- Tytuł:
-
W orbicie KOR-u. Początki opozycji demokratycznej w Polsce południowo-wschodniej
Within the sphere of the workers’ Defence Committee: the beginnings of democratic opposition in south-east Poland - Autorzy:
- Gliwa, Małgorzata
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/546781.pdf
- Data publikacji:
- 2017
- Wydawca:
- Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
- Tematy:
-
Civil society
Civil disobedience
South-Eastern Poland
Democratic opposition
społeczeństwo obywatelskie obywatelskie nieposłuszeństwo Polska południowo-wschodnia opozycja demokratyczna - Opis:
-
The article presents the role of the Workers' Defence Committee in shaping democratic opposition in south-east Poland. A detailed analysis of the relations between the circles of opposition and society at the local level has been made. The chronological framework of the article encompasses the 1970’s, with the concluding moment of deliberations being 1980, which saw the emergence of NSZZ “Solidarność” (Independent Self-governing Trade Union “Solidarity”), which took over part of the objectives carried out until that point by KOR. The first part of the article briefly presents the course of events associated with the beginnings of activity of KOR within the nationwide plan. The second part of the study focuses on presenting the reach and intensity of the Committee’s actions in the territory of South-Eastern Poland. The activity of opposition environments associated with KOR was divided into three mutually permeating and complementing categories. The first involved local associates of the Committee, forming the distribution network, who contributed to the gathering and publishing of information on repression around the country. The second category of opposition activity is the direct interventions of Committee members, such as the participation of attorneys or observers in court trials of a political nature. The most important category from the local perspective, as well as the primary objective of KOR activity, was to initiate the establishment of local resistance centres through the actions of special emissaries.
Prezentowany artykuł przedstawia rolę Komitetu Obrony Robotników w kształtowaniu opozycji demokratycznej w Polsce południowo-wschodniej. Szczególnej analizie poddano relacje pomiędzy kręgami opozycji a społeczeństwem w ujęciu lokalnym. Ramy chronologiczne artykułu obejmują lata siedemdziesiąte ubiegłego stulecia, a cezurę końcową rozważań stanowi rok 1980, kiedy powstał NSZZ „Solidarność”, który przejął część zadań realizowanych dotychczas przez KSS KOR. W pierwszej części artykułu przedstawiony został skrótowo przebieg wydarzeń związanych z powstaniem i działalnością KOR-u w planie ogólnokrajowym. W drugiej części opracowania skupiono się na przedstawieniu zasięgu i intensywności działania Komitetu na terenie Polski południowo-wschodniej. Aktywność środowisk opozycyjnych związanych z KOR podzielono na trzy kategorie, wzajemnie się przenikające i uzupełniające. W pierwszej zaangażowani byli, tworzący sieć kolporterską, lokalni współpracownicy Komitetu, dzięki którym zbierano i publikowano informacje o represjach z całego kraju, m.in. Stanisław Kusiński, Janusz Szkutnik, Tadeusz Kensy. Wyjątkowe miejsce wśród współpracowników KOR zajmował ordynariusz przemyski, ks. Ignacy Tokarczuk, wspierający swoim autorytetem i szerokimi kontaktami działalność opozycji demokratycznej. Do drugiej kategorii aktywności opozycyjnej zaliczyć trzeba bezpośrednie interwencje członków Komitetu, jak udział adwokatów, czy obserwatorów w procesach sądowych o znamionach politycznych. Przykładem jest tutaj zaangażowanie mecenasa Władysława Siły-Nowickiego w obronę Jana Kozłowskiego i udział przedstawicieli KOR w jego procesach sądowych. Najważniejszą z perspektywy lokalnej kategorią, a zarazem podstawowym celem działania KOR było inicjowanie powstawania lokalnych ośrodków oporu poprzez działalność specjalnych emisariuszy. Najistotniejszą rolę odegrał tu wysłannik - Wiesław Kęcik, który pomagał organizować m.in. Komitet Samoobrony Chłopskiej Ziemi Rzeszowskiej, Przemyski Komitet Samoobrony Ludzi Wierzących, czy wspierał protestujących rolników z okolic Arłamowa. - Źródło:
-
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2017, 2, 1; 44-62
2543-8379 - Pojawia się w:
- UR Journal of Humanities and Social Sciences
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł