyrobiska przy użyciu materiałów wybuchowych przedstawiono metodę szacowania ekowskaźnika 99, która polegała na: opracowaniu drzewa życia, inwentaryzacji danych wejściowych i wyjściowych do procesu, obliczeniu wartości ekowskaźnika przy wykorzystaniu programu komputerowego SimaPro 5.0 oraz analizie obciążenia w poszczególnych kategoriach strat: zdrowie człowieka, jakość ekosystemu i zasoby. Inwentaryzacje elementów wejściowych i wyjściowych wykonano dla trzech różnych wyrobisk} Zinwentaryzowane dane dla wyrobisk A i B dotyczyły wyrobisk kamiennych, natomiast wyrobisko C było wyrobiskiem węglowym. Dla wszystkich trzech wyrobisk największe obciążenie środowiska w kategorii "zdrowie człowieka" było związane ze wzrostem rakotwórczości i problemami oddechowymi, związanymi z zanieczyszczeniami nieorganicznymi. W kategorii "jakość ekosystemu" niekorzystny wpływ był wynikiem wzrostu ekotoksyczności. Rozpatrywany proces w dwóch pierwszych kopalniach dotyczył drążenia wyrobiska kamiennego, dlatego nie powodował znaczących strat w kategorii "zasoby". W trzeciej kopalni zinwentaryzowany został proces drążenia wyrobiska węglowego; co jest związane ze wzrostem obciążenia w kategorii zasoby. W artykule przedstawiono metodę szacowania oddziaływania ekologicznego procesu drążenia wyrobiska przy użyciu materiałów wybuchowych,. Obliczenie ekowskaźnika wszystkich zidentyfikowanych procesów pozwoli na ocenę ekologiczną i porównanie oddziaływań różnych,procesów. W dalszej kolejności możliwa będzie ocena całej kopalni i określenie obciążenia środowiskowego związanego z jednostkowym wydobyciem węgla.
In the article the possibility to use the life cycle assessment (LCA) in order to evaluate ecological impacts connected with mine extraction activity has been discussed. By means of this method one determines the ecological character of a product "from the cradle to the grave", from raw material mining through production, use and utilisation. In ISO standards of 14040 series four basic stages of LCA conducting were defined, namely: definition of objective and scope of investigations, inventory analysis, impact analysis, i.e. assessment and interpretation of obtained results. The categories, in which one should consider environmental impacts, must cover: raw materials consumption, human health and ecological consequences. One of few practical methods of LCA impact assessment is the method of ecoindex 99 application. This method can be used for impact estimation in every life cycle assessment, because it determines in numbers the environmental damage, resulting from the individual process and allows to sum the obtained results. The calculated index values for standardized processes and materials can be a tool in product environmental design, as well as a criterion of assessment of production processes. LCA application with the use of the ecoindex for the ecological assessment of a hard coal mine requires to prepare a mine model, containing a division into unitary processes, i.e. processes, for which, in accordance with ISO 14040 requirements, the individualised characteristic was determined. In the presented model unitary processes were divided into basic processes: local - directly connected with the fundamental hard coal production links (an additional feature of these processes is their assignment to the determined spot in the mine), basic distributed processes - also connected with the basic hard coal production link (they cannot be, however, assigned to a determined spot in the mine, because they are disposed within the space) and auxiliary processes - not connected with the basic hard coal production link, only supporting the production process. According to the example of mine working driving with the use of explosives, the methodology of ecoindex 99 estimation was presented, which consisted in: preparation of a life tree, inventory of input and output data to the process, calculation of ecoindex value when using the computer program SimaPro 5.0 and load analysis relating to individual categories of losses: human health, ecosystem quality, and resources. The inventories of input and output elements were carried out for three different mine workings. The listed data for A and B workings concerned rock workings, while the C working was a coal working. For all three workings the greatest environmental load in the category "human health" was connected with cancer-related hazard growth and respiratory problems, connected with inorganic pollutions. In the category "ecosystem quality" the unfavourable impact was the result of ecotoxicity growth. The considered process in the two first mines concerned rock working driving, therefore it did not cause significant losses in the category "resources". In the third mine was listed the process of coal working driving, what is connected with the load increase in the category of resources. The article presents the method of estimation of the ecological impact of the mine working driving process with the use of explosives. The calculation of the ecoindex of all identified processes will allow to perform ecological assessment and comparison of impact of different processes, In the further sequence will be possible the assessment of the entire mine and determination of environmental load connected with unitary coal extraction.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2002, 2; 5-16
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Główny Instytut Górnictwa na tle przyszłych potrzeb badawczych polskiego przemysłu wydobywczego
The Central Mining Institute against the background of future research-related needs of the Polish extractive industry
Autorzy:
Dubiński, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340737.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
przemysł wydobywczy
górnictwo
rozwój gospodarczy
innowacyjność
badania
extractive industry
mining
economic development
innovation
analysis
Opis:
Polski przemysł wydobywczy nadal należy do najważniejszych gałęzi polskiej gospodarki, a w XX wieku miał niewątpliwie decydujący wpływ na jej dynamiczny rozwój. Fakt ten potwierdza tezę, że górnictwo od wieków stanowi podstawę cywilizacyjnego rozwoju społeczeństw w zmieniającym się świecie. Nowe uwarunkowania jakie zaistniały w Polsce w latach dziewięćdziesiątych minionego wieku, stawiają przed przemysłem wydobywczym trudne zadania, szczególnie dotyczące: - nowoczesności i konkurencyjności w skali światowej, - bezpieczeństwa pracy, - ograniczenia oddziaływania na środowisko naturalne. Realizacja tych zadań jest praktycznie warunkiem niezbędnym do efektywnego funkcjonowania polskiego przemysłu wydobywczego w XXI wieku Drogą do uzyskania sukcesów w ich realizacji jest wyraźne zwiększenie innowacyjności rozwiązań, które będą opracowywane i wdrażane. Należy stwierdzić, że obecny poziom innowacyjności w polskim przemyśle wydobywczym pozostawia jeszcze wiele do życzenia. Przede wszystkim nie są dobrze rozwinięte mechanizmy, które stymulowałyby i przyśpieszały procesy innowacyjne. Główny Instytut Górnictwa od wielu dziesięcioleci stanowi podstawową jednostkę zaplecza naukowo-badawczego polskiego przemysłu wydobywczego, szczególnie w sferze bezpieczeństwa pracy i ochrony środowiska na terenach górniczych. Działalność ta, co prawda w ostatnich latach XX wieku koncentrowała się na górnictwie węgla kamiennego, którego potrzeby badawcze były największe, chociażby z racji tego, że jest najważniejszą częścią polskiego przemysłu wydobywczego, tym niemniej opracowane przez Instytut rozwiązania cechują się dużą uniwersalnością i mogą znaleźć zastosowanie w innych rodzajach górnictwa Przeprowadzona została, między innymi, analiza aktualnego stanu poszczególnych gałęzi górnictwa, w tym również w aspekcie bazy zasobowej i w związku z tym prognozy czasu ich istnienia w XXI wieku. Dokonano identyfikacji podstawowych potrzeb badawczych na najbliższe dziesięciolecia. Na tej podstawie opracowane zostały główne kierunki, które obejmują: - rozwój technologii wydobywania kopalin zapewniających wzrost wydajności pracy oraz obniżanie kosztów ich produkcji, - poprawę jakości kopalin wraz z rozszerzeniem możliwości ich wykorzystania, - osiągnięcie wysokiego poziomu bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia, - wymagania dotyczące ochrony środowiska, zgodnie z hasłem Górnictwo przemysłem przyjaznym dla środowiska naturalnego i mieszkańców, - modelowe rozwiązania w zakresie problemów społecznych związanych z restrukturyzacją przemysłu wydobywczego, - dostosowanie polskiego przemysłu wydobywczego i przetwórstwa kopalin do standardów Unii Europejskiej. Zgodnie z tymi kierunkami podejmowane są konkretne zadania badawcze, które Instytut realizuje w ramach działalności statutowej (rocznie ponad 100 zadań), a także w formie projektów badawczych finansowanych lub dofinansowanych przez Komitet Badań Naukowych. Analiza doświadczeń minionych lat jednoznacznie wskazuje, że najlepszą i najbardziej efektywną formą realizowania zadań badawczych, Wspólne zainteresowanie podmiotu wdrażającego (kopalnia, spółka, fabryka itp.) i Instytutu oraz finansowe zaangażowanie tego podmiotu w proces realizacji przedsięwzięcia innowacyjnego, są czynnikami skutecznie oddziałującymi na szybkie osiągnięcie efektu końcowego. Utrzymanie w najbliższych dziesięcioleciach wiodącej pozycji Głównego Instytutu Górnictwa jako jednostki badawczej wymagać będzie: - wyprzedzającego identyfikowania i podejmowania priorytetowych oraz innowacyjnych tematów badawczych, - uzyskania statusu Państwowego Instytutu Badawczego dla naukowo-badawczego wsparcia polskiego przemysłu wydobywczego w kolejnych dziesięcioleciach XXI wieku, - osiągnięcia stabilnej pozycji instytutu badawczego wśród instytucji naukowo-badawczych w Europie w zakresie specjalności związanych z górnictwem i inżynierią środowiska.
The Polish extractive industry belongs still to the most important branches of the Polish economy, and in the 20th century this industry had undoubtedly a decisive impact on its dynamic development. This fact confirms the thesis that mining constitutes from many centuries the basis of the civilizing development of societies in the changing world. New conditionings that came into being in Poland in the nineties of the past century raised difficult tasks to be solved by the extraction industry, concerning particularly the following factors: - modernity and competitiveness on a world-wide scale, - occupational safety, - reduction of impact on the natural environment. The realization of these tasks is practically an indispensable condition for the effective functioning of the Polish extractive industry in the 21st century. The way to gain success in task realization is the distinct increase of the innovative character of solutions, which will be developed and implemented. One should emphasize that the present level of this innovative character in the Polish extractive industry still leaves a lot to be desired. First of all, there have not been sufficiently developed mechanisms, which would stimulate and accelerate innovative processes. The Central Mining Institute constitutes from many decades the fundamental entity of the scientific research basis of the Polish extractive industry, especially within the domain of occupational safety and environmental protection in mining areas. These activities were concentrated in the last years of the 20th century on the hard coal mining sector, which was characterized by the greatest research-related needs, by virtue of the fact that it is the most important part of the Polish extractive industry. Nevertheless, the solutions worked out by the Institute are characterized by high universality and can find application in other branches of industry. There has been carried out, among others, an analysis of the state of individual branches of industry, also in the aspect of the resource basis, and in connection with it, in respect of the time prediction relating to their existence in the 21st century. One has performed the identification of the fundamental research related needs for the next decades. On this basis the main research directions were determined, namely: development of minerals mining technologies, assuring the increase of productivity and reduction of production costs, - achievement of a high level of work safety and health protection, - requirements concerning environmental protection in conformity with the motto: "Mining - an industry friendly to the natural environment and the inhabitants ", - model solutions with respect to social problems connected with extractive industry restructuring, adaptation of the Polish extractive industry and minerals processing to European Union standards. In conformity with these directions defined research tasks are being undertaken, realized by our Institute in the framework of statutory activity (annually more than 100- tasks), as well as in the form of research projects financed or supported by the Committee of Scientific Research. The analysis of experience of the past years indicates unambiguously that the best and most effective form of realization of research tasks, supporting new needs of the Polish extractive industry, are targeted research projects. Common interest of the implementing entity (mine, company, factory, etc.) and of the Institute, as well as the financial involvement of this entity in the realization process of an innovative undertaking are factors that have an effective influence on the quick achievement of this final effect. The maintenance of the leading position of the Central Mining Institute as a research organization in the next decades will require: - advanced identification and undertaking of priority-based and innovative research themes, - obtaining of the status of a State Research Institute for scientific and research support of the Polish extractive industry in the next decades of the 21st century, - achievement of a stable position of a research institute among scientific-research organizations in Europe with respect to specialist areas connected with raining and environmental engineering.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2002, 1; 7-20
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Study on factors influencing the level of capital expenditure spent in mining
Badanie czynników wpływających na wysokość nakładów inwestycyjnych wydatkowanych w górnictwie
Autorzy:
Franik, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216972.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
przemysł wydobywczy
inwestycje
model ekonometryczny
skłonność do inwestowania
mining industry
investment
econometric model
propensity to invest
Opis:
This article presents the results of studies assesing the significance of the most important macro- and microeconomic factors affecting investors' propensity to invest in mining. The Polish mining industry in recent years has seen intensive restructuring processes which have considerably affected the status of fixed assets required for the exploitation of useful minerals. In order to efectively manage technological progress in mining plants, it is necessary to understand the role of individual, variable factors influencing investors' propensity to make specific expenditures. In the analysis, mathematical statistics and econometric modelling methods were applied to determine the nature of correlations between the values studied and their significance. This examination applied statistical data accumulated by economic entities from 2000-2010. A linear econometric model was presented illustrating the relationship between capital expenditure in mining and such indicators as fixed assets value, GDP, real interest rate, consumption levels of fixed asset components in mining, and various other factors. Structural parameters of a function specifying the level of investment expenditure can be determined based on statistical data which has been appropriately processed so that the model constructed reflects the economic process studied in relevant way. Such a model is not free of defects typical in statistical models; however, it simultaneously enables one to obtain valuable information concerning the impact of the factors studied on the value of such expenditure, and the theoretical possibilities to exchange the specific quantity of one factor for another factor. In the final version of the model, it is often sufficient to include only these independent variables which contribute the most essential information to the independent variable. This often simplifies the final form of the model without simultaneous limiting of its importance in explaining the economic phenomenon studied and the possibilities of its practical application. In the final selection of significant variables captured in the model, the method of information capacity indicators was used.
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących oceny istotności najważniejszych czynników makro- i mikroekonomicznych wpływających na skłonność inwestorów do inwestowania w górnictwie. W górnictwie polskim w okresie ostatnich kilkunastu lat były intensywnie przeprowadzane procesy restrukturyzacyjne, które w dużym stopniu wpłynęły na stan aktywów trwałych, niezbędnych w eksploatacji kopalin użytecznych. Dla właściwego zarządzania środkami technicznymi w zakładach górniczych niezbędna jest znajomość znaczenia poszczególnych zmiennych czynników, wpływających na skłonność inwestorów do ponoszenia określonych nakładów w celu poprawy efektywności gospodarowania. W analizie wykorzystano metody statystyki matematycznej i modelowania ekonometrycznego dla określenia charakteru związków między badanymi wielkościami, a także dla oceny istotności tych zależności. W badaniach wykorzystano dane statystyczne dotyczące badanych czynników uzyskiwanych przez podmioty gospodarcze w latach 2000-2010. Przedstawiono liniowy model ekonometryczny zależności nakładów inwestycyjnych wydatkowanych w górnictwie od takich wielkości jak wartość majątku trwałego, PKB, realna stopa procentowa, stopień zużycia trwałych składników majątkowych w górnictwie oraz innych czynników. Określenia parametrów strukturalnych funkcji określającej wielkość nakładów inwestycyjnych, można dokonać za pomocą metod ekonometrycznych na podstawie danych statystycznych odpowiednio przetworzonych, tak aby skonstruowany model odzwierciedlał w sposób właściwy badany proces ekonomiczny. Model taki nie jest pozbawiony wad, typowych dla modeli statystycznych, ale jednocześnie umożliwia uzyskanie wielu cennych informacji o wpływie badanych czynników na wielkość tych nakładów oraz teoretycznych możliwościach wymiany określonej ilości jednego czynnika na drugi. W ostatecznej wersji modelu często wystarczy ująć jedynie te zmienne objaśniające, które wnoszą najistotniejsze informacje o zmiennej objaśniającej. Upraszcza to często końcową postać modelu, nie ograniczając jednocześnie jego znaczenia w wyjaśnianiu badanego zjawiska ekonomicznego oraz możliwości jego praktycznego wykorzystania. W ostatecznym doborze istotnych zmiennych objaśniających ujętych w modelu wykorzystano metodę wskaźników pojemności informacyjnej.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2012, 28, 4; 71-86
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Międzynarodowe uwarunkowania pozyskiwania ropy naftowej w rejonie kaspijskim
Influence of international conditions on oil excavation in the Caspian Sea region
Autorzy:
Gierańczyk, Wiesława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/438110.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
przemysł wydobywczy
ropa naftowa
rejon kaspijski
Opis:
The development of world’s economy and the rise in world’s population are connected with a constantly growing demand for energy. The second half of the 20th century was marked by a particularly rapid increase in exploitation of fuel resources, and by a growth in the role of oil and natural gas in the structure of primary fuels utilization. Nowadays oil covers about 40% of the primary fuels utilization in the world. The richest reserves of oil are located around the Persian Gulf (about 65%). Saudi Arabia, Kuwait, Bahrain, Qatar, the United Arab Emirates, Iran and Iraq provide around 30% of the world’s supply of petroleum. The instability of the region and the threat from the Muslim fundamentalism make the Western European countries and the US search for alternative sources of that fuel. The Caspian region became an area of excellent economic promises. After the collapse of the USSR and the discovery of rich oil reserves in the Caspian Sea bed, the world’s interest in the region grew significantly. The Caspian Sea oil reserves have been estimated for 163 billion barrels, which is around one fourth of the confirmed total Middle East resources. This article presents the problems of different variants of dividing the Caspian Sea, location of oil resources in the region, and the methods and location of its distribution.
Źródło:
Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego; 2008, 10; 130-139
2080-1653
Pojawia się w:
Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane elementy układów automatyki przemysłowej stosowanych w trudnych warunkach środowiskowych i strefach zagrożonych wybuchem
Selected elements of industrial automation systems used in difficult environmental conditions and in areas with explosion hazards
Autorzy:
Halama, A.
Jagła, J.
Kozłowski, A.
Kryca, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/186389.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technik Innowacyjnych EMAG
Tematy:
automatyka przemysłowa
przemysł wydobywczy
wybuchy w kopalniach
industrial automation systems
explosion hazards
mines
Opis:
Na wstępie podkreślono znaczenie nowoczesnych rozwiązań zastosowanych w elementach układów automatyki przemysłowej, wykorzystywanych zwłaszcza w środowisku o trudnych i wybuchowych warunkach. W dalszej części artykułu przedstawiono wybrane przykłady rozwiązań opracowanych w ostatnich latach w Instytucie Technik Innowacyjnych ENIAG, w tym przykłady systemów sterowania, diagnostyki i układów napędowych, oraz uzasadniono konieczność uwzględnienia w procesie projektowania szeregu wymagań związanych m. in. z dyrektywami LVD, EMC, ATEX i MAD. Ponadto opisano procesy wielowariantowych badań laboratoryjnych, przyczyniające się do zwiększenia poziomu bezpieczeństwa i niezawodności rozwiązań wdrażanych w aplikacjach przemysłowych.
First the importance of state-of-the-art solutions in industrial automation systems was stressed, particularly those applied in difficult environmental conditions and in areas with explosion hazards. Then some solutions developed in the EMAG Institute were presented, including control systems, diagnostic systems and driving systems. The authors justified the necessity to take into account a number of requirements during the designing process, i.e. LVD, EMC, ATEX and MAD directives. Finally, the processes of multivariant laboratory tests were discussed. These tests contribute to better safety and reliability of solutions implemented in industrial applications.
Źródło:
Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa; 2013, R. 51, nr 4, 4; 30-40
0208-7448
Pojawia się w:
Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of the potentials of adapting elements of Lean Methodology to the unstable conditions in the mining industry
Analiza możliwości adaptacji elementów metodologii Lean do niestabilnych warunków przemysłu wydobywczego
Autorzy:
Helman, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/348541.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
narzędzia i metody Lean
przemysł wydobywczy
methods and tools of Lean Methodology
mining industry
Opis:
This article presents an analysis of possible adaptation of Lean methodology elements to specific managerial mining conditions. The paper presents selected Lean tools and methods used in the automotive industry. The presented tools and methods are Just In Time, One Piece Flow, Jidoka, TPM, 5S, Kanban with Heijunka and also basics of continuous improvements. Fundamental differences between the automotive and mining industry are also presented including various aspects of production process and managing and organizing of work in facilities in both industries. Preliminary proposal for the adaptation of presented Lean tools and methods for unstable mining processes is presented. Additionally the matrix with possibilities of adapting Lean elements has been created.
W artykule przedstawiono analizę możliwości adaptacji elementów metodologii Lean do warunków przemysłu wydobywczego. W pracy przedstawiono wybrane narzędzia i metody Lean stosowane w przemyśle motoryzacyjnym (Just In Time, One Piece Flow, Jidoka, TPM, 5S, Kanban, Heijunka oraz ciągłe doskonalenie). Zaprezentowano także podstawowe różnice między przemysłem motoryzacyjnym a wydobywczym z uwzględnieniem aspektów produkcyjnych oraz organizacji pracy w obu tych gałęziach gospodarki. Przedstawiono także wstępną propozycję adaptacji narzędzi i metod Lean do niestabilnych procesów wytwórczych przemysłu wydobywczego. Opracowano także zestawienie obrazujące możliwości wykorzystania w konkretnych miejscach elementów metodologii Lean.
Źródło:
AGH Journal of Mining and Geoengineering; 2012, 36, 3; 151-157
1732-6702
Pojawia się w:
AGH Journal of Mining and Geoengineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of work-related injuries in mining industry in Serbia
Autorzy:
Ivaz, Jelena
Petrović, Dejan
Nikolić, Ružica R.
Djoković, Jelena M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/88464.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Stowarzyszenie Menedżerów Jakości i Produkcji
Tematy:
mining industry
safety
work-related injuries
absence from work due to injury
przemysł wydobywczy
bezpieczeństwo
wypadek przy pracy
bezpieczeństwo i higiena pracy
absencja powypadkowa
Opis:
The mining industry in Serbia has an important place in the country's economic development. Bearing in mind that the number of injuries that occur in the mining industry is unacceptably high, occupational safety and health is a challenge that existing and future mines will have to deal with. Studying injuries in mining, it was noticed that injuries requiring an absence from work for more than three days (especially fatal ones) are diametrically different in relation to the cause and manner of events related to injuries for which an absence from work is not necessary. In this research, authors focused on injuries that were characterized as ones requiring an absence from work. The statistical analysis of work-related injuries in mining is presented, as well as analysis of the direct causes of injuries, which are described as unsafe conduct of employees, unsafe conduct of company's management and/or unsafe working environment. In relation to classification of causes of injuries, a recommendation on what needs to be changed in order to remedy this situation in Serbia is given.
Źródło:
System Safety : Human - Technical Facility - Environment; 2020, 2, 1; 158-165
2657-5450
Pojawia się w:
System Safety : Human - Technical Facility - Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The impact of EU Taxonomy regulations on the reporting of Sustainable Development Goals (SDGs) in polish mining
Wpływ unijnej taksonomii na raportowanie Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs) w polskim górnictwie
Autorzy:
Janikowska, Olga Julita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2173822.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Sustainable Development Goals
EU Taxonomy
mining industry
cele zrównoważonego rozwoju
taksonomia unijna
przemysł wydobywczy
Opis:
The 2030 Agenda for Sustainable Development was adopted in 2015. The United Nations framework does not directly include raw materials in Sustainable Development Goals (SDGs). The mining industry has a great impact not only for the environment but also for its stakeholders, both from the nearest and the most remote surrounding. As such, the mining industry has the opportunity and potential to both positively and negatively impact on all seventeen SDGs. The introduction of the EU directive on the disclosure of non-financial data has a great impact on the reporting of sustainable development reporting. Additionally, in March 2020, the European Commission published the EU Taxonomy. With regard to the current geopolitical situation, some European Union members, such as Germany, France and the Netherlands, have taken the decision to open or re-open of their coal-fired plants. Admittedly, these countries underline that the inclusion of coal in their power industry is only temporary and limited to a well-defined period of time. The implementation of the SDGs should be partially important in the case of mining, the activities of which involve the extraction of various types of mineral resources, especially non-renewable resources. This raises two fundamental research questions; what is the actual level of the reporting of SDGs in the polish mining industry, and if the EU Taxonomy Regulations will increase the reporting of SDGs in Polish mining?
Agenda 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju została przyjęta w 2015 roku. Ramy ONZ nie uwzględniają bezpośrednio surowców mineralnych w Celach Zrównoważonego Rozwoju (SDGs). Jednak przemysł wydobywczy ma znamienity wpływ zarówno na środowisko, jak i na swoich interesariuszy, zarówno z bliskiego, jak i dalszego otoczenia. Tym samym przemysł wydobywczy może wpływać pozytywnie, jak i negatywnie na wszystkie siedemnaście SDGs. Wprowadzenie przez UE dyrektywy w sprawie ujawniania danych niefinansowych przyczyniło się do wzrostu raportowania zrównoważonego rozwoju, co więcej, w marcu 2020 roku Komisja Europejska opublikowała tzw. Taksonomię. Realizacja SDGs powinna być szczególnie istotna w przypadku górnictwa, którego działalność polega na wydobywaniu różnego rodzajów surowców mineralnych, zwłaszcza tych nieodnawialnych. W związku z tym pojawiają się dwa podstawowe pytania badawcze: jaki jest rzeczywisty poziom raportowania SDGs w polskim górnictwie i czy unijna Taksonomia wpłynie znacząco na zwiększenie raportowania SDGs w polskim górnictwie.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2022, 38, 4; 49--67
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Możliwości zastosowania niskotemperaturowej współwypalanej ceramiki w przemyśle wydobywczym
The possibility to use the low-temperature co-fired ceramics (LTCC) in the mining industry
Autorzy:
Jasińska, L.
Malecha, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/131389.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uczelnia Jana Wyżykowskiego
Tematy:
LTCC
niskotemperaturowa współwypalana ceramika
układy elektroniczne
przemysł wydobywczy
low temperature co-fired ceramic
electronic devices
mining industry
Opis:
W artykule opisano technologię LTCC (niskotemperaturowa współwypalana ceramika, ang. Low Temperature Co-fired Ceramic) pod względem możliwości jej wykorzystania w przemyśle górniczym. Wskazano unikalne cechy technologii LTCC, które są istotne w przypadku wytwarzania układów elektronicznych przeznaczonych do pracy w trudnych warunkach środowiskowych, takich jak podwyższona temperatura, ciśnienie oraz wilgotność. Opisano przykładowe rozwiązania bazujące na technice LTCC obecne w literaturze przedmiotu, wskazujące na możliwość ich zastosowania w przemyśle wydobywczym.
This article presents LTCC (Low Temperature Co-Fired Ceramic) in terms of using ceramic substrates as base of electronic devices in the mining industry. Technological attributes of substrate material are significant aspects of the perspective of choosing type of electronic systems in harsh environment (such as elevated temperatures, pressures and humidity). Technological process of manufacturing LTCC multilayer was described. Examples of LTCC-based solutions are presented, with particular emphasis on wireless sensor system tested in coalmine.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Uczelni Jana Wyżykowskiego. Studia z Nauk Technicznych; 2017, 6; 97-102
2543-6740
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Uczelni Jana Wyżykowskiego. Studia z Nauk Technicznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A Strategic Analysis of Selected Factors that Create the Culture of Occupational Health and Safety in Mining Companies in Poland, Part 1
Analiza strategiczna wybranych czynników kształtujących kulturę bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwach górniczych w Polsce, część 1
Autorzy:
Kapusta, Mariusz
Bąk, Patrycja
Sukiennik, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/318627.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
Tematy:
kultura organizacyjna
przemysł wydobywczy
analiza SWOT
BHP
organisational culture
mining industry
SWOT analysis
OHS
Opis:
This article presents the results of a survey conducted among mining professionals. For a group of selected factors that create the OHS culture in mining companies, we carried out a strategic analysis. This could assist the executive personnel in decision-making to improve the level and quality of OHS culture in such companies. The first part of this publication is a SWOT analysis that covers selected areas of OHS culture, identified on the basis of our survey.
W artykule przedstawiono wyniki ankiety przeprowadzonej wśród górników. Dla grupy wybranych czynników tworzących kulturę BHP w firmach wydobywczych przeprowadzono analizę strategiczną. Może to pomóc personelowi wykonawczemu w podejmowaniu decyzji w celu poprawy poziomu i jakości kultury BHP w takich firmach. Pierwsza część niniejszej publikacji to analiza SWOT, która obejmuje wybrane obszary kultury BHP, zidentyfikowane na podstawie badania ankietowego.
Źródło:
Inżynieria Mineralna; 2019, 21, 1/2; 287-292
1640-4920
Pojawia się w:
Inżynieria Mineralna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Strategic Analysis of Selected Factors Shaping the Occupational Health and Safety Culture of Mining Companies in Poland, Part 2
Analiza strategiczna wybranych czynników kształtujących kulturę bezpieczeństwa i higieny pracy przedsiębiorstw branży wydobywczej w Polsce, Cześć 2
Autorzy:
Kapusta, Mariusz
Bąk, Patrycja
Sukiennik, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/318907.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
Tematy:
organisational culture
mining industry
SWOT analysis
OHS culture
Covid-19 in mines
kultura organizacyjna
przemysł wydobywczy
analiza SWOT
kultura BHP
Covid-19 w kopalniach
Opis:
This paper is a continuation of the paper published in issue 2 of the 2019 journal. It includes a further analysis of the impact of selected factors shaping the OHS culture in Polish mining companies. The first half of 2020 sees the world combating the coronavirus. In the case of operations carried out by mining companies, the virus threat must necessarily be considered. What is more, this threat becomes even more significant when the energy security of Poland is taken into account. The paper presents the results of the strategic analysis carried out for a selected group of factors that shape the OHS culture in companies.
Niniejszy artykuł jest kontynuacją pracy opublikowanej w numerze 2 czasopisma z roku 2019. Zawiera dalszą część prac prowadzonych nad analizą wpływu wybranych czynników kształtujących kulturę bhp w polskich przedsiębiorstwach branży wydobywczej. Pierwsza połowa 2020 roku to walka całego świata z koronawirusem. W przypadku prac realizowanych w przedsiębiorstwach wydobywczych zagrożenie wirusem siłą rzeczy musi być uwzględnione, a co więcej zyskuje ono na sile w aspekcie bezpieczeństwa energetycznego Polski. W artykule zaprezentowano wyniki przeprowadzonej analizy strategicznej, przeprowadzonej dla wybranej grupy czynników kształtujących kulturę bhp w przedsiębiorstwach.
Źródło:
Inżynieria Mineralna; 2020, 1, 1; 243-248
1640-4920
Pojawia się w:
Inżynieria Mineralna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies