Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "program badawczy" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-18 z 18
Tytuł:
Filozofia nauki a historia nauki
Philosophy of Science and History of Science
Autorzy:
WOLEŃSKI, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520589.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
historia
filozofia nauki
metodologia
program badawczy
paradygmat
history
philosophy of science
methodology
research program
paradigm
Opis:
Artykuł analizuje relacje pomiędzy filozofią nauki i historią nauki. Rozważane są dwa podejścia do filozofii nauki, jedno reprezentowane przez formalną metodologię nauk i drugie – przez historycznie zorientowaną teorię nauki. O ile pierwsza koncepcja traktuje historię nauki jako niezbyt istotną dla filozofi i nauki, orientacja druga uważa, że pierwsza jest kluczem do drugiej. Najlepiej wyraża to znane powiedzenie Imre Lakatosa: „Filozofia nauki bez historii nauki jest pusta, historia nauki bez filozofii nauki jest ślepa”. Artykuł bliżej rozważa koncepcje Thomasa S. Kuhna i Imre Lakatosa jako sztandarowe wersje historycznej metodologii nauki. Autor argumentuje, że są to raczej historiozoficzne wizje nauki niż historie nauki.
The paper focuses on relations between philosophy of science and history of science. Two models of science are considered. The fi rst is provided by formal methodology (philosophy) of science. It assumes that (1) there exists an eff ective criterion of demarcation between science and non -science (in particular, pseudo -science); (2) science manifests itself in the same manner in all historical epochs; (3) science as a result (in particular, a system of propositions), not science as an activity, is the primary subject of philosophical investigations; (4) philosophy of science concentrates mostly on the context of justifi cation, not the context of discovery. Consequently, formal logic provides analytic devices for philosophy of science and history has a secondary importance. The second approach, the historical philosophy of science (or historicisms in the philosophy of science), denies the assumptions (1)–(4). Hence, the history of science is of the utmost importance for the philosophy of science. More specifi cally, history of science provides empirical data for the philosophy of science. As Imre Lakatos once said (it is a paraphrase of Kant) “Philosophy of science without history of science is empty, history of science without philosophy of science is blind”. According to Lakatos, a rational reconstruction of the history of science constitutes the main task of the philosophy of science. The adjective “rational” indicates here that this reconstruction must be guided by principles elaborated by philosophical refl ection. Lakatos’s own proposal in this respect is captured by his famous idea of research programs as units organizing concrete scientifi c investigations and their development. The methodology of research programs is Lakatos’s answer to Kuhn’s philosophy of science as based on the concept of the paradigm of scientifi c activity accepted by scientists in a particular period. Lakatos objected that the acceptance of paradigms is, according to Kuhn, too irrational. In fact Lakatos wanted to combine Popper’s idea of the logic of scientific discover and Kuhn’s historicism. There are several objections to historicism. Disregarding one of the standard critical observations, namely that concerning the ambiguity of the terms “research program” and “paradigm”, one can observe that the concepts of the external history of science and the internal history of science are unclear in philosophical theories of science off ered by Kuhn and Lakatos. Similar remarks apply to Paul Feyerabend’s rule “Everything goes” as admitt ing any methodology of scientific investigations. Since the representatives of historicism are almost exclusively interested in the internal history of science, they overlook the external history of science and blame it as naïve and consisting of popular stories concerning accidental circumstances related to great discoveries (Newton’s apple or killing of Archimedes). The author argues that this att itude is unjustifi ed. Clearly, any elaboration of the actual history is selective and thereby must appeal to some criteria of selection. On the other hand, too excessive use of philosophy in historical reconstruction converts history of science into historiosophy (speculative history) of science.
Źródło:
Prace Komisji Historii Nauki PAU; 2014, 13; 99-115
1731-6715
Pojawia się w:
Prace Komisji Historii Nauki PAU
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyzwania stojące przed Instytutem Łączności w pięćdziesięciolecie jego działalności
Challenges facing National Institute of Telecommunications after fifty years of activity
Autorzy:
Wierzbicki, A.P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/317482.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Instytut Łączności - Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Instytut Łączności
misja
program badawczy wieloletni
National Institute of Telecommunications
mission
research programme
Opis:
Przekształcenia systemowe w kraju, jak również zmieniające się warunki na rynku telekomunikacyjnym wymagają wprowadzania istotnych zmian w Instytucie Łączności. Omówiono misję Instytutu na przełomie tysiącleci oraz rezultaty przekształceń strukturalnych Instytutu w ostatnim pięcioleciu. Przedstawiono też zarys długookresowego programu badawczego. Ponadto wskazano wyzwania stojące przed Instytutem Łączności na progu nowego tysiąclecia.
We celebrate the 50th anniversary of the activity of National Institute of Telecommunications under its present name (in Polish: Instytut Łączności) in 2001. Although we can date the beginnings of the Institute earlier, we will not present here its detailed history being discussed in other papers. This paper presents rather the transformation of the Institute in last years, resulting from the systemic transformation of Poland. We describe: the new mission of the Institute, results of structural changes of the Institute over the last five years and an outline of long-term research programme. Finally, the paper addresses the challenges facing the Institute on the verge of the new millennium.
Źródło:
Telekomunikacja i Techniki Informacyjne; 2001, 1; 3-22
1640-1549
1899-8933
Pojawia się w:
Telekomunikacja i Techniki Informacyjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Integrated management and evaluation system for strategic research programmes
Zintegrowany system zarządzania i ewaluacji strategicznych programów badawczych
Autorzy:
Walaszczyk, L.
Mazurkiewicz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/257843.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
evaluation
methodology
management system
strategic research programme
evaluation system
ewaluacja
metodyka
system zarządzania
strategiczny program badawczy
system ewaluacji
Opis:
The development of the knowledge-based economy requires undertaking many initiatives that contribute to the increase in the competitiveness of entreprises through the development and the implementation of innovative products. Such initiatives include, among others, strategic research programmes, which are characterised by a great number of levels, a multitude of objectives and results, and high budgets. It causes that the subject of strategic research programmes must be generated or fully accepted by national authorities responsible for this sphere. Therefore, it is necessary to develop a complex and effectiveness management and evaluation system dedicated to strategic research programmes. The authors present the concept and the structure of the system, and particular attention is paid to the evaluation, which enables systematic improvement of the effectiveness and the efficiency of a strategic research programme and research projects undertaken within such a programme.The system designed is currently verified within Innovative Systems of Technical Support for Sustainable Development of Economy Strategic Programme executed in the Institute for Sustainable Technologies – National Research Institute in Radom (Poland).
Rozwój gospodarki opartej na wiedzy wymaga podejmowania inicjatyw mających istotny wpływ na zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez tworzenie i wdrażanie rozwiązań innowacyjnych. Do takich inicjatyw można zaliczyć między innymi strategiczne programy badawcze charakteryzujące się wielopoziomowością, mnogością celów oraz uzyskanych rezultatów i wysokim budżetem. Sprawia to, że problematyka strategicznych programów badawczych musi być generowana lub w pełni akceptowana przez odpowiedzialne za tę sferę struktury państwa. Dlatego też konieczne jest opracowanie kompleksowego systemu zarządzania i ewaluacji w odniesieniu do tego typu programów. Artykuł dotyczy zintegrowanego systemu zarządzania i ewaluacji dedykowanego strategicznym programom badawczym. Autorzy prezentują koncepcję oraz strukturę systemu, a szczególną uwagę poświęcają ewaluacji umożliwiającej systematyczną poprawę skuteczności i efektywności programu strategicznego oraz prowadzonych w jego ramach projektów badawczych. Opracowany system zarządzania i ewaluacji jest obecnie weryfikowany w odniesieniu do Programu Strategicznego realizowanego w ITeE – PIB Innowacyjne Systemy Wspomagania Technicznego Zrównoważonego Rozwoju Gospodarki.
Źródło:
Problemy Eksploatacji; 2015, 4; 131-141
1232-9312
Pojawia się w:
Problemy Eksploatacji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Multi-level evaluation enhancing effective management of strategic research programmes
Wpływ ewaluacji wielopoziomowej na podniesienie efektywności zarządzania strategicznymi programami badawczymi
Autorzy:
Łopacińska, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/256068.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
ewaluacja formalna
ewaluacja merytoryczna
strategiczny program badawczy
efektywność programu
formal evaluation
factual evaluation
strategic research programme
programme effectiveness
Opis:
In order to improve the effectiveness of strategic research programmes, it is necessary to conduct a systematic and complex evaluation of such programmes. This paper presents an evaluation approach that is adequate for research projects undertaken within strategic research programmes. The approach comprises two dimensions, formal evaluation and factual evaluation, in order to provide the appropriate completion of the research projects and the efficient implementation of their results to the market. The evaluation approach focuses particularly on the possibilities of introducing changes in the research projects; if such changes are required in order to improve the effectiveness of the realisation of the whole strategic research programme.
W artykule zaprezentowano kompleksową procedurę ewaluacji dla projektów badawczych realizowanych w ramach strategicznego programu badawczego, obejmującą dwa wymiary: ewaluację formalną oraz ewaluację merytoryczną. Głównym celem procedury jest zapewnienie prawidłowej realizacji projektów oraz efektywne wdrażanie uzyskanych rezultatów do gospodarki. Zaprezentowana procedura ewaluacji jest narzędziem wspoma-gającym proces podejmowania decyzji w odniesieniu do programu strategicznego, ukierunkowanym głównie na wprowadzanie modyfikacji do projektów badawczych, jeżeli takie zmiany są niezbędne w celu zwiększenia efektywności realizacji strategicznego programu badawczego.
Źródło:
Problemy Eksploatacji; 2012, 4; 33-46
1232-9312
Pojawia się w:
Problemy Eksploatacji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O roli ugruntowanych empirycznie metafor w naukowych programach badawczych
About the Role of Empirically-Grounded Metaphors in Scientific Research Programmes
Autorzy:
Zeidler, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341720.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
interakcyjna koncepcja metafory
metafora ugruntowana empirycznie
naukowy program badawczy
interactive theory of metaphor
empirically-grounded metaphor
scientific research programme
Opis:
Wraz ze sformułowaniem przez Maxa Blacka interakcyjnej koncepcji metafory zaczęto w filozofii nauki analizować rolę metafor w poznaniu naukowym. Wykazano, że metafory mogą pełnić różne funkcje we wszystkich stadiach tworzenia wiedzy naukowej. W artykule koncentruję się na analizie roli metafor w ujmowaniu danych empirycznych i ich wpływie na konstytuowanie się naukowych programów badawczych. Przedstawiam poglądy na tę kwestię sformułowane przez Maxa Blacka, Mary Hesse, Richarda Boyda, Thomasa Kuhna, Danielę Bailer-Jones, a zwłaszcza przez Johna Stylesa, który szczegółowo analizował rolę, jaką w nauce odgrywają empirycznie ugruntowane metafory. Na zakończenie rozważam wpływ metafor na konstytuowanie się programu badawczego budowy atomu Bohra w kontekście metodologii naukowych programów badawczych Imre Lakatosa.
Along with the formulation by Max Black the interactive theory of metaphor, the philosophers of science began to analyze the role of metaphors in scientific cognition. It has been shown that metaphors can play different functions in all stages of the creation of scientific knowledge. In this paper I focus on the analysis of the role of metaphors in the account of empirical data and their impact on the constitution of scientific research programmes. I present views on this issue formulated by Max Black, Mary Hesse, Richard Boyd, Thomas Kuhn, Daniela Bailer- Jones, and especially by John Styles, who analyzed in detail the role that empirically-grounded metaphors play in science. In the last paragraph of the paper, I consider the impact of metaphors on the constitution of the research programme of Bohr's atomic structure in the context of the Imre Lakatos’s methodology of scientific research programmes.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2014, 2; 239-255
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Evaluation methodology of Polish national multiyear research programme in the area of technical solutions : case study
Metodologia oceny polskiego narodowego wieloletniego programu badań w dziedzinie rozwiązań technicznych : studium przypadku
Autorzy:
Walaszczyk, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/405424.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Politechnika Częstochowska
Tematy:
evaluation
strategic research programme
technical innovations
evaluation methods
evaluation criteria
ewaluacja
strategiczny program badawczy
innowacje techniczne
metody ewaluacji
kryteria ewaluacji
Opis:
The article provides the results of the practical application of evaluation methodology in the Development of Innovative Systems of Manufacturing and Maintenance 2004-2008 (PW-004) multiyear strategic research programme in the area of technical solutions. Findings from this study indicate the evaluation criteria and methods used at different stages and levels of evaluation – project, thematic area and the entire programme levels. The author indicates the importance of the evaluation process, which contributed to the achievement of the practical results in the programme. However, the author also underlines shortcomings of the methodology and identifies additional elements needed to make the evaluation methodology complex.
W artykule zaprezentowano wyniki praktycznego zastosowania metodyki ewaluacji w ramach krajowego wieloletniego programu strategicznego w obszarze innowacji technicznych Doskonalenie systemów rozwoju innowacyjności w produkcji i eksploatacji w latach 2004-2008 (PW-004). Wskazano kryteria i metody zastosowane na różnych etapach i poziomach ewaluacji – poziomie projektu badawczego, poziomie grupy tematycznej oraz poziomie programu strategicznego w ujęciu całościowym. Autor podkreśla istotę procesu ewaluacji, którego wyniki przyczyniają się do osiągania praktycznych rezultatów zaplanowanych w programie. Jednakże, wskazuje również na braki w metodyce i identyfikuje dodatkowe elementy niezbędne do wprowadzenia, aby ewaluacja uzyskała charakter kompleksowy.
Źródło:
Polish Journal of Management Studies; 2014, 10, 1; 204-213
2081-7452
Pojawia się w:
Polish Journal of Management Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zdolność przewidywania jako warunek naukowości w sporze o ewolucję i inteligentny projekt
The Ability to Make Predictions as a Condition of Scientific Status in the Controversy over Evolution and Intelligent Design
Autorzy:
Sagan, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/577462.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
testowalność
przewidywanie
akomodacja
retrodykcja
teoria ewolucji
teoria inteligentnego projektu
metafizyczny program badawczy
testalibility
prediction
accommodation
retrodiction
theory of evolution
intelligent design theory
metaphysical research program
Opis:
Zgodnie z teorią inteligentnego projektu pewne zjawiska biologiczne i kosmiczne zostały zaprojektowane przez istotę inteligentną, która równie dobrze może być naturalna, jak nadnaturalna, a projekt ten jest wykrywalny naukowo. Krytycy twierdzą jednak, że o nienaukowym charakterze tej teorii świadczy fakt, iż nie prowadzi ona do żadnych testowalnych przewidywań. Tezie tej można postawić metodologiczny zarzut, że przewidywanie niezaobserwowanych dotąd faktów nie zwiększa stopnia potwierdzenia teorii w porównaniu z akomodacją znanych już faktów przez teorię, a zwiększa co najwyżej psychologiczne zaufanie do teorii, jeśli jej przewidywanie się sprawdzi. Teorie można też obalać bez konieczności sprawdzania ich przewidywań, a przynajmniej przewidywań pozytywnych. Ponadto można wykazać, że nawet darwinowska teoria ewolucji – największa konkurentka teorii inteligentnego projektu – ma trudności z formułowaniem przewidywań, które mogłyby stanowić sprawdzian jej słuszności, gdyż potrafi wyjaśnić niezgodne ze sobą fakty. Podobnie rzecz się ma z teorią inteligentnego projektu, choć można uznać ją za testowalną z tego względu, że formułuje przewidywania negatywne, które mogą ulec obaleniu. Zarówno teorię ewolucji, jak i teorię inteligentnego projektu, w ogólnym ich sformułowaniu, można potraktować jako zasadniczo nietestowalne metafizyczne programy badawcze, które generują jednak wiele testowalnych, oferujących pozytywne przewidywania podteorii.
According to intelligent design theory, certain biological and cosmic phenomena were designed by an intelligent being, which could be just as well natural and supernatural, and this design is scientifically detectable. Critics claim, however, that unscientific character of this theory is discernible in that it does not lead to any testable predictions. This thesis could be criticized on methodological grounds that a theory’s prediction of some facts unobserved so far does not increase the confirmation degree of a theory in comparison with a theory’s accommodation of facts already known – at most, it increases the psychological confidence in a theory if its prediction will be proved correct. Theories can be also refuted without the need to test its predictions, or at least positive predictions. Moreover, it could be shown that even Darwinian theory of evolution – the biggest competitor of intelligent design theory – has difficulties with formulating predictions which could serve as a test of its validity and the reason for that is its ability to explain mutually incompatible facts. Intelligent design theory finds itself in similar situation, although it may be recognized as testable because it formulates negative predictions that are vulnerable to refutation. Both the theory of evolution and intelligent design theory, in their general formulation, can be treated as basically untestable metaphysical research programs generating, however, many testable subtheories which offer positive predictions.
Źródło:
Zagadnienia Naukoznawstwa; 2012, 48, 4 (194); 269-286
0044-1619
Pojawia się w:
Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Droga ekonomii wolnej od wartościowania do epistemologicznej pychy. Użycie i nadużycie matematyki przez ekonomistów
Value-free economics’ road towar Value-free economics’ road towards epistemological hubris. The use and abuse of mathematics by economists
Autorzy:
Ostapiuk, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/691054.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Copernicus Center Press
Tematy:
podejście ekonomiczne
naukowy program badawczy
filozofia ekonomii
ekonomia wolna od wartościowania
economic approach
scientific research programme
philosophy of economics
value-free economics
Opis:
The goal of the article is to substantiate that despite the criticism the paradigm in economics will not change because of the axiomatic assumptions of value-free economics. How these assumptions work is demonstrated on the example of Gary Becker’s economic approach which is analyzed from the perspective of scientific research programme (Lakatos). The author indicates hard core of economic approach (maximization of utility, instrumental rationality) and the protective belt which makes hard core immune from any criticism. This immunity leads economists to believe that they are objective scientists and, consequently, it results in epistemological hubris. Due to its tautological nature (and other problems), economic approach is considered to be a degenerative programme. This conclusion is extended on value-free economics. In spite of these problems, many economists still believe in positive economics and they dismiss normative approaches. It has a negative influence on people (well-being, choices over time). The conclusion of the article is that thanks to axiomatic assumptions economists do not have objective and ironclad methodology and they should accept normative values in their research.
Źródło:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2019, 67; 153-202
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewaluacja strategicznych programów badawczych
Evaluation of strategic research programmes
Autorzy:
Łopacińska, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/257459.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
ewaluacja
strategiczny program badawczy
dojrzałość wdrożeniowa
potencjał komercyjny
ocena konkurencyjności
ryzyko wdrożeniowe
evaluation
strategic research programme
implementation maturity
commercial potential
competitiveness assessment
implementation risk
Opis:
W artykule zaprezentowano autorską metodykę ewaluacji strategicznych programów badawczych w obszarze rozwiązań technicznych wspomagających zrównoważony rozwój gospodarki. Zaproponowana metodyka, obejmująca ponadstandardowe procedury, kryteria i metody ewaluacji strategicznych programów badawczych, umożliwia m.in. badanie poziomu gotowości wdrożenia rozwiązań do gospodarki, poziomu ryzyka wdrożeniowego planowanych do opracowania rozwiązań oraz analizę ich potencjału komercyjnego.
The article presents the original methodology of the evaluation of strategic research programmes in the area of technical solutions supporting sustainable economic development. Proposed methodology, containing non-standard procedures, criteria and methods of evaluation of strategic research programmes, enables one to test the implementation maturity level of solutions, the level of the implementation risk of planned solutions, and the analysis of their commercial potential, among others.
Źródło:
Problemy Eksploatacji; 2011, 2; 265-276
1232-9312
Pojawia się w:
Problemy Eksploatacji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Secularism of Modern Political Science Research : Is the Interpretative-Empirical Alliance a Possibility?
Sekularyzm współczesnych badań politologicznych. Czy możliwy jest alians interpretacyjno-empiryczny?
Autorzy:
Młyńczyk, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1860951.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
secularism of political science
political science research programme
interpretativeempirical approach
interpretationism
empirical approach
program badawczy politologii
podejście interpretacyjno-empiryczne
interpretacjonizm
empiryzm
sekularyzm nauk o polityce
Opis:
Nowadays, we are eye-witnesses of the process which we shall refer to as the secularism of political science. Obviously, this concept can be construed in two ways. One is institutional secularism, which eliminates the influence of religion, or more broadly put – ideology, on the theoretical work of contemporary researchers. Such a viewpoint is imposed by the liberal discourse so we must be mindful of the fact that it is a viewpoint motivated ideologically. Such a perspective results not only in the separation of humanities from social science but also the ranking and positioning of scientific disciplines in the global knowledge circulation, exemplified by the Polish inclusion of religion into the category of science of culture under the new administrative division of scientific disciplines. The other one can be denominated as scientific secularism, with its credo originating from logical positivism (logical empiricism), and it will be the reference point for the text of this article. Its effect is the demarcation focused on the exclusion of the theoretical content of political science research, which is often regarded as political philosophy in the English-language literature and speculation in Poland. The aim of this article is the meta-theoretical analysis of the political science research programme from the perspective of the features potentially linking the varied academic achievements and the inference methodology of contemporary political scientists.
Współcześnie obserwujemy proces, który określać będziemy sekularyzmem nauk o polityce. Oczywiście można to pojęcie rozumieć na dwa sposoby. Pierwszy to sekularyzm instytucjonalny, który w założeniu eliminuje wpływ religii, a szerzej ideologii, na przebieg teoretycznych ustaleń dzisiejszych badaczy. Ten punkt widzenia narzucany jest przez dyskurs liberalny, a więc nie powinno umknąć naszej uwadze, iż jest to stanowisko motywowane ideologicznie. Powyższe ujęcie ma konsekwencje nie tylko dla separacji humanities oraz social science, ale również w uszeregowaniu i pozycji dyscyplin naukowych w światowym obiegu wiedzy, czego polskim przykładem jest włączenie religii do nauk o kulturze według nowego administracyjnego podziału dyscyplin naukowych. Drugi sposób rozumienia pojęcia określić możemy sekularyzmem naukowym, wywodzącym swoje credo z neopozytywizmu (empiryzmu logicznego), i ten będzie punktem odniesienie dla tekstu artykułu. Efektem jego stała się silna demarkacja, skoncentrowana na wyłączeniu pewnego obszaru teoretycznych badań politologicznych, które uznaje się często w anglosaskiej literaturze za filozofię polityczną (political philosophy), w Polsce zaś nadaje się im miano spekulacji. Celem artykułu jest metateoretyczna analiza programu badawczego politologii pod kątem cech potencjalnie łączących zróżnicowany dorobek i metody wnioskowania współczesnych politologów.
Źródło:
Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne; 2020, 68; 57-71
1505-2192
Pojawia się w:
Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dotrzymać kroku polityce energetyczno-klimatycznej UE - postęp badań procesów usuwania CO2 z gazów spalinowych
Keep up EU energy policy – the progress of research process to remove CO2 from flue gas
Autorzy:
Więcław-Solny, L.
Tatarczuk, A.
Krótki, A.
Wilk, A.
Śpiewak, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/282432.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
emisja CO2
usuwanie CO2
CCS Carbon Capture and Storage
MEA
pakiet klimatyczny
strategiczny program badawczy
CO2 emission
CO2 removal
carbon capture and storage (CCS)
Opis:
Konsekwencją przyjętej polityki "klimatycznej" UE (Pakiet klimatyczny - 3*20), mającej na celu obniżenie emisji gazów cieplarnianych szczególnie z dużych źródeł energetyki zawodowej będzie wzrost kosztów wytwarzania energii elektrycznej obarczonej dodatkowymi kosztami zakupu pozwoleń do emisji CO2 - EUA oraz wprowadzania technologii niskoemisyjnych w tym CCS (Carbon Capture and Storage). Kluczowym elementem dla sektora energetycznego staje się rozwój wysokosprawnych niskoemisyjnych technologii węglowych do zastosowania w energetyce zawodowej w najbliższej perspektywie czasowej oraz poznanie stopnia rozwoju technologii pozwalających na redukcję emisji CO2 ze spalin. W artykule przedstawiono krótki przegląd informacji na temat stopnia rozwoju technologii pozwalających na redukcję emisji CO2 z procesów generacji energii elektrycznej w klasycznych blokach węglowych oraz postępu bada? nad procesami usuwania CO2 ze spalin na świecie. W opracowaniu przedstawiono również wstępne wyniki badań procesu usuwania CO2 z gazów metodą absorpcji chemicznej w wodnym roztworze 30% monoetanoloaminy MEA - wpływ wybranych parametrów procesowych (stosunek L/G) na sprawność usuwania CO2. Badania realizowane są w Instytucie Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu, w ramach Zadania nr 1: Opracowanie technologii dla wysokosprawnych "zeroemisyjnych" bloków węglowych zintegrowanych z wychwytem CO2 ze spalin, Strategicznego Programu Badawczego - Zaawansowane technologie pozyskiwania energii.
The consequence of the adopted EU climate policy aimed at reducing greenhouse gas emissions especially from large power plants would increase electricity generation costs burdened with additional costs for the purchase of CO2 emission permits – EUA and the introduction of low carbon technologies including CCS (Carbon Capture and Storage). A key element for the energy sector is the development of high-low-emission coal technologies for use in the power industry in the near term. A very important issue is to know the degree of development of technologies to reduce CO2 emissions for use in the power sector in the near term. This article presents a brief overview of information about CO2 removal technologies development to reduce CO2 emissions from electricity generation processes in coal power plants. The preliminary results of the process of removing CO2 from the gas by chemical absorption in an aqueous solution of 30% monoethanolamine MEA – the influence of process parameters (the L/G ratio) for CO2 removal efficiency. Tests are performed at the Institute for Chemical Processing of Coal in Zabrze, as part of Strategic Research Programme – Advanced technologies for energy generation: Development of a technology for highly efficient zero-emission coal-fired power units integrated with CO2 capture.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2012, 15, 4; 111-123
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dyskusja nad artykułem Adama Groblera, „Słabości eksplanacyjne teorii inteligentnego projektu”
The Discussion on Adam Grobler’s paper, „Explanatory Weaknesses of Intelligent Design”
Autorzy:
Bylica, Piotr
Jodkowski, Kazimierz
Kilian, Krzysztof J.
Sagan, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082428.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
Adam Grobler
naturalizm
nadnaturalizm
artyficjalizm
wyjaśnienie intencjonalne
wykrywanie projektu
testowalność
metafizyczny program badawczy
epistemiczny układ odniesienia nauki
granica prawdopodobieństwa
naturalism
supernaturalism
artificialism
intentional explanation
design detection
testability
metaphysical research program
epistemic framework of science
probability bound
Opis:
Niniejszy tekst stanowi zapis dyskusji nad artykułem Adama Groblera, „Słabości eksplanacyjne teorii inteligentnego projektu”, przeprowadzonej przez pracowników Instytutu Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego w ramach spotkań Zielonogórskiej Grupy Lokalnej „Nauka a Religia”. Artykuł Groblera jest krytyczny wobec teorii inteligentnego projektu, odbiega jednak do pewnego stopnia od standardowych krytyk. Grobler nie powtarza niektórych błędów: wie, że teoria inteligentnego projektu nie identyfikuje projektanta z istotą nadprzyrodzoną; że teoria ta jest (chce być) neutralna wobec filozoficznego sporu między naturalizmem a nadnaturalizmem; nie traktuje darwinowskiej teorii ewolucji jako testowalnej teorii naukowej, ale jako metafizyczny program badawczy dostarczający idei heurystycznych. Przedstawia także nowe argumenty krytyczne. Grobler uznaje teorię inteligentnego projektu za teorię nienaukową przede wszystkim na tej podstawie, że nie oferuje wyjaśnień intencjonalnych dotyczących motywów domniemanego projektanta, a w związku z tym nie dostarcza żadnych idei heurystycznych mogących stanowić punkt wyjściowy badań naukowych. Uważa też za wątpliwe, czy da się wytyczyć granicę między tym, co możliwe, a tym, co niemożliwe do uzyskania drogą kumulacji przypadkowych zmian. W dyskusji jej uczestnicy wskazywali na wady i zalety argumentów Groblera oraz polemizowali z wygłaszanymi w jej trakcie poglądami.
This text is the record of the discussion on Adam Grobler’s paper, „Słabości eksplanacyjne teorii inteligentnego projektu” [Explanatory Weaknesses of Intelligent Design], conducted by the employees of University of Zielona Góra’s Institute of Philosophy within the scope of meetings of Zielonogórska Grupa Lokalna „Nauka a Religia” [Zielona Góra’s Local Group „Science and Religion”]. Although Grobler’s paper is critical of the intelligent design theory, it differs, to a certain degree, from the standard critiques. Grobler avoids repeating some of the mistakes: he knows that intelligent design theory does not identify the designer with a supernatural being; that this theory is (want to be) neutral in regard to the philosophical controversy between naturalism and supernaturalism; he does not view the theory of evolution as a testable scientific theory, but as a metaphysical research program providing heuristic ideas. He presents also new critical arguments. Grobler recognizes intelligent design as an unscientific theory on the basis, above all, that it offers no intentional explanations regarding the motives of the supposed designer, and thus it provides no heuristic ideas that could be a starting point of scientific research. He thinks also that it is doubtful, whether the bound between what is possible and what is impossible to attain by accumulation of random changes could be specified. In the course of the discussion, its participants indicated the advantages and disadvantages of Grobler’s arguments and engaged in polemics with the views expressed during the debate.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2013, 10; 17-63
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Doświadczenia operacyjne instalacji aminowego usuwania CO2 ze spalin – od skali laboratoryjnej do pilotowej
Operational experiences of different scale Carbon Capture plants
Autorzy:
Więcław-Solny, L.
Krótki, A.
Tatarczuk, A.
Stec, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/283144.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
emisja CO2
usuwanie CO2
CCS Carbon Capture and Storage
monoetanoloamina-MEA
strategiczny program badawczy
CO2 emission
reduction CO2
absorption
MEA – monoethanolamine
carbon capture and storage (CCS)
strategic research programme
Opis:
Polityka klimatyczna UE ukierunkowana jest na obniżenie emisji szkodliwych związków do środowiska. W przypadku sektora energetycznego, od lat kładzie się duży nacisk na obniżenie emisji tlenków siarki SOx, tlenków azotu NOx, pyłów oraz CO2. W związku z wprowadzeniem systemu handlu emisjami CO2 , coraz większego znaczenia nabierają technologie obniżające emisje gazów cieplarnianych, w tym technologie wychwytu i składowania CO2 (CCS – Carbon Capture and Sequestration). W artykule przedstawiono postęp prac nad procesem usuwania CO2 ze spalin bloków węglowych, realizowanych w ramach Strategicznego Programu Badawczego „Zaawansowane technologie pozyskiwania energii: Opracowanie technologii dla wysoko sprawnych „zero-emisyjnych” bloków węglowych zintegrowanych z wychwytem CO2 ze spalin”. Przedstawiono doświadczenia zespołu realizującego badania procesu wychwytu CO2 na instalacjach w skali laboratoryjnej, półtechnicznej i pilotowej. Zaprezentowano wyniki testów procesu wychwytu CO2 ze spalin z zastosowaniem instalacji pilotowej aminowego usuwania CO2 o wydajności 1 t CO2/d. W ramach realizowanych badań pilotowych prowadzonych w Elektrowni Łaziska w 2013 r., wykonano ponad 80 testów, w ramach których udało się wydzielić 20 ton dwutlenku węgla ze spalin kotłowych. Przeanalizowano wpływ innowacyjnych rozwiązań konstrukcyjnych instalacji pilotowej. Potwierdzono wysoką sprawność procesu wychwytu CO2 z zastosowaniem absorpcji chemicznej w roztworze MEA przekraczającą 90% oraz możliwość obniżenia zużycia ciepła w procesie regeneracji sorbentu poprzez integrację cieplną obiegów w obszarze instalacji wychwytu CO2.
EU’s climate policy is focused on the reduction of harmful emissions. The energy sector put a great emphasis on the reductionof emissions of sulfur oxides SOx, nitrogen oxides NOx, carbon monoxide CO, particulates and carbon dioxide CO2 . Mitigation of CO2 emissions is the challenge of the power sector, because just under 80% of the electricity generated in Poland is powered by coal-fired power plants. Technologies reducing greenhouse gas emissions, including technologies, CO2 capture and storage (CCS – Carbon Capture and Sequestration), are becoming increasingly important, according to the introduction of CO2 emissions trading system – EU ETS. The Carbon Capture and Storage (CCS) technology is one of the key ways to reconcile the rising demand for fossil fuels, with the need to reduce CO2 emissions. Globally CCS is likely to be a necessity in order to meet the Union’s greenhouse gas reduction targets Post-combustion process like amine based chemical absorption CO2 is ideally suitable for conventional power plants. There are still only a few facilities worldwide in which this technology is actively being practiced and the demonstration phase of CCS technology needs more activity – the biggest one in Europe have 280 t CO2 /d yield and is located in Mongstad in Norway. This paper presents the progress of the CO2 capture from the flue gas research implemented within the framework of the Strategic Research Programme “ Advanced technologies for energy generation: Development of a technology for highly efficient zero-emission coal-fired power unitswith integrated CO2 capture”. Some of the experience of the researchers performing CO2 capture plants on a laboratory, semi-technical and pilot scale are presented. First pilot tests of CO2 capture from coal- fired flue gas in Poland were carried out in cooperation with TAURON Polska Energia and Tauron Wytwarzanie, at Laziska Power Plant for six months of 2013 year. The Pilot Plant was connected to the hard coal-fired boiler. The plant is able to receive about 200m3/h of real flue gas that contains different types of pollutants such as SOx, NOx and particles. The Pilot Plant consists of flue gas pre-treatment unit – deep desulfurization, and CO2 capture unit – consist of absorber and desorber columns. The Pilot Plant operates 24 h per day, 5 days per week. Because the CO2 concentration in flue gas to be treated consequently fluctuates round the clock operation allows for extended evaluation of the solvent, and capture process efficiency on real work parameters of the boiler. Over 500 h, 81 tests and more than 20 t of separated CO2 were achieved during the operation with 30 wt% MEA (monoethanolamine). The unique design of the Pilot Plant allowed for the evaluation of various process modifications. Process modifications such as split stream and heat recuperation had been evaluated with the plant. The effect of heat recovery – recuperation can easily be seen in Fig.5. Achieved efficiency of CO2 separation was above 85% and the lowest noticed energy demand of sorbent regeneration was 3,6 MJ/kg CO2 – for MEA as a sorbent, and heat recuperation evaluated – Fig. 3. Those power required for regeneration comprise the energy requirements of the process subsequently determining the operating and maintenance costs – about 50–60% of OPEX. The main noticed operational problem of the CO2 capture plants was corrosion of the some devices, that means how important is the right material choosing during plant designing stage.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2014, 17, 3; 393-404
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy CCS może być tańszy? - W poszukiwaniu nowych sorbentów CO2
Will CCS be cheap? - New CO2 sorbents wanted
Autorzy:
Więcław-Solny, L.
Ściążko, M.
Tatarczuk, A.
Krótki, A.
Wilk, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/283074.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
emisja CO2
usuwanie CO2
CCS Carbon Capture and Storage
monoetanoloamina-MEA
aktywatory
strategiczny program badawczy
"zero-emisyjne" bloki węglowe
CO2 emission
CO2 removal
carbon capture and storage (CCS)
MEA
amina based sorbents
advanced technology
Opis:
Zagadnienia związane z obniżeniem emisji CO2 do atmosfery stały się szczególnie ważne dla sektora energetycznego w związku z polityką klimatyczną UE i przyjęciem przez Parlament Europejski Pakietu Klimatycznego w grudniu 2008 r. Konsekwencją polityki "klimatycznej" będzie wzrost kosztów wytwarzania energii elektrycznej w związku z koniecznością wprowadzania technologii CCS (Carbon Capture and Storage), a co zatem idzie - znaczny wzrost cen energii na rynku. W opracowaniu dokonano krótkiej charakterystyki metod usuwania CO2 ze spalin (post combustion) oraz identyfikacji kosztów technologii CCS. W artykule przedstawiono również wstępne wyniki badań sorbentów CO2 prowadzonych w ramach realizacji Zadania nr 1 Strategicznego Programu Badawczego - Zaawansowane technologie pozyskiwania energii.
Currently, the Polish energy sector is facing a number of serious challenges due to obligation to reducing CO2 emission by 2020, while maintaining a high level of energy security. The paper presents analysis of CCS technology costs based on ZEP cost reports and selected results of work in the Strategic Research Programme - Advanced technologies for energy generation: Development of a technology for highly efficient zero-emission coal-fired power units integrated with CO2 capture. Themain goal of this Programme is the implementation of the EU '3x20'Strategy. Improve CO2 amina based solvents via chemical modifications to improve loading, efficiency, are the subject of Institute for Chemical Processing of Coal (PPC) interest.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2011, 14, 2; 441-453
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Instytut Łączności - państwowym instytutem badawczym
National Institute of Telecommunications becomes a state research institute
Autorzy:
Hildebrandt, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/317768.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Instytut Łączności - Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
państwowy instytut badawczy
program wieloletni
Instytut Łączności
state research institute
long-term program
National Institute of Telecommunications
Opis:
Wymieniono zadania, jakie realizuje Instytut Łączności po uzyskaniu statusu państwowego instytutu badawczego. Podkreślono znaczenie programu wieloletniego przygotowanego przez Instytut Łączności.
The paper presents tasks being fulfilled by National Institute of Telecommunications after being granted the status of state research institute. The importance of long-term program prepared in advance by National Institute of Telecommunications is outlined.
Źródło:
Telekomunikacja i Techniki Informacyjne; 2005, 3-4; 3-5
1640-1549
1899-8933
Pojawia się w:
Telekomunikacja i Techniki Informacyjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ stawki godzinowej na wielkość kosztów wynagrodzeń i wysokość kosztów pośrednich w projektach realizowanych w ramach 7. Programu Ramowego przez instytuty badawcze
The influence of the hourly rate on the amount of costs of the remuneration and the amount of indirect costs in projects processed in FP7 by research institutes
Autorzy:
Sidorowicz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/251400.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Instytut Naukowo-Wydawniczy TTS
Tematy:
instytut badawczy
wynagrodzenie
koszt
7 Program Ramowy
research institute
salary
cost
7th Framework Programme
Opis:
Instytuty badawcze odgrywają coraz większą rolę w realizacji projektów dofinansowywanych ze źródeł zewnętrznych. Jest to wynikiem dążenia do konkurencyjności oraz budowania prestiżu i umacniania swojej pozycji na rynku. Zwiększony udział instytutów naukowych w projektach badawczo-rozwojowych wynika również z faktu, że jednostki te podlegają parametryzacji i kategoryzacji jednostek naukowych zgodnie z ustawą z 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz.U. nr 96).
Źródło:
TTS Technika Transportu Szynowego; 2013, 5; 50-52
1232-3829
2543-5728
Pojawia się w:
TTS Technika Transportu Szynowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Program terapeutyczny ,,Autyzm relacyjnie. (Re)Integracja społeczna dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mjących trudności w funkcjonowaniu w grupie rówieśniczej - Inkubator WINS jako przykład oddziaływań pomocowych skoncentrowanych na budowaniu i rozwijaniu umiejętności relacyjnych, a tym samym wspieraniu procesu adaptacji społecznej uczniów autystycznych
Therapeutic authorization program. (Re) social interference of children with disorders from the hardware autism spectrum in functioning in the peer group
Autorzy:
Gołaska, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1833683.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zaburzenia ze spektrum autyzmu
relacja
program terapeutyczny
projekt badawczy
autism spectrum disorders
relationship
therapy
research
Opis:
Praca terapeutyczna skoncentrowana na budowaniu i rozwijaniu relacji jest podstawowym elementem dobrego programu edukacyjno-terapeutycznego dla uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Przykładem takich oddziaływań jest projekt „Autyzm relacyjnie. (Re)integracja społeczna dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mających trudności w funkcjonowaniu w grupie rówieśniczej”, realizowany w ramach konkursu grantowego „Przepis na wielkopolską innowację społeczną – usługi opiekuńcze dla osób zależnych” – Inkubator WINS, prowadzonego przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Poznaniu. Projekt ten realizowany był od października 2017 roku i zakładał sześciomiesięczny okres testowania dwugodzinnego programu terapeutycznego w czterech zróżnicowanych pod względem charakteru i organizacji pracy placówkach edukacyjnych. Analiza materiałów opisowych sporządzonych przez terapeutów oraz systematyczna obserwacja procesu terapeutycznego w placówkach pozwoliły stwierdzić, że projekt przyniósł pozytywne rezultaty w postaci podwyższenia kompetencji społeczno-emocjonalnych biorących w nim udział uczniów oraz włączenia dzieci w grupę rówieśniczą (klasę) – w trzech przypadkach w pełni, a w jednym częściowo. Ze względu na pozytywne efekty realizowanych działań wydaje się, że program ten powinien być kontynuowany i rozwijany tak, aby mógł zostać wdrażany na terenie gotowych na to placówek edukacyjnych.
Therapeutic intervention focused on building and developing relationship skills is a crucial element of well-prepared support program for pupils with autism spectrum disorders. An example of such intervention is „Autyzm relacyjnie. (Re)integracja społeczna dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mających trudności w funkcjonowaniu w grupie rówieśniczej” a research grant of „Przepis na wielkopolską innowację społeczną – usługi opiekuńcze dla osób zależnych” Inkubator WINS by Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Poznaniu. Project „Autyzm relacyjnie (...)” has been carried out since October 2017 till December 2018. Its test phase had lasted six months and provided two hours of relationship therapy every day in four different educational institutions. Analysis of detailed descriptions of sessions prepared by therapists participating in the project and regular observation of therapeutic process showed that the intervention was successful and brought positive results in a form of (1) increase in levels of social and emotional competences of participating students and (2) their social inclusion (learning in the classroom together with peers). It seems that because of those positive results, the program “Autyzm relacyjnie” should be continued and developed so it could be implemented in a broaden way in varied educational institutions.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki, seria Edukacja - Rodzina - Społeczeństwo; 2019, 4; 183-191
2450-9760
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki, seria Edukacja - Rodzina - Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia przyrody jako warunek sine qua non powstania i rozwoju nauki
Autorzy:
Jodkowski, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013886.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
filozofia przyrody
nauka
metafizyka
logiczny pozytywizm
neopozytywizm
krytyczny racjonalizm
paradygmat
naukowy program
badawczy
filozofia spekulatywna
filozofia naukowa
philosophy of nature
science
metaphysics
logical positivism
neopositivism
critical rationalism
paradigm
scientific research programme
speculative philosophy
scientific philosophy
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2005, 53, 2; 424-427
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-18 z 18

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies