Temat: państwo konstytucyjne - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Serce rozumne – o państwie, prawie i polityce w dialogu między rozumem a religią
A wise heart – about the state, law and politics in a dialogue between reason and religion
Autorzy:: Borsiak, Maciej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/964994.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: secularization
religion
natural law
constitutional state
axiology of law
sekularyzacja
religia
prawo naturalne
państwo konstytucyjne
aksjologia prawa
Opis:: Praca przedstawia oraz komentuje dyskusję, która odbyła się między kardynałem Josephem Ratzingerem a filozofem Jürgenem Habermasem. Dotyczyła ona obecnej sekularyzacji oraz miejsca religii w liberalnym państwie konstytucyjnym. Stanowi ona przykład, jak prowadzić tego typu dyskurs w sposób mający na celu osiągniecie porozumienia i wskazujący na korzyści, jakie mogą od siebie czerpać obydwie „sfery”. Autor stara się wskazać źródła podobnej diagnozy, którą stawiają obydwaj myśliciele, a także wskazać, w jaki sposób wnioski płynące z dyskusji wpływają na postrzeganie roli prawa we współczesnym państwie.
The paper presents and comments on the discussions that took place between cardinal Joseph Ratzinger and philosopher Jürgen Habermas. It concerned the current secularization and a place of religion in a liberal constitutional state. This is an example of how this type of discourse can be carried out in a manner intended to reach an agreement and pointing to the benefits the two „spheres” can draw upon each other. The author attempts to identify a source of a similar diagnosis which is established by both thinkers as well as to indicate how conclusions of the discussions affect the perception of the role of law in the modern state.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2015, 75
0208-6069
2450-2782
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Paradoks wzmocnienia demokratycznego: kryminalizacja politycznego terroryzmu jako mechanizm dyskredytacji prawnej
Autorzy:: Couto de Brito, Alexis
Moraes, Jenifer
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/11856580.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uczelnia Łazarskiego. Oficyna Wydawnicza
Tematy:: terroryzm
demokracja
demokratyczne państwo prawa
zasady konstytucyjne
Opis:: Celem niniejszego artykułu jest skonfrontowanie brazylijskiego systemu prawnego z aktualnymi propozycjami poprawek w Ustawie o zwalczaniu terroryzmu, wynikającymi z aktualnej niestabilnej sytuacji politycznej w Brazylii, która osiągnęła punkt kulminacyjny podczas wydarzeń z 8 stycznia 2023 r., kiedy zwolennicy byłego prezydenta wtargnęli do budynków rządowych pod pretekstem zakwestionowania wyników wyborów. Założeniem artykułu jest zbadanie, czy te propozycje poprawek są zgodne z zasadami leżącymi u podstaw naszej demokracji konstytucyjnej i czy mogą sprzyjać rzeczywistemu wzmocnieniu demokracji.
Źródło:: Ius Novum; 2023, 17, 3; 35-51
1897-5577
Pojawia się w:: Ius Novum
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Sądownictwo konstytucyjne w częściach składowych państw federalnych (na wybranych przykładach)
Autorzy:: Czarny, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/525118.pdf
Data publikacji:: 2011-06-30
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: państwo federacyjne
sądownictwo konstytucyjne
Opis:: W artykule przedstawiono (w syntetycznej formie) sądownictwo konstytucyjne w częściach składowych (podmiotach) wybranych państw federalnych, a konkretnie w: Stanach Zjednoczonych Ameryki, Republice Federalnej Niemiec, Federacji Rosyjskiej oraz Konfederacji Szwajcarskiej. Rozważania dotyczą w szczególności jego genezy i rozwoju, omówiona jest także krótko organizacja i kompetencje trybunałów (sądów) konstytucyjnych, jak również wskazanie najważniejszych obszarów ich działalności oraz kierunków orzecznictwa. Podsumowaniem jest stwierdzenie, że istnienie sądownictwa konstytucyjnego na poziomie części składowych państw federalnych jest ważnym potwierdzeniem ich niezależność i istotną gwarancją normatywnego charakteru ich konstytucji. Podkreślono też, że jest to instytucja będąca w stadium rozwoju, a sądy konstytucyjne części składowych działają również w wielu innych niż omówione w artykule państwach federalnych.
This article presents in summary form the constitutional courts in units of selected federal states. Four examples are discussed in more detail: the United States of America, the Federal Republic of Germany, the Russian Federation and the Swiss Confederation. This article draws attention to the origin and development of constitutional adjudication in the federal units, then briefly discusses the organization and powers of constitutional courts, as well as identifies key areas of activity and grounds of the decisions/trends in the decisions. The article ends with the conclusion that the existence of constitutional judiciary at the level of the federal units is an important confirmation of their independence and a substantial guarantee of the normative character of their constitutions. Subnational constitutional courts operate too in many others federal countries.
Źródło:: Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2011, 2 (6); 43-64
2082-1212
Pojawia się w:: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Understanding the Reasons for Transition from Iranian Constitutional State to Authoritarian State: an Analysis in the Framework of Laclau and Mouffe’s Discourse Theory
Zrozumienie powodów przejścia z irańskiego państwa konstytucyjnego do państwa autorytycznego: analiza w ramach teorii dyskursu Laclau i Mouffe’a
Autorzy:: Eltiyami Nia, Reza
Rezaei, Reza
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2042399.pdf
Data publikacji:: 2021-12-29
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: nation-building
constitutional state
authoritarian state
discourse analysis
Laclau & Mouffe
budowanie narodu
państwo konstytucyjne
państwo autorytarne
analiza dyskursu
Opis:: Throughout the history, the formation of the constitutional state has been the first experience of the modern state in Iran. The change in power relations and the restriction of authoritarian power were among the most important issues of constitutional state. The current study aims at investigating the reasons for transition from Constitutional state to an authoritarian bureaucratic state by adopting Laclau and Mouffe’s framework to political discourse analysis. Research methodology is descriptive-analytical conducted by library–based data. The results showed that the constitutional revolution transformed the power structure and traditional state, but the constitutional revolution failed to create a new order. Despite legal provisions such as the formation of the parliamentary system and the constitution, the constitutional state was unable to exercise its legal power. The co-existence of traditional and reactionary components such as the Khānins, tribal leaders, tribal populations and owners in line with modern elements, intellectuals and the heterogeneity of the ruling political elites made the constitutional revolution incapable of producing profound politico-social changes. As a result, a number of internal and external factors such as financial crisis, tribal power, the imperialist treaty of 1907,disillusionment of political elites, the formation of centrifugal forces, insecurity and global chaos and development of neighboring countries, diversity of ideological in line with geopolitical points of view have been the most important factors in the transition to the authoritarian bureaucratic state of Pahlavi and the failure of the nation – building process and the collapse of politico-constitutional system in Iran.
Na przestrzeni dziejów tworzenie państwa konstytucyjnego było pierwszym doświadczeniem nowoczesnego państwa w Iranie. Zmiana stosunków władzy i ograniczenie władzy autorytarnej należało do najważniejszych kwestii państwa konstytucyjnego. Niniejsze badanie ma na celu zbadanie przyczyn przejścia od państwa konstytucyjnego do autorytarnego państwa biurokratycznego poprzez przyjęcie ram Laclau i Mouffe do analizy dyskursu politycznego. Metodologia badań jest opisowo-analityczna, przeprowadzona na podstawie danych bibliotecznych. Wyniki analizy pokazały, że rewolucja konstytucyjna przekształciła strukturę władzy i tradycyjne państwo, ale rewolucja konstytucyjna nie stworzyła nowego porządku. Pomimo przepisów prawnych, takich jak ukształtowanie parlamentu i konstytucja, państwo konstytucyjne nie było w stanie sprawować swojej władzy prawnej. Współistnienie tradycyjnych i reakcyjnych elementów, takich jak Chaninowie, przywódcy plemienni, populacje plemienne i właściciele zgodnie z elementami nowoczesnymi, intelektualiści i heterogeniczność rządzących elit politycznych, sprawiły, że rewolucja konstytucyjna nie była w stanie wywołać głębokich zmian polityczno-społecznych. W efekcie powstało szereg czynników wewnętrznych i zewnętrznych, takich jak kryzys finansowy, władza plemienna, traktat imperialistyczny z 1907 r., rozczarowanie elit politycznych, powstawanie sił odśrodkowych, niepewność i globalny chaos oraz rozwój krajów sąsiednich, różnorodność ideologiczna w zgodzie z geopolitycznym punktem widzenia były najważniejszymi czynnikami w przejściu do autorytarnego, biurokratycznego państwa Pahlawi oraz porażce procesu budowania narodu i upadku systemu polityczno-konstytucyjnego w Iranie.
Źródło:: Przegląd Strategiczny; 2021, 14; 347-363
2084-6991
Pojawia się w:: Przegląd Strategiczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Konstytucyjny wymiar ochrony praw mniejszości narodowych w Austrii
The Constitutional Dimension of the Protection of the Rights of National Minorities in Austria
Autorzy:: Godlewska, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2129858.pdf
Data publikacji:: 2022-10-31
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: Austria
minorities
constitutional law
state
individual
mniejszości
prawo konstytucyjne
państwo
jednostka
Opis:: The article indicates such research problems as the features of the Austrian constitutional order, the history of Austrian constitutionalism and the main legal acts of a constitutional nature. The aim of the analysis was to determine: a) what is the level of protection of national minorities in Austria, resulting from the constitutional order?, b) can we speak of continuity of protection?, and c) what is the balance between legal regulations and practice? The article indicates that the level of protection of national minorities in Austria resulting from the constitutional order should be assessed as high. The minority status has been defined in a number of constitutional legal acts. We are dealing with the continuity of legal protection, and any problems do not concern strictly the law itself, but its practical application.
W artykule wskazano na takie problemy badawcze, jak cechy porządku konstytucyjnego Austrii, historia konstytucjonalizmu austriackiego oraz główne akty prawne o charakterze konstytucyjnym. Celem analizy było określenie: a) jaki jest poziom ochrony mniejszości narodowych w Austrii, wynikający z porządku konstytucyjnego?, b) czy można mówić o ciągłości ochrony? oraz c) jaki jest bilans starcia regulacji prawnych z praktyką, a zatem czy można zdiagnozować jakieś problemy w tej materii? W artykule wskazano, że wynikający z porządku konstytucyjnego poziom ochrony mniejszości narodowych w Austrii ocenić należy jako wysoki. Status mniejszości określony został w szeregu aktów prawnych mających rangę konstytucyjną. Mamy do czynienia z ciągłością ochrony prawnej, zaś ewentualne problemy nie dotyczą stricte samego prawa lecz jego praktycznego zastosowania.
Źródło:: Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 5(69); 203-213
2082-1212
Pojawia się w:: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Prawa człowieka w konstytucjach wybranych państw europejskich
Human rights in the constitutions of selected European countries
Autorzy:: Janusz, Grzegorz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1929670.pdf
Data publikacji:: 2021-08-31
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: konstytucyjne prawa jednostek
państwo
konstytucja
prawa obywatelskie
prawa człowieka
The constitutional rights of individuals
state
constitution
civil rights
human rights
Opis:: Prawa człowieka stanowią dzisiaj istotną część regulacji konstytucyjnych w państwach europejskich. Pierwszą powszechną regulacją, opartą na zasadzie praw przysługującej każdemu obywatelowi, była francuska Deklaracja praw człowieka i obywatela z 26 sierpnia 1789 r. Przeanalizowane konstytucje Francji, Belgii, Szwajcarii, Niemiec, Austrii, Łotwy, Czech, Słowacji oraz Polski wskazują na rozwój praw jednostek poprzez poszerzanie praw jednostek od praw przysługujących obywatelom na rzecz praw przysługujących każdej osobie przebywającej na obszarze danego państwa. Oczywiście zachowane zostały także te prawa, które ze swej istoty przysługują wyłącznie obywatelom, jak np. prawa wyborcze. Współczesny katalog praw i wolności jednostek jest szeroki i rozbudowywany np. o prawo do skargi konstytucyjnej, czy prawo do czystego środowiska. Standardy praw człowieka są obecnie powszechnie uznawane, aczkolwiek nie zawsze przestrzegane. Wynika to zarówno z praktyki polityczno-prawnej, w której przestrzeń praw jednostek ulega stałemu zawężeniu m.in. z powodu zmian ideologiczno-politycznych w poszczególnych państwach, jak i wymuszanych rozwojem cywilizacyjnym i technologicznym.
Nowadays human rights are an essential part of constitutional regulations in the European countries. The very first universal regulation based on the rights of every citizen, was The Declaration of the Rights of Man and of the Citizen set in 1789. Analysed constitutions of France, Belgium, Switzerland, Germany, Austria, Latvia, Bohemia, Slovakia and Poland point to the developments of rights of individuals through expanding these rights from the rights of the citizens to the rights of every person on the territory of a particular country. Obviously, the rights concerning exclusively the citizens of a particular country, like for example the right to vote, have still been maintained. A modern catalogue of rights and freedoms of individuals is abundant and expanded by, for example, the right to the constitutional complaint or the right to a clear environment. Nowadays the human rights standards are widely recognised though not always respected. This results from the legal and political practise, in which the scope of the rights of individuals is still being narrowed. One of the reasons are ideological and political changes in particular countries, which are being enforced with the development of civilisation and technology.
Źródło:: Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 4 (62); 359-374
2082-1212
Pojawia się w:: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Zasada świeckości państwa w Konstytucji i orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego Republiki Włoskiej
The principle of the secular nature of the state in the Constitution and the case-law of the Constitutional Court of Italy
Autorzy:: Lewandowski, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/941087.pdf
Data publikacji:: 2016-08-31
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: zasada świeckości
Konstytucja
wolność religijna
orzecznictwo konstytucyjne
relacje państwo – kościół
the principle of the secular nature Constitution
religious freedom
constitutional case – law
relations between state and church
Opis:: Artykuł prezentuje konstytucyjną zasadę świeckości państwa w świetle wybranych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego Republiki Włoskiej. Chociaż Konstytucja nie określa bezpośrednio tejże zasady, to jednak jej treść wynika z orzecznictwa oraz doktryny prawa konstytucyjnego. Pomimo wytyczenia zakresu zagadnienia, w ostatnich dziesięcioleciach podlega ono ustawicznej transformacji ze względu na zmieniające się uwarunkowania ustrojowo-polityczne państwa włoskiego. Włoski model świeckości wytycza system prawny państwa i organów administracji publicznej oraz gwarantuje równość i wolność konstytucyjną tudzież przyjmuje przychylną postawę w ramach problematyki wyznaniowej. Nie bez znaczenia pozostają konflikty interesów wynikające z zastosowania świeckości państwa, które prowadzą niejednokrotnie do ożywionych debat oraz zachwiania względnej równowagi społeczno-politycznej.
The article presents the constitutional principle of the secular nature of the state in the light of selected decisions issued by the Constitutional Court of Italy. Although the Constitution does not specify the said principle, its contents follow from the constitutional law decisions and doctrine. Despite the scope of the issue having been determined over the past few decades, it is continually subject to incessant transformation due to the ever-changing political conditions of the Italian state. The Italian model of secularism designates the legal system of the state and public administration institutions. It also guarantees constitutional equality and freedom and adopts a favourable attitude as far as religious issues are concerned. Also of significance here are conflicts of interests arising from the secular nature of the state. They are often the cause of heated debates and lead to undermining the social and political equilibrium.
Źródło:: Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2016, 4 (32); 53-68
2082-1212
Pojawia się w:: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Model relacji między państwem a związkami wyznaniowymi na Ukrainie – aspekt prawny
Model of relations between the state and religious organizations in Ukraine – legal aspect
Autorzy:: Milkowski, Kacper
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1920362.pdf
Data publikacji:: 2021-02-28
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: państwo
kościół
prawo konstytucyjne
konstytucja
Ukraina
prawo
wyznaniowe
state
church
constitutional law
constitution
Ukraine
denominational law
Opis:: Celem publikacji jest dokonanie charakterystyki modelu relacji między państwem a związkami wyznaniowymi na Ukrainie. Po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w 1991 r. konieczne było uregulowanie zagadnień związanych z funkcjonowaniem związków wyznaniowych zgodnie ze standardami demokratycznymi. Model rozdziału państwa od związków wyznaniowych, jaki został przyjęty w Konstytucji Ukrainy, stanowi uwieńczenie przemian ustrojowych. Co więcej, w Konstytucji Ukrainy przewidziane zostały gwarancje wolności sumienia i wyznania, oparte na standardach międzynarodowych wynikających z Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r. oraz Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1950 r. Zgodnie z artykułem 35 Konstytucji Ukrainy każdy ma prawo do wolności światopoglądowej oraz wyboru religii. Prawo to obejmuje: wolność wyznawania jakiejkolwiek religii lub nie wyznawania żadnej, swobodne uprawianie w sposób indywidualny lub zbiorowy kultów religijnych i praktykowanie obrzędów rytualnych czy prowadzenie działalności religijnej. Korzystanie z tego prawa może być ograniczone przez ustawę wyłącznie gdy przemawia za tym interes ochrony porządku publicznego, zdrowia i moralności ludności lub ochrony praw i wolności innych osób. Należy zauważyć, że przedmiotowe prawo koreluje z przepisami konstytucyjnymi dotyczącymi „różnorodności ideologicznej” życia społecznego na Ukrainie, gdzie państwo nie może uznać żadnej ideologii za obowiązkową – art. 15 Konstytucji. Jednakże istnieje tradycyjnie znaczący wpływ instytucji religijnych na stosunki społeczne, wydarzenia polityczne, co tłumaczy się historycznym znaczeniem związków wyznaniowych w życiu ludów słowiańskich i specyfiką mentalności narodowej, której głównym składnikiem jest duchowość religijna. Autor w przedmiotowej publikacji dokonuje analizy systemu prawnego. W artykule omawiane są także wybrane problemy związane z praktycznym stosowaniem przepisów prawnych.
The purpose of the publication is to characterize the model of relations between the state and religious organizations in Ukraine. After Ukraine gained independence in 1991, it was necessary to regulate issues related to the functioning of religious organizations in accordance with democratic standards. The model of separation adopted in the Constitution of Ukraine is the culmination of political changes. However, the Constitution of Ukraine provides for guarantees of freedom of conscience and religion, based on international standards arising from the International Covenant on Civil and Political Rights of 1966 and the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms of 1950. Pursuant to Article 35 of the Constitution of Ukraine, everyone has the right to ideological freedom and to choose a religion. This right includes: freedom to profess any religion or not profess religion, freely cultivate religious or ritual cults individually or collectively, and conduct religious activities. This right may be restricted only if it is in the interest of protecting public order, health and morality of the population, or protecting the rights and freedoms of others. It should be noted that the law in question correlates with the constitutional provisions regarding the “ideological diversity” of social life in Ukraine, where the state cannot make any ideology compulsory – Art. 15 of the Constitution. Nevertheless, there is traditionally a significant influence of religious institutions on social relations, political events, which is explained by the historical significance of churches and religious organizations in the life of Slavic peoples and the specificity of the national mentality, the main component of which is religious spirituality. The author in this publication analyzes the legal system. The article also discusses selected problems related to the practical application of legal provisions.
Źródło:: Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 1 (59); 225-247
2082-1212
Pojawia się w:: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Rozproszona kontrola konstytucyjności w polskim porządku prawnym = Distributed control of constitutionality in the Polish legal order
Autorzy:: Muszyński, Sergiusz.
Powiązania:: Wojskowy Przegląd Prawniczy 2019, nr 2, s. 36-49
Data publikacji:: 2019
Tematy:: Naczelny Sąd Administracyjny (NSA)
Trybunał Konstytucyjny (Polska)
Sąd Najwyższy (Polska)
Konstytucja Polski (1997)
Państwo prawne
Prawo konstytucyjne
Konstytucjonalizm (ustrój)
Konstytucyjność prawa
Legalność
Pytanie prawne
Artykuł z czasopisma naukowego
Artykuł z czasopisma prawniczego
Dostawca treści:: Bibliografia CBW

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: The constitutional principles of the state’s political system as determining the foundations of electoral law
Konstytucyjne zasady ustroju państwa determinujące podstawy prawa wyborczego
Autorzy:: Stępień-Załucka, Beata
Uliasz, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38697123.pdf
Data publikacji:: 2024-07-17
Wydawca:: Uniwersytet Opolski
Tematy:: constitutional principles
democratic legal state
sovereignty of the people
principle of representation
political pluralism
elections
electoral law
zasady konstytucyjne
demokratyczne państwo prawne
suwerenność narodu
zasada przedstawicielstwa
pluralizm polityczny
wybory
prawo wyborcze
Opis:: The political systems of democratic states are based on specific assumptions contained in the highest legal acts. In Poland, the role of such a supreme legal act is fulfilled by the Constitution of the Republic of Poland, the assumptions being constitutional principles. Their uniform definition has been worked out neither by the legal system nor by the doctrine. Hence, they are sometimes defined differently in science. While for some they are “the legislator’s statements of fundamental importance to the functioning of the constitutional system of the state,” for others they are instruments of law which certain norms are derived from, thus influencing the shaping of the principles of the political system or administration of justice regardless of whether they are of primary or secondary nature. B. Banaszak emphasises that within individual constitutional norms it is possible to indicate principles of particular importance to the state. And what is more, the indication of a particular principle at the beginning of the Constitution or in a part of it has consequences regarding its further provisions. W.J. Wołpiuk, in turn, maintains that in a descriptive sense, principles are a certain pattern for research purposes. A. Kallas, on the other hand, defines constitutional principles as principles fundamental to the nature of the state. These principles take the form of separate (individual) provisions, included in the body of Chapter I of the Constitution, but are often also constructed on the basis of a number of its provisions (e.g. the principle of parliamentary system of the government). Worth noting at this point, however, is a certain regularity that in the constitutions of the former communist states of Central and Eastern Europe, they are as a rule quite extensive and have a broad spectrum of impact on the entire legal system. This spectrum is particularly relevant in electoral law. The present article will therefore examine this spectrum. It will show the impact of constitutional principles such as the principle of a republican state, the principle of sovereignty of the Nation, the principle of representation, the principle of political pluralism and the openness of the financing of political parties on the basic premises of the electoral law in terms of its subject matter and substantiveness. The key thesis to be proven is that the constitutional principles indicated above find their direct application and development in the provisions of the electoral law. Accordingly, their consequence is, inter alia, the principle of the tenure of office of individual, representative organs of the state, including the most important ones of the Sejm and the Senate, which in its essence constitutes a kind of verification of actions for the existing representatives. In turn, the principle of universality of elections, which is a direct determinant of the principle of sovereignty and representation, on the one hand – admits all eligible citizens to the electoral act, in accordance with the idea of the Constitution of the Republic of Poland, but on the other hand – eliminates incapacitated persons from this act. Further, among the electoral principles of constitutional consequence, it is necessary to point out equality granting each voter one vote, the value of which is one. Finally, the principle of the secrecy of the ballot will not be overlooked, constituting a kind of security for all those taking part in the electoral act that they will not suffer negative consequences as a result of their vote. However, it is important to show and remind that the above principles of the electoral law are closely interconnected, not only within the electoral law itself, but within the entire legal system. This is because nowadays, in scientific political discourse and in practice, the fundamental importance of primary constitutional values, including precisely coherence of the legal system, is overlooked (another value that is just as often displaced is its stability). Hence, demonstrating this coherence of the legal system and emphasising its importance in times of political and legal change is particularly justified. The basic research methods used in the paper will be dogmatic-legal and theoretical-legal methods.
Ustroje państw demokratycznych opierają się na swoistych założeniach zawartych w najwyższych aktach prawnych. W Polsce rolę najwyższego aktu prawnego pełni Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, a owe założenia to zasady ustrojowe. Ich jednolita definicja nie została wypracowana ani przez system prawa, ani też przez doktrynę. Stąd w nauce bywają różnie określane. Podczas gdy dla jednych są to „wypowiedzi ustrojodawcy o fundamentalnym znaczeniu dla funkcjonowania konstytucyjnego ustroju państwa”, dla innych to instrumenty prawa, z których wynikają określone normy i przez to wpływają na ukształtowanie zasad ustroju politycznego lub wymiaru sprawiedliwości niezależnie od tego, czy mają charakter podstawowy, czy wtórny. B. Banaszak podkreśla, że w obrębie poszczególnych norm konstytucyjnych można wskazać zasady o szczególnie doniosłym znaczeniu dla państwa. Co więcej, wskazanie na określoną zasadę na początku konstytucji bądź w jej części wywiera konsekwencje na dalsze jej postanowienia. W.J. Wołpiuk z kolei pisze, że w znaczeniu opisowym zasady to pewien wzorzec dla celów badawczych. Natomiast A. Kallas określa zasady ustrojowe mianem zasad fundamentalnych dla charakteru państwa. Zasady te przybierają postać odrębnych (indywidualnych) przepisów, zamieszczonych w treści rozdziału I konstytucji, ale często są też konstruowane na podstawie szeregu jej przepisów (np. zasada parlamentarnego systemu rządów). Już jednak w tym miejscu warta zauważenia jest pewna prawidłowość, że w konstytucjach byłych państw komunistycznych Europy Środkowej i Wschodniej są one z reguły dość obszerne i mają szerokie spektrum oddziaływania na cały system prawa. To spektrum jest szczególnie istotnie w prawie wyborczym. Toteż jego zbadaniu zostanie poświęcony niniejszy artykuł. Zostanie w nim bowiem ukazane oddziaływanie konstytucyjnych zasad ustroju, takich jak: zasada państwa republikańskiego, zasada suwerenności Narodu, zasada przedstawicielstwa, zasada pluralizmu politycznego i jawności finansowania partii politycznych na podstawowe założenia prawa wyborczego w ujęciu przedmiotowym i podmiotowym. Przy czym kluczową tezą, która będzie podlegała udowodnieniu, jest stwierdzenie, że wskazane powyżej zasady konstytucyjne znajdują swoje bezpośrednie zastosowanie oraz rozwinięcie w przepisach prawa wyborczego. Odpowiednio ich konsekwencją jest między innymi obowiązująca w Polsce zasada kadencyjności poszczególnych przedstawicielskich organów państwa, w tym także tych najważniejszych Sejmu i Senatu, która w swej istocie stanowi swoistą weryfikację działań dla dotychczasowych reprezentantów. Z kolei zasada powszechności wyborów, będąca bezpośrednim wyznacznikiem zasady suwerenności i przedstawicielstwa, z jednej strony zgodnie z ideą Konstytucji RP dopuszcza wszystkich uprawnionych obywateli do aktu wyborczego, z drugiej strony jednak eliminuje z tego aktu osoby ubezwłasnowolnione. W dalszej kolejności wśród zasad wyborczych będących konstytucyjną konsekwencją trzeba wskazać na równość przyznającą każdemu wyborcy jeden głos, którego wartość wynosi jeden. Finalnie nie zostanie pominięta zasada tajności głosowania stanowiąca swoiste zabezpieczenie dla wszystkich biorących udział w akcie wyborczym, że nie poniosą negatywnych konsekwencji w związku z oddanym głosem. Istotne jednak pozostaje wykazanie i przypomnienie, że powyższe zasady prawa wyborczego są ze sobą ściśle spojone, nie tylko w obrębie prawa wyborczego, ale w obrębie całego systemu prawa. Współcześnie bowiem w dyskursie naukowym, politycznym oraz praktyce pomija się podstawowe znaczenie pierwotnych wartości konstytucyjnych, w tym właśnie spójności systemu prawa (inną, równie często wypieraną, jest jego stabilność). Stąd wykazywanie owej spójności systemu prawa i podkreślanie jej znaczenia w czasach zmian politycznych i prawnych jest szczególnie uzasadnione. Podstawowymi metodami badawczymi wykorzystanymi w pracy będzie metoda dogmatyczno-prawna i teoretyczno-prawna.
Źródło:: Opolskie Studia Administracyjno-Prawne; 2024, 22, 1; 71-86
2658-1922
Pojawia się w:: Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Czy istnieją polskie tradycje państwa prawa? Prolegomena do badań
Are there Polish Traditions of the Rule of Law? Prolegomena for Research
Autorzy:: Wiszowaty, Marcin M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1927212.pdf
Data publikacji:: 2021-06-30
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: państwo prawne
państwo prawa
tradycje konstytucyjne
historia państwa i prawa
Rule of Law
Rechtsstaat
Polish constitutional history
Constitutional tradition and continuity
Opis:: Tekst stanowi podsumowanie seminarium naukowego poświęconego problemowi polskiego dorobku dotyczącego koncepcji państwa prawnego oraz wstęp do pogłębionych badań na ten temat. Wstępna odpowiedź na pytanie badawcze czy istnieje polski dorobek w opisanej dziedzinie jest pozytywna. Jest to dorobek wielowiekowy i stosunkowo bogaty. Odpowiedź na pytanie o istnienie polskiej tradycji państwa prawnego, rozumianej jako ciągłość – jest negatywna. Pomimo podejmowania coraz liczniejszych (i do pewnego stopnia zrozumiałych) prób dowodzenia tej ciągłości i istnienia przynajmniej częściowej kontynuacji ustrojowej pomiędzy I, II i III Rzecząpospolitą, ciągłość ta jest jedynie iluzoryczna i w rzeczywistości została kilkukrotnie zerwana. O krótkotrwałej ciągłości można mówić jedynie w ramach kolejnych epok w historii Polski.
The paper is a summary of a scientific seminar devoted to the problem of the Polish acquis concerning the concept of the Rule of Law and an introduction to in-depth research on this subject. The initial answer to the research question whether there is Polish achievements in the described field is positive. It is a centuries-old and relatively rich achievement. The answer to the question about the existence of the Polish tradition of the Rule of law, understood as continuity, is negative. Despite making more and more (partially understandable) attempts to prove this continuity and the existence of at least a partial continuation of the political system between the so called First, Second and Third Polish Republics, this continuity is only illusory and in fact has been broken several times. One can speak of a short-term continuity only within successive epochs in Polish history.
Źródło:: Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 3 (61); 31-46
2082-1212
Pojawia się w:: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Konstytucyjne prawo jednostki do ochrony wolności i praw człowieka a kształtowanie bezpieczeństwa indywidualnego - interdyscyplinarne ujęcie problemu
Constitutional right of an individual to the protection of freedom and human rights and shaping individual safety – interdisciplinary approach to the problem
Autorzy:: Wojakowska, Monika
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1929032.pdf
Data publikacji:: 2021-10-31
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: prawo konstytucyjne
państwo
administracja publiczna
bezpieczeństwo indywidualne
prawa człowieka
constitutional right
state
public administration
individual security
human rights
Opis:: Zobowiązania państwa wobec człowieka i obywatela ujęto w Konstytucji RP, te dotyczące bezpieczeństwa w art. 5. Jednak zabrakło w tym dokumencie jednoznacznego określenia istoty tego pojęcia. Celem artykułu jest ukazanie potrzeby umieszczenia go w ustawie podstawowej. Analiza aktów prawnych, literatury w zakresie nauk o bezpieczeństwie, państwie i nauk prawnych oraz wyniki badań własnych pokazują, że społeczeństwo potrzebuje jednoznacznego zdefiniowania pojęć. Oczywiście podkreślono, że doprecyzowanie definicji bezpieczeństwa w Konstytucji RP nie jest prostym wyzwaniem, gdyż nie da się jej ująć w kategoriach bezwzględnych. Jednakże można podjąć próbę analizy w zakresie podmiotowego i przedmiotowego ujęcia problemu. Wykazano potrzebę spojrzenia na bezpieczeństwo indywidualne przez pryzmat rozwoju i wykorzystywania szans jednostki w świetle dobra wspólnego chronionego prawem.
The obligations of the state towards people and citizens are included in the Constitution of the Republic of Poland, those concerning security in Art. 5. However, this document does not clearly define the essence of this concept. The aim of the article is to show the need to include it in the basic law. The analysis of legal acts, literature in the field of security, state and law, and own research shows that society needs an unambiguous definition of terms. Of course, it was emphasized that the clarification of the definition of security in the Polish Constitution is not a simple challenge, as it cannot be formulated in absolute terms. However, an attempt can be made to analyze the subjective and objective approach to the problem. The need to look at individual security through the prism of development and the use of individual opportunities in the light of the common good protected by law has been demonstrated.
Źródło:: Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 5 (63); 459-469
2082-1212
Pojawia się w:: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki