- Tytuł:
-
Poles and Finns under Russian rule
Polacy i Finowie pod panowaniem rosyjskim - Autorzy:
- Żelichowski, Ryszard
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1041600.pdf
- Data publikacji:
- 2019-12-30
- Wydawca:
- Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
- Tematy:
-
Cesarstwo Rosyjskie
Finlandia
Polska
porównanie ustroju politycznego
Russian Empire
Finland
Polska
political systems comparition - Opis:
-
An attempt to compare Russian Tsar Alexander I was the head of the Grand Duchy of Finland, which the Russian army captured in 1809 as a result of the Russo-Swedish war. The final act of the Congress of Vienna of June 1815 decided to establish the Kingdom of Poland. Beside the title of Grand Duke of Finland tsar, Alexander I was awarded the title of the King of Poland. From that moment on, for over one hundred years, the fate of the Grand Duchy of Finland and the Kingdom of Poland was intertwined during the rule of five Russian tsars.
The aim of this paper is to answer the question whether two different ways on the road to independence – romantic Polish way with national uprisings, and pragmatic Finnish, relative loyal to the Russian tsars – had an impact on their policy towards both nations. The Kingdom of Poland and the Duchy of Finland were autonomous, were in a personal union with Russian tsars, had their own constitutions, parliaments, armies, monetary systems and educational structures, and official activities were held in Polish (Polish Kingdom) and Swedish (in the Grand Duchy of Finland). Both countries also had their own universities.
The first national uprising in the Kingdom of Poland, which broke out in November 1830, resulted in a wave of repression. The Constitution was replaced by the so-called The Organic Statute, the Sejm (the Parliament) and the independent army were liquidated. The Kingdom was occupied by the mighty Russian army, and in 1833 martial law was introduced. The second national uprising of January 1863 led to another wave of repression and intensive Russification of Polish territories. In 1867, the autonomy of the Kingdom of Poland, its name and budget were abolished. From 1872 the Polish language was only an optional choice. After 1863, the policy of the Russian authorities changed towards the Grand Duchy.
A session of the Finnish parliament (Eduskunta) was convened for the first time since 1809, the new parliamentary law allowed the dissemination of the Finnish language. After the deadly assault on Alexander II in 1881, his son Alexander III made attempts to limit also Finland’s autonomy. The years 1899–1904 were called the first period of Russification in Finland (“the first period of oppression”). The Manifesto of June 1900 introduced obligatory Russian language in correspondence of officials with Russia. In 1901, the national Finnish army was liquidated. In Russia this was the beginning of the process of the empire’s unification into one cultural, political and economic system. After a short thaw as a result of the 1905 revolution in Russia, the Grand Duchy of Finland, the so-called “second period of oppression” and anti-Finnish politics took place. During the great war of 1914–1918, the Grand Duchy was on the side of Russia. The territories of the former Kingdom of Poland were under German rule since 1915. After the outbreak of the revolution in Russia, the Eduskunta (on 6 December 1917) passed a Declaration of Independence. After a short period of regency, on 19 July 1919, the Finns adopted the republican system with a parliamentary form of government.
On 11 November 1918 Germany surrendered on the Western Front. On that day, the Regency Council in Warsaw handed over military authority to the Polish Legion commander Józef Piłsudski. Although Poland still had to fight for the final shape of the state, the 11th of November 1918 is considered the first day of recovered Polish independence.
Car rosyjski Aleksander I był głową Wielkiego Księstwa Finlandii, które rosyjska armia zajęła w 1809 roku w wyniku wojny rosyjsko-szwedzkiej. Ostateczny akt potwierdzający zdobycz uchwalił Kongres Wiedeński w czerwcu 1815 roku, na którym postanowiono także ustanowić Królestwo Polskie. Obok tytułu cara i Wielkiego Księcia Finlandii, Aleksander I otrzymał tytuł króla Polski. Od tego momentu, przez ponad sto lat, losy Wielkiego Księstwa Finlandii i Królestwa Polskiego splotły się pod rządami pięciu kolejnych rosyjskich carów. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy dwa różne sposoby na zdobycie niepodległości – romantyczny sposób polski z powstaniami narodowymi i pragmatyczny fiński, względnie lojalny wobec caratu, miały wpływ na politykę Rosji wobec obu narodów. Królestwo Polskie i Księstwo Finlandii były autonomiczne, miały charakter unii personalnej z carami rosyjskimi, kraje te posiadały własne konstytucje, parlamenty, armie, odrębne systemy monetarne oraz edukacyjne, a życie urzędowe toczyło się w języku polskim (Królestwo Polskie) i szwedzkim (w Wielkim Księstwie Finlandii). Oba kraje miały także własne uniwersytety. Dopiero po pierwszym powstaniu narodowym w Królestwie Polskim, które wybuchło w listopadzie 1830 roku, w wyniku fali represji konstytucja została zastąpiona przez tzw. Statut Organiczny, a Sejm i odrębna armia zlikwidowane. Królestwo było okupowane przez potężną armię rosyjską, a w 1833 roku wprowadzono stan wojenny. Drugie powstanie narodowe ze stycznia 1863 roku doprowadziło do kolejnej fali represji i intensywnej rusyfikacji ziem polskich. W 1867 roku Autonomia Królestwa Polskiego, jego nazwa i budżet zostały zniesione. Od 1872 roku język polski był tylko wyborem opcjonalnym. Po 1863 roku zmieniła się także polityka władz rosyjskich w stosunku do Wielkiego Księstwa Fińskiego. Posiedzenie fińskiego parlamentu (Eduskunta) zostało zwołane po raz pierwszy w 1809 roku, nowa ustawa parlamentarna umożliwiła rozpowszechnianie języka fińskiego. Po śmiertelnym ataku na Aleksandra II w 1881 roku, jego syn Aleksander III również próbował ograniczyć autonomię Finlandii. Lata 1899–1904 nazwano pierwszym okresem rusyfikacji Finlandii („pierwszy okres ucisku”). Manifestem z czerwca 1900 r. język rosyjski został wprowadzony obowiązkowo w korespondencji urzędników z Rosją. W 1901 roku została zlikwidowana narodowa fińska armia. W Rosji był to początek procesu unifikacji imperium w jeden system kulturowy, polityczny i gospodarczy. Po krótkiej odwilży, w wyniku rewolucji w Rosji w 1905 r., w Wielkim Księstwie Fińskim nastąpił tzw. „drugi okres ucisku” i pogłębiła się polityka antyfińska. Podczas wielkiej wojny 1914–1918 Wielkie Księstwo stanęło po stronie Rosji. Natomiast tereny byłego Królestwa Polskiego znalazły się od 1915 roku pod panowaniem niemieckim. Po wybuchu rewolucji w Rosji, fińska Eduskunta uchwaliła 6 grudnia 1917 roku deklarację niepodległości. Po krótkim okresie regencji, 19 lipca 1919 roku, Finlandia przyjęła system republikański z parlamentarną formą rządu. 11 listopada 1918 roku Niemcy poddały się na froncie zachodnim. Tego dnia Rada Regencyjna w Warszawie przekazała władzę wojskową dowódcy Legionów Polskich – Józefowi Piłsudskiemu. Chociaż Polska wciąż musiała walczyć o ostateczny kształt państwa, dzień 11 listopada 1918 roku jest uważany za pierwszy dzień odzyskania polskiej niepodległości. - Źródło:
-
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2019, 8; 47-76
2300-0562
2450-0127 - Pojawia się w:
- Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł