Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "philosophy of science" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 234
Tytuł:
Философское образование в классических университетах России: история и современность
Edukacja filozoficzna na klasycznych uniwersytetach w Rosji: historia a współczesność
The Philosophical Education at the Classical Universities in Russia: the History and Nowadays
Autorzy:
Дианова, Валентина М.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/497928.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich
Tematy:
światopogląd
filozofia nauki
przestrzenie dyscyplinarne
uniwersalność
мировоззрение
философия науки
дисциплинарные пространства
универсальность
world-view
philosophy of science
disciplinary spaces
universality
Opis:
Autorka tekstu podjęła kwestię nauczania filozofii na uniwersytetach rosyjskich od wieku XVIII do czasów współczesnych. Kwestię tę omawia na przykładzie uniwersytetów w Sankt Petersburgu, Moskwie, Kazaniu, Rostowie nad Donem, Jekaterynburgu, Tomsku i innych ośrodków akademickich. Prezentując dzieje filozofii podejmuje także zagadnienie wpływu nauczania filozofii na formowanie się postaw światopoglądowych.
The author takes up the issue of teaching philosophy at the universities in Russia from the 18th century to the present. This issue the author discusses on the example of the universities in St. Petersburg, Moscow, Kazan, Rostov-on-Don, Yekaterinburg, Tomsk and other academic centers. Presenting the history of philosophy the author also takes up the issue of the influence of teaching philosophy on the formation of attitudes world-view.
Źródło:
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich; 2014, 14; 73-79
1642-1248
Pojawia się w:
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Многоаспектная интерпретация фраземы в монографии Н. Алефиренко "Теоретичні питання фразеології": к юбилею ученого
Multi-Aspect Interpretation of the Phraseme in Nikolaĭ Alefirenko’s Monograph Teoretychni pytannia frazeolohiï: On the Occasion of His Jubilee
Wieloaspektowe rozumienie frazemu w monografii Nikołaja Alefirenki Теоретичні питання фразеології. Z okazji jubileuszu badacza
Autorzy:
Космеда, Татьяна
Ковтун, Оксана
Осипова, Татьяна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38697127.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
intertextuality
Nikolaĭ Alefirenko
philosophy of language
the subject of science
the concept of the phraseme
Opis:
This article is dedicated to the renowned Russian and Ukrainian linguist Nikolaĭ Alefirenko on the occasion of his 75th birthday. The paper considers his approach to the study of the phraseme presented in his monograph Teoretychni pytannia frazeolohiï [Theoretical Issues of Phraseology] (1987), which includes a multi-dimensional and comprehensive description of this concept through the prism of his philosophy of language, and which is based on the material of the Ukrainian language from the early Soviet period of his scholarly activity. The article draws attention to the intertextual dimension of Alefirenko’s monograph, noting his knowledge of tradition and heritage of classical linguistics on the one hand, and novel approaches in the modern study of language on the other, coupled with a careful selection of illustrative material from a large body of phraseological dictionaries as well as literary works and journalistic texts. The phraseme is approached as a multifaceted phenomenon, and it is captured using a system of definitions clarifying its features and types. It is analysed in the context of the philosophy of language – through the prism of semantics, syntactics and pragmatics. The author’s scientific thinking is characterised by the ability to see this issue in all linguistic dimensions. As interpreted by Afirenko, the phraseme is (1) “a symbol of the life of a language”, (2) a structural unit of the language system, (3) a component of the linguistic (phraseological) picture of the world (4) with peculiar epistemological roots, (5) an active component of the communication process, (6) reflecting the philosophy and logic of the language and (7) demonstrating a kind of connection with units of all its levels; (8) “a unit of the highest language level”; (9) “one of the means of human self-expression”. In Afirenko’s model, the phraseme is a complex unit which is unique in nature, and his understanding fully corresponds to the modern linguistic paradigm. Although his study was written 35 years ago, it is certainly still novel today.
Artykuł jest dedykowany wybitnemu rosyjskiemu i ukraińskiemu językoznawcy Nikołajowi Alefirence z okazji jego 75. urodzin. Dotyczy rozważań nad pojęciem frazemu, przedstawionych przez badacza w monografii Теоретичні питання фразеології [Zagadnienia teoretyczne frazeologii] (1987). Praca ta zawiera kompleksową i wielostronną analizę frazemu w kontekście filozofii języka wyznawanej przez autora, opartą na materiale języka ukraińskiego z wczesnego radzieckiego okresu działalności naukowej lingwisty. W artykule zwrócono uwagę na intertekstualne ujęcie zagadnienia. Odnotowano erudycyjność autora zarówno w kontekście tradycji, spuścizny językoznawstwa klasycznego, jak też nowatorskich poglądów we współczesnej lingwistyce, podpartych analizą dużej liczby słowników frazeologicznych, utworów literatury pięknej i publicystyki. Frazem jest traktowany jako zjawisko wieloaspektowe, definiowane za pomocą  systemu określeń doprecyzowujących jego cechy i typy. Analizowany jest przez pryzmat semantyki, syntaktyki i pragmatyki. Rozumienie frazemu cechuje językoznawcza wieloaspektowość. Alefirenko uznaje go za (1) „symbol życia języka”, (2) strukturalną jednostkę systemu języka, (3) komponent językowego (frazeologicznego) obrazu świata, (4) element mający swoiste korzenie epistemologiczne, (5) aktywny składnik procesu komunikacyjnego, (6) komponent odzwierciedlający filozofię i logikę języka, (7) element związany z innymi jednostkami języka, na wszystkich jego poziomach, (8) „jednostkę najwyższego poziomu języka”, (9) „jeden ze sposobów wyrażania siebie przez człowieka”. Jest jednostką kompleksową i niepowtarzalną, której rozumienie odpowiada współczesnemu lingwistycznemu paradygmatowi naukowemu. Monografia powstała 35 lat temu, ale do dziś niewątpliwie pozostaje pracą nowatorską.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лінгвоісторіографія української лінгвістики ХХІ століття: жанрові різновиди репрезентації
Linguistic historiography of the XXI century Ukrainian Linguistics: representation genre varieties
Autorzy:
Kosmeda, Tetyana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31344010.pdf
Data publikacji:
2022-12-28
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
антропоцентризм
дискурс
жанр
лінгвоісторіографія
націєцентризм
національна наукова школа
філософія науки
anthropocentrism
discourse
genre
linguistic historiography
nation-centrism
national research school
philosophy of science
Opis:
У науковій розвідці актуалізується принцип антропоцентризму та націєцентризму у зв’язку з викладом теоретичних засад української лінгвоісторіографії, що базується на національній традиції і нових підходах до принципів опису історії мовознавства. Зазначене важливо для переосмислення української лінгвофілософії і філософії науки загалом. У сучасній українській лінгвістиці актуалізовані традиційні жанри репрезентації історіографії (покажчик, біобібліографія, хрестоматія, монографічні видання, наукові статті і под.), присвячені питанням історії розвитку української лінгвістики загалом, наукових осередків і шкіл зокрема, опису досягнень в окремих галузях українського мовознавства, напрацювань окремих учених та ін.) і нові гібридні жанри (метабібліографічні посібники, бібліографія окремих часописів, хрестоматії за окремими науковими напрямами, словники персоналій та ін.). У сучасному науковому просторі відбувається становлення й розвиток критично-шанувального дискурсу, лінгвістики персоналій.
The paper discusses the principle of anthropocentrism and nation-centrism in relation to the presentation of the theoretical foundations of Ukrainian linguistic historiography, based on national traditions and new approaches to the principles of describing the history of linguistics. It is significant for reconsidering Ukrainian linguistic philosophy and philosophy of science in general. In modern Ukrainian linguistics, traditional genres of historiography are updated (index, biobibliography, textbook, monographs, scientific articles, etc.) on the history of Ukrainian linguistics in general, research centers and schools in particular, descriptions of achievements in certain fields of the Ukrainian linguistic studies, etc.) and new hybrid genres (metabibliographic manuals, bibliography of individual journals, textbooks in some scientific fields, dictionaries of personalities, etc.). In the modern scientific space the formation and development of critical-respecting discourse as well as linguistics of personalities can be observed.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2022, 10; 75-87
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Życie i dzieło Galileusza
The Life and Work of Galileo
Autorzy:
Sierotowicz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/691318.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Copernicus Center Press
Tematy:
Galileo Galilei
philosophy of science
history of science
rhetoric
Opis:
The author presents the main results of his long-term studies on the life and the work of Galileo Galilei within the group of OBI. He mentions his most important publications from this area and points to some problems that are worth elaborating upon in the future.
Źródło:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2012, 50; 85-90
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Założenia filozoficzne w nauce. Szkic historyczno-kulturoznawczy
Philosophical Assumptions of Science. Cultural and Historical Perspective
Autorzy:
Górna, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/691004.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Copernicus Center Press
Tematy:
philosophy of science
philosophical assumptions of science
culture
Opis:
The paper presents a short survey of standpoints in the philosophy of science related to the problem of the philosophical assumptions of science. These assumptions refer to the special kind of philosophical beliefs that scientists might not be aware of and that create a peculiar foundation of their work. The paper represents the point of view of culture studies. In this framework, science is described as one of the spheres of culture. The metaphysical assumptions of scientific theories as reconstructed by some philosophers are briefly presented. Scientific studies, as seen from the culture studies perspective, treat both philosophy and science as the spheres of culture. In respect to this view, the paper scrutinizes the historically changing philosophical concepts of science (from those, which perceive science as an autonomous system to those that stress its relations to other socio-cultural phenomena) as well as some controversial issues related to the problem of the philosophical assumptions of science.
Źródło:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2012, 51; 3-20
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagadnienie pluralizmu w filozofii nauki — stanowisko Zygmunta Hajduka
Pluralism in the Philosophy of Science: Zygmunt Hajduk’s Approach
Autorzy:
POZNAŃSKI, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488815.pdf
Data publikacji:
2018-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
pluralizm w nauce
pluralizm w filozofii nauki
poziomy refleksji metanaukowej
Paul Feyerabend
Zygmunt Hajduk
pluralism in science
pluralism in philosophy of science
levels of metascientific reflection
Opis:
Przedmiotem artykułu jest zagadnienie wielości teoretycznych ujęć w nauce (w refleksji przedmiotowej, jak i metaprzedmiotowej) oraz mnogość perspektyw w ramach filozofii nauki. Zagadnienie pluralizmu omówiono w odniesieniu do stanowiska lubelskiego filozofa nauki, ks. prof. Zygmunta Hajduka. Twierdzi się, że swoiste pluralistyczne podejście do nauki oraz problemów z zakresu filozofii nauki zajmowało istotne miejsce w jego filozoficznej refleksji. Celem artykułu jest próba scharakteryzowania i interpretacji jego podejścia. Cel ten realizowany jest w kilku etapach. Zarysowano historyczne tło omawianej problematyki. W oparciu o literaturę przedmiotu zostały wyróżnione rodzaje pluralizmów, a następnie przedstawiono własną propozycję ich odróżniania (w nawiązaniu do prac ks. Hajduka). Jest to model trzech płaszczyzn analizy nauki: przedmiotowej, metodologicznej oraz metametodologicznej. Na każdej z tych płaszczyzn można stwierdzić pluralizm ujęć. Model ten zastosowano do studium stanowiska ks. Hajduka w kwestii pluralizmu w nauce i metanauce. Nawiązując do filozofii nauki Paula Feyerabenda, zaproponowano interpretację filozoficznego dorobku ks. Hajduka i określono jego stanowisko mianem „dobry empirysta”.
This article studies an issue of multiplicity of theoretical approaches in science as well as multitude of perspectives in philosophy of science. The issue of pluralism has been considered in relation to the position of Lublin’s philosopher of science, Zygmunt Hajduk. It is argued that a pluralistic approach to science and philosophy of science has been quite prominent in his reflection since the beginning of his career. The aim of the article is an attempt to characterize and interpret Hajduk’s position on pluralism. This aim has been carried out in several stages. Firstly, the historical background of the problem field has been sketched. Then a number of kinds of pluralism has been distinguished and own proposal of typology has been put forward (in reference to Hajduk’s works). This proposal presents a model of three levels of analysis of science: level of scientific theories, methodological and meta-methodological level. On every of these levels pluralism plays an important role. Thirdly, this model has been applied to the analysis of Hajduk’s position in regard to pluralism in science and metascience. Lastly, referring to the work and ideas of Paul Feyerabend, an interpretation of Hajduk’s position has been presented and designated as “good empiricist.”
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2018, 66, 2; 47-63
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagadnienia po raz pięćdziesiąty
Philosophical Problems in Science for the fiftieth time
Autorzy:
Głódź, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690560.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Copernicus Center Press
Tematy:
philosophy in science
philosophy of science
Copernicus Center for Interdisciplinary Studies
historical perspective
Opis:
This paper is a short preface to the anniversary issue of our periodical. The author refers to some of the important events in its history as well as to the figures behind the journal.
Źródło:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2012, 50; 3-9
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyzwanie dla racjonalności: Leibniz i początek ery Newtona
Rationality at Stake: Leibniz and the Beginnings of Newton’s Era
Autorzy:
Heller, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690808.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Copernicus Center Press
Tematy:
rationality
empiricism
Leibniz’s philosophy
Newton’s methodology
philosophy of science
Gottfried Wilhelm Leibniz
Isaack Newton
Opis:
Our present knowledge in the field of dynamical systems, information theory, probability theory and other similar domains indicates that the human brain is a complex dynamical system working in a strong chaotic regime in which random processes play important roles. In this environment our mental life develops. To choose a logically ordered sequence from a random or almost random stream of thoughts is a difficult and energy consuming task. The only domain in which we are able to do this with a full success is mathematics. Leibniz’s life ambition was to extend this success, with the help of what he called characteristica universalis, to other areas of human activity. The belief that this is possible lies at the basis of Leibniz’s rationalist system. Reasoning within his system, Leibniz claimed that also fundamental laws of physics can be deduced from the “first principles”. Just as linguistic or conceptual units are at the basis of the charactersistica universalis, his monads are responsible for physical activity of material bodies. When this rationalistic strategy is applied to the philosophy of space and time, it leads to their radically relational conception. Leibniz’s rationalistic approach to philosophy and science arouses out sympathy but it was Newton’s mathematical-empirical method that turned out to be effective in human endeavour to understand the functioning of the physical world. Successes of the Newtonian method  compel us to revise our concept of rationality.
Źródło:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2016, 61; 5-22
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane aspekty sporu kreacjonizmu z ewolucjonizmem
Selected aspects of the dispute between creationism and evolution
Autorzy:
Kucharczyk, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/494358.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:
ewolucjonizm
kreacjonizm
darwinizm
teizm
ateizm
Biblia
nauka
wiara
metafizyka
filozofia nauki
evolution
creationism
darwinism
theism
atheism
theology
Bible
science
faith
metaphysics
philosophy of science
Opis:
Artykuł dotyczy źródeł sporu między kreacjonistami i ewolucjonistami, jego historii oraz różnych jego aspektów: naukowego, filozoficznego, teologicznego, prawnego oraz społeczno-etycznego. Jest pewną formą syntezy tematu, ale z pewnymi elementami analizy niektórych idei i argumentów obecnych w nim.
The article is about the sources of the dispute between creationists and evolutionists, its history and several aspects: scientific, philosophical, theological, legal, social and ethical one. It is a kind of the synthesis of the subject, but with some elements of analysis of selected ideas and arguments present in this dispute.
Źródło:
Rocznik Teologiczny; 2014, 56, 1; 121-154
0239-2550
Pojawia się w:
Rocznik Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczesna logika formalna a nauki przyrodnicze
Contemporary formal logic and the natural sciences
Autorzy:
Kiczuk, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016141.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
logika
filozofia logiki
metodologia
filozofia nauki
fizyka
logic
philosophy of logic
methodology
philosophy of science
physics
Opis:
In the first part of the article the questions are discussed that are connected with applying the rules of classical sentence logic and many valued logic in theories of natural sciences, mainly in N. Bohr' s theories of complementarity. This part of the article explicates Z. Zawirski's proposition, that the rules of logic, through applying them to the world, not only stop being tautologies that do not say anything about the reality, but they become natural hypotheses that say a lot, perhaps "the first things”, about that reality. In the article the possibility is shown of using the rules of building axiomatic deductive systems of classical logical calculus in construction of corresponding axiomatic systems in physics, as an axiomatic system may well represent an empirical theory. In the second part of the article the relations of contemporary non-classical kinds of logic with natural sciences are discussed. A lot of attention is devoted to showing that in natural sciences, in physics, application of formal logic may also consist in suitable use of its language. Not only is the language of classical logical calculus involved here but the language of systems of non-classical logics as well, and especially of the ones which give the rules for correct use of functors connected with the following - crucial for natural sciences - terms: time, change, causal relationship.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 1; 127-150
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wokół myśli Józefa Życińskiego
Around Józef Życińskis thoughts
Autorzy:
Trombik, Kamil Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/691227.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Copernicus Center Press
Tematy:
Józef Życiński
Polish philosophy
philosophy of science
philosophy of nature
Opis:
Recenzja książki: Media – kultura – dialog. W piątą rocznicę śmierci arcybiskupa Józefa Życińskiego, red. R. Nęcek, W. Misztal, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, Kraków 2017, ss. 343.
Źródło:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2020, 68; 300-305
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Władysław Natanson - fizyk i filozof
Władysław Natanson - physicist and philosopher
Autorzy:
Czapla, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690578.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Copernicus Center Press
Tematy:
Władysław Natanson
statistical theory of radiation
theory of irrevesible processes
philosophy of science
Opis:
Scientific works of Wladyslaw Natanson (1864-1937) are briefly reviewed, especially his achievements in the theory of irreversible processes and in the statistical theory of radiation. His philosophical and methodological views are also presented.
Źródło:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2005, 36; 45-65
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Why is neuron modeling of particular philosophical interest?
Autorzy:
Polak, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763400.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Copernicus Center Press
Tematy:
neuron modeling
sub-neuron modeling
computational modeling
analog computation
philosophy in science
philosophy of biology
philosophy of computing
Opis:
This review article discusses Andrzej Bielecki’s book Models of Neurons and Perceptrons: Selected Problems and Challenges, as published by Springer International Publishing. This work exemplifies “philosophy in science” by adopting a broad, multidisciplinary perspective for the issues related to the simulation of neurons and neural networks, and the author has addressed many of the important philosophical assumptions that are entangled in this area of modeling. Bielecki also raises several important methodological issues about modeling. This book is recommended for any philosophers who wish to learn more about the current state of neural modeling and find inspiration for a deeper philosophical reflection on the subject.
Źródło:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2022, 73; 347-356
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ważny krok ku zrozumieniu tożsamości filozofii Ośrodka Badań Interdyscyplinarnych
An important step towards an understanding of the type of the philosophy at the Center of Interdisciplinary Studies
Autorzy:
Janusz, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1943046.pdf
Data publikacji:
2021-11-07
Wydawca:
Copernicus Center Press
Tematy:
Center of Interdisciplinary Studies in Cracow
philosophy in science
Karol Wojtyła
John Paul II
Michał Heller
Józef Życiński
Opis:
The Center of Interdisciplinary Studies in Cracow has a very rich tradition that has been studied by many and recently by Kamil Trombik. The very difficult period for the Church and for philosophy during the materialistic Marxist ideology was an opportunity for card. K. Wojtyła to outline a new mode of dialog between science and religion. The future Center, organized by Michał Heller and Józef Życiński not only captured this idea but transformed it into an academic institution centered on the idea of philosophy in science, which was also developed at the Vatican Observatory by W.G. Stoeger et al. Trombik’s book is an excellent study of the historical context and initial years of activity of the Center and its development.
Źródło:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2021, 70; 227-234
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartościujący wymiar kategorii racjonalności nauki
The Valuing Dimension of the Category of the Rationality of Science
Autorzy:
Walczak, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015625.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
racjonalność nauki
wypowiedzi wartościujące
ocena
opis
filozofia nauki
epistemologia
aksjologia
rationality of science
valuing statements
evaluation
description
philosophy of science
epistemology
axiology
Opis:
The paper is an attempt to reflect on the valuing dimension of the category of the rationality of science, ontological and epistemological problems. Such problems should be solved should rationality be deemed a valuing category. Taking into consideration the discussions on the valuing character of the categories in ethics (good, evil) and the significance of moral judgements as the point of departure, I am posing a question about the importance of expressions with regard to the rationality of science, expressions treated as valuing expressions. Since the beginning of the reflections on science until now it has contained valuing and normative elements. This was irrespective of whether it took the form of logic, epistemology, methodology or philosophy of science. Moreover, the above disciplines were treated as, of their nature, formulating the ideal of knowledge and providing rules of a valuing cognition. In the twentieth century the central concept on which the discussions focused was the category of rationality. The question was how to define a valuable scientific knowledge and how to pursue science. We find some problems when we want to interpret the category of rationality as a valuing category. These problems seem to be good examples of questions that should be answered, while interpreting other epistemic categories as valuing. Including the category of the rationality of science in the valuing categories is tantamount to the conferral of a valuing sense on the statements about the rationality of science, the predicator „rational” and its antonyms. The standpoints in question, the interpretations of valuing statements are as follows: anti-naturalism, naturalism, cognitivism, and acognitivism. They answer such questions as: 1) what kind of feature is rationality? 2) what are its relationships with other features, in particular with the features examined by the natural, or broadly, empirical sciences? 3) does the feature of being rational or the relationship of being a good reason on behalf of something really exist? 4) what kind of predicator of the predicator „rational” and its antonyms? 5) what are their relations to other predicators, in particular those predicators which the natural, or broadly, empirical sciences make use of? 6) what kind of propositions are the statements about the rationality of science? 7) what do the statements about the rationality of science denote, or do they denote anything really existing? 8) what are the relationships of the statements of the rationality of science to other statements, in particular the statements formulated by natural sciences, e.g. cognitive psychology? The review of various manners by which to use the category of rationality in the philosophy of science speaks on behalf of the rejection of extreme interpretations: both extremely cognitivist and acognitivist. In the statements about rationality there are now two components: descriptive (object-related) and valuing. The valuing component may be understood in at least three inseparable and often coexisting manners: approving/disapproving, perfectionist and normative.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 2; 347-364
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 234

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies