Temat: prusy południowe - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Publikacja przepisu na lekarstwo przeciwko wściekliźnie w 1798 roku
Publication of a recipe for anti-rabies medicine in 1798
Autorzy:: Zyskowski, Andrzej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/11364342.pdf
Data publikacji:: 2020-10-30
Wydawca:: Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:: Prusy Południowe
edykt
wścieklizna
lekarstwo
medycyna
szczepionka
South Prussia
edict
rabies
medicine
medical science
vaccine
Opis:: Prowincja Prusy Południowe, istniejąca w latach 1793-1807, utworzona została z ziem zagarniętych przez Prusy w wyniku rozbiorów Rzeczypospolitej. Władze pruskie wprowadziły nowy system zarządzania zdobytymi terytoriami. W związku z tym wydawane były liczne edykty dotyczące rozmaitych dziedzin życia społecznego i gospodarczego, w tym opieki medycznej państwa. Jednym z przykładów takiego rozporządzenia była publikacja przepisu na lekarstwo przeciwko wściekliźnie. Dokument zawiera opis składników, sposób przygotowania oraz dawkowania medykamentu mającego na celu leczenie wścieklizny na 100 lat przed opracowaniem przez Ludwika Pasteura szczepionki na tę chorobę.
The province of South Prussia, existing in the years 1793–1807, was formed from lands seized by Prussia as a result of the partitions of the Republic of Poland. Prussian authorities introduced a new system of managing the seized territories. Therefore, numerous edicts were issued, concerning various areas of social and economic life, including state medical care. One example of such a regulation was the publication of a recipe for anti-rabies medicine. The document contains a description of the ingredients, preparation method and dosage of a medicine aiming to treat rabies 100 years before Louis Pasteur developed a vaccine for this disease.
Źródło:: Miscellanea Historico-Archivistica; 2020, 27; 315-324
0860-1054
Pojawia się w:: Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Wojsko w mieście. Żołnierze Hohenzollernów w Prusach Południowych (1793–1806)
Military in the city. Hohenzoller’s soldiers in South Prussia (1793–1806)
Autorzy:: Włodarczyk, Zdzisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/688123.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: Prusy Południowe
XIX wiek
miasto
wojsko
garnizon
życie codzienne
South Prussia
19th century
coity
military
garrison
everyday life
Opis:: As a result of the Second Partition of the Polish-Lithuanian Commonwealth (1793), a significant part of Polish lands was in the possession of Prussia. Immediately a new province was created – South Prussia (Südpreussen). One of the elements of the new reality was the presence of a large number of soldiers in the socio-economic space of the province. Many cities and towns have become garrison headquarters. A clash of two completely different collectives occurred. On the one hand, soldiers who were often accompanied by families, and on the other hand, the „locals” were forced into the framework of foreign administrative structures overnight. A complicated network between civilians and military was developing. The ethnic face of many, especially small, urban centers has changed. The advantage was that the army provided the opportunity to increase revenues, for instance through the services provided to it: food sales, transport, rental of accommodation, stables and storage areas. At the same time, the soldiers, poorly paid, sought to earn a living, recruiting for all possible activities. Mutual relations were not deprived of difficult moments, living together under one roof (soldiers’ quarters) caused quarrels. However, it was not them who decided about the whole of mutual relations – as evidenced by the proofs of cooperation in the intangible sphere. The march of most garrisons to the war with France (1806) ended the short period of existence of South Prussia. However, on the areas abandoned by Prussia, many tied to the former administration, including the military.
W wyniku II rozbioru (1793) znaczna część ziem Rzeczpospolitej Obojga Narodów znalazła się we władaniu Prus. Niezwłocznie też utworzono z nich nową prowincję – Prusy Południowe (Südpreussen). Jednym z elementów nowej rzeczywistości była obecność licznych wojskowych w przestrzeni społeczno-gospodarczej prowincji. Wiele miast i miasteczek stało się siedzibami garnizonów. Nastąpiło zetknięcie dwóch zupełnie różnych zbiorowości. Z jednej strony żołnierze, którym bardzo często towarzyszyły rodziny, z drugiej zaś „miejscowi” wtłoczeni z dnia na dzień w ramy obcych struktur administracyjnych. Kształtowała się skomplikowana sieć powiązań między cywilami a wojskowymi. Zmianie uległo oblicze etniczne wielu, zwłaszcza niewielkich ośrodków miejskich. Walorem było to, że wojsko dawało możliwość zwiększenia dochodów, choćby przez świadczone na jego rzecz usługi: sprzedaż żywności, transport, wynajem kwater, stajni, powierzchni magazynowych. Jednocześnie żołnierze, kiepsko opłacani, szukali możliwości zarobkowania, najmując się do wszelkich możliwych zajęć. Wzajemne współżycie nie było pozbawione momentów trudnych, wspólne bytowanie pod jednym dachem (żołnierskie kwatery) rodziło sytuacje zapalne. Jednak to nie one decydowały o całokształcie wzajemnych relacji – o czym świadczą świadectwa współpracy w sferze niematerialnej. Wymarsz większości garnizonów na wojnę z Francją (1806) zakończył krótki okres istnienia Prus Południowych. Jednak na opuszczonych przez Prusy terenach pozostało wielu związanych z poprzednią administracją, również wojskowych.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2019, 103; 73-88
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Pruskie wsie liniowe w okolicach Łodzi i ich mieszkańcy w początkach XIX wieku
Prussian linear villages of the Lodz surroundings and their inhabitants at the beginning of the 19th century
Autorzy:: Woźniak, Krzysztof Paweł
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/965573.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: settlement
linear villages
South Prussia
migration
district of Lodz
Germans
osadnictwo
wsie liniowe
prusy południowe
migracje
okręg łódzki
niemcy
Opis:: Odszukane w zbiorach Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego rękopiśmienne plany wsi („kolonii”) założonych w latach 1799–1802 przez władze pruskie w okolicach Łodzi, stały się zachętą do przybliżenia ich historii. Na podstawie źródeł archiwalnych i literatury zrekonstruowano trudne początki gospodarowania sprowadzonych do nich osadników z głębi Niemiec. Scharakteryzowano przesłanki i omówiono czynniki pozwalające omawianym wsiom zachować układ przestrzenny oraz odrębność kulturową mieszkańców.
Within 1799–1802 Prussian authorities created in the South Prussia province several villages inhabited with peasants brought from Schwaben. All of them were located in woodland and were to be reclaimed by the coming people. There are maps and plans preserved showing five of the villages hence it enabled more detailed description. All the villages, called colonies, had a linear and regular housing scheme. The amount of land given to the particular peasant was determined by his wealth. The area of the biggest farmlands was not bigger than 4 łan (67 h). Yet the most common were farmlands covering 5–15 h. All of the villages received help from the Prussian administrative offices and were given livestock, tools and seeds. After six years free of any chargé, settlers were obliged to pay rent. The expenses on forming the villages were never reimbursed since the South Prussia became a part of the Duchy of Warsaw and after 1815 a part of Polish Kingdom. The inhabitants preserved their cultural autonomy till 1945y. They were Lutherans and spoke Schwaben dialect difficult to understand even for other German settlers.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica; 2015, 21
1508-1117
2353-4826
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Translokacja eskadronu majora von Granera (4. pułk huzarów ks. Eugena von Württemberg) z Bolesławca do Radomska (1804)
Translocation of the Major von Graner’s escadron (4 hussars regiment of Eugen von Württemberg) from Bolesławiec to Radomsko (1804)
Autorzy:: Włodarczyk, Zdzisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/688567.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: Prusy Południowe
XIX wiek
kawaleria
wojsko
Polska
Radomsko
Bolesławiec nad Prosną
South Prussia
19th century
cavalry
army
Polska
Opis:: At the beginning of 1793 Prussian troops entered Greater Poland, the second partition of Poland became a fact. Out of occupied lands a new province South Prussia (Südpreussen) was created immediately. One element of new reality was visible military presence in the socioeconomic area of the province. Many cities and towns, something unheard of in the pre-partition period, have become the headquarters of the garrisons. Many times the troops changed their places of the deployment. The squadron of the 4th Hussar Regiment was stationed at the Kalisz department. One of them, commanded by Major Graner, received an order of translocation from Bolesławiec over the Prosna river to Radomsko (September 1804). The relocation of the escadron was based on a document approved by the superiors with the route description (Marsch Route).
W początkach 1793 r. wojska pruskie wkroczyły do Wielkopolski, II rozbiór Rzeczypospolitej stał się faktem. Z zajętych ziem utworzono niezwłocznie nową prowincję – Prusy Południowe (Südpreussen). Jednym z elementów nowej rzeczywistości była widoczna obecność wojska w przestrzeni społeczno-gospodarczej prowincji. Wiele miast i miasteczek, rzecz niespotykana w okresie przedrozbiorowym, stało się siedzibami garnizonów. Wielokrotnie też oddziały zmieniały miejsca swego postoju. Na terenie departamentu kamery kaliskiej stacjonowały szwadrony 4. pułku huzarów. Jeden z nich, dowodzony przez majora Granera, otrzymał rozkaz translokacji z Bolesławca nad Prosną do Radomska (wrzesień 1804). Przemieszczenie oddziału następowało na podstawie zatwierdzonego przez zwierzchników dokumentu z opisem trasy (Marsch Route).
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2017, 99; 171-180
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Francuscy emigranci w pruskiej kolonii Wymysłów w latach 1797-1800
French emigrants in the Prussian colony Wymysłów in 1797–1800
Autorzy:: Łysiak-Łątkowska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1590977.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: French emigrants
Stanislas Jean de Boufflers
South Prussia
Wymysłów
Prussian colonization policy
francuscy emigranci
Stanislaw Jean de Boufflers
Prusy Południowe
pruska polityka kolonizacyjna
Opis:: Wymysłów Folwark wchodził w skład dóbr pabianickich, które do 1795r. należały do krakowskiej kapituły katedralnej. W wyniku II i III rozbioru Polski wraz z innymi terytoriami Rzeczypospolitej zostały zajęte przez Prusy. Weszły w skład utworzonych Prus Południowych, które stały się celem pruskiej akcji osadniczej. Przejęte majątki ziemskie podzielono na gospodarstwa tworząc nowe kolonie. Wymysłów był jedną z takich osad, która została utworzona w wyniku parcelacji Wymysłowa Folwark. Nie została ona jednak zasiedlona typowymi pruskimi osadnikami. Fryderyk Wilhelm II, król pruski, w 1796r. wyraził zgodę, aby podzielone na terenie Wymysłowa grunty zasiedlili francuscy emigranci opuszczający swój kraj z powodu rewolucji (1789-1799). Była to grupa arystokratów, wśród których znajdował się Stanislaw Jean de Boufflers. Nadanie ziemi przedstawicielom francuskiej arystokracji służyło nie tylko pruskiej polityce zasiedlania zajętych ziem, ale i stanowiło realizację jednego z założeń polityki władz pruskich wobec emigrantów z Francji. Dotyczyło ono rozdzielania uciekinierów, aby nie tworzyli większych skupisk w jednym miejscu. Był to także efekt nawiązanej znajomości i kontaktów S. J. de Boufflersa z królem pruskim. Artykuł przedstawia powstanie kolonii Wymysłów w ramach pruskiej akcji kolonizacyjnej i polityki emigracyjnej, zasad tworzenia i funkcjonowania nowych osad, porusza aspekty związane ze zjawiskiem emigracji francuskiej jako doświadczenia w wymiarze zbiorowym i indywidualnym oraz w kontekście rewolucyjnego prawodawstwa.
Folwark Wymysłów was part of the land property Pabianice which until 1795 belonged to the Cracow cathedral chapter. As a result of the 2nd and 3rd partitions of Poland, it was seized by Prussia and included in the then established South Prussia which became a territory of the Prussian settlement action. The seized land properties were divided into farms and organized into new colonies. Wymysłów was one of such settlements, established as a result of parcelling out Folwark Wymysłów. However, it was not populated with the typical Prussian settlers. Frederick William II of Prussia in 1796 gave consent that the land divided in Wymysłów might be settled by the French emigrants who were leaving their country because of the revolution (1789–1799). It was a group of aristocrats one of whom was Stanislas Jean de Boufflers. Granting land to the members of French aristocracy served not only the Prussian policy of settlement of the seized lands, but also implemented one of the principles of the policy of the Prussian authorities towards the emigrants from France, namely separating the refugees in order to prevent them from forming larger groupings in one place. It was also the effect of the contacts established by Stanislas Jean de Boufflers with the King of Prussia. The article describes the rise of the colony Wymysłów as a result of the Prussian settlement action, the emigration policy, and the principles of establishing and running new settlements. It also discusses the questions of the French emigration as a collective and individual experience seen in the context of the revolutionary legislature.
Źródło:: Przegląd Zachodniopomorski; 2020, 1; 41-59
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:: Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki