Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "przekłady" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 82
Tytuł:
РЕЦЕПЦІЯ ПОЕТИЧНОЇ ТВОРЧОСТІ В. СТУСА В СУЧАСНІЙ ПОЛЬЩІ: ОСТАННІЙ ІНТЕЛЕКТУАЛ, ЯКИЙ ПОДОЛАВ ШЛЯХ ВІД “ЛЮДИНИ ПРИНЦИПОВОЇ” ДО “ЛЮДИНИ БЕЗКОМПРОМІСНОЇ”
THE RECEPTION OF A POETICAL WORK OF V. STUS IN CONTEMPORARY POLAND: THE LAST INTELLECTUAL WHO HAS OVERCOME THE WAY FROM „MAN OF PRINCIPLE” TO THE „UNCOMPROMISING MAN”
Autorzy:
Нахлік, Олеся
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041840.pdf
Data publikacji:
2019-01-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
reception
poet
translations
hagiography
recepcja
poeta
przekłady
hagiografia
Opis:
W artykule zostały przeanalizowane receptywne strategie polskich badaczy w interpretacji poetyckiej spuścizny W. Stusa oraz jej wprowadzenia do polskiej przestrzeni kulturowej. Określono także wspólne / odmienne modele dominujące w odbiorze twórczości poety w rodzimej kulturze narodowej i poza granicami Ukrainy.
The article analyzes the receptive strategies of the Polish researchers in the process of V. Stus's poetic heritage interpreting and its introducing into the Polish cultural space. The common / different dominant models of the perception of the poet's work in the native national culture and outside of Ukraine have been also defined.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 1; 197-207
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Пели ли православные восточные славяне XV-XVI веков псалмы по-древнееврейски
Autorzy:
Темчин, Сергей
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2167723.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
Wielkie Księstwo Litewskie
piśmiennictwo cyrylickie
przekłady
biblijne
język ruski
język hebrajski
Stary Testament
Psałterz
judaizanci
Grand Duchy of Lithuania
Cyrillic Writings
Bible Translations
Ruthenian Language
Hebrew Language
Psalms
Judaizers
Opis:
The Vilnius Old Testament Florilegium has been preserved as part of manuscript F 19-262 (Vilnius, The Wróblewskie Library of the Lithuanian Academy of Sciences), dating back to the first third of the 16 th century (after 1517) and comprising Old Testament books (Job, Ruth, the Psalter, the Song of Songs, Ecclesiastes, Proverbs, Lamentations, Daniel, and Esther) which, except the Psalms, had been translated from Hebrew into Ruthenian. The author argues that these are in fact the third volume of the Tanakh in a Ruthenian translation produced during the 2 nd half of the 15 th century in Kiev. There is reason to think that unlike the rest of the Old Testament books which were translated into Ruthenian, the Psalms of this corpus were originally written in Hebrew using the Cyrillic characters. A small portion of this Cyrillic transcription (Psalm 150) is found in the Cyrillic Manual of Hebrew which is preserved in an East Slavic miscellany of the 3 rd quarter of the 16 th century (Moscow, Russian State Archive of Early Acts, F. Mazurin collection (f. 196), inventory 1, No 616, f. 124-130) and textually related to the Vilnius Old Testament Florilegium. At least some psalms must have been sung or recited in Hebrew by certain groups of East Slavs in the Grand Duchy of Lithuania, Novgorod the Great, and Muscovy during the 15th -16th centuries.
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2012, Język naszej modlitwy- dawniej i dziś, 3; 19-26
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Из наблюдений над лексикой древнеболгарского перевода Хроники Георгия Амартола: мнимые русизмы (5)
Z badań nad słownictwem starobułgarskiego przekładu Kroniki Jerzego Hamartolosa: rzekome rusycyzmy (5)
Out of observations on the vocabulary of the Old Bulgarian translation of George Hamartolos’ Chronicon: imaginery Russicisms (5)
Autorzy:
Станков, Ростислав
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594352.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
język starobułgarskijęzyk starobułgarski
język staroruski
słowiańskie przekłady z greckiego
Kronika Jerzego Hamartolosa
Old Bulgarian
Old Russian
Slavonic translations from Greek
George Hamartolos’ Chronicon
Opis:
W artykule przeanalizowano kilka wyrazów z listy „rusycyzmów”, które stały się przesłanką do postawienia tezy przez niektórych rosyjskich uczonych o istnieniu działalności przekładowej w Rusi Kijowskiej. Analiza wykazała, że czasowniki z rdzeniem *mъlv- w starobułgarskim przekładzie Kroniki Jerzego Hamartolosa nie mają konkretnego znaczenia mowy lub mówienia, które można by łączyć z językiem staroruskim lub rosyjskim. Rdzeń *mъlv- jest pochodzenia onomatopeicznego, a jego znaczenie mowy jest drugorzędne i jest dobrze reprezentowane we współczesnych językach bułgarskim i rosyjskim. Wobec problemu możliwych rusycyzmów w słowiańskich tłumaczeniach z języka greckiego ostrożne podejście jest wskazane ze względu na fakt, że staroruskie manuskrypty nie odzwierciedlają bezpośrednio języka staroruskiego.
This paper examines several words on the list of “Russicisms” which provides a false premise for some Russian scholars’ thesis about translation activities in Kievan Russia. The analysis reveals that verbs with the root *mъlv- in the Old Bulgarian translation of George Hamartolos’ Chronicon have no specific meaning of speech or speaking that could be associated with either Russian or Old Russian. The root *mъlv- is of an onomatopoeic origin and its meaning of speech is secondary, as is well represented in the modern Bulgarian and Russian languages. Towards the problem of possible Russicisms in the Slavonic translated texts a cautious approach is needed, because of the fact that Old Russian manuscripts do not directly reflect the Old Russian language.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 497-507
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Źródła do historii Biblii warszawskiej
Sources to the History of Warsaw Bible
Autorzy:
Żak, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/494524.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:
przekłady biblijne na język polski
Biblia warszawska
Biblijne i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne
Towarzystwo Biblijne w Polsce
Translations of the Bible into Polish
Warsaw Bible
British and Foreign Bible Society
Bible Society in Poland
Opis:
Autor w niniejszym artykule prezentuje problematykę związaną z gromadzeniem, opracowaniem oraz wykorzystaniem źródeł do historii tzw. Biblii warszawskiej wydanej po raz pierwszy przez Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne w 1975 roku. Do tej pory nikt nie podejmował próby opracowania historii tego przekładu Biblii. Nikt również nie podejmował prób zgromadzenia i opracowania źródeł do jej historii. Autor omawia kolejno problematykę związaną z wydaniami Biblii warszawskiej, dokumentami archiwalnymi dotyczącymi jej historii, wywiadami z żyjącymi świadkami wydarzeń, recenzjami oraz opracowaniami naukowymi dotyczącymi tej Biblii. Następnie prezentuje metodologię pracy z tymi źródłami. Celem artykułu jest zainteresowanie środowisk teologicznych w Polsce badaniami nad historią Biblii warszawskiej, która za kilka lat (2025 rok) będzie obchodzić swój złoty jubileusz.
The author of this article presents issues connected with the collection, compilation of and use of sources for the history of the so-called Warsaw Bible, published for the first time by the British and Foreign Biblical Society in 1975. Up until now, nobody had attempted to compile the history of the translation of the Bible. Nobody had tried to collect and develop sources for its history, either. Th e author discusses, in turn, the issues connected with Warsaw Bible editions, archival documents concerning its history, interviews with living witnesses to the events, reviews and scientific publications referring to this very Bible. He then presents the methodology of work with these sources. The aim of this article is to kindle a flame of interest among theological circles in Poland in research on the history of the Warsaw Bible, which will celebrate its Golden Jubilee in 2025.
Źródło:
Rocznik Teologiczny; 2018, 02; 175-208
0239-2550
Pojawia się w:
Rocznik Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ziarnko gorczycy – pochodzenie, status i losy frazeologizmu w języku polskim
Ziarnko gorczycy (the Mustard Seed): The Origins, Status and History of a Biblical Phraseologism in the Polish Language
Autorzy:
Koziara, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459332.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
frazeologia biblijna
przekłady Pisma Świętego
retoryka
leksykografia
biblical phraseology
translations of the Holy Scriptures
rhetoric
lexicography
Opis:
The article is a linguistic microanalysis of the origins, status and history of a single phraseological unit ziarnko gorczycy ( the mustard seed). It is classified thematically in the Polish language as a floristic set expression of Biblical origin. A detailed report on this phraseologism is an opportunity to point out the rhetorical contexts of other Polish Biblical expressions and their lexicographic descriptions. As a lexical unit that represents a thematically specific phraseological group, ziarnko gorczycy allows for additional linguistic and cultural research that points to the pictures of the Biblical world entrenched in the Polish language.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2015, 10; 97-106
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zapomniane przekłady Władysława Chrapusty z kolekcji Żydowskiego Instytutu Historycznego. Przypomnienie niezwykłej postaci tłumacza-samouka i dwujęzycznego poety
Forgotten Translations by Władysław Chrapusta from the Collection of the Jewish Historical Institute. Recalling from Oblivion an Unusual Figure of a Self-Taught Translator and Bilingual Poet
Autorzy:
Zawanowska, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1879733.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Władysław Chrapusta
Chaim Nachman Bialik
literatura (poezja i proza) hebrajska
jidysz
przekłady
Hebrew and Yiddish literature (poetry and prose)
translation
Opis:
Kiedy jesienią 1931 r. „narodowy poeta Izraela”, Chaim Nachman Bialik, opuszczał Polskę, zapytany przez dziennikarza, Jehudę Warszawiaka, co na nim wywarło największe wrażenie, miał podobno powiedzieć, że spotkanie z polskim hebraistą Władysławem Chrapustą. Celem artykułu jest przypomnienie niezwykłej postaci tego tłumacza-samouka i dwujęzycznego poety, a także krótkie przedstawienie jego biografii i dorobku na podstawie wstępnej kwerendy bibliotecznej przeprowadzonej w prywatnym archiwum rodzinnym oraz w zbiorach Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie. Dodatkowym celem jest zaprezentowanie kilku jego zapomnianych przekładów z hebrajskiego i jidysz na język polski.
When upon his departure from Poland in autumn 1931 “the national poet of Israel,” Chaim Nachman Bialik, was asked by a journalist, Yehuda Warszawiak, what had most impressed him, he reportedly replied that it had been the meeting in Krakow with a Polish Hebraist, Władysław Chrapusta. The aim of this articles is to recall from oblivion the extraordinary figure of this self-taught translator and bilingual poet, as well as to shortly present his biography and achievements based on a preliminary survey of the holdings of the private family archives and the collection stored at the Emanuel Ringelblum Jewish Historical Institute in Warsaw. The additional aim of the paper is to present some of his forgotten translations from Hebrew and Yiddish into Polish.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 1; 29-61
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zależności językowe między trzema edycjami Księgi Tobiasza z pierwszej połowy XVI wieku (zjawiska leksykalne i składniowe)
Linguistic interdependence between three editions of the Book of Tobit from the first half of the 16th century (lexical and syntactic phenomena)
Autorzy:
Lenartowicz-Zagrodna, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1590882.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
polszczyzna XVI wieku
wczesnorenesansowe przekłady Biblii na język polski
Księga Tobiasza
Opis:
Mimo licznych badań językoznawczych prowadzonych nad dawnymi przekładami całej Biblii lub jej pojedynczych ksiąg nadal nie mamy pełnej wiedzy o zależnościach między nimi. Jedną z ksiąg, która do tej pory nie doczekała się językowych analiz, jest wydany po raz pierwszy przez Macieja Ostrogórskiego w 1539 roku Tobiasz patriarcha Starego Zakonu z łacińskiego języka na polski nowo a pilnie przełożony anonimowego autora. Przekład ukazał się ponownie w oficynie Heleny Unglerowej w roku 1540 oraz u Marka Szarfenberga w 1545 roku. Trzy edycje, choć bardzo do siebie zbliżone, nie są jednakowe. Celem opracowania było zbadanie, w jakiej relacji pozostają względem siebie trzy wczesnorenesansowe druki tej księgi biblijnej. Analiza materiału wykazała, że o ile edycje druga i trzecia stanowią ciągłość wydawniczą (redaktor edycji trzeciej pracował na wydaniu Unglerowej), o tyle pierwsza i druga powstały niezależnie od siebie. Stąd należy wnosić, że istniał jakiś wcześniejszy, być może piętnastowieczny, rękopis, który w drukarniach Ostrogórskiego oraz Unglerowej przeszedł odrębny proces obróbki językowej.
In spite of numerous linguistic research into ancient translations of the Bible (in its entirety or its particular parts), there is still lack of full knowledge of the interdependence between its components. One of the Biblical components, which so far has not been linguistically analysed, is Tobiasz patriarcha Starego Zakonu złacińskiego języka na polski nowo apilnie przełożony[translation of the Book of Tobit into Polish], by an anonymous author, for the first time edited by Maciej Ostrogórski in 1539. That translation was published again by Helena Unglerowa in 1540 and in 1545 by Marek Szarfenberg. These three editions, although very similar, are not identical. The article was expected to answer the question what kind of relation links the three editions. The analysis has revealed that editions number two and three are an editorial continuity (the edi-tor of the third edition used the Unglerowa edition), whereas editions number one and two were published independently. Hence, it is justified to assume that there was an earlier – maybe 15thcentury – manuscript, which must have underwent aseparate process of linguistic treatment in the printing houses of Ostrogórski and Unglerowa.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2019, 18; 191-204
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dalekiej Galicji do Wiednia. Siegfried Lipiner – bibliotekarz niepospolity
From far-away Austrian Crown land of Galicia to Vienna. Siegfried Lipiner – the extraordinary librarian
Autorzy:
Wiśniewska, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/911828.pdf
Data publikacji:
2014-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Siegfried Lipiner
Adam Mickiewicz – translations
Gustav Mahler
Library of the Parliament in Vienna
Adam Mickiewicz – przekłady Gustav Mahler
Biblioteka Parlamentu Wiedeńskiego
Opis:
Celem artykułu jest przybliżenie sylwetki Siegfrieda Lipinera (1876– –1911) – poety, admiratora Nietzschego, przyjaciela i doradcy Mahlera, tłumacza dzieł Mickiewicza, a także świetnego bibliotekarza. Urodzony w Jarosławiu Siegfried Lipiner w 1875 roku przeniósł się do Wiednia, gdzie z wyróżnieniem zdał maturę i skończył studia na Wydziale Filozoficznym. Na lata gimnazjalne przypadają jego pierwsze próby poetyckie. Już jako student Lipiner skupił wokół siebie grono przyjaciół, w tym Gustava Mahlera, na którego twórczość jako najbliższy przyjaciel i doradca wywarł znaczny wpływ. Opublikowany w 1876 roku epos Der entfesselte Prometheus wzbudził duże uznanie Nietzschego i zainteresował Wagnera. Późniejsze utwory Lipinera nie spotkały się już z tak pozytywnym odzewem. W 1881 roku dzięki rekomendacji dr. Franciszka Smolki, przewodniczącego Izby Posłów, otrzymał pracę w Bibliotece Parlamentu Wiedeńskiego, w której przepracował z zaangażowaniem 30 lat. Do jego zasług należy zwiększenie dotacji dla biblioteki oraz pozyskanie nowych współpracowników naukowych, w tym Karla Rennera – późniejszego kanclerza i prezydenta Austrii. Dzięki współpracy z nimi możliwe było opracowanie nowych katalogów systematycznych, w tym katalogu kartkowego, który był w użyciu do 1995 roku. Starania Lipinera doprowadziły do uzyskania dodatkowej powierzchni bibliotecznej (obecnej czytelni). Po 30 latach jego urzędowania biblioteka parlamentu zaliczana była do najlepszych. Oprócz pracy bibliotecznej Lipiner dalej tworzył, a także podnosił swoje kwalifikacje. W 1894 uzyskał doktorat na podstawie dysertacji Homunculus, eine Studie über Faust und die Philosophie Goethes. Oprócz tego pracował za namową hr. Karola Lanckorońskiego nad przekładami dzieł Adama Mickiewicza: Pana Tadeusza oraz Dziadów – wydane w 1883 i 1887 roku do dziś uważane są za wybitne.
The present article aims to present the profile of Siegfried Lipiner (1876– –1911) who was a poet, admirer of F. Nietzsche, a friend and advisor to G. Mahler, translator of works by Mickiewicz, and a brilliant librarian. Born in Jarosław, Siegfried Lipiner moves in to Vienna in 1875 where he graduated from secondary school suma cum laude and then continued his studies at the Faculty of Philosophy. From the time of his secondary school education date his first poetical efforts, when he also managed to develop a circle of friends that included Gustav Mahler whose work was to be later much influenced by Lipiner as his closest friend and advisor. The epic poem Der entfesselte Prometheus, published in 1876, was highly praised by Nietzsche and engaged attention of Wagner. Works written later by the author were not, however, received as warmly as his first poetical endeavours. In 1881, thanks to the recommendation of Dr. Franciszek Smolka, the chairman of the House of Deputies of the Austrian Empire, Lipniner got a job in the library of the Imperial Council in which he worked for 30 years with commitment and devotion. Thanks to his skilful management and efforts, new funds for library were raised and new research and scientific associates, including Karl Renner – later the first post-war Chancellor and President of Austria, were co-opted. This collaboration made it possible to develop new subject catalogues, including the card catalogue that was used in the library until 1995. Lipiner’s efforts succeeded in expanding the library space (that of the present-day reading room). After the 30 years of his office the library of the Council (Parliament) is regarded as one of the best of its kind. Alongside his library work, Lipiner was engaged in further research work and professional development. In 1894 he was awarded a PhD following his doctoral dissertation Homunculus, eine Studie über Faust und die Philosophie Goethes. Inspired by Count Karol Lanckoroński, he translated works by Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz and the Forefathers – and his translations, published in 1883 and 1887 respectively, are considered as outstanding even today.
Źródło:
Biblioteka; 2014, 18(27); 171-192
1506-3615
2391-5838
Pojawia się w:
Biblioteka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Witold Gombrowicz wśród Czechów
Autorzy:
Krystyna, Kardyni-Pelikánová,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897290.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
literatura polska
literatura czeska
Witold Gombrowicz w Czechach: przekłady
ujęcia historycznoliterackie
krytyczne
adaptacje sceniczne
transfer kulturowy (przyswajanie-interpretacje-przekształcenia)
Opis:
The paper is a review of the Czech utterances and opinions about Gombrowicz. It opens with a very short utterance of an outstanding Czech specialist in Polish studies, professor Karol Krejči made in 1953, in the times of orthodox Marxism (however in this case Krejči was not influenced by it) through the utterances of the Prague Spring time of 1968 (O. Bartoš), the period of silence about him in the era of the so-called normalization era of Husak’s times to the fashion for Gombrowicz after 1989 and frequent and numerous translations of his works. Today nearly all works of Gombrowicz as a diarist, novelist, playwright and even philosopher are available in the Czech Republic. His works were also performed on the local stage – more or less successfully.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2015, 59(2 (449)); 139-151
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tradurre Dante in polacco. Alcune riflessioni sulla resa dell’allotropia dantesca nelle traduzioni polacche del XIX secolo
Autorzy:
De Carlo, Andrea F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084509.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Julian Korsak
Antoni Stanisławski
Józef Ignacy Kraszewski
Edward Porębowicz
Polish nineteenth‑century translations of The Divine Comedy
polskie XIX‑wieczne przekłady Boskiej komedii
Opis:
The greatest difficulty in translating Dante Alighieri’s Divine Comedy into another language certainly consists in rendering as much as possible the richness of diatopic, diastratic and diaphasic registers and linguistic variants present in the poem. The language used by Dante expresses the various tones of the vernacular, also making use of various idioms, styles and literary genres that are also very different from each other. The different components brought to light both on a phonomorphological and lexical level often settle into linguistic allotropes, voices which, while going back to the same origin and retaining the same meaning, are formally differentiated. The abundance of allotropes is in fact a very important prerogative of the language of the Comedy. The article, focusing in particular on the phenomenon of allotropy in the original Italian, analyzes and compares the solutions provided by nineteenth‑century translators: in particular, Julian Korsak, Antoni Stanisławski, Edward Porębowicz, and the unpublished translation by Józef Ignacy Kraszewski.
Największa trudność w tłumaczeniu Boskiej Komedii Dantego na inny język polega z pewnością na tym, by jak najlepiej oddać bogactwo rejestrów i wariantów diatopicznych, diastratycznych i diafazowych obecnych w poemacie. Język, którym posługuje się Dante, wyraża różne tony języka potocznego, wykorzystując również różne języki, style i gatunki literackie, które również bardzo się od siebie różnią. Odmienne składowe wyeksponowane zarówno na poziomie fonomorfologicznym, jak i leksykalnym często osadzają się w alotropach, głosach, które choć mają to samo pochodzenie i zachowują to samo znaczenie, są jednak formalnie zróżnicowane. Obfitość alotropów jest bowiem bardzo ważnym przywilejem języka Komedii. Artykuł, skupiając się w szczególności na zjawisku alotropii w oryginale włoskim, analizuje i porównuje rozwiązania oferowane przez XIX‑wiecznych tłumaczy: w szczególności Juliana Korsaka, Antoniego Stanisławskiego, Edwarda Porębowicza oraz Józefa Ignacego Kraszewskiego i jego niepublikowanego przekładu.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2021, 2; 246-264
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tożsamość Čefura w polskim przekładzie powieści Gorana Vojnovicia pt. "Čefurji raus!"
Identiteta Čefurja v prevodu romana Gorana Vojnovića "Čefurji raus!"
Čefur’s identity in translation of Goran Vojnovic’s novel entitled "Čefurji raus!"
Autorzy:
Gawlak, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486852.pdf
Data publikacji:
2012-10-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
bariery kulturowe w tłumaczeniu
tożsamość w przekładzie
Goran Vojnović
polskie przekłady literatury słoweńskiej
Tomasz Łukaszewicz
kulturne bariere v prevodu
identiteta v prevodu
poljski prevodi slovenske literature
cultural barrier in the translation
identity in the translation
Polish translations of the Slovenian literature
Opis:
Roman Gorana Vojnovića "Čefurji raus!" v poljskem prevodu Tomasza Łukaszewicza je za poljskega bralca nedvomno priložnost za soočenje s kulturno drugačnostjo, hkrati pa pred njim odpira pomembno problematiko iskanja identitete v okvirih večkulturnosti. Prevajalec se je lotil zelo težke in ambiciozne naloge. Težave, s katerimi se je moral soočiti, so v primeru prevajanja romana, ki se loteva problematike večkulturnosti in subkulture, multiplicirane. Primerjalna analiza izvirnika in prevoda romana je pokazala, da dobiva identiteta čefurja v prevodu univerzalnejše poteze kot v izvirniku. Do tega je prišlo predvsem zaradi kulturne bariere, ki jo predstavlja za prevajalca v primeru tega romana velika raznolikost jezika, pač glede na narodnostno pripadnost literarnih junakov. Ta diferenciacija je nosilka bistvenih informacij in izvir identifikacije junakov, kar pa je v prevodu zreducirano. Žal ni se prevajalec potrudil, da bi individualiziral govorico junakov z raznimi rejestri jezika in različno močjo slenga, komizma ali vulgarizma. Nekatere prevajalčeve odločitve tudi ali zaostrujejo opozicijo svoji — tuji, na podlagi katere junaki definirajo svoj odnos do okolice in oblikujejo lastno identiteto, ali pa poudarjajo familiarni značaj relacij, obstoječih na obrobju čefurske družbe. Na stilistični ravni je jezik junakov vulgarnejši in skromnejši glede števila komičnih elementov, zaradi česar se zdi čefur v poljski recepciji bolj obscen in manj senzibilen. Omenjene premike signalizirajo nezadostljive retorično-pragmatične kompetence prevajalca. Zaradi nastalih pomenskih izgub postanejo izrazitejše univerzalne lastnosti junaka, roman pa se zdi za sekundarnega sprejemnika atraktiven — saj se z obravnavano problematiko lažje poistoveti.
Goran Vojnovic’s novel "Čefurji raus!" in Tomasz Łukaszewicz’s Polish translation is undoubtedly an opportunity to commune with cultural otherness, and, simultaneously, it touches upon the issue of seeking one’s identity in the face of multiculturalism. The translator undertook a very difficult and ambitious task. In the translation of the novel, which deals with the issue of multiculturalism and subculture, the difficulties the translator is confronted with are being multiplied. The comparative analysis of the original and the translation of the novel reveals that Čefur’s identity in the translation has gained more universal frames than in the original. It is mainly because of the cultural barrier which, for the translator, is a strong differentiation between main characters’ language in terms of their nationality. It is a means of conveying vital information as well as a source of characters’ identification which in the original is reduced. Unfortunately the translator did not make an attempt to individualize the characters’ speech using, for example, different language registers or elements of slang, humour, or vulgarity. At the same time, some of the translator’s choices either sharpen the opposition friend-stranger on the basis of which the characters define their attitude to the surroundings and shape their own identity or enhance the familiar character of the relations which take place within Čefurian community. At the stylistic level, the main characters’ language is more crude and limited in comic elements. And thus, in the Polish context, Čefur appears to be more obscene and less sensitive. These displacements give evidence to the translator’s inefficient rhetorical and pragmatic abilities. Despite the fact that, as a consequence of semantic losses the universal features of the main character’s identity are clearer, the novel may become attractive to secondary readers because of the possibility of identification with the analysed issue.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2012, 3, 1; 13-31
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tłumaczenia na cenzurowanym
Autorzy:
Pofit - Szczepańska, Melania.
Półka, Marzena.
Powiązania:
Przegląd Pożarniczy 2003, nr 3, s. 46-47
Data publikacji:
2003
Tematy:
Szkoła Główna Służby Pożarniczej (Warszawa). Katedra Działań Ratowniczo-Gaśniczych SGSP pracownicy
Pożarnictwo normy przekłady
Opis:
Autorki są pracownicami Katedry Działań Ratowniczo-Gaśniczych SGSP. Art. dot. tłumaczenia norm pożarniczych na jęz. polski.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Terminy: piorun, błyskawica, grzmot a problemy translatorskie ze starożytnymi pismami łacińskimi, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii religijno-prawnych (wybrane przykłady)
Autorzy:
Lewartowicz, Anna Tatiana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/763130.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
thunderbolt
lightning
thunder
Rome
antiquity
1st c. BC/1st c. AD
translations
piorun
błyskawica
grzmot
Rzym
starożytność
I w. p.n.e/I w.n.e.
przekłady
Opis:
Translators of the 1st century B.C. and 1st century A.D. Latin authors all the time are faced with difficulties in translation of the words: a thunderbolt (piorun), a lightning (błyskawica) and a thunder (grzmot). This is connected with a few things. First, there are the lack of accurate definitions in specialist literature and in dictionary of Polish language, etymological, synonymous and phraseological. There is also the lack of unambiguous translation in Latin and Polish dictionary. The difficulty is greater because of the word grom, which is the synonym of thunderbolt and thunder.The correct translation of aforementioned words is important because in ancient Rome these phenomena were connected with religion, precisely with divination, one of the oldest was auspicial ex caelo. Priests took into consideration what they heard and saw. The divination was connected with the political life. We have to remember, that oversight or ignoring of things related to cult had religious and legal consequences. According to Cicero, supreme principle during assemblies was: Iove tonante, fulgurante comitia populi nefas („Kiedy Jowisz grzmi i ciska pioruny (by Rykaczewski „błyska”), nie godzi się odbywać zgromadzeń ludowych” – in Kornatowski’s translation).The specialists in literature concentrated on discussion about these phenomena in various context (i.a.: T. Zieliński M. Jaczynowska, J. Linderski, H. Kowalski) but did not study terminology. The purpose of this article was reading three dictionaries (Plezia, Korpanty, Sondel) and finding Latin words that were translated into Polish language as: a thunderbolt, a lightning, a thunder and grom. Next, more than 70 words were collected. Morever, some fragments were analysed. The word grom is the biggest problem so if we need it during translation I think we should mention whether thunderbolt or thunder we have in mind. And it is important to take into consideration the scientific definition. In further consideration it will be worth to research these words in the Greek languages and also compare some fragments with other translations into modern languages such as: English, German and French.
Tłumacze autorów łacińskich z przełomu I w. p.n.e. i I w. mieli i nadal mogą mieć trudności w prawidłowym przekładzie terminów: piorun, błyskawica, grzmot. Może być to spowodowane zarówno brakiem jednoznacznej definicji w literaturze przedmiotu (S. Chromow, 1969, A. Woś 1996, T. Niedźwiedź 2003), w słownikach języka polskiego (M. S. Linde, W. Doroszewski, S. Dubiński), etymologicznych (W. Boryś, A. Brückner) oraz wyrazów bliskoznacznych (A. S.Krasiński, S. Skorupka) i frazeologicznym (S. Skorupka), jak i niebudzącej wątpliwości translacji tych wyrazów w słownikach łacińsko-polskich (M. Plezia, J. Korpanty, J. Sondel). Problem pogłębia słowo „grom”, które w różnych opracowaniach i słownikach może być synonimem pioruna lub grzmotu.Jednakże  poprawny przekład tych trzech terminów meteorologicznych jest ważny kiedy zajmujemy się starożytnym Rzymem i jego recepcją.  Gdyż w tym okresie piorun, błyskawica, grzmot często pojawiały się w utworach autorów łacińskich  nie tylko przy opisie przyrody, ale również w kontekście religijnym. Odgrywały one bowiem ważną rolę we wróżbiarstwie, które było nieodłącznym elementem wierzeń. Brano także pod uwagę przede wszystkim to, co augurowie mogli zobaczyć, a nie tylko usłyszeć i dlatego uważa się, z tego właśnie powodu kapłani w czasie składania ofiar mieli zakryte głowy. Wróżby z kolei ściśle wiązały się również z szeroko rozumianym życiem politycznym. Należy pamiętać, że wszyscy byli zobowiązani do wykonywania ściśle określonych form kultu, niedopatrzenie czy zaniechanie miało swoje konsekwencje religijne oraz prawne. Nadrzędną zasadę przy komicjach podał Cyceron, brzmiała ona: „Iove tonante, fulgurante comitia populi nefas” („Kiedy Jowisz grzmi i ciska pioruny (a może jak chce Rykaczewski „błyska”), nie godzi się odbywać zgromadzeń ludowych” – w przekładzie Kornatowskiego).  A jedną z najstarszym form wróżbiarstwa były auspicia ex caelo, które polegały na obserwacji takich zjawisk jak wyładowania atmosferyczne.Dotychczasowe publikacje z przedmiotu skupiały się głównie na omówieniu znaczenia tych zjawisk lub innych znaków wróżebnych w różnych kontekstach (m.in. T. Zieliński M. Jaczynowska, J. Linderski, H. Kowalski) jednak nie zajmowały się szczegółowo omawianym problemem. Zatem celem pracy było przeczytanie trzech słowników łacińsko-polskich i znalezienie wyrazów łacińskich tłumaczonych na język polski jako: piorun, błyskawica, grzmot i grom. Następnie zestawiono je i do większości z nich dołączono przykłady ze źródeł. Słów takich jest ponad 70. Ponadto poddano analizie również niektóre fragmenty z pism, które nastręczają trudności przy tłumaczeniu (m.in. z Cycerona, Lukrecjusza i Wergiliusza).Z rozważań nad problemem wysunięto następujące wnioski: jeżeli przekładany wyraz ma wiele znaczeń a zależy nam na zachowaniu rymów należałoby zrobić przypis jaki termin meteorologiczny mamy na myśli, szczególnie w przypadku kiedy użyjemy słowa „grom”. Ponadto wskazane jest wzięcie pod uwagę naukową definicję danego wyrazu.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia; 2015, 70, 2
0137-1983
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stylizacja na potoczność w przekładzie literatury czeskiej na język polski
Stylizace hovorovosti v překladech české literatury do polštiny
Stylization of colloquial language in Polish translations of Czech literature
Autorzy:
Vítová, Lenka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486866.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
stylizacja
język potoczny
polskie przekłady literatury czeskiej
stylization
colloqial language
Polish translations of Czech literature
Opis:
Česká literatura s bohatou tradicí využití příznakové stylizace hovorovosti a nářečnosti klade na překladatele do jazyků s méně rozvrstvenou stylistikou nemalé tvůrčí nároky — překladatelé musí nalézt vhodný protějšek pro vyjádření expresivity originálu. Autorka článku sledovala překladatelské strategie při řešení tohoto problému na příkladech překladů děl autorů, kteří různým způsobem využívají stylizace hovorovosti: Jaroslava Haška, Bohumila Hrabala, Jáchyma Topola a Ireny Douskové. Na základě srovnání originálu a překladu popsala, jak a nakolik se pokusili o vyjádření odpovídající originálu jednotliví překladatelé: v případě Haška Paweł Hulka-Laskowski, Józef Waczków a Antoni Kroh, v případě Hrabala Andrzej Czcibor-Piotrowski, Jan Stachowski a Piotr Godlewski, v případě Topola Leszek Engelking a v případě Douskové Joanna Derdowska. Autorka v závěru navrhla klasifikaci stylizace hovorovosti (dle formy a cíle užití): lidová (Hašek), estetizující (Hrabal), naturalistická (Topol), humoristická (Dousková) a poukázala na sílící potřebu jak nejpřesnějšího přeložení všech aspektů textu, včetně těch lišících se od národní tradice — shodně s názorovými proudy posledních let se v překladech objevuje stále více Jiného, v překladu dochází ke koperníkovskému obratu, před osvojením (světem viděným národním prizmatem) upřednostňujeme exotizaci (vlastní domov spatřený přes brýle celého světa).
Czech literature has traditionally made use of a distinctive stylization of colloquial language and dialect. This represents a significant challenge for translators into languages with less diverse stylistics as they seek to find a mode of capturing the original’s emotionality. This article explores translators’ strategies when dealing with this problem and uses examples of works by Jaroslav Hašek, Bohumil Hrabal, Jáchym Topol and Irena Dousková who stylize colloquial language in a variety of ways. The author uses a comparative analysis of the original and the translation to determine how and to what extent the individual translators achieved an adequate rendering of the original. The translators in question are Paweł Hulka-Laskowski, Józef Waczków and Antoni Kroh in the case of Hašek; Andrzej Czcibor-Piotrowski, Jan Stachowski and Piotr Godlewski in the case of Hrabal; Leszek Engelking in the case of Topol and Joanna Derdowska in the case of Dousková. In the conclusion the author suggests four categories of stylization of colloquial language (depending on its form and aim): folk (Hašek), aestheticizing (Hrabal), naturalist (Topol) and humorous (Dousková). She also argues that it is increasingly more important to provide as accurate a translation as possible of all the aspects of the text, including those that differ from the national tradition. This is in line with the latest trends when translations incorporate increasingly more of the Other and are characterized by a significant shift from adaptation (viewed through the national prism) to exoticization (viewing one’s home through the lenses of the whole world).
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2011, 2, 1; 175-187
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stefana Pawlickiego (1839–1916) pierwsze polskie przekłady Medytacji o pierwszej filozofii oraz Rozprawy o metodzie
The First Polish Translations of Descartes’ Meditations and Discourse on the Method by Stefan Pawlicki (1839-1916)
Autorzy:
Konstańczak, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/423115.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Stefan Pawlicki
Descartes
Discourse on the method
Meditations
polish translations
Kartezjusz
Rozprawa o metodzie
Medytacje
polskie przekłady
Opis:
This paper is based on the materials found in the Jagiellonian Library – unpublished manuscripts of Pawlicki’s translations of two works by Descartes. The starting point for the analyses is a short outline of the history of the reception of the French philosopher’s works in Poland. The author also draws comparisons between Pawlicki’s translations and translations of Discourse on the method which are well embedded in the Polish philosophical tradition by Wojciech Dobrzycki (1878) and Tadeusz Boy-Żeleński (1918), as well as Pawlicki’s translation of Meditations with translations of Ignacy Karol Dworzaczek (1885) and Maria Ajdukiewiczowa (1948). Pawlicki worked on his translations between Romanticism and Positivism, when Descartes’ works were in general negatively received. The comparison of these translations and comments on them found in later translations done by Wiktor Wąsik in so called “critical” period will allow one to grasp some developing tendencies in Polish philosophy of the 19th century. This paper will also fill in the gap in the history of Polish philosophy concerning the reception of Descartes’ philosophy in 19th-century Poland.
Źródło:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2015, 27/t.t.; 315-333
0860-4487
Pojawia się w:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 82

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies