- Tytuł:
-
Urzędnicy wyborczy. Kilka refleksji o nowej instytucji polskiego prawa wyborczego
Electoral Officials. Some Reflections on the New Institution Included in the Polish Election Law - Autorzy:
- Skotnicki, Krzysztof
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2035899.pdf
- Data publikacji:
- 2021
- Wydawca:
- Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
- Tematy:
-
prawo wyborcze
organizacja wyborów
urzędnicy wyborczy
wybory
election law
organization of elections
electoral official
election - Opis:
-
Nowelizacja Kodeksu wyborczego w 2018 r. ustanowiła w Polsce instytucję urzędników wyborczych, którzy zastąpili istniejącą od 1998 r. instytucję pełnomocników do spraw wyborów – urzędników wyborczych. Jedną z podstawowych różnic jest to, że obecnie urzędnicy wyborczy nie mogą pracować w urzędzie gminy odpowiadającym za przygotowanie i przeprowadzenie wyborów na obszarze ich funkcjonowania. Celem tego rozwiązania było odizolowanie administracji samorządowej od organizacji procesu wyborczego. W artykule dokonana jest krytyczna analiza instytucji urzędników wyborczych. Przedmiotem rozważań jest zarówno regulacja prawna, jak i wnioski wynikające z badania tej instytucji przeprowadzonego przez Fundację im. Stefana Batorego po zakończeniu wyborów samorządowych w 2018 r., kiedy urzędnicy wyborczy po raz pierwszy wykonywali swoje ustawowe zadania. Rozważania prowadzą do konkluzji, że ustanowienie instytucji urzędników wyborczych nie było należycie przemyślane i odbyło się bez stosownych konsultacji. Przepisy Kodeksu wyborczego często nie są jasne, nie zostały też należycie doprecyzowane w uchwałach Państwowej Komisji Wyborczej. Zasadne jest powoływanie urzędników wyborczych na sześcioletnią kadencję przez Szefa Krajowego Biura Wyborczego. Zaskakuje natomiast, że urzędnicy wyborczy mogą kandydować podczas wyborów w okręgu, który nie wchodzi w skład jego obszaru działania, jak i prowadzić agitację wyborczą, z wyjątkiem agitacji na rzecz własnej kandydatury, podczas gdy powinni być zachowywać podczas wyborów całkowitą bezstronność. Niejasny status urzędników wyborczych i zasad wynagradzania ich pracy sprawił, że od samego początku brakowało chętnych do pełnienia tej funkcji, zaś ich pierwotnie zakładaną liczbę trzeba było zmniejszyć o połowę i obecnie wynosi ona 2600. Trzeba też ponownie rozważyć ich liczbę w poszczególnych gminach. Bardzo poważną wadą przyjętej regulacji jest jednak przede wszystkim brak wyraźnego podziału zadań pomiędzy urzędników wyborczych a gminy. Wszystko to sprawia, że instytucja urzędników wyborczych oceniana jest negatywnie. Wskazuje się, że w praktyce byli też oni słabo przygotowani do wykonywania powierzonych im zadań. Brakowało im zarówno wiedzy teoretycznej, jak i znajomości lokalnych warunków. Stąd też często zamiast pomagać, tylko utrudniali pracę urzędników w gminach. Postulat likwidacji tej instytucji nie jest jednak trafny. Należy powrócić do poprzedniego rozwiązania, kiedy urzędnikiem wyborczym w gminie był pracownik urzędu gminy w tej podstawowej jednostce samorządu terytorialnego. W gminach z dużą liczbą mieszkańców może być ich nawet więcej. Niezbędne jest jednak wzmocnienie statusu urzędnika wyborczego, dlatego konieczne jest wyraźne określenie jego relacji w wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta), jak i umocnienie pozycji i przyznanie uprawnień władczych w zakresie zadań wyborczych i referendalnych w stosunku do innych urzędników gminy. Konieczne jest powoływanie ich na określoną w latach kadencję, a także przyznanie stałego miesięcznego wynagrodzenia podwyższanego w okresie przygotowywania i przeprowadzania wyborów bądź referendum. Tylko w ten sposób powstanie Korpus Urzędników Wyborczych jako profesjonalnych urzędników gminy zajmujących się organizacją i przeprowadzaniem wyborów i referendów.
The 2018 amendment of the Polish Electoral Code established the institution of electoral officials, who replaced the institution of electoral plenipotentiaries, existing since 1998. One of the main differences between the two institutions is that electoral officials may not work at commune offices in charge of preparing and holding election in the area of their jurisdiction. The aim of the adopted solution was to isolate local government administration from the election process. The article offers a critical analysis of the institution of electoral officials. The subject matter of the discussion is both the legal regulation and the conclusions drawn from the examination of the institution in question, conducted by the Stefan Batory Foundation after the end of the 2018 local government elections, when the electoral officials fulfilled their statutory duty for the first time. The discussion leads to the conclusion that the establishment of the institution of electoral officials was not well thought out, and actually took place without appropriate consultation. The provisions of the Electoral Code are often vague. They have not been clarified to a sufficient extent in the resolutions adopted by the National Electoral Commission either. It is reasonable to have electoral officials appointed for a six-year term of office by the Head of the National Electoral Office. What is surprising, however, is that electoral officials may run for an office during elections taking place in a constituency outside of their area of activity as well as engage in election cam paigns – except for their own campaigns – while they should remain completely impartial during the election. The vague status of electoral officials and of the principles of their remuneration made it very difficult to attract individuals willing to perform this function. The headcount originally assumed had to be reduced by half; now it is 2,600. It is also necessary to reconsider the number of electoral officials assigned to individual communes. A major flaw of the adopted regulation is the lack of a clear division of duties and responsibilities between electoral official and communes. All this casts a bad light on the institution of electoral officials. It is argued that they were poorly prepared to perform the duties they were entrusted with. They also lacked the necessary theoretical knowledge and were not familiar with local conditions and constraints. Therefore, instead of helping, they made the work of commune officials only harder. But the call for dissolving the institution altogether is not legitimate. It is necessary to return to the previous solution, where the electoral officials in a commune were the officials working at commune offices, regular employees of these basic local government units. In communes with larger populations, there may be even more such officials. It is essential to reinforce the status of electoral officials, which is why it is important to clearly definthe nature of their relationships with the commune heads (town/city mayors) as well as to strengthen their position and grant them authority in the field of duties carried out as part of elections and referenda over other commune officials. It is also requisite to appoint them for terms of office of a particular number of years, and remunerate them in fixed monthly amounts – with the amounts increased in periods of preparing and holding elections or referenda. Only this way will it be possible to have a proper Electoral Official Service composed of professional commune officials specialising in organising and holding elections and referenda. - Źródło:
-
Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem; 2021, 13, 1; 80-97
2080-1084
2450-7938 - Pojawia się w:
- Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł