Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "orders in Poland" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-8 z 8
    Tytuł:
    Zakony i zgromadzenia zakonne męskie na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku z uwzględnieniem diecezji janowskiej, czyli podlaskiej
    Male Religious Orders in the Polish Lands at the Turn of the 20th Century. A Close-up on the Diocese of Janów (Podlasie)
    Autorzy:
    Pietrzykowski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31339836.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    zakony w Polsce
    kasaty
    reaktywowanie życia zakonnego
    diecezja janowska czyli podlaska
    religious orders in Poland
    religious order dissolution
    renovation of monastic life
    Diocese of Janów (Podlasie)
    Opis:
    This paper is an attempt to illustrate the massive destruction of male religious orders perpetuated by the Partitioners of Poland, and to show how monastic life was reactivated in the early 20th century. These issues are presented in the background of historical events taking place in the Diocese of Janów (that is the Diocese of Podlasie). This is because the history of this diocese serves as a good illustration of the processes in question. On the one hand, the Diocese of Podlasie experienced extremely difficult and painful history. On the other, it was home to the most significant modern Polish promoter of monastic life – the Blessed Father Honorat Koźmiński. On regaining independence by Poland, some monks moved back to their pre-Partition monasteries, which was possible thanks to considerable support on behalf of Bishop Henryk Przeździecki. However, most monks at that time represented newly formed religious orders. Some of them were created in the territories of Poland, others were “imported” to Poland from Western Europe through the region of Borderland Galicia. Male religious orders have always been central to the structure and religious life of the Catholic Church. Monastic life mirrored the patterns of religious life and spirituality, typical of the particular epoch, period and century. Monks-priests were in charge of Marian shrines, parishes, schools. Many were preachers, engaging in numerous missions and religious retreats.
    Źródło:
    Roczniki Historii Kościoła; 2012, 4; 85-100
    2080-8526
    Pojawia się w:
    Roczniki Historii Kościoła
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Działalność kinematograficzna i rekolekcyjna księdza Bronisława Szymańskiego
    Szymański’s pastoral activity in the field of retreats and cinematography
    Autorzy:
    Żurek, Waldemar Witold
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1023173.pdf
    Data publikacji:
    2015-06-26
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    zgromadzenie zakonne
    historia salezjan w Polsce
    film religijny
    dzialność pastoralna
    salezjanie
    religious orders
    the history of the Salesians in Poland
    religious films
    pastoral activity
    the Salesians
    Opis:
    Rev. Bronislaw Szymański, a Salesian priest,  following the indications of the Second Vatican Council, screened religious films in Polish parishes in the years 1965-1988. He was a complete amateur in that area. In the case of foreign films (Italian or English-speaking), it was necessary to translate the texts into Polish. Within 23 years, he presented 11 religious films in over 2.5 thousand projections, which were watched by nearly two million viewers. Those projections were performed mainly in parishes, monasteries and nunneries, seminaries, and for the communities of other faiths. Rev. Szymański was also an experienced and sought-after preacher. In the years 1959-2002 he conducted a 19 one-week retreats for the Salesians and 92 parish retreats for the faithful.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2015, 103; 307-365
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ekscerpty źródłowe do dziejów archidiecezji gnieźnieńskiej i diecezji poznańskiej w czasach nowożytnych
    Source excerpts to the history of the archdiocese of Gniezno and the diocese of Poznań in modern times
    Autorzy:
    R. Prokop, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1039647.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    historic chronology
    polonica in the archivio segreto vaticano
    archivio di stato di roma and biblioteca
    nazionale centrale di roma (excerpts)
    prosography of old polish church elites
    Catholic Church in Greater Poland in the 17th-18th centuries (church hierarchy religious orders) - sources
    Opis:
    It is already the author’s fourth publication in the excerpta series in which he makes available to Polish historians the abundant material on Polish affairs housed in the Vatican archives. The tradition of publications of this type has a long standing in Polish historical sciences. This time the author crossed the boundary of the Vatican and consulted two important Roman institutions: Archivio di Stato di Roma and Biblioteca Nazionale Centrale di Roma. The subject matter of this part of the excerpta refers to the territory of the historical Greater Poland and the representatives of the episcopate and religious orders active there. Each of the presented persons had to be connected to the history of the archdiocese of Gniezno or the diocese of Poznań in the times of Old Poland in their extensive historical borders.
    Źródło:
    Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski; 2015, 10; 113-160
    1731-0679
    Pojawia się w:
    Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Emigracja do świata klauzurowego – na podstawie relacji sióstr zakonnych
    Emigration to the enclosed world – based on the nuns’ accounts
    Autorzy:
    Zimnica-Kuzioła, Emila
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/952056.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    orders in Poland
    analysis of nuns’ accounts
    dynamics of the vocation
    zakony w polsce
    analiza świadectw sióstr zakonnych
    dynamika powołania
    Opis:
    Celem artykułu jest analiza relacji sióstr zakonnych na temat ich emigracji do świata klauzurowego. Spośród kilkudziesięciu wypowiedzi sióstr (reprezentujących różne polskie zgromadzenia zakonne) na temat ich wyboru drogi życiowej wybrałam najciekawsze i najobszerniejsze. Teksty (łącznie 20) zamieszczone na stronach internetowych zakonów poddałam analizie treści, nakierowanej na wyodrębnienie dominujących wątków tematycznych. Mają one ważny walor ko¬gnitywny, pokazują dynamikę powołania do życia konsekrowanego, które jest nie tylko aktem osobowym, ale i fenomenem społecznym; pozwalają też na wyodrębnienie czynników decydujących o zakonnej emigracji. Oprócz segmentacji wypowiedzi według klucza semantycznego, w podstawowym zakresie uwzględniłam też ich cechy językowe.
    The author’s aim is to analyze the nuns’ accounts on their spiritual and physical emigration to the enclosed world. Out of several dozen of sisters’ statements on their vocation, deriving from all sorts Polish religious congregations, the most engaging and extensive ones were chosen. The texts (altogether 20), placed on orders’ websites, were submitted to content analysis, aimed at isolating the dominant threads. They have an important cognitive value and present the dynamics of the vocation, which is not only a personal act, but also a social phenomenon; allow to distinguish factors that determine the choice of this unique way of life. Apart from the segmentation of the accounts according to the semantic key, in the basic scope also their linguistic features were taken into account.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica; 2015, 53; 71-91
    0208-600X
    2353-4850
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Miejsce nazw wartości w języku zakonnic (na przykładzie siedemnastowiecznych rozmyślań dla nowicjuszek
    The names of the values place in nuns’ language (based on seventeenth-century meditations for novices)
    Autorzy:
    Zmuda, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/475625.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    nazwy wartości
    wartościowanie
    język religijny
    język w zakonie
    język w dobie średniopolskiej
    the names of the values
    valuation
    religious language
    the language in religious orders
    the language in the medium-Poland era
    Opis:
    W artykule przeprowadzono analizę nazw wartości w rozmyślaniach zakonnych z XVII w. (Rozmy slania. Na początku Cwiczenia Nowicyatckiego. Zporządzone Roku Panskiego 1696 Miesiąca Maja dnia 26 Ad M.D.G.). Nazwy wartości organizują cały tekst zabytku i stanowią jego podstawowe pole leksykalno-semantyczne. Rozumienie niektórych nazw pokrywa się z językiem ogólnym, w wielu miejscach jednak możemy wskazać znaczne przesunięcia semantyczne (np. służba), a nawet przejście z kategorii wartości negatywnych do wartości pozytywnych (np. pokora). Przesunięcia te wynikają przede wszystkim z obrazu Boga i świata przyjętego przez zakonnice, który determinowany jest wiarą katolicką i dość radykalnym pojmowaniem wiary w zakonie. Bardzo częste w zabytku jest wartościowanie implikowane, realizowane przez odwoływanie się do biblijnych opozycji-metafor (np. duch — ciało). Artykuł prezentuje wyniki analiz, które są częścią szerszego projektu prac badawczych nad językiem zakonnic (zwłaszcza nad językiem modlitewników i medytacji pisanych przez siostry zakonne w dobie średniopolskiej).
    The article shows analysis of the names of the values in religious meditations from seventeenth century. The names of the values organize the entire analyzed text and constitute its basic lexical-semantic field. Understanding of certain names coincide with the general language, however in many places we can point out significant semantic shifts, and even move within the category from negative to positive values (eg. humility, service, test). These shifts are mainly due to the image of God and the world adopted by the nuns, which is determined by the Catholic faith and the peculiar perception of faith in the religious order. Very common is also an implied valuation, that is appealing to biblical opposition-metaphors (eg. the spirit — the body).
    Źródło:
    Socjolingwistyka; 2016, 30; 173-187
    0208-6808
    Pojawia się w:
    Socjolingwistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawo o stowarzyszeniach jako instrument nadzorowania działalności zgromadzeń zakonnych w latach 1949-1989
    Law on Associations as an instrument to supervise the activities of religious congregations in the years 1949-1989
    Autorzy:
    Ordon, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1043938.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-15
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    People's Republic of Poland
    Catholic Church
    religious orders
    the Law on Associations
    freedom of conscience and religion
    freedom of association
    associations in Poland
    anti-religious activities
    communist regime
    repression against religious orders
    Church-State relations
    religious organization
    religious freedom
    Law on Religion
    PRL
    Marxist-Leninist ideology
    ideologia marksistowsko-leninowska
    kościoły i związki wyznaniowe
    Polska Rzeczpospolita Ludowa
    Kościół Katolicki
    zakony
    Prawo o Stowarzyszeniach
    reżim komunistyczny
    ograniczenia wolności religijnej w PRL
    Polska Ludowa
    zgromadzenia zakonne w PRL
    relacje państwo-kościół
    komunizm
    Kościół w PRL
    Opis:
    W Polsce po II wojnie światowej, prowadzona wówczas przez władze komunistyczne polityka wyznaniowa miała swe źródło w założeniach systemu marksistowsko-leninowskiego, ateistycznego w swej istocie, a w konsekwencji tego, wrogiego kościołom i związkom wyznaniowym. Ponieważ w Polsce przeważającą większość społeczeństwa stanowili wierni Kościoła katolickiego, toteż właśnie przeciwko instytucjom tego Kościoła skierowany został niemal cały impet antyreligijnej kampanii ówczesnych władz. Jedną z metod walki było instrumentalne stosowanie przepisów prawa stanowionego. Artykuł ukazuje takie właśnie wykorzystywanie przepisów rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 27 października 1932 r. – Prawo o stowarzyszeniach. Wszystkie zgromadzenia zakonne zostały podporządkowane przepisom tego prawa po wejściu w życie dekretu z 5 sierpnia 1949 r. Środkiem represji wobec zgromadzeń zakonnych Kościoła katolickiego stały się wówczas przepisy dotyczące nie tylko legalizacji zrzeszeń, czy likwidacji już działających, ale nawet te określające sprawowanie nadzoru nad działalnością tych zalegalizowanych zrzeszeń. W niniejszym opracowaniu pokazane zostały przykłady instrumentalnego wykorzystywania przepisów Prawa o stowarzyszeniach do kontrolowania i utrudniania działalności zgromadzeniom zakonnym.
    In Poland, after World War II, religious policy, led then by the communist government, was rooted in the Marxist-Leninist system that was atheistic in nature and, as a consequence, hostile to churches and religious associations. In Poland, the vast majority of the population were Catholic, so almost full brunt of anti-religious campaign of the then authorities was directed against the institutions of the Catholic Church. One of the methods of fighting was instrumental application of the provisions of statutory law. The article describes such an application of the Regulation of the President of the Republic of Poland of 27 October 1932 - Law on Associations. All congregations had to comply with the provisions of this law after the entry into force of the Decree of 5 August 1949. Thus, the rules relating not only to legalization or liquidation of the associations already operating, but even those defining supervision over the activities of these legalized associations  have become the means of repression against religious congregations of the Catholic Church. In this paper, the author presented examples of the instrumental application of the provisions of the Law on Associations to monitor and obstruct the activities religious orders.
    Źródło:
    Studia z Prawa Wyznaniowego; 2016, 19; 237-261
    2081-8882
    2544-3003
    Pojawia się w:
    Studia z Prawa Wyznaniowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Źródła do kasaty klasztorów w 1864 roku w zasobie Archiwum Głównego Akt Dawnych
    Sources on the dissolution of monasteries in 1864 in the Central Archives of Historical Records
    Autorzy:
    Kośka, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1191458.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-30
    Wydawca:
    Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
    Tematy:
    kasata klasztorów 1864 r.
    Królestwo Polskie
    źródła archi-walne
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    klasztory
    zgromadzenia zakonne
    dissolution of monasteries in 1864
    Kingdom of Poland
    archival sources
    Central Archives of Historical Records
    monasteries
    religious orders
    Opis:
    Kasata klasztorów w Królestwie Polskim przeprowadzona na podstawie ukazu carskiego z 27 października (8 listopada) 1864 r. spowodowała zamknięcie 190 klasztorów. Wytworzona wówczas dokumentacja, związana z zapewnieniem dalszego bytu zakonników i zakonnic, zagospodarowaniem zabudowań i wyposażenia poklasztornego, księgozbiorów i innego przejętego majątku, po zakończeniu czynności trafiła do archiwów terenowych oraz stołecznych Archiwum Skarbowego i Archiwum Akt Dawnych. Ocalałe z II wojny światowej szczątki akt z archiwów warszawskich wraz z materiałami rewindykowanymi w latach 60. XX w. z ówczesnego Związku Radzieckiego znajdują się obecnie w Archiwum Głównym Akt Dawnych. Są przechowywane w zespołach: Centralne Władze Wyznaniowe Królestwa Polskiego, Komisja Województwa Kaliskiego – Rząd Gubernialny Warszawski, Komisja Województwa Mazowieckiego – Rząd Gubernialny Warszawski, Sekretariat Stanu Królestwa Polskiego, Komitet Urządzający w Królestwie Polskim, Zarząd Generał-Policmajstra w Królestwie Polskim, Namiestnik i Głównodowodzący Wojskiem w Królestwie Polskim, Zarządy naczelników Wojskowych w Królestwie Polskim i Zbiór Kartograficzny Archiwum Głównego Akt Dawnych.
    Dissolution of monasteries in Kingdom of Poland based on the imperial order of October 27 (November 8) 1864 resulted in the closure of 190 monasteries. The documentation created at that time, related to ensuring the continued existence of monks and nuns, the upkeep of buildings and equipment, book collections and other assets taken over, after completion of the activities, was transferred to the regional archives and the capital Treasury Archives and Archives of Historical Records. The files remaining from the Warsaw archives after World War II, together with materials recovered in the 1960’s from the Soviet Union, are now in the Central Archives of Historical Records. They are divided into following sections: Central Religious Authorities in the Kingdom of Poland, Commission of the Province of Kalisz and the Governement of the Warsaw Province, Commission of the Mazovian Province and the Governement of the Warsaw Province, Secretariat of State of the Kingdom of Poland, Organizing Committe in the Kingdom of Poland, Headquartes of Police Superintendent General in the Kingdom of Poland, Governor and Commander-in-chief of the Army in the Kingdom of Poland, Headquartes of War Commandes in the Kingdom of Poland, Carthographical Collection Central Archives of Historical Records.
    Źródło:
    Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2020, 133; 115-127
    0137-3218
    2720-0590
    Pojawia się w:
    Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A military order in an order state. Pomeranian Hospitallers and the Teutonic Knights, 1308–1370
    Zakon rycerski w państwie zakonu rycerskiego. Pomorscy joannici wobec Krzyżaków 1308–1370
    Autorzy:
    Smoliński, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28711791.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
    Tematy:
    Order of St John
    Teutonic Order
    relations between the Hospitallers and the Teutonic Knights in Pomerelia up to 1370
    relations between the two orders and Poland and Władysław Łokietek
    Schwarzburgs
    Hennenbergs
    Opis:
    W polskiej literaturze przedmiotu od lat funkcjonuje pogląd o niezbyt dobrych stosunkach panujących między zakonem krzyżackim w Prusach a joannitami na Pomorzu w latach 1308–1370. Głównego powodu wzajmnej niechęci obu zakonów dopatrywano się w konkurencji ekonomicznej. Po opanowaniu Pomorza Gdańskiego Krzyżacy mieli blokować rozwój gospodarczy dóbr joannickich na Pomorzu. Ze względu na to joannici mieli w końcu nie wytrzymać konkurencji gospodarczej z Krzyżakami i do 1370 r., poniekąd do tego zmuszeni, sprzedali swe dobra Krzyżakom. Zaprezentowanego powyżej poglądu polskich badaczy, w obliczu zachowanych źródeł, nie da się jednak utrzymać. W latach 1308–1309 Krzyżacy zajęli Gdańsk, a potem opanowali resztę byłego Księstwa Pomorskiego (Gdańskiego) ze szkodą dla Władysława Łokietka. Dużą rolę w tych wydarzeniach, oprócz Henryka von Plotzke, odegrali Günther i Sieghard von Schwarzburgowie. Pierwszy z ich był m.in. komturem grudziądzkim, a potem komturem ziemi chełmińskiej. Wziął udział w zajęciu Gdańska przez Krzyżaków i w późniejszych walkach zakonu niemieckiego z Polską. Sieghard sprawował w zakonie niemieckim wiele urzędów, m.in. mistrza krajowego pruskiego. Był też uznanym dyplomatą, często delegowanym przez Krzyżaków do rozmów ze stroną polską. Wedle niektórych źródeł Krzyżacy znaleźli się w Gdańsku po zaangażowaniu ich przez Władysława Łokietka do obrony grodu przed najazdem brandenburskim. Namówił ich do tego brat Łokietka, książę dobrzyński Siemowit – jednocześnie krewniak Günthera i Siegharda von Schwarzburgów. Po wydarzeniach z lat 1308/1309 polski książę musiał więc czuć się zdradzony nie tylko przez zakon niemiecki, ale też pośrednio przez wspomnianych Krzyżaków – braci Schwarzburgów. Nie oznaczało to jednak zerwania z nimi kontaktów. Wedle kroniki pruskiej autorstwa Wiganda z Marburga Władysław Łokietek pewną dozą sympatii darzył przynajmniej Siegharda von Schwarzburga. We wspomnianym okresie przedstawiciele spokrewnionych ze sobą niemieckich rodów von Schwarzburg i von Henneberg odgrywali dużą rolę w strukturze zakonu joannickiego. Albrecht von Schwarzburg był uznanym joannickim dyplomatą oraz zdolnym dowódcą wojskowym. Wsławił się operacjami wojskowymi w basenie Morza Śródziemnego. Jego siostrzeniec Berthold VI von Henneberg odznaczył się w dziejach polskiej prowincji zakonu joannickiego oraz joannitów z Czech, Moraw i Austrii, których został przeorem. Karierę zakończył na urzędzie przeora niemieckiego. Miał duży wpływ na sposób przejęcia dóbr przez joannitów po skasowanym oficjalnie w 1312 r. zakonie templariuszy. W polityce wewnętrznej i zagranicznej władców Rzeszy Schwarzburgowie i przede wszystkim Hennebergowie angażowali się w konflikcie na liniach: Wittelsbachowie – papiestwo – Luksemburgowie. Ze względu na politykę zagraniczną Władysława Łokietka wobec Marchii Brandenburskiej i zakonu krzyżackiego oba wspomniane wyżej rody niemieckie należały do przeciwni ków polskiego władcy. Stosunki między Władysławem Łokietkiem i joannitami nie układały się poprawnie z pewnością dlatego, że joannici pomorscy podlegali wówczas szpitalnikom z Meklemburgii i Brandenburgii. W interesującym nas okresie, a zwłaszcza po stopniowym przejęciu dóbr po skasowanych templariuszach, w grupie szpitalników z północnych Niemiec i Pomorza zaczął kształtować się pomysł utworzenia osobnego baliwatu joannickiego, który później określano jako brandenburski. Powodzenie tego pomysłu było uzależnione od stosunków szpitalników z władcami terytorialnymi Brandenburgii i Meklemburgii. Do przeciwników Władysława Łokietka można zaliczyć tak Askańczyków, jak i później Wittelsbachów. Od 1317 r. należy również odnotować pogorszenie się relacji Władysława Łokietka z joannitami polskimi. W konsekwencji powyższego splotu wydarzeń joannici pomorscy nie pozostali bierni wobec procesu uwolnienia Pomorza Gdańskiego spod polskiej władzy. Najprawdopodobniej już w pierwszej dekadzie XIV w. wzięli aktywny udział w walkach Krzyżaków z Polską. Wsławili się zwłaszcza wystąpieniami zbrojnymi przeciwko ludziom stronnika polskiego władcy, a więc biskupa kujawskiego Gerwarda z Ostrowa. Zostali za to ukarani i na mocy wyroku sądowego, który zapadł pod czas procesu między Polską a Krzyżakami w 1321 r. – odebrano joannitom dobra kujawskie i małopolskie. O wykonanie tego wyroku miał zadbać Władysław Łokietek. Próbując odzyskać utracone dobra, joannici w kolejnych latach dalej występowali przeciwko biskupom kujawskim. Tym razem robili to już na drodze sądowej. Usiłowania te nie zakończyły się dla nich szczęśliwie – na zawsze utracili dobra kujawskie (Zbląg i Niemojewko) oraz małopolskie (Zagość). W latach 30. i 40. XIV w. joannici na Pomorzu Wschodnim utrzymywali dość dobre relacje z Krzyżakami, w których uznawali swego feudalnego zwierzchnika. Dzięki temu udało im się zakończyć długo trwały spór sądowy z cystersami z Pelplina. Niewykluczone, że pewną rolę odegrało w tym orzeczenie wydane przez wielkiego mistrza krzyżackiego Luthera z Brunszwiku. Należy przypomnieć, że ród książąt brunszwickich, z których wywodził się Luther, zgodził się przekazać joannitom dobra po templariuszach w swych rodowych dobrach. Weszły one w skład formującego się Baliwatu Brandenburskiego. Jeden z rodzonych braci Luthera, Konrad, był też joannitą. W zachowanych źródłach widzimy, że w dobie procesu sądowego między joannitami pomorskimi (z Lubiszewa) i cystersami z Pelplina pojawił się przedstawiciel szpitalników wschodniopomorskich – Henning von Wartenberg, dawny templariusz z Chwarszczan. Po rozwiązaniu swego macierzystego zakonu wstąpił na służbę do joannitów. Jego działaniom joannici pomorscy zawdzięczali próbę przeprowadzenia reform gospodarczych, które głównie polegały na lokacjach dóbr zakonu joannickiego na prawie niemieckim. Krzyżacy tym działaniom nie przeszkadzali. Z zachowanych źródeł wynika, że niekiedy przeprowadzali z joannitami wschodniopomorskimi transakcje handlowe, które przynosiły korzyści obu stronom. Pozycja i znaczenie joannitów na Pomorzu Wschodnim zaczęły słabnąć w latach 60. XIII w. Nie wiązało się to jednak z niechęcią do nich Krzyżaków, lecz było wynikiem zaangażowania środków finansowych zakonu joannickiego w umocnienie obrony ich głównej siedziby – wyspy Rodos. Nałożył się na to spadek zainteresowania społeczeństw europejskich udzielaniem wsparcia joannitom. Przejawiało się to w sferze finansowej oraz w dopływie nowych członków do zakonu. Zjawiska te dotknęły mocno siedziby joannitów na Pomorzu Wschodnim. Wobec koncentracji dóbr joannickich z Baliwatu Brandenburskiego w Brandenburgii, Meklemburgii, Saksonii, Pomorzu Zachodnim i Nowej Marchii, siedziby joannitów wschodniopomorskich stały się dla zakonu peryferyjnymi. W latach 60. XIV w. rozpoczęła się więc wyprzedaż dóbr joannitów. Naturalnym kupcem byli oczywiście Krzyżacy sprawujący zwierzchnictwo feudalne nad Pomorzem Wschodnim i zapewne ofiarowujący największą możliwą sumę wykupu. Między 1366 r. a 1370 r. joannici sfinalizowali kompletną wyprzedaż swych włości wschodniopomorskich Krzyżakom. Zakon niemiecki zapłacił za nie ponad 10 tys. grzywien, co na ówczesne warunki było chyba dobrą ceną.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Średniowiecza; 2023, 26; 191-232
    2544-2562
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Średniowiecza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-8 z 8

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies