Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "parafie" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Prawosławne parafie we Włodzimierzu Wołyńskim do końca XVI wieku
The Orthodox Parishes in Volodymyr-Volynsky
Autorzy:
Mironowicz, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171217.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
Cerkiew prawosławna
parafie prawosławne
Włodzimierz Wołyński
Opis:
The city of Volodymyr-Volynsky, named after Saint Volodymyr who was also the founder, was erected and established in 988. During the development of this city, a numerous amount of new parishes emerged as the Orthodox faith spread and grew. The first parish to be founded was located in a valley known as „Old Cathedral”. The founder was the aforementioned Great Duke Volodymyr. In the twelfth century the city’s center was relocated to the south-east to an area between the intersection of the Smog and the Lug rivers. This was the location for the new Cathedral dedicated to the Dormition of the Mother of God. From the eleventh to the sixteenth century, twenty one churches were built in this city of Great Volodymyr, in this amount include we five monasteries which were respectively dedicated to Saint Basil, the Holy Archangel Michael, Saints Joachim and Anna, the Prophet Elias and the Holy Apostles Saints Peter and Paul. By the end of the sixteenth century, only sixteen churches were still in existence.
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2014, Synody Cerkwi Prawosławnej w I Rzeczypospolitej, 5; 167-179
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Świątynie katolickie i duszpasterstwo w Malborku w latach 1525–1772
Autorzy:
Kopiczko, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520581.pdf
Data publikacji:
2015-04-15
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Malbork
parafie
kościoły
duszpasterstwo
jezuici
parishes
churches
ministry
Jesuits
Opis:
The article presents the history of the Catholic churches, operating in Malbork in the early modern period. Most attention was paid to the parish St. John the Evangelist, which – with short breaks in the second half of the sixteenth century and during the First Swedish-Polish War – remained in the hands of Catholics. With post-visit protocols learn about repairs carried out, the order of worship and involvement of the clergy. On the basis of the preserved since 1700 year vital records we can conclude that each year about 200 children was baptized and was contained from 50 to 150 weddings. Since the second half of the eighteenth century there are also records of marriages concluded by Lutherans in the Catholic Church, even when both spouses were not Catholics. Apart from the parish of St. John the Evangelist churches still functioning: the castle of the Blessed Virgin Mary, St. Lawrence and the hospital of the Holy Spirit and Chapels. A major role in the pastoral care in the modern era played the Jesuits, who have taken the ministry in 1618.
In dem Artikel wird die Geschichte der katholischen Gotteshäuser in Malbork (Marienburg) in der Neuzeit vorgestellt. Dabei wurde der Gemeinde Sankt Johannes der Evangelist am meisten Beachtung geschenkt, die – mit kurzen Unterbrechungen in der zweiten Hälfte des 16. Jahrhunderts und während des ersten schwedisch-polnischen Krieges – in katholischer Hand war. Aus Visitationsprotokollen erfahren wir etwas über durchgeführte Renovierungen, die Gottesdienstordnung und die beschäftigten Geistlichen. Auf der Grundlage der seit 1700 erhalten gebliebenen Kirchenbücher können wir schließen, dass jährlich etwa 200 Kinder getauft und zwischen 50 und 150 Ehen geschlossen wurden. Ab der zweiten Hälfte des 18. Jahrhunderts tauchen auch Einträge über Eheschließungen von Lutheranern in der katholischen Kirche auf, und dies sogar dann, wenn beide Eheleute nicht katholisch waren. Außer der Gemeinde Sankt Johannes der Evangelist gab es noch die der Jungfrau Maria geweihte Schlosskirche, die Sankt Laurenzkirche, die Heilig-Geist-Spitalkirche sowie Kapellen. Eine große Rolle in der Seelsorge spielten in der Neuzeit die Jesuiten, die diesen Dienst im Jahr 1618 aufnahmen.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2015, 287, 1; 35-59
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Parafie posługi duszpasterskiej księdza Adama Lepy
Parishes of pastoral service priest Adam Lepa
Autorzy:
Różański, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22676840.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
Archidiecezja Łódzka
parafie
duszpasterstwo
Archdiocese of Lodz
parishes
pastoral
Opis:
During his pastoral ministry, Father Adam Lepa was directed to four parishes. Each of them had its own pastoral specifics. In the first two of these, St Adalbert’s parish in Dobroń and the Transfiguration of the Lord parish in Łódź, he served as vicar. In the other two, St Ursula’s and the Assumption of the Blessed Virgin Mary parishes in Łódź, he held the office of parish priest. In St Ursula’s parish he was the first parish at the pre-existing pastoral centre, and the second parish he took over as parish priest was the oldest parish in Łódź.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2023, 23, 2; 107-116
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pomezańskie parafie "de iure" jako filie diecezji elbląskiej "de facto"
Pomesanian parishes "de iure" as subsidiary churches of the Diocese of Elblag "de facto"
Autorzy:
Wiśniewski, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2150916.pdf
Data publikacji:
2016-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
diecezja pomezańska
diecezja elbląska
kościoły filialne
parafie diecezji elbląskiej
parafie diecezji pomezańskiej
Pomesanian Diocese
Diocese of Elbląg
subsidiary churches
parishes of Diocese of Elbląg
parishes of Pomesanian Diocese
Opis:
W artykule zbadano procesy powstawania i zanikania parafii i innych miejsc kultu religijnego na ziemiach pomezańskich na przestrzeni dziejów. Wskazno również na ilość akrów przekazanych kościołom parafialnym diecezji pomezańskiej, które są filiami współczesnych parafii diecezji elbląskiej.
This article examines the processes of formation and disappearance of the parishes and other places of religious cult on the Pomesanian lands during the course of history. It also show quantity of acrage given to the parish churches of the pomesanian diocese, which are subsidiaries of contemporary parishes of the Diocese of Elblag.
Źródło:
Studia Elbląskie; 2016, 17; 33-70
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ZARYS PODZIAŁU TERYTORIALNO-FUNKCJONALNEGO PŁOCKA W III RZECZPOSPOLITEJ
DIVISION OF PŁOCK INTO FIELD AND ORGANIZATIONAL OF THE THIRD REPUBLIC OF POLAND
Autorzy:
SERAFIMOWICZ, WŁODZIMIERZ
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/490394.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe Płockie
Tematy:
parafie rzymsko-katolickie
obręby geodezyjne
spółdzielnie mieszkaniowe
towarzystwa budownictwa społecznego
osiedla miejskie
Opis:
Terytorialno-funkcjonalny podział Płocka w III Rzeczpospolitej Polskiej sprowadza się głównie do utworzonych wcześniej struktur organizacyjno-terenowych. Po 1989 r. w mieście funkcjonuje: siedemnaście parafii rzymsko-katolickich, szesnaście obrębów geodezyjnych, kilkanaście obszarów zarządzanych głównie przez spółdzielnie mieszkaniowe i miejskie towarzystwa budownictwa społecznego, dwadzieścia jeden osiedli miejskich oraz cztery okręgi wyborcze.
The division of Płock into field-organisational has functioned on the basis of: seventeen Roman-Catholic parishes, sixteen geodetic districts, twelve areas managed by housing co-operatives, twenty-one housing estates. Currently, with regard to the City Council Resolution in relation to ‘Sustainable Development Strategy of Płock until 2030’, there is a need to reconsider the division of Płock into units such as housing estates (little homelands for the residents) due to the fact that precise boundaries of housing estates and uninhabited areas (industrial areas, safety zones and floodplain) are crucial in order to allow optimum management of the city.
Źródło:
Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 2019, 1(258); 26-36
0029-389X
Pojawia się w:
Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kolatorowie parafii unickiej diecezji brzeskiej w XVIII wieku
Collators of the Uniate Parish in the Brześć Diocese in the 18th Century
Autorzy:
Wereda, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1955017.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kolator
parafie unickie
diecezja brzeska
patronat
collator
uniate parishes
Brześć diocese
patronage
Opis:
The article discusses the way the right of patronage in the parishes of the Uniate Brześć diocese worked in the 18th century. It describes the rights and duties of patrons, also called collators, the rules of their working and it analyses the personal composition of the class of legal protectors of parishes. In the 18th century the Brześć diocese had 305 parishes that were divided into 10 deaneries. The working of each parish was connected with the right of patronage. The patron (collator) had both privileges and duties resulting from this right. Introducing the candidate for the parish priest to the bishop, taking care of his salary and taking care of the condition of the church and its furnishings belonged to the patron's duties. In return for this the collator was entitled to have special privileges: he was remembered about in prayers, he had a special seat of honor in the church, priority over the others in processions and the right to put his coat of arms in the church. The right of patronage in the parishes of the Uniate Brześć diocese in the 18th century was enjoyed by the King (34%), the clergy (6%) and lay people (60%). Among the lay collators the Sapieha (26) and Radziwiłł (25) families patronized the greatest number of parishes. The right was hereditary. It had a close connection with ownership. It did not belong to the competence of the diocesan authorities.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2000, 48, 2; 113-143
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Źródła do dziejów parafii rzymskokatolickich w przedautonomicznej Galicji (1772–1867) w zbiorach Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Ukrainy we Lwowie na przykładzie zespołów Namiestnictwa Galicyjskiego i c.k. Galicyjskiej Prokuratorii Skarbu (wybrane aspekty społeczno-gospodarcze)
Autorzy:
Kargol, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/441982.pdf
Data publikacji:
2015-12-20
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Galicja, Namiestnictwo
Prokuratoria Skarbowa
parafie
źródło historyczne
Galicia, Regency
Treasury Procuratoria
parishes
historic source
Opis:
This article discusses the sources useful in the studies on the history of Roman catholic parishes in Galicia in years 1772–1867 stored in the Central State Historic Archive of Ukraine in Lvov. The main focus has been on two sets, that of the Regency and Galician Treasury Procuratoria. Source materials from these sets allow to recall the history of socio-economic church institutions in the Austrian annexed territory. They contain information about their property status, legal rights to tithe and their obligations, descriptions of buildings (temples, living and storage buildings). Lvov materials are partially identical and partially complimentary to church archives in Poland (Diocese Archives in Tarnow). The article is complemented by appendix which contains scans of sample documents.
W artykule omówiono źródła przydatne w badaniach nad historią parafii rzymskokatolickich w Galicji w latach 1772–1867 przechowywane w Centralnym Państwowym Archiwum Historycznym Ukrainy we Lwowie. Skoncentrowano się na dwóch zespołach – Namiestnictwa i Galicyjskiej Prokuratorii Skarbowej. Pochodzące z tych zespołów materiały źródłowe umożliwiają odtworzenie dziejów społeczno-gospodarczych instytucji kościelnych w zaborze austriackim. Przynoszą bowiem informację o ich uposażeniu w nieruchomości, prawach do dziesięciny i przyznanych powinnościach, opisy zabudowań (świątynie, budynki mieszkalne i gospodarcze). Materiały lwowskie częściowo pokrywają się, a częściowo dopełniają z archiwami kościelnymi w Polsce (Archiwum Diecezjalne w Tarnowie). Uzupełnieniem artykułu jest aneks, w którym zamieszczono skany przykładowych dokumentów.
Źródło:
Galicja. Studia i materiały; 2015, 1; 273-294
2450-5854
Pojawia się w:
Galicja. Studia i materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działalność żeńskich zgromadzeń zakonnych wśród Polonii chicagowskiej (1874–1899)
Sisterhood Activity Among the Polish Community in Chicago (1874–1899)
Autorzy:
Borys, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/580234.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
ŻEŃSKIE ZGROMADZENIA ZAKONNE
POLONIA
POLSKIE PARAFIE ETNICZNE
CHICAGO
SISTERHOODS
POLISH COMMUNITY
POLISH ETHNIC PARISHES
Opis:
Artykuł jest próbą ukazania roli, jaką odegrały żeńskie zgromadzenia zakonne w kształtowaniu się oraz funkcjonowaniu polonijnego skupiska w XIX-wiecznym Chicago. Od roku 1874, a więc od chwili rozpoczęcia pracy w parafi i św. Stanisława Kostki przez reprezentantki zakonu School Sisters of Notre Dame, przedstawicielki kolejnych zgromadzeń (m.in. felicjanki, nazaretanki, franciszkanki błogosławionej Kunegundy) angażowały się w życie coraz to większej liczby polskich parafi i etnicznych powstających w Wietrznym Mieście. Ich aktywność była widoczna na gruncie religijnym, charytatywno-społecznym, a przede wszystkim oświatowym. Siostry prowadziły instytucje pomocowe służące polskim imigrantom – sierotom, osobom schorowanym i w podeszłym wieku. Zajmowały się edukacją najmłodszych, skupiając się zarówno na przekazaniu podstaw wiedzy, jak i na wychowaniu w duchu katolickim oraz w przywiązaniu do tradycji przodków.
This article is an attempt to demonstrate the role that sisterhoods played in the formation and functionality of Polish clusters in Nineteenth Century Chicago. The year of 1874 was the moment that the School Sisters of Notre Dame started their work at St. Stanislaus Kostka parish. In later years, sisters from other sisterhoods (such as: the Felician Sisters, the Sisters of the Holy Family of Nazareth, and the Franciscan Sisters of Blessed Kunegunda) engaged in the ethnic lives of numerous Polish parishes emerging in “Windy City”. Their activity was noticeable in their religious, charitable-social, and especially their educational dealings. The nuns were leaders in work with the homeless, sick, and elderly Polish immigrants. They occupied their time by educating the youngest, focusing on basic knowledge as well as nurturing the Catholic spirit and attachment to ancestral traditions.
Źródło:
Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny; 2018, 44, 1 (167); 219-239
2081-4488
2544-4972
Pojawia się w:
Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Staropolski zasób archiwalny parafii św. Jana Chrzciciela w Radomiu
Parish registers and other records from the period before the partitions in the archive of John the Baptist parish in Radom
Autorzy:
Kupisz, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783963.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
historia Kościoła
Radom
parafie
metryki parafialne
register books
John the Baptist Parish in Radom
Opis:
Historians, particularly the researchers in the history of the Church and genealogists, have long been interested in the archives held in parish offices. The following article presents the registers and other records of the Old Polish period which are held in the Archive of John the Baptist Parish in Radom. Due to the fact that the archival materials of the former province of Sandomierz dating from the period before the Partitions were destroyed by the German invader in 1944, the materials under investigation are of great value for the history of the town, region and Poland.
Księgi metrykalne z czasów staropolskich są od dawna przedmiotem zainteresowania historyków, przede wszystkim badaczy dziejów Kościoła i genealogów. W niniejszym artykule omówiono zarówno wzmiankowane księgi, jak i inne zasoby archiwalne z XVI-XVIII w., przechowywane w kancelarii kościoła farnego św. Jana Chrzciciela w Radomiu. Wobec zniszczenia archiwaliów dawnego województwa sandomierskiego z czasów przedrozbiorowych przez okupanta hitlerowskiego w 1944 r., posiadają one wielką wagę dla dziejów miasta, regionu, a w wielu wypadkach także dla funkcjonowania parafii w czasach staropolskich.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2019, 111; 185-202
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O początkach kościoła i parafii w Tuligłowach. Przyczynek do historii struktur Kościoła łacińskiego w diecezji przemyskiej
Autorzy:
Wolski, Marian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608169.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Kościół na Rusi
parafie
bożogrobcy
Church in Rus’
parishes
Order of the Holy Sepulchre
Miechów
Tuligłowy
Rudołowice
Opis:
Początki i rozwój organizacji Kościoła katolickiego na Rusi są słabo rozpoznane, a wymagają studiów nad poszczególnymi parafiami. Artykuł dotyczy kościoła we wsi Tuligłowy, uważanego za jeden najstarszych w diecezji przemyskiej. Powstał on faktycznie w drugiej połowie XV w., prawie sto lat później niż dotąd sądzono. Następnie przejęli go, korzystając ze sfałszowanych dokumentów, bożogrobcy z Miechowa. 
The beginnings and development of the organisation of the Catholic Church in Rus’ have not been satisfactorily researched and require detailed studies on individual parishes. The paper deals with the church in the village of Tuligłowy, regarded as one of the oldest churches in the diocese of Przemyśl. Actually, it was founded in the second half of the 15th century, almost a hundred years later than believed so far. Then the Order of the Holy Sepulchre from Miechów took it over, using fake documents.
Źródło:
Roczniki Historyczne; 2017, 83
0324-8585
Pojawia się w:
Roczniki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zorganizowane formy aktywności religijnej i społecznej polskich emigrantów przy parafii pw. Świętej Trójcy w Chicago w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku
Organized Forms of Religious and Social Activity of Polish Emigrants in Chicago’s Holy Trinity Parish in the 1920s and 1930s
Autorzy:
Potaczała, Genowefa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1956470.pdf
Data publikacji:
2019-07-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
polscy emigranci
towarzystwa parafialne
rocznice narodowe
parafie polonijne
Polish emigrants
parish societies
national anniversaries
Polish parishes
Opis:
Kościół Świętej Trójcy w Chicago zbudowano w 1873 roku. Po dwudziestu latach została utworzona parafia, gdzie duszpasterzami byli księża ze Zgromadzenia Krzyża Świętego. Najbardziej dynamicznie parafia działała w pierwszej połowie XX wieku. W latach 20. i 30. w parafii istniało ponad 50 towarzystw parafialnych, które prowadziły działalność zarówno religijną, jak i kulturalną oraz społeczną. Towarzystwa posiadały uporządkowane wewnętrzne struktury i podlegały nadrzędnej parafialnej organizacji, która koordynowała wszelkie wydarzenia parafialne. Towarzystwa wspólnie urządzały pikniki parafialne, bazary, bankiety itp., wspólnie przystępowały do spowiedzi i komunii św. Organizowanie obchodów narodowych i działalność charytatywna podlegały również odgórnemu zarządzaniu. Podstawowym źródłem, z którego czerpano informacje, był biuletyn parafialny, wydawany raz w miesiącu.
The Holy Trinity Church in Chicago was built in 1873. Twenty years later, a parish was established where priests from the Congregation of the Holy Cross ministered. The parish was the most dynamically active in the first half of the 20th century. In the 1920s and 1930s, there were over 50 parish societies in the parish, which carried out religious, cultural and social activities. The societies operated in an orderly, structured way, and reported to a superior parish organization which coordinated all parish events. The societies jointly participated in the sacraments of Reconciliation and the Holy Eucharist, and organized parish picnics, bazaars, banquets, etc. The organization of national celebrations and charity activities were also subject to top-down management. The basic source of information was the parish bulletin, issued once a month.
Źródło:
Studia Polonijne; 2018, 39; 179-193
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Świadectwa księży katolickich o Kazachstanie w XIX i na początku XX w.
Свидетельства католических священников о Казахстане в XIX – начале XX веков
XIX ғ.– XX ғ. басындағы Қазақстан туралы католик священниктерінің мәліметтері
Autorzy:
Panto, Dmitriy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192748.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Muzeum Pamięci Sybiru ; Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Białymstoku
Tematy:
księża
katolicy
misje
parafie
artykuły
Imperium Rosyjskie
Kazachstan
priests
Catholics
missions
parishes
articles
Russian Empire
Kazakhstan
Opis:
Wśród osób, które w II połowie XIX wieku eksplorowały tereny Azji Środkowej, była całkiem liczna grupa księży katolickich. Niektórzy z nich trafili tam jako zesłańcy – ale będąc już na miejscu pełnili dalej posługę duszpasterską, inni zaś zostali wysłani właśnie w tym konkretnym celu. Jedni i drudzy uważnie przyglądali się tej części świata, przemierzając Kazachstan podczas swoich licznych podróży duszpasterskich do różnych parafii. Wspólnota katolików w Azji Środkowej rosła na przestrzeni całego XIX wieku, a przyczyniały się do tego zarówno represje carskie w formie zesłań, jak i dobrowolna migracja Europejczyków. Zwiększała się też liczba parafii katolickich, rozsianych po ogromnym terenie. Wizytujący je księża sporządzali notatki z podróży, pisali wspomnienia czy też artykuły publikowane następnie na łamach czasopism europejskich. Autor artykułu przedstawia działalność czterech księży katolickich: Walerego Gromadzkiego, Mateusza Wejta, Leona Czudowskiego i Justyna Pranajtisa, których relacje i opisy Azji Środkowej są nadzwyczaj ciekawym, choć nie do końca wykorzystanym przez badaczy źródłem historycznym.
Among the people who explored Central Asia in the second half of the 19th century, there was quite a large group of Catholic priests. Some of them were sent there as exiles – but once there, they continued their pastoral service, while others were sent for this specific purpose. Both carefully watched this part of the world, traversing Kazakhstan during their numerous pastoral trips to various parishes. As a result of repression in the form of exiles and the voluntary migration of Europeans, the Catholic community in Central Asia grew throughout the 19th century. The number of Catholic parishes spread over a huge area also increased. Visiting priests took notes from their travels, wrote memoirs or articles that were later published in European magazines. The article presents the activities of four Catholic priests: Walery Gromadzki, Mateusz Wejt, Leon Czudowski and Justyn Pranajtis, whose accounts and descriptions of Central Asia are an extremely interesting, though not fully used by researchers, historical source.
Źródło:
Biuletyn Historii Pogranicza; 2023, 23; 22-33
1641-0033
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Pogranicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy miejscowe w strukturze inskrypcji nagrobnych na wiejskich nekropoliach historycznego Podola
Autorzy:
Havryliuk, Olena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2034247.pdf
Data publikacji:
2021-12-21
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Podole
parafie katolickie
wiejskie cmentarze
inskrypcje nagrobne
nazwy miejscowe
Podolia
Catholic parishes
village cemeteries
tombstone inscriptions
local names
Opis:
Przedmiotem niniejszego artykułu są nazwy miejscowe w inskrypcjach nagrobnych, które zachowały się na wiejskich cmentarzach katolickich historycznego Podola. Celem jest ich analiza przez pryzmat klasyfikacji zaproponowanej przez Kazimierza Długosza. Inskrypcje nagrobne, traktowane jako „teksty kultury”, ukazują relacje społeczne dawnego Podola jako terenu pogranicza, kwestie tożsamościowe, a także przemiany kulturowe i gospodarcze.
The subject of this article are local names in tombstone inscriptions that have survived in the rural Catholic cemeteries of historical Podolia. The aim is to analyze tchem through the prism of the classification proposed by Kazimierz Długosz. Tombstone inscriptions, treated as “texts of culture”, show the social relations of the former Podolia as a border area, identity issues, as well as cultural and economic changes.
Źródło:
Zeszyty Wiejskie; 2021, 27; 193-208
1506-6541
Pojawia się w:
Zeszyty Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Średniowieczne pogranicze w Karpatach – refleksje nad informacjami Jana Długosza
Autorzy:
Rajman, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436479.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
pogranicze
średniowiecze
Karpaty
osadnictwo
Królestwo Polski
Królestwo Węgier
drogi
zamki
wojny
zbójnicy
handel
parafie
klasztory
miasta
spory graniczne
sądy polubowne
Opis:
The research aim the author placed before himself was to present the meaning of Jan Długosz’s relation for the research on the medieval Carpathian border, dividing the kingdoms of Poland and Hungary. All of the Długosz’s works were included, the most important of whichare the Roczniki czyli Kroniki Królestwa Polskiego, but much valuable information is also hiddenin Liber beneficiorum diocesis Cracoviensis. The author used the so-called Długosz autograph, stored in the Archives of the Krakow Chapter. The physiographic description of Długosz and the geographical nomenclature used in his times, mentions on the forests and climate conditions were analyzed. Attention was put on his information on the border signs used, monarch summits and the presence of border courts, changes to the borders (the issue of Spiš), or the legend of the gold hidden in the Carpathians. The works of Długosz bring valuable informationon castles, monasteries, armed conflicts, roads leading through the mountains and the meansof communication. Among the most interesting are archives on closing roads by blocking themwith fallen trees. Furthermore, Długosz includes valuable data on the Vlach’s population, and also partially on the religious interrelations. His description of the development of colonization, descriptions of the border cities or the characteristics of extraordinary lords fall a little bit weaker compared to the rest. The information on trade or the brigands lurking on both sides ofthe border is fragmentary, but important. Długosz revealed a detailed, albeit not always strict, knowledge on geography and geographic nomenclature. His works are an extraordinarily important source for nearly all aspects of the Carpathian borderlands functioning.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2018, 6; 85-112
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój struktur parafialnych i dekanalnych metropolii mohylewskiej (1783–1918)
The Development of Parish and Deanery Structures of Mogilev Metropolis (1783–1918)
Autorzy:
Szady, Bogumił
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/653976.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Kościół katolicki
metropolia mohylewska
parafie
Rosja
geografia historyczna
schematyzmy diecezjalne
Catholic Church
Mogilev metropolis
parishes
Russia
historical geography
diocesan Schematisms
Opis:
Artykuł w układzie chronologicznym przedstawia analizę geograficzno-historyczną rozwoju struktur parafialnych w metropolii mohylewskiej w latach 1783–1918. Główną podstawę źródłową stanowią schematyzmy diecezjalne oraz spisy duchowieństwa. Zmiany sieci parafialnej zostały ukazane w ramach jednostek administracyjnych wyższego rzędu: dekanatów oraz diecezji (mohylewskiej, wileńskiej, żmudzkiej, łucko-żytomierskiej, kamienieckiej, mińskiej, tyraspolskiej). Tekst podejmuje próbę interpretacji tych zmian przez określenie ich przyczyn i okoliczności.
The article presents, in chronological order, a geographic-historical analysis of the development of parish structures in the Mogilev metropolis in 1783–1918. The analysis has been based on two primary sources: the annual diocesan handbooks called Schematisms and registers of the clergy. The changes in the network of parishes are presented within the territorial administrative units of the higher level: deaneries and dioceses (of Mogilev, Vilnius, Samogitian diocese, and the dioceses of Lutsk and Zhytomyr, Kamianets-Podilskyi, Minsk, and Tiraspol). The paper attempts to interpret these changes by establishing their causes and circumstances.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2019, 54, 2; 5-42
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Struktury kościelne zachodniej Korony po pierwszym rozbiorze w świetle Szkiców Karola Perthéesa
Church Structures of the Western Crown After the First Partition in the Light of Charles Perthées’ Sketches
Autorzy:
Borek, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2053600.pdf
Data publikacji:
2022-04-01
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Karol Perthées
struktury kościelne
XVIII wiek
parafie katolickie
Korona
kartografia
Charles Perthées
church structures
18th century
Catholic parishes
Crown
cartography
Opis:
Szkice opracowane przez Karola Perthéesa stanowiły dla niego podstawę do przygotowania w końcu XVIII wieku map województw zachodniej Korony w granicach po pierwszym rozbiorze. Informacje w Szkicach pochodziły z ankiet parafialnych przygotowanych przez plebanów. Szkice zawierają m.in. wiadomości o strukturach terytorialnych Kościoła katolickiego. Ze względu na ich pośrednie pochodzenie od instytucji kościelnych można próbować je wykorzystać do rekonstrukcji struktur terytorialnych Kościoła. Ewaluacja informacji ze Szkiców na ten temat wskazuje jednak, że źródło to jest pod tym względem nierówne. Wynika to z faktu, że tylko informacje o parafiach i ich przynależności dekanalnej pochodzą zawsze bezpośrednio od Perthéesa (przez niego z ankiet parafialnych), a informacje o jednostkach wyższego rzędu często od osoby, która po śmierci Pertheesa opracowywała ten materiał, osoba ta nie posiadała jednak odpowiednich do tego kompetencji. Za wiarygodne w Szkicach można uznać informację o ponad 2050 parafiach, a te o jednostkach wyższego rzędu należy konfrontować z innymi źródłami.
The Sketches of Charles Perthées were for him the basis for the preparation of the maps of the western Crown after the First Partition of Poland at the end of the 18th century. The information in Sketches came from parish questionnaires prepared by parsons. The Sketches include information about the territorial structures of the Catholic Church. Due to their indirect church provenience, we can assume that they can be used to study the territorial structures of the Church. Evaluation of the information from the Sketches, however, shows that the source is unequal in this matter. Only information about parishes and their affiliation to deaneries always come from Perthées, and information about higher administrative units often from the person who developed Sketches after Perthées’ death, however, this person lacked competence. Information about more than 2050 parishes can be considered credible, and those about higher units should be confronted with other sources.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 2; 101-115
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Parafia jako przestrzeń aktywności kulturalnej polskich imigrantów. Z życia muzycznego Polonii chicagowskiej do roku 1914
The Parish as a Space of Cultural Activity for Polish Immigrants from the Musical Life of Chicago’s Polish Community up to 1914
Autorzy:
Borys, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339179.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Chicago
polskie parafie etniczne
życie kulturalne
muzyka
chóry
towarzystwa parafialne
Antoni Małłek
Polish ethnic parishes
cultural life
music
choirs
parish societies
Opis:
Artykuł ukazuje formy aktywności kulturalnej polskich imigrantów, dla realizacji których przestrzenią pozostawały polskie parafie rzymskokatolickie licznie powstające i funkcjonujące w Chicago. Uwaga została w nim skupiona na aspektach związanych z życiem muzycznym miejscowej Polonii w okresie od chwili zorganizowania pierwszej polskiej parafii etnicznej w mieście – parafii św. Stanisława Kostki (1867) do roku 1914. Wraz z tworzeniem się wspólnot zawiązywano w nich rozmaite organizacje i instytucje parafialne o społeczno-kulturalnym charakterze. Były to między innymi chóry oraz zespoły śpiewacze koncentrujące się na upowszechnianiu muzyki zarówno religijnej, jak i świeckiej. Inspiratorami ich powstania byli często kościelni organiści. Wykonawcy skupieni w tych grupach swoimi występami wzbogacali liturgię, przygotowywali koncerty i popisy wokalne. Do najbardziej znanych postaci polonijnej sceny muzycznej w tym czasie należeli między innymi Antoni Małłek, Andrzej Kwasigroch oraz solistki Róża Kwasichroch i Agnieszka Nering, Za sprawą powstających inicjatyw muzycznych parafialna publiczność mogła uczestniczyć w życiu kulturalnym oraz przyjemnie spędzić wolny czas. Jednocześnie, dzięki prezentowanemu repertuarowi, w którym było miejsce między innymi na popularne utwory polskie, a także pieśni o charakterze patriotycznym, oddziaływały one na propagowanie polskości oraz kształtowanie tożsamości słuchaczy.
This article shows the forms of cultural activity of Polish immigrants, the space for the implementation of which remained in Polish parishes which were established and operating in large numbers in Chicago. It focuses on aspects related to the musical life of the local Polish community in the period from the organisation of the first Polish ethnic parish in the city – St Stanislaus Kostka Parish (1867) up to 1914. As communities were formed, various parish organisations and institutions of a socio-cultural nature were established. These included choirs and singing groups focusing on the dissemination of both religious and secular music. Their formation was often initiated by church organists. Performers in these groups enriched the liturgy with their performances, prepared concerts and vocal shows. The best-known figures of the Polish music scene at that time included Antoni Małłek, Andrzej Kwasigroch and soloists Róża Kwasichroch and Agnieszka Nering. Through the emerging musical initiatives, the parish audience was able to participate in cultural life and enjoy their free time. At the same time, thanks to the repertoire presented, which included popular Polish songs as well as songs of a patriotic nature, they had an impact on promoting Polish national identity and shaping the identity of the listeners.
Źródło:
Studia Polonijne; 2023, 44; 177-196
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pensjonariusze parafii szpitalnych diecezji krakowskiej w wizytacji bp. Kajetana Sołtyka (1781–1785). „W potrzebach życia opatrzenie, a do zbawienia duszy przewodnictwo”
The boarders of the hospital parishes of the diocese of Cracow in the visitation of Bishop Kajetan Sołtyk (1781–1785) “In the needs of life providence, and for the salvation of the soul guidance”
Autorzy:
Chromy, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30148797.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
history of the Church
visitations
18th century
hospital parishes
diocese of Cracow
historia Kościoła
wizytacje
XVIII wiek
parafie szpitalne
diecezja krakowska
Opis:
W polskiej części diecezji krakowskiej funkcjonowało 50 parafii szpitalnych. Każda z nich miała swojego proboszcza, swój kościół i uposażenie. Integralną częścią każdej fundacji był szpital i zamieszkujący go ubodzy. Pod koniec XVIII wieku było ich około 200. Kilkudziesięciu spośród nich możemy poznać z imienia i nazwiska. W przypadku kilkunastu znamy miejsce pochodzenia, wiek i stan. Życie pensjonariuszy miało swój rytm. Wyznaczała go codzienna modlitwa wyuczona przez prepozyta, praca ręczna i chodzenie po jałmużnie.
There were 51 hospital parishes in the Polish part of the Diocese of Cracow. Each had its own pastor, church and endowment. An integral part of each foundation was the hospital and the poor living there. At the end of the 18th century, there were about 200 of them, of whom we can recognise by name. In the case of a dozen or so, we know their place of origin, age and condition. The residents’ lives had their own rhythm. It was marked by daily prayers learned by the preceptor, manual work, and almsgiving.
Źródło:
Analecta Cracoviensia; 2022, 54; 177-205
2391-6842
0209-0864
Pojawia się w:
Analecta Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inwentarz parafii Świętego Michała Archanioła w Iwieńcu z 1939 roku
THE INVENTORY OF THE PARISH OF SAINT MICHAEL THE ARCHANGEL IN IWIENIEC OF 1939
Autorzy:
Żurek, Waldemar Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/490112.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara
Tematy:
the history of the Church in Poland
the history of Borderlands
Roman Catholic parishes in the East
historia Kościoła w Polsce
historia Kresów
rzymskokatolickie parafie na Wschodzie
Opis:
On the basis of the inventory of April 1939, prepared by Rev. Wincenty Franckiewicz, who gave St. Michael the Archangel’s parish church in Iwieniec to his successor Hilary Pracz – Franciscan, we gain information on a brief history of the baroque church and the Franciscan monastery in the borderlands town of Iwieniec. On this occasion, we also learn about the history of the first Roman Catholic parish of the Holy Trinity in Iwieniec, dating back to the mid-sixteenth century. After the Partitions of Poland, Tsarist Russia held dominion over these areas, and Catholic parishes in these areas were often dissolved due to repression after uprisings. Such a fate befell the parishes and churches of Iwieniec, and they were given to the Orthodox Church by the decision of the tsarist government. Only after the First World War, when Poland regained independence, the church in Iwieniec was restored to Roman Catholics. The inventory of the parish of Iwieniec presents the condition of the parish, including pastoral work, church property, the condition of religious buildings and outbuildings, the parish archive, and the activity of the parish office.
Źródło:
Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej; 2014, 21; 503-531
1234-8880
Pojawia się w:
Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historia rozwoju katolickiej sieci parafialnej w diecezji tyraspolskiej w XIX w. na podstawie materiałów Państwowego Archiwum Obwodu Odeskiego
The history of the development of the Catholic parish network in the Diocese of Tiraspol in the 19th century based on the materials from the State Archive of the Odessa District
Autorzy:
Dianowa, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1023154.pdf
Data publikacji:
2015-06-26
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
parafie
diecezja tyraspolska
XIX wiek
Kościół rzymskokatolicki
obwód odeski
parishes
the Diocese of Tiraspol
the 19th century
the Roman Catholic Church
the Odessa District
Opis:
The article presents the documents found in the National Archive of the Odessa District. The documents concern a network of Catholic parishes and religious life. Several fonds contain archival materials referring to churches built in Odessa and clergy encouraged to work among the German settlers, and registry books of some parishes. The last ones are a valuable source for determining social origin and the countries from which the settlers arrived. Some of the materials also concern relations with the Orthodox Church, which has a dominant position in the Russian Empire. Archival materials fill in the gaps in already known sources and publications on Catholic parishes on the south coast of the Black Sea.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2015, 103; 33-38
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konstytucyjne i ustawowe podstawy współpracy samorządów gminnych z organizacjami pozarządowymi w zakresie realizacji funkcji świadczącej wobec uchodźców wojennych z Ukrainy
Constitutional and Statutory Basis for the Cooperation of Commune Self-Governments with Non-Governmental Organizations in the Implementation of the Providing Function for the War Refugees from Ukraine
Autorzy:
Sitek, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/18104897.pdf
Data publikacji:
2023-08-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
współpraca
pomoc socjalna
organizacje pozarządowe
samorząd terytorialny
parafie
uchodźcy wojenni z Ukrainy
cooperation
local government
social assistance
parishes
war refugees from Ukraine
non-governmental association
Opis:
The subject of the study is the performance of a providing function by communal governments in Poland in the context of the influx of war refugees from Ukraine in 2022. The work analyzes the legal basis for the operation of Polish local governments in this area. The author adopted as a research hypothesis the statement according to which the implementation of social assistance for war refugees from Ukraine was possible thanks to the cooperation of local governments with non-governmental organizations and parishes. The aim of the study is to show the need and effectiveness of cooperation between local governments and non-governmental organizations in Poland and parishes. The final conclusion of the study is the statement that thanks to the cooperation of local governments with non-governmental organizations and parishes, communal governments could better fulfill their function of providing services to people in need.
Przedmiotem opracowania jest pełnienie funkcji świadczącej przez samorządy gminne w Polsce, w kontekście napływu uchodźców wojennych z Ukrainy w 2022 r. W pracy zostały przeanalizowane podstawy prawne działania polskich samorządów w tym zakresie. Autorka przyjęła za hipotezę badawczą twierdzenie, według którego realizacja pomocy socjalnej dla uchodźców wojennych z Ukrainy była możliwa dzięki współpracy samorządów z organizacjami pozarządowymi i parafiami. Celem opracowania jest ukazanie potrzeby i skuteczności współpracy samorządów z organizacjami pozarządowymi w Polsce i parafiami. Wnioskiem końcowym opracowania jest twierdzenie, że dzięki współpracy samorządów z organizacjami pozarządowymi i parafiami samorządy gminne mogły lepiej wypełnić swoją funkcję świadczącą wobec osób potrzebujących.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 4(74); 121-134
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasięg osadnictwa ruskiej społeczności etniczno-wyznaniowej w Wielkim Księstwie Litewskim od końca XVII do połowy XVIII wieku (w świetle materiałów wizytacji generalnych cerkwi unickich)
Autorzy:
Liseichykau, Dzianis
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690119.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
ruska społeczność
Kościół unicki
Kościół prawosławny
parafie ritus graeci
wizytacje generalne
granice
ludność słowiańska
ludność bałtyjska
Ruthenian community
Uniate Church
Orthodox Church
ritus graeci parishes
general canonical visitations
Opis:
Artykuł jest poświęcony problemowi rekonstrukcji granicy słowiańsko-bałtyjskiej w Wielkim Księstwie Litewskim od końca XVII do połowy XVIII w. Zostały w nim omówione podstawowe podejścia metodologiczne do wyjaśnienia tego zagadnienia: analiza językoznawcza, badanie danych z zakresu toponomastyki i antroponimii, wykorzystanie badań archeologicznych. Jako najdokładniejsze wyznaczniki do badania obszaru funkcjonowania ruskiej społeczności etniczno-wyznaniowej w regionie zaproponowano wykorzystanie rekonstrukcji sieci parafii ritus graeci (obrządku greckiego), w absolutnej większości unickich, ale niekiedy również prawosławnych. W tym celu sięgnięto po dane z protokołów wizytacji generalnych cerkwi od lat 80. XVII w. do lat 60. XVIII w. Na ich podstawie wyznaczono wyraźną linearną granicę zasięgu osadnictwa ruskiej społeczności etniczno-wyznaniowej w Wielkim Księstwie Litewskim w omawianym okresie. The article attempts to reconstruct the Slavonic-Baltic border in the Grand Duchy of Lithuania from the end of the seventeenth to the mid-eighteenth century. It presents the basic methodological approaches to the problem: a linguistic analysis, studies of toponymical and anthroponomical data, and the use of archaeological evidence. The network of parishes of the ritus graeci, in their vast majority Uniate, but also Orthodox ones, was used as the most precise determinants for the research into the area of the Ruthenian ethnic and religious community in the region. To this end, protocols of general canonical visitations from the 1680s to 1760s were used. The documents made it possible for us to determine a clear linear border of the Ruthenian ethnic and religious settlement within the Grand Duchy of Lithuania in the analysed period.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2017, 3
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Parafie i duchowieństwo polskie w USA w walce o niepodległość Polski
Parishes and Polish clergy in the USA fighting for Poland’s independence
Autorzy:
Szymański, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783906.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Polonia w USA
Parafie polskie w USA
Duszpasterze polscy
walka o niepodległość
the Polish community in the USA
Polish parishes in the USA
Polish priests
fighting for independence
Opis:
Polish national parishes of the Roman Catholic Church in the United States of North America were the most important institutions in exile in this country. The greatest development occurred during farmers’ emigration from Poland’s land (1870-1914).  The first Polish parish was created in 1854 in Panna Maria in Texas. In 1870 there were 10 such parishes, and in 1910 over 500. Each parish had from over a dozen families to several tens of thousands of the faithful. In 1880 there were around 2 thousand faithful to one priest, and in 1910 – around 4 thousand. From 1870 onwards, there were two clashing trends attempting to unify American Poles: one (Polish Roman Catholic Union of America) strove to integrate social and political activity around church institutions (parishes, Catholic associations), the other one –  Polish National Alliance, did it concentrating on national organizations. Both fractions trying to maintain the cultural integrity of Poles – the Republic of Poland’s independence – were very popular with Polish clergy. In December 1912, the leaders of the largest Polish organizations established the National Defense Committee. On 8 June 1913, the Polish National Council was created, 2 October 1914 – the National Council and the National Defense Committee appointed the Central Polish Committee. After 1900 two political trends developed in Poland, and each of them sought support among American Poles. Both Roman Dmowski and Józef Piłsudski attempted to receive financial aid. In the mid-1913, Dmowski established the Polish National Committee, which was later transformed into the Polish National Department. Similarly, the Polish community in the USA, due to different attitudes to Poland’s independence was divided into two fractions. The National Department shared Dmowski’s views while the National Defense Committee shared Piłsudski’s views. Ignacy Paderewski, who came to the United States in May 1915 tried to reconcile both parties. From 1 July 1917 onwards, he was formally authorized to represent the organization of the Polish community while talking to the authorities of the United States. American Poles, irrespective of their views, tried to achieve their goals by being active in various fields and striving to influence President Thomas W. Wilson. All efforts made by Ignacy Paderewski and the Polish National Committee based in Paris proved to be effective. Polish parishes became the basis for the recruitment to the Polish Army. In November 1917, 35 395 people declared their readiness to join the army. President Wilson gave in to the pressure of the Polish community, and on 8 January 1918, he issued the fourteen-point resolution, in which the 13th point of the peace program devoted to Poland stated that: ‘An independent Polish state should be erected(…)which should be assured a free and secure access to the sea.’
Polskie parafie narodowościowe Kościoła rzymskokatolickiego w Stanach Zjednoczonych Północnej Ameryki były najważniejszą instytucją wychodźstwa polskiego w tym kraju. Największy ich rozwój nastąpił w czasie emigracji chłopskiej z ziem polskich (1870-1914). Pierwsza polska parafia powstała w r. 1854 w Pannie Marii w Teksasie. W r. 1870 takich parafii było ok. 10, w r. 1910 ponad 500. Wielkość tworzonych parafii wahała się od kilkunastu rodzin do kilkudziesięciu tys. wiernych. Na jednego duszpasterza w 1880 r. przypadało ok. 2 tys. wiernych, w 1910 r. - ok. 4 tys. Od 1870 r. wśród Polonii amerykańskiej ścierały się dwa kierunki starające się jednoczyć Polaków amerykańskich: jeden (Zjednoczenie Polskie Rzymsko Katolickie) dążyło do zintegrowania działań społeczno-politycznych wokół ośrodków kościelnych (parafii, towarzystw katolickich), drugi - Związek Narodowy Polski robił to w oparciu o organizacje narodowe. Obydwa odłamy dążąc do zachowania integralności kulturowej rodaków, ze względu na cel nadrzędy - niepodległość Rzeczpospolitej - cieszyły się poparciem polskiego duchowieństwa. W grudniu 1912 r. przywódcy największych polskich organizacji utworzyli Komitet Obrony Narodowej. 8 czerwca 1913 r. powołano Polską Radę Narodową. 2 października 1914 r. - Rada Narodowa i Komitet Obrony Narodowej powołały Centralny Komitet Polski. Po r. 1900 rozwinęły się w Polsce dwa zasadnicze nurty polityczne, z których każdy szukał poparcia wśród Polaków amerykańskich. Zarówno Roman Dmowski, jak i Józef Piłsudski zabiegali o ich wsparcie finansowe. W połowie r. 1913 Dmowski założył Komitet Narodowy Polski, który później przemianowany został na Wydział Narodowy Polski. Podobnie Polonia amerykańska ze względu na różnicę poglądów co do sprawy niepodległości Polski podzielona była na dwa zasadnicze odłamy. Wydział Narodowy podzielał pogląd Dmowskiego. Komitet Obrony Narodowej podzielał pogląd Piłsudskiego. Zwaśnionych od maja 1915 r. próbował godzić przybyły do Stanów Zjednoczonych Ignacy Paderewski. Od 1 lipca 1917 r. legitymował się on formalnym pełnomocnictwem liczących się w strukturze Polonii organizacji do reprezentowania ich wobec władz Stanów Zjednoczonych. Polacy amerykańscy bez względu na przekonania, starali się osiągnąć swoje cele poprzez rozwijanie aktywności na wielu płaszczyznach, usiłując wpłynąć na prezydenta Thomasa W. Wilsona. Skuteczne okazały się wysiłki podjęte przez Ignacego Jana Paderewskiego i Komitet Narodowy Polski z siedzibą w Paryżu. Polskie parafie stały się podstawą akcji rekrutacyjnej do Armii Polskiej. W listopadzie 1917 r. gotowość do wstąpienia do Armii Polskiej we Francji zgłosiło 35 395 osób. Prezydent Wilson ulegając presji Polonii, 8 stycznia 1918 r. sformułował czternastopunktową rezolucję, w której trzynasty punkt programu pokojowego poświęcił Polsce, stwierdzając, iż: „ma być utworzone niepodległe państwo polskie z wolnym dostępem do morza".
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2018, 110; 395-414
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies