Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "oral culture" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-11 z 11
Tytuł:
Emblematyczne śpiewniki? O pograniczu między muzyką a obrazem w siedemnastowiecznych niderlandzkich zbiorach emblematów
Emblematic songbooks? A union of music and image in the 17th century Dutch emblem books
Autorzy:
Polkowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/636482.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Emblematic songbooks
Dutch emblem books
emblem genre
oral culture
Dutch Republic
Opis:
This article intends to trace the evolution of the Dutch songbooks and emblem books from the mid-16th century till the mid-17th century, with special emphasis on the period between 1600 and 1620, when a cross-over genre comprising both songs (or other lyrical genres) and emblems, made its appearance. If during the mid-to-late 16th century both the emblem genre and the songbook genre manifested itself within a separate, clearly distinct publishing tradition, then from the onset of the 17th century the northern Netherlands witnessed the emergence of a new type of publication: richly illustrated emblem books which contained songs and other types of lyrical poetry. In this article I first present a brief outline of the two genres (emblem books and vernacular songbooks), mentioning their main exponents, the functional features of the publications and the main aspects of their reception, until creation of a cross-over genre in Amsterdam around the year 1600. The innovative publishing concept of a dual songbook-emblem book pioneered by Amsterdam printers such as Dirck Pietersz Pers, was quickly adopted by other publishers, writers and editors. Books combining emblem imagery with songs became popular among young wealthy buyers among whom companionship went hand in hand with the enjoyment of various forms of oral literature. There were different functional approaches to the problem of combining emblemata with other genres, the most important of which are reviewed in this article. Some authors (e.g. Pieter Cornelisz Hooft) created a book comprising two symmetrical parts (emblems and songs or sonnets). Sometimes these parts were not symmetrical, but they nevertheless formed clearly distinct sections, for example in Roemer Visscher Sinnepoppen or Dirck Pietersz Pers Bellerophon. Other authors (e.g. Gerrit Hendrik van Breughel in Cupidos lusthof or Jan van der Veen in Zinne-beelden) placed the emblems at the beginning of each chapter of his book, where each of these chapters in itself comprised of a variety of lyrical genres, including songs. In this article the emblem genre is presented from the perspective of oral literature, pointing to the existence of a not yet entirely explored borderline area between emblems and song culture in the Northern Netherlands. Two examples of emblems from cross-over books of songs and emblemata analyzed in detail in this article are Gerrit Hendrik van Breughel emblem [18] from Cupidos lusthof (Den Pool,..), on standards of courtly behavior in the Commonwealth of Poland, and Jan van der Veen emblem [2] from Zinne-beelden (Trouwt vryicheyt aen vre…) which deals with questions of war and peace in relation to the identity of the Dutch Republic.
Źródło:
Terminus; 2012, 14, 25; 243-261
2084-3844
Pojawia się w:
Terminus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Peasant diary as a text of folklore?
Pamiętnik chłopski jako tekst folkloru?
Autorzy:
Wilczyńska, Elwira
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/18104639.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
peasant diaries
folklore
oral culture
written culture
pamiętniki chłopskie
folklor
kultura oralna
kultura piśmienna
Opis:
The article attempts to answer the question of the genological status of peasant diaries. These texts were certainly being written from the beginning of the nineteenth century, but it is not impossible that peasants recorded their reflections earlier as well. The genre flourished in the post-war years, when organisers of numerous competitions encouraged the villagers to write their autobiographies, and lasted essentially until the late 1970s. The source material makes it possible to study the transformations that the texts themselves underwent over the period of a century, as well as the way their authors perceived reality and their own place in it. Researchers of autobiographical records point to the formation of the beginnings of an individualistic attitude as a prerequisite for a person taking the trouble to record the events of their own life. Peasant diaries make it possible to trace the dynamics of changes in peasant consciousness: from a traditional society based on oral transmission to a (proto-)modern one, rooted in the culture of writing (print). The author poses the hypothesis that the origins of peasant diarism should be sought in oral folklore, as indicated by the formal similarity of the first records of this type to traditional folklore genres. Over time, however, diarism breaks away from its roots, turning into an expression of the authors’ individual traits and thus coming closer to literature.
Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie o status genologiczny pamiętników chłopskich. Teksty te powstawały z całą pewnością od początku XIX w. niewykluczone jednak, że chłopi notowali swoje refleksje także wcześniej. Rozkwit gatunku przypadł na lata powojenne, gdy mieszkańców wsi do spisywania autobiografii zachęcali organizatorzy licznych konkursów i trwał zasadniczo do końca lat 70. XX w. Materiał źródłowy pozwala zbadać przemiany, jakim podlegały na przestrzeni wieku same teksty, jak i sposób postrzegania rzeczywistości i swojego w niej miejsca przez ich autorów. Badacze zapisów autobiograficznych zwracają uwagę na konieczność uformowania się zalążków postawy indywidualistycznej jako warunku koniecznego dla podjęcia trudu spisywania własnego życia. Lektura pamiętników chłopskich umożliwia prześledzenie dynamiki zmian zachodzących w świadomości chłopów od społeczeństwa tradycyjnego, opartego na przekazie ustnym, do (proto)nowoczesnego, osadzonego w kulturze pisma (druku). Autorka stawia hipotezę, że korzeni pamiętnikarstwa chłopskiego należy szukać w folklorze ustnym, na co wskazuje formalne podobieństwo pierwszych tego rodzaju zapisów do tradycyjnych gatunków folkloru. Z czasem jednak pamiętnikarstwo odrywa się od swojego pierwotnego podłoża, stając się wyrazem ekspresji indywidualnych cech autorów i staje się tym samym bliższe literaturze.
Źródło:
Łódzkie Studia Etnograficzne; 2023, 62; 35-50
2450-5544
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Etnograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Selected Elements of Animated Nature Associated with the Birth of Jesus in the Bulgarian Oral Culture and Apocryphal Narratives
Autorzy:
Krzeszewska, Karolina
Gucio, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682112.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Nativity in folklore
etiological legend
fauna in oral culture
Holy Mother’s curse
cosmic silence
Opis:
The article attempts to extract textual and extratextual planes on which representatives of fauna made their mark in the folklore of the South Slavs, mainly Bulgarians; in their oral literature, rituals, and beliefs, juxtaposed with selected Apocrypha, primarily from the Protoevangelium of James, confronted with the Scripture. The analysed texts (legends, folk tales, ritual songs performed during Christmas) relate to the birth of Christ in Bethlehem and placing him in a manger – the events of Night of Bethlehem and the flight of the Holy Family to Egypt. The excerpted texts of fairy tales and legends marginalise the theme of the Divine Birth, focusing on the figure of the Mother of God and her actions: meeting with St. Tryphon, rejecting the child, receiving lessons on motherhood from the frog, escaping with the Child to Egypt. The birth of Jesus is used as an excuse to tell a story of an etiological character (theme cursing animal or plant), often based on ritual custom and referring to it, such as clipping vines. Just as in the case of fairy tales and legends, folk song uses the birth of Jesus to explain the genesis of some of the characteristics and phenomena of nature. Presentation of animals in ritual songs occasionally refers to the economic sphere (the shepherds slept, and their flock wandered away), while wild animals are the object of punishment or reward. The Apocrypha known among the South Slavs mention animals in situations encountered also in the Bulgarian oral literature – the cosmic silence when fauna and flora freezes in anticipation of the birth of the Young God. The quoted texts of the Bulgarian oral culture referring to the theme of the Nativity of the Lord, the Gospel inspiration or even interaction with the apocryphal text fades into the background. The content of the stories and folk songs seems to be primordial in relation to the processed content of the Gospel; biblical characters and situations are introduced to oral stories already in circulation, creating texts that are testament of the so-called folk Christianity.
Źródło:
Studia Ceranea; 2014, 4; 65-83
2084-140X
2449-8378
Pojawia się w:
Studia Ceranea
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elementy folkloru słowiańskiego w powieści Andrieja Rubanowa Финист ясный сокол
Elements of the Slavic Folklore in the Andrei Rubanov’s Novel Finist Yasnyy Sokol
Autorzy:
Wójcikowska-Wantuch, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1790725.pdf
Data publikacji:
2020-08-13
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
mitologia słowiańska
renesans bajki
fantasy
folklor
kultura oralna
Slavic mythology
fairy tale renaissance
folklore
oral culture
Opis:
Artykuł dotyczy najnowszej powieści współczesnego pisarza rosyjskiego Andrieja Rubanowa, zatytułowanej Финист ясный сокол. Utwór został zakwalifikowany przez autora i krytyków do gatunku słowiańskiego fantasy. Gatunek ten zdobywa wśród pisarzy i czytelników coraz większą popularność na fali zjawiska renesansu bajki w literaturze rosyjskiej na przełomie XX i XXI wieku. Fabuła powieści Andrieja Rubanowa opiera się na motywach rosyjskiej baśni ludowej. Konstruując świat przedstawiony, autor sięgnął przede wszystkim do tekstów folkloru rosyjskiego, ale w celu uprawdopodobnienia wydarzeń wykorzystał również wiedzę etnograficzną i historyczną dotyczącą życia Prasłowian. Celem artykułu jest zbadanie i omówienie elementów folkloru ogólnosłowiańskiego w utworze Andrieja Rubanowa. Autorka artykułu skoncentrowała się na obszarze wierzeń słowiańskich: mitologii, demonologii, pogańskich obrzędów i rytuałów. Zostały także przedstawione takie elementy folkloru słowiańskiego, jak kultura ludowego śmiechu i narracja skazowa. Wskazano jeden z podstawowych problemów utworu, czyli rozpad kultury oralnej i zanikanie pierwotnego myślenia magicznego na rzecz kultury piśmiennej i chrześcijańskiego światopoglądu.
This article is about the latest novel written by contemporary Russian writer Andrei Rubanov entitled Финист ясный сокол [Finist yasnyy sokol]. The novel was qualified by the author and critics to the Slavic fantasy genre. This genre is gaining more and more popularity among writers and readers on the wave of the Renaissance fairy tale phenomenon in Russian literature at the turn of the 20th and 21st centuries. The plot of the novel by Andrei Rubanov is based on the motifs of Russian folk tales. Constructing the world, the artist presented primarily the texts of Russian folklore, but in order to substantiate the events, he also used ethnographic and historical knowledge about the life of the Early Slavs. The aim of the article was to present and discuss elements of Slavic folklore in the work of Andrei Rubanov. The author of the paper focused on the area of Slavic beliefs: mythology, demonology, pagan rituals and rituals. Elements of Slavic folklore such as the culture of folk laughter and flaw narrative were also presented. One of the basic problems of the novel was pointed out, the disintegration of oral culture and the disappearance of primitive magical thinking in favor of writing culture and Christian worldview.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 7; 65-84
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Po co nam dziś baśnie? Elementy baśniowej tradycji w polskiej dramaturgii dla dzieci i młodzieży
Do we need fairytales? Representation of folktale and fairytale tradition in polish plays for children and young adults
Autorzy:
Drwięga, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787959.pdf
Data publikacji:
2021-08-09
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
Folktale
fairytale
oral culture
contemporary plays for children and young adults
baśń
tradycja oralna
współczesna dramaturgia dla dzieci i młodzieży
Opis:
W swojej pracy autorka prezentuje oraz poddaje analizie sposoby reprezentacji tradycji baśni we współczesnej polskiej dramaturgii dla dzieci i młodzieży. Zaczyna od przywołania dwóch utworów Marty Guśniowskiej, których daty publikacji (2004 i 2013) wyznaczają czas, gdy tradycja baśni szczególnie inspirowała współczesnych dramatopisarzy. W sztukach Baśń o Rycerzu bez Konia i Ony… Guśniowska bawi się motywami znanymi z tradycyjnych opowieści – w pierwszym przypadku robi tak, by uzyskać efekt komiczny, w drugim zaś stosuje filtr baśniowości po to, by mówić o poważnych problemach egzystencjalnych w sposób zrozumiały dla dziecka. Kolejna część zatytułowana Jarosława Jakubowskiego gry z rosyjską bajką magiczną jest poświęcona sztuce Wielka podróż Malinowego Królika. Autorka szkicu analizuje utwór pod kątem jego zakorzenienia w tradycji baśni rosyjskich odwołując się do dzieł Wladimira Proppa. W ostatniej części artykułu przedstawiono trzy dramaty Roberta Jarosza, wykazując fascynację tego autora zarówno konkretnymi opowieściami, jak i kulturą oralną, z której wywodzą się baśnie. Fakt, że wszystkie wymienione utwory w pewien sposób reinterpretują znane opowieści, prowadzi autorkę do wniosku, że każdy twórca odwołujący się do tradycji baśni, w sposób zamierzony lub nieświadomy kontynuuje ją tak, jak kiedyś robili to wędrowni pieśniarze opisani przez Alberta Batesa Lorda.
In her essay, the author presents and analyzes different ways of representing the folktale and fairytale tradition in contemporary plays for children and young adults. In the beginning she recalls two dramas written by Marta Guśniowska: Baśń o Rycerzu bez konia (2004) and Ony… (2013). Time of their publication designates a time-frame when folktale and fairytale tradition was particularly inspiring for Polish playwrights. In the first of her works, Guśniowska deconstructs well-known leitmotivs and characters so as to entertain the audience. In the second one she abuses the wondrous nature of fairytale to speak about serious existential issues in a way which is understandable for a child. The second part of the essay is dedicated to Russian folktale tradition developed by Vladimir Propp and represented in play of Jarosław Jakubowski Wielka podróż Malinowego Królika. The last playwright who is mentioned in the essay is Robert Jarosz. Three dramas of whom are deeply embedded in both particular histories and the oral culture. The fact that all the mentioned dramas are – in some way – the reinterpretation of well-known stories leads Agata Drwięga to the conclusion that each of the playwrights, who refer in his or her work to folktale and fairytale tradition, repeats the gesture of singer described by Albert Bates Lord.
Źródło:
Literatura Ludowa; 2021, 4-5; 56-64
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Styl przysłów mongolskich
The Style of Mongolian Proverbs
Autorzy:
Cagaan, Otgonsuch
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/578016.pdf
Data publikacji:
2018-11-20
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Orientalistyczne
Tematy:
proverbs
Mongolian language
oral literature
idioms
Mongolian culture
Opis:
This article analyses the style of Mongolian proverbs. The style of Mongolian proverbs is based on the unification of disparate ideas by means of metaphors, similes as well as their familiarities and contrasts. The general procedures of their stylistic structures are parallelism and repetition. Alliteration, a characteristic feature of Mongolian oral literature, is also used. It is also pointed out that the main characteristic of the style of proverbs is the creative usage of connotation words.
Źródło:
Przegląd Orientalistyczny; 2018, 1-2 (265-266); 15-26
0033-2283
Pojawia się w:
Przegląd Orientalistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Entre encantados e outras criaturas sobrenaturais”: A identidade linguístico-cultural híbrida do Brasil e da Argentina em narrativas orais
“Between encantados and other supernatural creatures”. The hybrid linguistic-cultural identity of Brazil and Argentina in oral narratives
Autorzy:
Figueira-Cardoso, Samuel
Dubin, Mariano
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/45681550.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Ośrodek Studiów Amerykańskich
Tematy:
narrativas orais
lenda
identidade
cultura
hibridismo
oral narratives
legend
dentity
culture
hybridity
Opis:
As narrativas orais estão presentes em todas as culturas conhecidas. Na América Latina, as culturas e povos são mestiços, híbridos, nascidos de séculos de influência e imposição linguística e cultural dos colonizadores europeus e o contato com diferentes contingentes populacionais. O artigo tem como objetivo discutir as narrativas orais afiliadas ao lendário argentino e brasileiro como práticas sociocomunicativas reveladoras dessa identidade híbrida, que como tal deve ser entendida como parte constitutiva da identidade cultural dos falantes que as produzem. Para tanto, recorremos aos estudos da linguagem e culturais que advogam por uma noção interativa e socio-historicamente situada da língua e estudos da narração, a identidade e o discurso ficcional, ao mesmo tempo que, buscamos construir um percurso que possibilite a discussão de alguns conceitos que julgamos relevantes para o estudo. A metodologia adotada é de natureza qualitativa de cunho interpretativista, tendo como objeto de análise narrativas orais e escritas retiradas de dois corpora, um recolhido na periferia urbana de Buenos Aires e o outro no interior de Santarém, Pará, Brasil.
Oral narratives are present in all known cultures. In Latin America, cultures and peoples are mestizos, hybrids, born of centuries of influence and linguistic and cultural imposition of European colonizers and contact with different population contingents. The paper aims to discuss the oral narratives affiliated with the legendary Argentine and Brazilian as socio-communicative practices that reveal this hybrid identity, which as such must be understood as a constitutive part of the cultural identity of the speakers who produce them. To this end, we anchor ourselves to language and cultural studies that advocate an interactive and socio-historically situated notion of language and reflections on narration, identity, and fictional discourse. At the same time, we seek to build a path that allows the discussion of some concepts that we consider relevant to this study. The methodology adopted is of a qualitative nature of an interpretive nature, having as the object of analysis oral and written narratives taken from two corpora, one collected on the urban peripheries of Buenos Aires and the other in the interior of Santarém, Pará, Brazil.
Źródło:
Revista del CESLA. International Latin American Studies Review; 2022, 30; 37-56
1641-4713
Pojawia się w:
Revista del CESLA. International Latin American Studies Review
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Narracje (relacje świadków) w warsztacie antropologa kultury. Pamięć i antropologia
Narratives (witnesses testimonies) in a cultural anthropologist’s workshop. Memory and anthropology
Autorzy:
Ratkowska-Widlarz, Lucyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/634879.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Ośrodek Pamięć i Przyszłość
Tematy:
oral history
antropologia kultury
narracje
pamięć
wspomnienie
anthropology of culture
narratives
memory
remembrance
Opis:
The article is divided into three parts. The first one (“The past is a foreign country [L.P. Hartley] History and Anthropology. Meeting points) is devoted to bringing history and anthropology of culture closer together, since in both of them a great deal of attention is paid to the issue of memory. In the second part (Problems with relations), by means of examples from ethnographical studies, we are presented with some of the difficulties that memory researchers can encounter when doing fieldwork. The last part of the text contains theoretical ponderings on the matter of memory as presented from the perspective of anthropology of culture. The problem of memory is discussed: the way it is understood by today’s anthropologists and what role it plays in the cognitive processes (memory as a source of anthropological knowledge, memory as a subject of knowledge, memory as a cognitive tool). 
Źródło:
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej; 2011, 1; 35-56
2719-7522
2084-0578
Pojawia się w:
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
J.M.G. Le Clézio, l’écrivain de l’oral. Étude d’Ourania
Autorzy:
Nielipowicz, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2083168.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Mexico
Amerindian culture
tribal societies
oral tradition
ecology
natural environment
Meksyk
kultura amerindiańska
społeczeństwa plemienne
przekaz ustny
ekologia
środowisko naturalne
Opis:
Fascinated with Mexico continually since childhood, J.M.G. Le Clézio publishes the, inspired by the country, novel Ourania in 2006. The author’s concern for the survival of the Mexican world has not escaped his critics. It is worth noting, however, that the writer’s emphasis on the role of the oral tradition in the Amerindian culture and their ecological attitudes are evident. The culture of the spoken language (along with the belief in the magic of words) is contrasted with the western culture of the written language (stressing the emptiness of words). The analysis of this issue and the study of the formal procedures by which Le Clézio moves from the spoken to the written language may give us a sense of the suggestive voice of the Mexican peoples along with their ecological attitudes. It seems that J.M.G. Le Clézio, who protects tribal societies who know how to use the world in a moderate way, promotes, among others, their respect for the natural environment.
Od dzieciństwa zafascynowany Meksykiem, J.M.G. Le Clézio wydaje w 2006 roku powieść pt. Ourania, zainspirowaną tym krajem. Obecna w utworze troska o przetrwanie tamtejszego świata nie umknęła uwadze krytyków. Warto jednak zwrócić uwagę na podkreślanie przez pisarza roli przekazu ustnego dla kultury amerindiańskiej i dla ekologicznej postawy Indian. Kultura języka mówionego (wraz z wiarą w magię słów) przeciwstawiona została w powieści kulturze zachodniej języka pisanego (zaakcentowanie pustki słów). Analiza tego zagadnienia i studium formalnych zabiegów, za pomocą których Le Clézio przechodzi od języka mówionego do pisanego, być może przybliży sugestywny głos ludów meksykańskich wraz z ich ekologicznym nastawieniem. Wydaje się, że J.M.G. Le Clézio, zatroskany losem społeczeństw plemiennych, które wiedzą, jak w sposób umiarkowany użytkować świat, propaguje między innymi ich pełną szacunku wobec środowiska naturalnego postawę.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2018, 3; 421-428
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartość gwary w utrwalaniu pamięci kulturowej społeczności wiejskiej (na przykładzie Opowieści sołtysa Stefana Szota)
The value of dialect in consolidating the identity of the rural community (on the base of the Opowieści sołtysa (The Mayor’s Tales) by Stefan Szot)
Autorzy:
Piechnik, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594275.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Stefan Szot
gwara okolic Iwkowej
historie mówione
język i kultura dawnej wsi
dialect of Iwkowa area
oral histories
language and culture of the former village
Opis:
Materiał badawczy stanowi zbiór trzynastu gawęd zatytułowany Opowieści sołtysa, autorstwa Stefana Szota – długoletniego i nadal piastującego swoją funkcję sołtysa Iwkowej. Gwara odgrywa tam rolę niezwykle ważnego budulca wiejskiej społeczności i przekaziciela treści kulturowych. Identyfikacja z określonym miejscem (Iwkowa) następuje w dużej mierze za pomocą lokalnej odmiany dialektu. Autor uautentycznia wypowiedzi bohaterów, zapisując je gwarą Pogórza z wyrazistymi właściwościami lokalnymi, widocznymi szczególnie na płaszczyźnie fonetycznej (np. wymowa jednonosówkowa, realizacja grupy -ro jako -re, mazurzenie) oraz leksykalnej. Leksemy gwarowe pojawiają się także w narracji i podkreślają silnie związki gwary z wytworami tradycyjnej kultury materialnej i niematerialnej (nieposiadającymi nazw w polszczyźnie ogólnej). Gwara w Opowieściach sołtysa nierzadko stanowi miernik przynależności do iwkowskiej wspólnoty językowo-kulturowej, gdyż pełne zrozumienie treści ukrytych w przywołanych w tekście przezwiskach, mikrotoponimach i nazwach przysiółków (w fonetycznej postaci gwarowej) wymaga dobrej orientacji w lokalnych realiach.
The research material is comprised of the collection of 13 tales entitled The Mayor’s Tales by Stefan Szot, a long time mayor of Iwkowa village, who is still in office. The dialect used in The Mayor’s Tales (Opowieści sołtysa) plays a fundamental role in the village community and serves as a carrier of cultural content. Identification with a given area (Iwkowa) takes place, to a great extent, by means of the local dialect. The author authenticates the utterances of his characters by writing their words using the Pogórze dialect and incorporating expressive local characteristics, which are especially visible at the phonetic level (e.g. lack of the front nasal vowel, pronouncing -ro as -re, mazuration) and lexical level. Dialectal lexemes appear also in the narration emphasizing close connection between the dialect and the material and non-material products of traditional culture (without appellation in standard Polish language). The dialect used in The Mayor’s Tales very often serves as a measure of membership in the language and cultural community of Iwkowa, as the ability to fully understand the content hidden in the quoted nicknames, microtoponyms, and names of hamlets (in their phonetic dialect form) is dependent on good knowledge of local reality.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 65; 119-135
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy kapliczek i krzyży przydrożnych na tle kultury ludowej
The Significance of Names for Shrines and Roadside Crosses towards Folk Culture
Autorzy:
Jelonek, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37515358.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
nazwy kapliczek
nazwy krzyży przydrożnych
polszczyzna mówiona mieszkańców wsi
Truskolasy
gmina Wręczyca Wielka
kultura ludowa
names of roadside crosses
oral Polish of village inhabitants
Wręczyca Wielka community
shrines chapels
folk culture
Opis:
Głównym celem niniejszego artykułu jest próba charakterystyki funkcjonujących w polszczyźnie mówionej nazw kapliczek i krzyży przydrożnych. Materiał badawczy stanowi ponad 60 określeń małych obiektów architektury sakralnej, które zgromadzono w latach 2021–2022 podczas prowadzenia rozmów z najstarszym i średnim pokoleniem mieszkańców Truskolas i wsi okolicznych w gminie Wręczyca Wielka, w powiecie kłobuckim (województwo śląskie). Do analizy wspomnianej grupy nazw własnych włączono również różnego rodzaju dane etnograficzne, np. podania, przekazy, historie i legendy. W pierwszej części artykułu przedstawiono założenia metodologiczne oraz stań badań. Przybliżono również specyfikę funkcjonowania kapliczek i krzyży przydrożnych na tle kultury ludowej (np. motywacje fundacji, wygląd, kontekst floralny). W drugiej części tekstu skupiono się na analizie nazw małych form architektury sakralnej. Stwierdzono, że najliczniejszą grupę propriów stanowią określenia kapliczek i krzyży utrwalające dane na temat lokalizacji względem innych obiektów. Ponadto pojawiają się motywacje związane z historią regionu, dawnymi mieszkańcami lub fundatorami form sakralnych. Niewielka liczba nazw utrwala także patronów kapliczek. Nazwy małych obiektów architektury sakralnej nie mają charakteru oficjalnego, funkcjonują głównie w polszczyźnie mówionej. Charakterystycznym zjawiskiem dla omawianej grupy propriów jest występowanie dubletów nazwowych. Podstawowa funkcja nazw kapliczek i krzyży polega na identyfikacji form małej architektury sakralnej. Ponadto mogą one w prosty sposób lokalizować, upamiętniać lub informować o specyfice obiektu.
This article endeavors to explore the names attributed to shrines and roadside crosses within Polish oral tradition. Drawing from a collection of over 60 names gathered between 2021 and 2022 through informal dialogues with elderly and middle-aged residents of Truskolasy and neighboring villages in the Wręczyca Wielka community, located in the Kłobuck county, of the Silesian Province, the study incorporates ethnographic data, including narratives and legends. The introductory section outlines the methodological framework and previous surmises and researches, while also elucidating the unique role of these small sacred structures within folk culture, including their motivations for establishment, physical characteristics, and contextual significance, such as floral adornments. The subsequent analysis focuses on dissecting the nomenclature attributed to these objects. It is propounded that the majority of proper names pertaining to shrines and crosses denote their spatial linkage with other landmarks, while others are correlative to regional history, former inhabitants or founders. A smaller subset of names is associated with the patrons of these holy sites. The names attributed to small objects of sacred architecture are informal and lack official designation, predominantly existing within the realm of oral Polish discourse. Characteristic feature for discussed group of propria is presence of names’ doubles. A notable characteristic of this corpus of names is the existence of duplicates. The primary function of names bestowed upon roadside shrines and crosses is to facilitate the identification of these small structures within the realm of sacred architecture. Moreover, they serve as luculent means of locating, commemorating, or conveying the character of these objects. The primary function of names bestowed upon roadside shrines and crosses is to facilitate the identification of these small structures within the realm of sacred architecture. Moreover, they serve as luculent means of locating, commemorating, or conveying the character of these objects.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2024, 44, 1; 443-462
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-11 z 11

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies