- Tytuł:
-
Społeczność i historia, czyli pieniądz i krew. Ekonomia w Vade-mecum Norwida
Society and history, or money and blood. Economy in Norwid’s Vade-mecum - Autorzy:
- Gadamska-Serafin, Renata
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/17932355.pdf
- Data publikacji:
- 2021-11-19
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
- Tematy:
-
pieniądz w literaturze XIX wieku
ekonomia
kapitalizm
Cyprian Norwid
Vade-mecum
money in nineteenth-century literature
economy
capitalism - Opis:
-
Temat pieniądza zajmuje w Vade-mecum poczesne miejsce, proporcjonalnie do pozycji, jaka przypadła finansom i ekonomii w koncepcjach polityczno-społecznych oraz filozoficznych XIX stulecia. Tematyka „kapitałowa” pojawia się między innymi w takich ogniwach cyklu, jak Socjalizm, Larwa, Stolica, Prac-czoło, Syberie, [Co słychać?], Nerwy. Norwidowskie opus magnum kształtowało się w atmosferze wielkiego przesilenia gospodarki kapitalistycznej: kryzysu światowego po wojnie secesyjnej (1866), którego skutki pokazał w pierwszym tomie swego Kapitału (1867) Marks. Słynna publikacja niemieckiego ekonomisty stanowi ważny, choć w sensie ideowym – biegunowo odległy, kontekst Norwidowskiego cyklu. Ważną inspiracją były natomiast dla poety czytane w latach 40. dzieła Proudhona i zapewne innych socjalistów utopijnych (może Owena), proponujące rezygnację z dotychczasowych form pieniądza jako antidotum na kryzysy ekonomiczne i nędzę mas. W liście Norwida z 15 lipca 1867 roku (PW , IX, 297) pojawia się ponadto ślad lektury rozprawy Augusta Cieszkowskiego pt. Du Crédit, et de la Circulation (Paris 1839) oraz dowód kontaktów autora Vade-mecum z ekonomistą Ludwikiem Wołowskim, współzałożycielem i dyrektorem paryskiego banku Crédit Foncier de France (zał. w r. 1852), którzy przenieśli do Francji Napoleona III genialne pomysły kredytowe księcia Druckiego-Lubeckiego. Norwid podejmuje w Vade-mecum polemikę zarówno z utopijnymi pomysłami socjalistycznej gospodarki bezpieniężnej, jak i z polskimi koncepcjami organicystycznymi, osadzonymi na ekonomii zysku i wizji sukcesu gospodarczego. Dostrzega ich oderwanie od Dekalogu, kategorii „sumienia” i chrześcijańskiej soteriologii. Vade-mecum staje się próbą (romantyczną i chrześcijańską) przywrócenia spraw pieniężnych do ich pierwotnego kontekstu: idealnego i duchowego.
The subject of money occupies a prominent place in Vade-mecum, reflecting the significance of finance and economy in socio-political and philosophical theories of the nineteenth century. The question of “capital” emerges in many poems from the cycle, e.g. in “Socjalizm” [Socialism], “Larwa” [The Larva], “Stolica” [Capital City], “Prac-czoło” [The-Forehead-of- Labor]“Syberie” [Syberias], “(Co słychać?)” [How are you?] and “Nerwy” [Nerves]. Norwid’s opus magnumwas written in the period of intense changes in capitalist economy, notably in the wake of the global crisis following the American Civil War (1866), whose consequences are discussed by Marx in the first volume of Capital (1867). The famous publication by the German economist constitutes an important context for Norwid’s cycle, although the two are worlds apart in ideological terms. The poet was nevertheless greatly inspired by Proudhon’s works, which he read in the 1840s alongside other utopian socialists (possibly Owen), who would propose abandoning money in its traditional form as an antidote to economic crises and mass poverty. Additionally, Norwid’s letter dated 15 July 1867 (PW IX, 297) contains a trace of the poet’s reading of August Cieszkowski’s treatise Du Crédit, et de la Circulation (Paris 1839) and proof of contacts with the economist Ludwik Wołowski, co-founder and director of the Parisian bank Crédit Foncier de France (established in 1852). The above two men introduced some of the brilliant credit ideas developed by Prince Drucki-Lubecki to the France of Napoleon III . In Vade-mecum Norwid polemicizes both with utopian concepts of a socialist, moneyless economy and with Polish organicist ideas basing on profit economy and visions of economic success. Norwid recognized their departure from the Decalogue, the category of “conscience,” and Christian soteriology. In this sense, Vade-mecum becomes a Romantic and Christian attempt to return the question of money to its original context: that of ideals and spiritual life. - Źródło:
-
Studia Norwidiana; 2021, 39; 249-291
0860-0562 - Pojawia się w:
- Studia Norwidiana
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł