Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "przełom wieku" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 19
Tytuł:
Przestrzenne zróżnicowanie dzietności w Polsce
Spatial Distribution of Fertility in Poland
Différenciation spatiale de la fécondité en Pologne
Пространственная дифференциация рождаемости в Польше
Autorzy:
Szukalski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/543727.pdf
Data publikacji:
2015-04
Wydawca:
Główny Urząd Statystyczny
Tematy:
Procesy demograficzne
Dzietność kobiet
rozrodczość
Zróżnicowanie przestrzenne
przełom wieku
Demographic process
Women's fertility
Total fertility rate
Spatial differentiation
turn of centuries
Opis:
Обсуждая пространственную дифференциацию рождаемости, обычно внимание сосредоточивается на сопоставлении изменяющихся величин коэффициента теоретической рождаемости или коэффициента рождений. В статье была предпринята попытка проверить постоянность расположения регионов в отношении к уровню рождаемости и определить на основе распределения рождаемости, в каких возрастных группах выступают самые большие различия между административными единицами занимающими крайние позиции в отношении к рождаемости. Анализ — несмотря на высокую лабильность воеводств — выделил стабильную группу регионов с самой низкой рождаемостью (опольское и нижнесилезское воеводства). Одновременно было подтверждено, что несмотря на ассимиляцию распределения рождаемости повышается дифференциация склонности иметь детей в крайних группах возраста — женщины-подростки и женщины в возрасте выше 35 лет.
Mówiąc o przestrzennym zróżnicowaniu dzietności, z reguły uwaga skupiona jest na porównaniu zmieniających się wartości współczynnika dzietności teoretycznej lub współczynnika urodzeń. W artykule podjęto się sprawdzenia stałości uporządkowania regionów z punktu widzenia poziomu dzietności oraz ustalenia na podstawie rozkładów płodności, w jakich grupach wieku występują największe różnice pomiędzy jednostkami administracyjnymi zajmującymi ekstremalne pozycje pod względem dzietności. Z analizy —mimo wysokiej labilności województw — wyłoniła się stabilna grupa regionów o najniższej dzietności (województwa opolskie i dolnośląskie). Jednocześnie stwierdzono, że pomimo upodabniania się rozkładów płodności rośnie zróżnicowanie skłonności do posiadania potomstwa w grupach wieku ekstremalnych — kobiet nastoletnich oraz tych po 35. roku życia.
While spoken about spatial distribution of total fertility rates (TFR), generally attention is paid to changes in level of (total) fertility rates and/or birth rates. In the paper attention is paid to stability of ranking of Polish regions defined in terms of TFR values, and to changes in fertility distribution among regions with extreme TFR levels. Age groups with the largest fertility differences are sought. Despite high liability group of "losers" could be found (regions with low TFR - Opolskie and Dolnośląskie Voivodships). In spite of fact that fertility distribution are becoming more and more similar, growing differences are observed when analyzed fertility of teenagers and females aged 35+
Źródło:
Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician; 2015, 4; 13-27
0043-518X
Pojawia się w:
Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
«Виленские напевы» в рукописях Киевской митрополии и Московского патриархата последней трети xvii – начала xviii вв: проблемы трансмиссии и адаптации
«Vilnius melodies» in manuscripts of the Kiev Metropolis and the Moscow Patriarchate of the last third part if the 17th – at the beginning of the 18th century. Problems of transmission and the adaptation
Autorzy:
Герасимова, Ирина
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171302.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
rękopisy
metropolia kijowska
patriarchat
moskiewski
przełom XVII/XVIII wieku
wileński śpiew
Opis:
The paper deals with a problem of transmission and adaptation of the singing church music from Belorussian and Ukrainian lands to Russia. The Cherubic melodies named “Wilnian” in the Russian musical manuscripts were used as the material for this investigation. There were discovered no less than four melodies under this title. At the same time in different manuscripts the chants had many other names which can help to reconstruct a history of their transmission. The analysis of the copies of the Cherubic hymns and their tittles shows the Wilna’s melodies probably had their origin from Greek Bulgarian lands. At the Kievan Metropolis they were mainly existed in the oral tradition. Russian singers notated these songs in the church singing manuscripts “Obichod” as one voice melody as parts harmonizations from two up twentieth voices. The note “Wilnian” in Russian rare books indicated important role of Wilna’s musicians in this cross-cultural transmission that is confirmed some historical sources too.
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2013, Kalendarz w życiu Cerkwi i wspólnoty, 4; 187-204
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sonaty fortepianowe Johanna Nepomuka Hummla
Autorzy:
Biśta, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2144066.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku
Tematy:
Johann Nepomuk Hummel
sonaty fortepianowe
styl brillant
przełom XVIII i XIX wieku
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest charakterystyka stylu kompozytorskiego wybitnego pianisty i kompozytora, a także improwizatora, nauczyciela oraz autora podręcznika gry na fortepianie — Johanna Nepomuka Hummla na przykładzie jego sześciu sonat fortepianowych powstałych w latach 1792–1824. Analiza i interpretacja tych dzieł przedstawiona została w kontekście przemian zachodzących w kulturze muzycznej na przełomie XVIII i XIX wieku, m.in. w odniesieniu do popularnego wówczas w pianistyce stylu brillant, którego rozwój związany był w dużym stopniu właśnie z działalnością i dorobkiem twórczym Hummla. W tekście uwydatnione zostały silne związki Johanna Nepomuka ze stylem klasycznym oraz inspiracje kompozytora dziełami najważniejszych przedstawicieli klasycyzmu. Analiza porównawcza pozwoliła wskazać nawiązania do kompozycji Josepha Haydna, Wolfganga Amadeusa Mozarta, Ludwiga van Beethovena czy Muzio Clementiego. Z drugiej strony autorka zwróciła uwagę na elementy postępowe, odwołują- ce się do kategorii estetycznych romantyzmu, a także na wpływ, jaki utwory Hummla wywarły na wybitnych XIX-wiecznych muzyków takich jak Fryderyk Chopin czy Robert Schumann. Dzięki temu, iż będące przedmiotem rozważań sonaty powstawały na przestrzeni wielu lat, można na ich przykładzie prześledzić przemiany stylu ich autora. W toku analizy wyodrębnione zostały elementy wspólne omawianych utworów, obejmujące specyfikę budowy formalnej, polifonizację faktury, czy wymagające technicznie elementy wirtuozowskie. Jednocześnie autorka doceniła unikatowy charakter poszczególnych dzieł oraz kunszt kompozytorski austriackiego twórcy.
Źródło:
Aspekty Muzyki; 2021, 11; 117-142
2082-6044
Pojawia się w:
Aspekty Muzyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muhajirs. Remarks on Muslims’ Emigration from the Bulgarian Lands in the Turn of 19th and
Muhajirs. Remarks on Muslims’ Emigration from the Bulgarian Lands in the Turn of 19th and 20th Century
Autorzy:
Popek, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/910000.pdf
Data publikacji:
2017-01-26
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Historia Bułgarii
przełom XIX i XX wieku
emigracja
mniejszość turecka w Bułgarii
Bałkany
Opis:
During the Russo-Turkish War (1877–1878) and the first months after that conflict about 500 thousands Muslims emigrated from Bulgarian lands, 250 thousands died because of hostilities, hunger, diseases and cold. The prewar number of Muslim population of Principality of Bulgaria and Eastern Rumelia decreased by about 50%. After the peace, the emigration of Muslims was still progressing – it is estimated that in 1878–1912 350 thousandsMuslims left Bulgarian lands. The paper concentrated on the main causes and effects of that phenomenon: a lack of career possibilities for the Muslim elites, the fear of retaliation for taking part in pogroms during the April Uprising, the so-called Agrarian Revolution, the defeat of rebellions against the new authorities, army recruitment and an inability to adapt to transformations of the Bulgarian society. There are also presented the attitude of Bulgarian authorities to these phenomenon, which had the pivotal meaning for the demographic structure of Bulgarian state: the percent of Muslims declined from 23,5% in 1879\1881 (for Principality of Bulgaria and Eastern Rumelia) to 15% in 1905.
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2016, 23, 1; 47-70
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielkie zmiany w małym mieście. Dobre i złe spotkania z nowoczesnością w Promieniu Stefana Żeromskiego
Small Town, Great Changes – Promień [The Ray] by Stefan Żeromski and Multidimensional Modernity
Autorzy:
Chyła, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27309721.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Stefan Żeromski
Promień [The Ray]
modernity
XIX-th – XX-th century
Promień
nowoczesność
przełom XIX i XX wieku
Opis:
W artykule przeanalizowano złożone i niejednoznaczne aspekty modernizacji,przedstawiony przez Stefana Żeromskiego w intrygującej, choć mało znanej powieści Promień (1898).
This article analyses complex and ambiguous aspects of modernisation, depicted by Stefan Żeromski in his intriguing but rather obscure novel Promień [The Ray] (1898). The writer chooses a provincial town for his scenery – although based on Kielce, it is hidden with a fictional name – which experiences an industrial revolution in miniature. A railroad built in the area, old, solid shops and enterprises brought to death by the modern way of trade and a shockingly radical local newspaper ran by the novel’s protagonists are just a few most striking symptoms of that inevitable and unsettling process of change.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2022, 17, 12; 312-329
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
«Печатное слово приобретало все большее значение…»
“The printed word has become increasingly important”…
„Słowo drukowane zyskiwało coraz bardziej na znaczeniu…”
Autorzy:
Łucewicz, Ludmiła
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/782360.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Finland
periodicals
Russian-speaking
the turn of the XIX–XX centuries
Finlandia
prasa
rosyjskojęzyczny
przełom XIX i XX wieku
Opis:
Autorka artykułu przeanalizowała ogół określonych czynników historyczno-kulturowych, które wpłynęły na przebieg stosunków rosyjsko-fińskich, a także na powstanie i funkcjonowanie w Wielkim Księstwie Finlandii rosyjskojęzycznego czasopiśmiennictwa. Analiza wybranych epizodów z historii rosyjskojęzycznych periodyków przełomu XIX i XX stulecia pozwala wysnuć wniosek, że właśnie w tym okresie słowo drukowane zyskiwało coraz bardziej na znaczeniu, jeśli chodzi o kształtowanie społeczno-politycznych oraz narodowo-patriotycznych nastrojów i ogólnokulturowych postaw zarówno w rosyjskim, jak i w fińskim społeczeństwie. Pozycja trzech periodyków, poddanych analizie pod kątem dominujących tendencji światopoglądowych oraz kręgu odbiorców, okazuje się inna. Prorządowa „Finliandskaja gazieta” (redaktor: prawnik, monarchista Iwan Bażenow), będąc tubą propagandową caratu i prowadzonej przez niego nacjonalistycznej i rusyfikacyjnej polityki, zwraca się do wszystkich mieszkańców Wielkiego Księstwa. Liberalny „Russkij gołos” (redaktor: profesor, liberał Konstantin Arabażyn) optuje za ideami humanizmu, a także jednoczeniem się narodów, opartym na ogólnych, materialnych, duchowych i kulturowych wartościach oraz przesłankach prawnych; jej czytelnicy to przeważnie inteligencja rosyjska. Z kolei radykalne „Dni naszej żizni” (redaktor: uczestnik ruchu „Białych”, poeta Iwan Sawin) z jednej strony odrzucają wszystkie zdobycze rewolucji rosyjskiej i ostro krytykują pasywnych „ojców-emigrantów”, z drugiej zaś utopijnie wierzą w przyszłą konsolidację rozproszonej młodzieży w walce przeciwko bolszewikom, prowadzonej nie tylko słowem, ale i czynem; adresatami periodyku pozostają głównie młodzi przedstawiciele rosyjskiej emigracji.
The author of the article reviewed the totality of certain historical, political, general cultural factors that influenced the processes of Russian-Finnish interaction, which influenced on the processes of Russian-Finnish interaction, as well as the formation and existence of the Russian-language press in the Grand Duchy of Finland. The study of the number of selected episodes from the history of Russian-language periodicals of the late XIX – early XX centuries gives reasons to conclude that it was during this period that the printed word became increasingly important for the formation of socio-political, national-patriotic, general cultural sentiments in both Russian and Finnish society. The positions of the three reviewed periodicals are different both in their dominant ideological attitudes and in the readership. The pro-government Finnish newspaper (editor: lawyer, monarchist Ivan Bazhenov) being the official mouthpiece of the targeted nationalist russification policy of tsarism, appeals to the entire population of the Grand Duchy. The liberal “Russian voice” (editor: liberal professor Konstantin Arabazhin) advocates for the humanitarian values, the unity of nations based on common material, spiritual, cultural and legal interests; her readers are mostly Russian intelligentsia. The radical “Days of our life” (editor: member of the White movement, the poet of the “white idea” Ivan Savin), on the one hand, deny all the gains of the Russian Revolution and sharply criticize inactive “fathers-emigrants”, on the other hand, they utopianly rely on the coming consolidation of the youth “scattering” in the struggle against Bolshevism, not only in word but in deed; its addressee is Russian emigration, mainly youth.
Źródło:
Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze; 2019, 29; 13-39
0208-5038
2353-9674
Pojawia się w:
Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświatowa, kulturalna i towarzyska działalność Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Kupców i Młodzieży Handlowej we Lwowie w latach 1866-1912
Autorzy:
Frączek, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2131273.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara
Tematy:
Lwów
Stowarzyszenie Młodzieży Handlowej
przełom XIX i XX wieku
Lviv
Association of Young Traders
the turn of XIX and XX century
Opis:
At the turn of the XIX and XX century, Lviv was the place where the needs and business of many national groups were interweaving. The problematics of Lviv merchant organizations’ activity remains a little discussed topic in scientific studies. This text constitutes kind of complement to available literature dedicated to this issue. It is also an attempt to present development as well as diversified and remarkably valuable educational activity of the catholic Association of Mutual Assistance of Merchants and Young Traders in Lviv in 1866-1912. Presented content is based on the analysis of available source materials – reports of directorate of this organization.
Źródło:
Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej; 2021, 28; 75-87
1234-8880
Pojawia się w:
Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Identyfikacje wyznaniowe, religijne i kultyczne deklarowane przez młodzież szkolną i akademicką w Polsce. Na podstawie wyników badań socjologicznych zrealizowanych w drugiej połowie XX wieku i w obu dekadach XXI wieku
Denominational, Religious and Cult Identifications Declared by School and University Youth in Poland. Based on the Results of Sociological Research Conducted in the Second Half of the 20th Century and in Both Decades of the 21st Century
Autorzy:
Baniak, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096271.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Instytut Socjologii
Tematy:
denominational identifications
religious identifications
cultic identifications
turn of the 20th and 21st century
middle school students
high school students
university students
determinants of youth religiosity
identyfikacje wyznaniowe
identyfikacje religijne
identyfikacje kultyczne
przełom wieku XX i XXI
gimnazjaliści
licealiści
studenci
uwarunkowania religijności młodzieży
Opis:
W artykule tym analizuję identyfikacje młodzieży szkół gimnazjalnych, średnich i studentów wyższych uczelni z: Kościołem katolickim (wyznaniowe), wiarą w Boga (religijne) i obowiązkowymi praktykami religijnymi (kultyczne). Identyfikacje te były widoczne w postawach, przekonaniach, zachowaniu i działaniach młodzieży polskiej w drugiej połowie XX wieku i w obu dekadach XXI wieku. Podstawę do tej prezentacji stanowią wyniki badań socjologicznych zrealizowanych w latach 1956–2018 przez wielu badaczy religijności i moralności młodzieży uczącej się w gimnazjach, szkołach średnich i studiującej w uczelniach wyższych. W jakiej skali badana młodzież polska utrwalała własną wiarę i kontynuowała tradycje religijne przekazane jej przez rodziców podczas wychowaniu religijnego we własnych przekonaniach i działaniach? Jaki odsetek spośród tej młodzieży zwątpił w te prawdy religijne i wartość tradycji, czy też odrzucił je jako zbędne w swoim życiu osobistym i religijnym? Na te pytania odpowiem na podstawie wyników badań w tym artykule, jej deklaracje dotyczące tych identyfikacji. 
In this article, I analyze the identifications of middle school, high school, and university students with: Catholic Church (denominational), faith in God (religious) and compulsory religious practices (cultic). These identifications were evident in the attitudes, beliefs, behaviour and actions of Polish youth in the second half of the 20th century and in both decades of the 21st century. The basis for this presentation are the results of sociological research carried out between 1956 and 2018 by a number of researchers into the religiosity and morality of young people studying in middle schools, high schools and studying in universities. To what extent did the Polish youth consolidate their own faith and continue the religious traditions handed down to them by their parents during their religious upbringing in their own beliefs and actions? What percentage of these young people doubted these religious truths and the value of traditions, or rejected them as unnecessary in their personal and religious lives?    I will answer these questions based on the research findings in this article, taking into account her declarations regarding these identifications. 
Źródło:
Konteksty Społeczne; 2020, 8, 2; 38-90
2300-6277
Pojawia się w:
Konteksty Społeczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przemiany architektoniczne Skawiny na przełomie XIX i XX wieku. Część II – obiekty użyteczności publicznej
Architectonic transformations of Skawina at the turn of the 19th and 20th century. Part II – public utility buildings
Autorzy:
Krupa, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/217190.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:
Skawina
przełom XIX i XX wieku
historyczna zabudowa
obiekty użyteczności publicznej
turn of 19th and 20th century
historic buildings
public utility buildings
Opis:
Niniejsza wypowiedź jest kontynuacją artykułu opublikowanego w numerze 35 „Wiadomości Konserwatorskich”, który dotyczył przemian architektonicznych Skawiny na przełomie XIX i XX wieku. Część pierwsza dotyczyła obiektów przemysłowych, które powstały w mieście w przedmiotowym okresie. Niniejszy tekst koncentruje się na problematyce skawińskich obiektów użyteczności publicznej, takich jak ratusz projektu znanego krakowskiego architekta ówczesnej epoki, Władysława Ekielskiego, przebudowany według wizji tegoż architekta kościół pw. św. św. Szymona i Judy, gmach Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, dworzec kolejowy oraz ochronka miejska. Poziom architektoniczny opisanych obiektów dowodzi rangi, jaką miało miasto na przełomie XIX i XX wieku, w okresie swojego największego rozwoju.
This paper is a continuation of the article published in the 35 issue of the “Journal of Heritage Conservation”, which concerned architectonic transformations of Skawina at the turn of the 19th and 20th century. The first part concerned industrial objects which were built in the town within the period of our interest. This text focuses on the issue of public utility objects in Skawina, such as the town hall designed a well-known architect of the epoch – Władysław Ekielski from Krakow, the church of St. Simon and Jude rebuilt according to the vision of the same architect, the building of the “Sokół” Gymnastic Association, the railway station and the town orphanage. The architectonic level of the described objects confi rms the rank the town used to have at the turn of the 19th and 20th century, i.e. in its heyday.
Źródło:
Wiadomości Konserwatorskie; 2015, 42; 44-53
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:
Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaufanie i nieufność dorosłych katolików do Kościoła instytucjonalnego w Polsce. Na podstawie wyników badań socjologicznych z przełomu XX i XXI wieku
Trust and distrust of adult Catholics in the institutional Church in Poland. Based on the results of sociological research at the turn of the 20th and 21th centuries
Autorzy:
Baniak, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2148257.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
adult Catholics
distrust
institutional Church
trust
turn of the 20th and 21st centuries
katolicy dorośli
Kościół instytucjonalny
nieufność
przełom XX i XXI wieku
zaufanie
Opis:
Artykuł ten prezentuje i analizuje zaufanie oraz nieufność dorosłych katolików do Kościoła instytucjonalnego w Polsce. Podstawę tej analizy stanowią wyniki badań socjologicznych i sondaży opinii społecznej, które zrealizowano w drugiej połowie XX wieku i w obu dekadach XXI wieku. Szczegółowa prezentacja tych badań i socjologiczna analiza ich wyników stanowiły właściwą metodę zredagowania tego artykułu. Problemem badawczym jest tu pytanie ogólne: Czy i w jakim zakresie badani katolicy dorośli w Polsce deklarowali w okresie przełomu wieków zaufanie do Kościoła instytucjonalnego i do jego aktywności religijno-społecznej, a jaki odsetek tych katolików deklarował nieufność do Kościoła i do tej jego aktywności w kraju? Badania socjologiczne i sondaże społeczne wykazały, że większość dorosłych katolików polskich ufała Kościołowi instytucjonalnemu i akceptowała jego aktywność religijną i społeczną w tym okresie. Z drugiej strony badania te ujawniły także zmniejszenie w XXI wieku, w relacji do XX wieku, odsetka tych katolików dorosłych, którzy ufali Kościołowi instytucjonalnemu, a zarazem wskazały na znaczny wzrost odsetka tych, którzy deklarowali nieufność do Kościoła i nie akceptowali jego aktywności religijnej i społecznej.
This article presents and analyzes the trust and distrust of adult Catholics in the institutional Church in Poland. The basis for this analysis are the results of sociological research and public opinion polls carried out in the second half of the 20th century and in both decades of the 21st century. A detailed presentation of this research and a sociological analysis of its results are the appropriate method of writing this article. The research problem here is a general question: Did adult Catholics in Poland, and to what extent, declare their trust in the institutional Church and its religious and social activity during the turn old the century, and what percentage of these Catholics declared distrust of the Church and its activity in the century? Sociological research and social surveys showed that the majority of adult Polish Catholics trusted the institutional Church and accepted its religious and social activity during this period. On the other hand, these studies also revealed a decrease in the 21st century, in relations to the 20th century, in the percentage of adult Catholics who so far trusted the institutional Church, and at the same time indicated a significant increase in the percentage of adult Catholics who declared distrust of the Church and they accepted his religious and social activity.
Źródło:
Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie; 2022, 29; 223-248
1230-0780
2719-4337
Pojawia się w:
Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Człowiek w konflikcie z aparatem skarbowym – relacja sprzed wieków. Wincenty Kadłubek a instytucja renovatio monetae
Man vs. The fiscal system – a relation from many centuries ago. Wincenty Kadłubek and the institution of the renovatio monetae
Autorzy:
Rozmus, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/443945.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wyższa Szkoła Humanitas
Tematy:
Polska przełom XII/XIII wieku
system skarbowy
kronika Wincentego Kadłubka
renovatio monetae
Poland at the turn of the 13th century the fiscal system
Wincenty Kadłubek’s chronicle renovatio monetae
Opis:
W wielu ujęciach teoretyków ekonomii czy też historii gospodarczej istnienie samego państwa jako takiego definiuje się przy pomocy kryterium istnienia zorganizowanego systemu skarbowego. Jest to zatem okoliczność sprzyjająca formowaniu się państwa jako tworu politycznego. Z drugiej jednak strony obciążenia fiskalne, zwłaszcza nadmierne, nigdy i nigdzie nie spotykają się z życzliwym przyjęciem ludności. Tematem tego artykułu jest opisana przez kronikarza, biskupa Wincentego Kadłubka, sytuacja konfliktu mieszkańca Polski z przełomu XII/XIII w. z zaangażowanym w reformy monetarne aparatem skarbowym. Nie wiemy, czy biskup opisał konkretny, znany mu osobiście przypadek, czy też opisana historia posłużyła do zilustrowania szerszego zjawiska związanego z możliwymi nadużyciami aparatu skarbowego.
According to the approaches of many theoreticians of economy or the history of economy, the existence of the state itself as such is defined by means of the criterion of the existence of an organised fiscal system. Therefore the latter is a circumstance which is favourable to the development of the state as a political entity. However, on the other hand, the fiscal burdens, especially considerable ones, are not received favourably by people anytime and anywhere. The topic of the article has to do with the situation of a conflict of an inhabitant of Poland who lived at the turn of the 13th century with the fiscal system that was engaged in monetary reforms. The conflict was described by a chronicler, bishop Wincenty Kadłubek (who died in 1223 in Jędrzejów). We do not know whether the bishop described a case that he was familiar with personally or that the story that was related served to illustrate a broader phenomenon associated with the possible abuses of the fiscal system.
Źródło:
Roczniki Administracji i Prawa; 2017, 17/zeszyt specjalny; 139-173
1644-9126
Pojawia się w:
Roczniki Administracji i Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktywność kulturalno - oświatowa Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Rękodzielniczej „Skała” we Lwowie (1856–1914)
Cultural and educational activity of the Association of Young Catholic Craftsmen 'Skała' in Lviv (1856-1914)
Autorzy:
Rędziński, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031052.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
stowarzyszenia robotnicze
działalność kulturalno-oświatowa
przełom XIX i XX wieku
Lwów
the associations of workers
education and cultural animation
the turn of 19th and 20th century
Lviv
Opis:
W okresie zaborów władze austriackie pozwoliły w roku 1856 na utworzenie polskiego stowarzyszenia rzemieślników, łączącego wzajemną pomoc z działalnością kulturalno-oświatową. W ramach działalności „Skały” wyróżniono dwa okresy: paternalistyczny, do 1889 r., a także zdemokratyzowany, po zmianie statutu. W pierwszym okresie jego działalności prawo do pełnoprawnego członkostwa posiadali jedynie uczniowie rzemieślników będący licencjatami, a kobietom nie wolno było wstępować do Stowarzyszenia. Jego członkowie nie mieli nic do powiedzenia w kwestii wyboru organów zarządzających i podejmowanych przez nie decyzji. Powodem było to, że organizacja była bardziej jak braterstwo ludzi podzielających te same przekonania religijne. Dokonanie zmian w statucie w roku 1889 wprowadziło demokratyczne zasady funkcjonowania Stowarzyszenia. Od tego czasu każdy mężczyzna, wyznający wiarę katolicką, czy to rzemieślnik, czy przemysłowiec, mógł do niej dołączyć. Wybrano wszystkie władze organizacji. Celem Stowarzyszenia było kształcenie młodzieży katolickiej, pielęgnowanie wśród nich ducha religijnego i wychowanie ich na dobrych rzemieślników. Wiodącymi formami działalności były dokształcanie ogólne i zawodowe. Sfera kulturalna obejmowała działalność własnych grup artystycznych: chóru, orkiestry i zespołu teatralnego. Znaczącą rolę w polskim wychowaniu patriotycznym odegrały obchody rocznic narodowych: Konstytucji 3 Maja, powstań narodowych i unii polsko-litewskiej. Środkiem do osiągnięcia tego celu były także wieczory literackie poświęcone zasłużonym dla narodu polskiego poetom i pisarzom: Adamowi Mickiewiczowi, Kornelowi Ujejskiemu, Józefowi Ignacemu Kraszewskiemu i Henrykowi Sienkiewiczowi.
In the times of the Partitions, the Austrian authorities permitted, in the year 1856, that a Polish association of craftsmen combining mutual aid with cultural and educational activity be established. Within the scope of the activity of 'Skała', two periods are distinguished: paternalistic, until the year 1889, and also democratised, after making changes in the articles of association in this latter year. In the first period of its activity, only be craftsman apprentices being bachelors enjoyed the right to become the full members, and women were not permitted to join the Association. The members of it had no say in the aspect of electing the governing bodies, or the decisions made by them. The reason for that fact was that the organisation was more like a brotherhood of people sharing the same religious convictions. Making changes in the articles of association in the year 1889 introduced the democratic rules of functioning the Association. Since that time on, anyone who was a male follower of catholic faith, be it a cratfsman or an industrialist, was permitted to join it. All the authorities of the organisation were elected. The objective of the Association was to educate catholic youths, nurturing religious spirit among them and educating them to become good craftsmen. The leading forms of the activity were general and vocational further training. The cultural sphere included the activity of own groups of artists: a choir, an orchestra and a theatre ensemble. A significant role in Polish patriotic upbringing was that played by the celebrations of national anniversaries: the Constitution of the Third of May, the national uprisings and the PolishLithuanian Union. The means of attaining this objective was also literary soirées dedicated to poets and writers having merits for Polish nation: Adam Mickiewicz, Kornel Ujejski, Józef Ignacy Kraszewski and Henryk Sienkiewicz.
Źródło:
Kultura – Przemiany – Edukacja; 2020, 8; 13-31
2300-9888
2544-1205
Pojawia się w:
Kultura – Przemiany – Edukacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Litewska leksykografia gwarowa z przełomu XX i XXI wieku (na tle wybranych polskich słowników regionalnych)
Lithuanian Dialect Lexicography at the Turn of the Twenty-First Century (against the Background of Selected Polish Regional Dictionaries)
Autorzy:
Sakalauskienė, Vilija
Sawaniewska-Mochowa, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38455509.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
turn of the 21st century
leksykografia gwarowa i regionalna
gwary litewskie
gwary polskie
przełom XX i XXI wieku
ujęcie porównawcze
dialect and regional lexicography
Lithuanian dialects
Polish dialects
comparative approach
Opis:
The aim of this co-authored article is to provide an overview of contemporary Lithuanian dialect dictionaries in terms of their macro- and microstructure as compared to the concepts of description applied in selected recently published Polish regional dictionaries. The study considers the following issues in a comparative perspective: The range of entries (integral or differential, with selection made by lexicographers according to the adopted criteria). The arrangement of entries (alphabetical, alphabetical-cluster, thematic). The form of headwords (single- or multi-word). The way of defining the meaning (descriptive, synonymic, referential). The choice of textual illustrations and their notation. The use of grammatical information and the level of its complexity. The use of lexical maps and other visuals complementing the content of the definitions of headwords. As discussed, the comparison reveals significant similarities between the concepts of constructing Lithuanian and Polish dialect dictionaries. In both cases lexicographers compile integral dictionaries, which document the entire spoken language of the inhabitants of a given village or area, as well as differentia dictionaries, which focus on dialectal vocabulary. Although there is a preference for the alphabetical arrangement of entries, Polish dialect lexicographers have made some very successful attempts to compile thematic dictionaries (e.g. the ten-volume Dialect Dictionary of the Lublin Region (Słownik gwar Lubelszczyzny)). There are no dictionaries with this type of structure in Lithuanian lexicography. Lithuanian dialect lexicographic practice is strongly influenced by the pattern of description used in the Academic Dictionary of Lithuanian (Lietuvių kalbos žodynas). This tradition is also the source of the mixed alphabetical-cluster arrangement of entries and the single-word form of the headwords, which are followed by phrases. On the other hand, the ways of defining the meaning in the Polish and Lithuanian dictionaries under discussion are very similar. One novelty in Polish dialect lexicography as compared to the Lithuanian dictionaries is the practice of listing phraseologisms and verbal aspect pairs, or even triads, as separate entries. The use of grammatical terminology is not at the same level of complexity. The Lithuanian dictionaries include extensive grammatical information, unlike most of the Polish ones, where it is rather selective, apart from those compiled by Józef Kąś, which contain a full range of such data. The Latin grammatical terminology used in the Lithuanian dictionaries may be difficult to understand for non-linguists. The same applies to quotations illustrating the use of particular lexical items: they are provided in a full phonetic form, including the stress marking. In the case of Polish regional dictionaries, the tradition of such notation has been abandoned in favour of semi-phonetic, simplified spelling in order to make them more accessible to non-specialists. One new feature in Polish dialect lexicography which is worth noting is the visual component: in some dictionaries the definitions of headwords come with lexical maps (e.g. A Dialect Dictionary of the Lublin Region) and illustrations (e.g. the dictionaries compiled by Józef Kąś, which feature visuals of ethnographic value).      
Celem tego współautorskiego artykułu jest przegląd współczesnych litewskich słowników gwarowych z punktu widzenia ich makro- i mikrostruktury w komparacji z koncepcjami opisu zastosowanego w wybranych najnowszych polskich słownikach regionalnych. Przedmiotem porównania były następujące zagadnienia szczegółowe: Zasób haseł (pełny czy dyferencyjny, dokonywany przez leksykografów według ustalonych kryteriów). Układ haseł (alfabetyczny, alfabetyczno-gniazdowy, tematyczny). Postać hasła (jedno- czy wielowyrazowa). Sposób definiowania haseł (opisowy, synonimiczny, za pomocą odsyłaczy). Dobór ilustracji tekstowych i sposób ich zapisu. Zakres wykorzystania danych gramatycznych w opisie haseł. Wprowadzanie map leksykalnych i materiałów ikonograficznych uzupełniających treść definicji leksemów hasłowych o aspekt wizualny. Ujęcie porównawcze ukazało istotne zbieżności między koncepcjami konstruowania litewskich i polskich słowników gwarowych. W praktyce leksykograficznej litewskiej i polskiej mieszczą się zarówno słowniki pełne, dokumentujące całościowo mowę mieszkańców konkretnej wsi lub danego areału, jak i dyferencyjne, skupione na słownictwie gwarowym. Preferowany przez leksykografów jest alfabetyczny układ haseł, ale na gruncie polskiej leksykografii gwarowej są bardzo udane próby opracowania słownika tematycznego (10-tomowy Słownik gwar Lubelszczyzny). Słowników z takim układem w leksykografii litewskiej brakuje. Na sposobie opracowania litewskich słowników gwarowych mocno zaważyła metoda opisu stosowana w Słowniku języka litewskiego (Lietuvių kalbos žodynas). Z tej tradycji czerpany jest wzorzec układu alfabetyczno-gniazdowego i utrzymanie jednowyrazowej postaci hasła głównego, a dopiero w dalszej kolejności podawanie związków wyrazowych. Natomiast sposoby definiowania znaczeń w słownikach polskich i litewskich są bardzo zbliżone. Nowością w polskiej leksykografii gwarowej w stosunku do słowników litewskich jest traktowanie jako odrębnych haseł frazeologizmów oraz czasownikowych par aspektowych, a nawet triad. Nasycenie słowników gwarowych terminologią gramatyczną jest różne. Słowniki litewskie mają bogaty zasób tych danych, pełne informacje w sposób usystematyzowany podawane są w leksykonach opracowanych przez Józefa Kąsia, w innych polskich słownikach – wybiórczo. W litewskich słownikach gwarowych stosowana jest łacińska terminologia gramatyczna, co z perspektywy niejęzykoznawcy może być trudne w odbiorze. Podobnie jak zapisywanie cytatów gwarowych, ilustrujących użycia leksemów hasłowych, w pełnej postaci fonetycznej, z zaznaczeniem akcentów. W polskich słownikach regionalnych odchodzi się od tradycji takiego zapisu na rzecz pisowni półfonetycznej, uproszczonej, by ułatwić korzystanie z nich niespecjalistom. Cenną nowością w polskiej leksykografii regionalnej jest uzupełnianie definicji haseł mapami językowymi (Słownik gwar Lubelszczyzny) oraz ilustracjami (bogatą ikonografią o walorach etnograficznych wyróżniają się zwłaszcza słowniki opracowane przez Józefa Kąsia).
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2022, 46
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"A Body Without a Head". The Elite of the Muslim Minority in the Bulgarian Lands at the Turn of the 20th Century
Autorzy:
Popek, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/910216.pdf
Data publikacji:
2019-02-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Elite
Muslim Minority
Bulgaria
Turn of 20th Century
Emigration
Muslim Minority in Bulgaria
Balkan Islam
elity
mniejszość muzułmańska
Bułgaria
przełom XIX i XX wieku
emigracja
mniejszość muzułmańska w Bułgarii
islam na Bałkanach
Opis:
The Russo-Turkish War of 1877–1878 led to the end of the Ottoman rule in the Bulgarian lands, which entailed a huge emigration of the Muslim population. The Ottoman elite was the first who decided to leave. Officials, hodjas, imams, officers, landowners, urban dwellers, and the intelligentsia moved to the Ottoman Empire out of fear of retaliation for having links with the former authorities. Additionally, after the Unification of the Principality of Bulgaria and Eastern Rumelia in 1885, there was a new migration wave of Muslim officials, local activists, and militia officers from Southern Bulgaria. As a result, in 1879–1949 about 80% of the Muslim population of Bulgaria were small farmers, about 19% lived in cities as craftsmen, and only about 1% had a chance to make a career as entrepreneurs or merchants. The paper will focus on the three elite groups who correspond with the traditional division of the elite: the political (muftis), the economic (landowners, merchants, entrepreneurs), and the intellectuals (teachers – hodjas).
Ciało bez głowy”. Elita mniejszości muzułmańskiej na ziemiach bułgarskich na przełomie XIX i XX wieku Wojna rosyjsko-turecka lat 1877–1878 zakończyła panowanie osmańskie na ziemiach bułgarskich, co równocześnie doprowadziło do wielkiej emigracji ludności muzułmańskiej. Osmańskie elity jako pierwsze opuściły odrodzoną Bułgarię. Urzędnicy, hodżowie, imamowie, oficerzy, posiadacze ziemscy, mieszczanie oraz inteligenci wyjeżdżali do Imperium Osmańskiego w obawie przed rozliczeniami za powiązaniami z dawnymi władzami. Następnie, po zjednoczeniu Księstwa Bułgarii i Rumelii Wschodniej w 1885 roku, doszło do nowej fali migracyjnej muzułmańskich urzędników, działaczy lokalnych oraz oficerów milicji z ziem Bułgarii południowej. W okresie 1879–1949, w 80% muzułmanie w Bułgarii byli drobnymi chłopami, 19% żyli w miastach i pracowali jako rzemieślnicy, jedynie 1% miał szanse zrobić karierę. Artykuł skupia się na trzech grupach elity mniejszości muzułmańskiej w Bułgarii, co koresponduje z tradycyjnym podziałem elit: polityczna (mufti), ekonomiczna (posiadacze ziemscy, kupcy, przedsiębiorcy) oraz intelektualna (nauczyciele – hodżowie).
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2018, 25, 1; 129-141
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spuścizna rodziny Flatauów w zbiorach Biblioteki Raczyńskich
The Flatau family and its legacy. Documents from the collections of the Raczyński Library
Autorzy:
Domańska, Alina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/911838.pdf
Data publikacji:
2014-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
The Flatau family
Jews
polonized intelligentsia of Jewish extraction
Poland at the turn of the 19th and 20th c.
rodzina Flatauów
Żydzi
Polska przełom XIX i XX wieku
inteligencja żydowskiego pochodzenia
Opis:
Artykuł przedstawia życie i działalność poszczególnych członków inteligenckiej rodziny Flatauów, żydowskiego pochodzenia, od 1921 roku związanej z Poznaniem. Są wśród nich: Julian Flatau (1870–1935) – profesor chemii na Uniwersytecie Poznańskim i w Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu, jego żona Fanny z domu Landau (1880–1973) – z wykształcenia prawnik, tłumaczka i prywatna nauczycielka języków obcych, ich syn Kazimierz (1910–2000) – z wykształcenia chemik, wykładowca fizyki na Uniwersytecie Poznańskim i twórca klasy klawesynu w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu, córka Aleksandra (Kowalska, Shuster 1914–1978) – prawnik i jej syn Krzysztof Flatau-Kowalski (ur. 1938) – inżynier elektronik, rodzice Fanny: Anna z domu Lévy (1858–1942) i Michał (1848–1919) Landauowie oraz Zenaida Myszcyn-Flatau (1909–2000) – żona Kazimierza Flataua. Celem artykułu jest opisanie przede wszystkim zawartości spuścizny rodziny Flatauów przechowywanej w zbiorach Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu: dokumentów osobistych, majątkowych, fotografii, korespondencji oraz innych materiałów związanych z ich zainteresowaniami i działalnością zawodową. Mogą one być cennym materiałem źródłowym dla badaczy historii Żydów w Polsce oraz ich roli w nauce i kulturze Poznania. Na końcu tekstu osobną uwagę poświęcono załączonym do spuścizny rodziny Flatauów papierom zaprzyjaźnionej z nimi rosyjskiej arystokratycznej rodziny Korostowców, ale ze względu na ograniczoną objętość artykułu zasygnalizowano zaledwie ich zawartość. Mogą one stanowić wartościowy materiał do dziejów tzw. białej emigracji rosyjskiej po 1917 roku.
This article aims at presenting the life and work of a number of individual family members of the Flatau family, a Poznań-based (since 1921) educated (the socalled “intelligentsia”) family of Jewish extraction as it is documented by the family collections kept at the Raczyński Library. The following members of the family are included: Julian Flatau (1870–1935) professor of chemistry at Poznań University and the High Commercial School in Poznań; his wife Fanny (1880–1973) née Landau, lawyer by education, translator and private tutor of foreign languages; their son Kazimierz (1910–2000) chemist by profession, reader at the Faculty of Physics at Poznań University, who also established a harpsichord class at the State High Musical Academy in Poznań; daughter Aleksandra (by her first marriage Kowalska, later Shuster (1914–1978), a lawyer; and her son Krzysztof Flatau-Kowalski (b. 1938) electronic engineer. In addition, Fanny’s parents: Anna (1858–1942) née Lévy and Michał (1848– –1919) Landau, as well as Zenaida Myszcyn-Flatau (1909–2000), wife of Kazimierz Flatau. The article attempts to describe the content of the documents and writings of the family that include: personal and property documents, photographs, correspondence and other materials related to professional activity and interests of the members of the family. All these materials provide valuable source material for those researchers that are interested in the history of Polish Jews and their part in science, research and culture of the city of Poznań. A separate section of the article placed at the end of the article is devoted to the documents and writings of the aristocratic Russian family of the Korostowiecs who were close friends to the Flatau family. Due to the limited length of this article, however, only their contents are briefly mentioned. Likewise, the documents may present valuable material related to the history of the so-called “White-Russian” emigration after the Revolution of 1917.
Źródło:
Biblioteka; 2014, 18(27); 49-82
1506-3615
2391-5838
Pojawia się w:
Biblioteka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 19

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies