Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "odsalanie" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Analiza ekonomiczna wybranych wariantów odsalania wody do celów przemysłowych
On the cost effectiveness of water desalination for industrial needs
Autorzy:
Wiśniewski, J.
Pichiewicz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/237223.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych
Tematy:
analiza ekonomiczna
odsalanie wody
woda do celów przemysłowych
Opis:
Three alternative treatment trains were considered in terms of their cost effectiveness with the objective to demineralize water of known parameters,which was to be used for industrial purposes.The water under study was pretreated and showedparameters typical of tap water.It was assumed that the admissible conductivity value for deionized water amounted to 1 uS/cm. Proposedwere three treatment trains, involving electrodialysis ( train I ),reverse osmosis ( train II ) and ion-exchange demineralization ( train III ).Each of the three trains included deionization on a mixed-bed-ion-exchanger as a final step, two values of water flow velocity ( 1 and 5 m3/h ) and values of salt concentration (1,2,4 and 8 val/m3).According to this analysis,train I ( electrodialysis+ deionization on the mixed-bed-ion-exchanger) involved the highest costs.
Źródło:
Ochrona Środowiska; 1998, 2; 17-20
1230-6169
Pojawia się w:
Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Application of a Hybrid Uf-RO Process to Geothermal Water Desalination : Concentrate Disposal and Cost Analysis
Wykorzystanie hybrydowego procesuUF-RO w odsalaniu wód geotermalnych : utylizacja koncentratu i analiza kosztów
Autorzy:
Tomaszewska, B.
Pająk, L.
Bodzek, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/204638.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
desalination
geothermal water
reverse osmosis
costs analysis
concentrate disposal
odsalanie
wody geotermalne
odwrócona osmoza
analiza kosztów
utylizacja koncentratu
Opis:
Membrane-based water desalination processes and hybrid technologies are often considered as a technologically and economically viable alternative for desalination of geothermal waters. This has been confirmed by the results of pilot studies concerning the UF-RO desalination of geothermal waters extracted from various geological structures in Poland. The assessment of the feasibility of implementing the water desalination process analysed on an industrial scale is largely dependent on the method and possibility of disposing or utilising the concentrate. The analyses conducted in this respect have demonstrated that it is possible to use the solution obtained as a balneological product owing to its elevated metasilicic acid, fluorides and iodides ions content. Due to environmental considerations, injecting the concentrate back into the formation is the preferable solution. The energy efficiency and economic analysis conducted demonstrated that the cost effectiveness of implementing the UF-RO process in a geothermal system on an industrial scale largely depends on the factors related to its operation, including without limitation the amount of geothermal water extracted, water salinity, the absorption parameters of the wells used to inject water back into the formation, the scale of problems related to the disposal of cooled water, local demand for drinking and household water, etc. The decrease in the pressure required to inject water into the formation as well as the reduction in the stream of the water injected are among the key cost-effectiveness factors. Ensuring favourable desalinated water sale terms (price/quantity) is also a very important consideration owing to the electrical power required to conduct the UF-RO process.
Odsalanie wody z wykorzystaniem procesów membranowych oraz technologii hybrydowych rozważane jest jako technologiczna i ekonomiczna alternatywa dla klasycznych metod utylizacji wykorzystanych wód geotermalnych. Taką możliwość potwierdziły przeprowadzone badania pilotowe odsalania w systemie UF-RO wód geotermalnych eksploatowanych w obrębie różnych struktur geologicznych Polski. Ocena możliwości wdrożenia tych rozwiązań na skalę przemysłową, w dużej mierze zależy od kierunków i możliwości utylizacji/ zagospodarowania koncentratu. Przeprowadzone analizy w tym zakresie wykazały możliwość wykorzystania uzyskanego roztworu jako produktu o cechach balneologicznych, z uwagi na podwyższoną zawartość: kwasu metakrzemowego oraz jonów fluorkowych i jodkowych. Biorąc pod uwagę jednak względy środowiskowe, alternatywnym rozwiązaniem może być wtłaczanie koncentratu do górotworu. Przeprowadzona analiza energetyczna i ekonomiczna wykazała, iż opłacalność wdrożenia na skalę przemysłową procesu UF-RO w systemie geotermalnym w dużej mierze zależy od czynników związanych z jego pracą, a w szczególności: wielkości wydobycia wód geotermalnych, zasolenia wód, parametrów chłonnych otworów przeznaczonych do wtłaczania wód do górotworu, skali problemów związanych z utylizacją schłodzonych wód, lokalnego zapotrzebowania na wody pitne i gospodarcze i in. Kluczowa dla opłacalności tego procesu jest między innymi redukcja wymaganego ciśnienia przy wtłaczaniu wód do górotworu i redukcja wielkości strumienia zatłaczanych wód. Bardzo ważnym elementem jest również zapewnienie odpowiednich warunków zbytu odsolonych wód (cena/ilość) celem pokrycia zapotrzebowania na energię elektryczną wykorzystaną w procesie UF-RO.
Źródło:
Archives of Environmental Protection; 2014, 40, 3; 137-151
2083-4772
2083-4810
Pojawia się w:
Archives of Environmental Protection
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Application of membrane techniques in the removal of inorganic impurities from water environment- state of art
Zastosowanie technik membranowych w usuwaniu zanieczyszczeń nieorganicznych ze środowiska wodnego - stan wiedzy
Autorzy:
Bodzek, M.
Konieczny, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/401228.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
procesy membranowe
usuwanie związków nieorganicznych
odsalanie i zmiękczanie wody
usuwanie anionów i metali
membrane processes
removal of inorganic
compounds
water desalination and softening
Opis:
Introduction and development of membrane technology in the production of drinking water, in the last 30 years, is considered as a significant step in the field of water treatment effectiveness, comparable with the introduction of sand filters at the beginning of 20 age. The special role played the high- and low- pressure-driven membrane processes as well as electrodialysis. Desalination of seawater and brackish groundwater is often the way to obtaining drinking water. Significant improvements in technology and design of reverse osmosis, the availability of alternative energy sources, the possibility of pretreatment and applied materials have caused the process to become environmentally-friendly source of fresh water in many regions of the world, particularly in those where their sources are limited. In the 1980s increased interest of nan filtration and to some extent the reverse osmosis as the methods of water softening, while in the 1990s. they start to be applied to remove micro-pollutants, also inorganic. To remove nitrate ions and fluoride, boron and metals (Fe, Mn and heavy metals) is successfully applied reverse osmosis, nan filtration and electro dialysis, as well as bioreactors and ultrafiltration integrated with coagulation and oxidation.
Wprowadzenie i rozwój technik membranowych w produkcji wody do picia, w ostatnich 30. latach, jest uważane jako znaczący krok w dziedzinie skuteczności uzdatniania wody, porównywalny z wprowadzeniem filtrów piaskowych na początku 20. wieku. Szczególną rolę odegrały w tym zakresie wysoko- jak i niskociśnieniowe procesy membranowe oraz elektrodializa. Odsalanie wody morskiej i zasolonych wód podziemnych jest częstym sposobem otrzymywania wody do picia. Znaczne ulepszenia w technologii i projektowaniu procesu odwróconej osmozy, dostępność alternatywnych źródeł energii, możliwości wstępnego oczyszczania oraz stosowanych materiałów spowodowały, że proces stał się przyjaznym ekologicznie źródłem wody słodkiej w wielu regionach świata, szczególnie w tych, gdzie ich źródła są ograniczone. W latach 80. wzrosło zainteresowanie nanofiltracją i w pewnym zakresie odwróconą osmozą jako metodami zmiękczania wody, natomiast w latach 90. zaczęto je stosować do usuwania mikrozanieczyszczeń, w tym nieorganicznych. Do usuwania jonów azotanowych i fluorkowych, boru oraz metali (Fe, Mn i metale ciężkie) z powodzeniem stosuje się odwróconą osmozę, nanofiltrację i elektrodializę, jak również bioreaktory membranowe oraz ultrafiltrację wspomaganą koagulacją i utlenieniem.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2011, 26; 18-36
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Design of a Solar Powered Reverse Osmosis System in Egypt
Autorzy:
Ibrahim, Said M. A.
Shabak, Ahmed G. M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2052247.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
reverse osmosis
photovoltaic
total dissolved solids
TDS
pvro
desalination
odwrócona osmoza
fotowoltaika
całkowita ilość rozpuszczonych w płynie substancji
odsalanie
Opis:
Scarcity of fresh water, forced many countries to get their water needs, or part of it, by means of saline water desalination. Reverse osmosis (RO) systems are useful tools in this concern. In case the grid electricity is not available or costly, photovoltaic (PV) power is necessary to derive RO systems. The present paper is concerned with providing a methodology for complete sizing and design of a photovoltaic reverse osmosis (PVRO) system in Egypt. Egypt has very favorable solar energy. A computer program was constructed to solve the mathematical equations of the model to get the numerical values. The program is capable of calculating the solar irradiation for any city in Egypt. Calculations and selection of the RO system with all connected pumps, the peak PV power needed, and the actual PV area were performed for different water demands ranging from 1-100 m3/day, and various water total dissolved solids (TDSs) of 5000, 15000, and 30000 mg/l. The cost of the complete PVRO system was also determined. The concern of the paper is related to water desalination and solar energy, which are responsible for our existence. The work also aims toward sustainable and clean environment via utilizing solar energy.
Źródło:
Journal of Mechanical and Energy Engineering; 2021, 5, 2; 125-140
2544-0780
2544-1671
Pojawia się w:
Journal of Mechanical and Energy Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geothermal water resources management - economic aspects of their treatment
Gospodarka zasobami wód termalnych - ekonomiczne aspekty ich uzdatniania
Autorzy:
Tomaszewska, B.
Pająk, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216968.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
odsalanie
woda geotermalna
analiza ekonomiczna
desalination
geothermal water
costs analysis
Opis:
Geothermal waters are a source of clean energy. They should be used in a rational manner especially in energy and economic terms. Key factors that determine the conditions in which geothermal waters are used, the amount of energy obtained and the manner in which cooled water is utilised include water salinity. Elevated salinity levels and the presence of toxic microelements may often lead to difficulties related to the utilisation of spent waters. Only a few Polish geothermal facilities operate in a closed system, where the water is injected back into the formation after having been used. Open (with water dumped into surface waterways or sewerage systems) or mixed (only part of the water is re-injected into the formation via absorption wells while the rest is dumped into rivers) arrangements are more frequently used. In certain circumstances, the use of desalinated geothermal water may constitute an alternative enabling local needs for fresh water to be met (e.g. drinking water). The assessment of the feasibility of implementing the water desalination process on an industrial scale is largely dependent on the method and possibility of disposing of, or utilising, the concentrate. Due to environmental considerations, injecting the concentrate back into the formation is the preferable solution. The energy efficiency and economic analysis conducted demonstrated that the cost effectiveness of implementing the desalination process in a geothermal system on an industrial scale largely depends on the factors related to its operation, including without limitation the amount of geothermal water extracted, water salinity, the absorption parameters of the wells used to inject water back into the formation, the scale of problems related to the disposal of cooled water, local demand for drinking and household water, etc. The decrease in the pressure required to inject water into the formation as well as the reduction in the stream of the water injected are among the key cost-effectiveness factors. Ensuring favourable desalinated water sale terms (price/quantity) is also a very important consideration owing to the electrical power required to conduct the desalination process.
Wody geotermalne to źródło czystej energii. Warto więc wykorzystywać je w sposób racjonalny zwłaszcza w sensie energetycznym i gospodarczym. Jednym z kluczowych czynników, determinujących warunki eksploatacji wód geotermalnych, wielkość wykorzystania energii oraz sposób zagospodarowania wód schłodzonych jest zasolenie wód. Podwyższone zasolenie oraz występowanie mikroelementów toksycznych w wodach może często determinować trudności związane z utylizacją wykorzystanych wód. Tylko w kilku polskich zakładach geotermalnych wody eksploatowane są w układzie zamkniętym (po wykorzystaniu wtłaczane z powrotem do górotworu). Częściej stosowany jest system otwarty (wody odprowadzane są do cieków powierzchniowych lub kanalizacji) lub mieszany (tylko część wód wraca do złoża za pomocą otworów chłonnych, druga część jest zrzucana do rzek). Odsalanie wód geotermalnych może stanowić, w określonych przypadkach, alternatywę umożliwiającą zaspokojenie lokalnego zapotrzebowania na wodę słodką (np. zdatną do picia). Ocena możliwości wdrożenia analizowanego procesu na skalę przemysłową w dużej mierze zależy od kierunków i możliwości utylizacji/zagospodarowania koncentratu. Biorąc pod uwagę względy środowiskowe, najkorzystniejszym rozwiązaniem jest wtłaczanie koncentratu do górotworu. Przeprowadzona analiza energetyczna i ekonomiczna wykazała, że opłacalność wdrożenia na skalę przemysłową procesu odsalania w systemie geotermalnym w dużej mierze zależy od czynników związanych z jego pracą, a w szczególności: wielkości wydobycia wód geotermalnych, zasolenia wód, parametrów chłonnych otworów przeznaczonych do wtłaczania wód do górotworu, skali problemów związanych z utylizacją schłodzonych wód, lokalnego zapotrzebowania na wody pitne i gospodarcze i in. Kluczowa dla opłacalności tego procesu jest między innymi redukcja wymaganego ciśnienia przy wtłaczaniu wód do górotworu i redukcja wielkości strumienia zatłaczanych wód. Bardzo ważnym elementem jest również zapewnienie odpowiednich warunków zbytu odsolonych wód (cena/ilość) celem pokrycia zapotrzebowania na energię elektryczną wykorzystaną w procesie odsalania.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2012, 28, 4; 59-70
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Graphene - the Nanomaterial for Preparation of Next Generation Semipermeable Membranes
Grafen – nanomateriał do wytwarzania nowej generacji membran półprzepuszczalnych
Autorzy:
Bodzek, Michał
Konieczny, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1811941.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
graphene
graphene oxide
separation membranes preparation
desalination
water treatment
wastewater treatment
grafen
tlenek grafenu
wytwarzanie membran separacyjnych
odsalanie
uzdatnianie wody
oczyszczanie ścieków
Opis:
In recent decades, novel and promising materials (e.g. carbon nanotubes, nanoporous graphene and graphene oxide) suitable to be used in preparation of high-capacity membranes for water desalination and water and wastewater treatment have been developed. Membranes made of NPG and GO materials enable to obtain significantly higher water/permeate fluxes than currently used thin film composite membranes for RO and other separation processes as pervaporation, forward osmosis, capacitive deionization, electrodialysis, or in formation of photocatalytic membranes. Novel composite membrane containing NPG and GO can be divided into freestanding membranes (prepared only from NPF/GO), and polymeric/ceramic membranes modified with the use of graphene-based nanomaterials. Modification of polymeric membranes can be achieved either by introduction of a nanomaterial onto a membrane surface or to a membrane casting solution followed by membrane formation from a polymer and a nanomaterial mixture. The future development of NPG/GO containing membranes should focus on the improvement of their separation features. A lot of effort has to be given to understand and properly explain both, role and interaction mechanisms of graphene-based nanomaterial with a membrane, especially in case of freestanding graphene oxide membranes. GO nanosheets are very promising material for manufacturing of desalination membranes, however more attention has to be dedicated to potential disadvantages such as mechanical instability, nanosheets formation, non-uniform distribution of layers and surface damage. Additionally, the scaling up required for commercial production of ultra-thin membranes of high permeability, based on graphene-oxide, is one of the greatest challenge for scientists and engineers. The success reached in this area will lead to the decrease in energy consumption in RO installation and in other membrane processes. Moreover, the release of nanomaterial from such membranes and their potential toxicity has to be investigated in detail for their further practical use in desalination processes.
W ostatnich dziesięcioleciach opracowano nowe i obiecujące materiały (np. nanorurki węglowe, nanoporowaty grafen i tlenek grafenu) odpowiednie do wytwarzania membran o wysokiej efektywności odsalania i uzdatniania wody i oczyszczania ścieków. Membrany wykonane z NPG i GO pozwalają na osiągnięcie znacznie wyższej wydajności wody/permeatu, niż obecnie stosowane membrany kompozytowe cienkowarstwowe do RO i innych procesów separacji, jak np. perwaporacji, osmozy prostej, dejonizacji pojemnościowej, elektrodializy, lub membran fotokatalitycznych. Nowe membrany kompozytowe zawierające NPG i GO można podzielić na membrany „wolnostojące” (wykonane tylko NPF/GO) i membrany polimerowe/ceramiczne modyfikowane za pomocą nanomateriałów z grafenu. Modyfikację membran polimerowych można osiągnąć albo przez wprowadzenie nanomateriałów na powierzchnię membrany lub do roztworu błonotwórczego, z którego wytwarza się membrany metodą inwersji fazowej. Rozwój membran zawierających NPG/GO powinien koncentrować się na poprawieniu ich własności separacyjnych. Należy uwagę skierować na zrozumienie i prawidłowe wyjaśnienie zarówno roli i mechanizmów interakcji nanomateriału na bazie grafenu z membraną, zwłaszcza w przypadku membran „wolnostojących”. Nano-arkusze GO są bardzo obiecującym materiałem do wytwarzania membran do odsalania wody, należy jednak więcej uwagi zwrócić na potencjalne wady takie jak niestabilność mechaniczna, tworzenie nano-arkuszy, nierównomierny rozkład warstw i uszkodzenia powierzchni. Ponadto, należy rozwiązać powiększanie skali wytwarzania membran, co jest wymagane dla komercjalizacji produkcji membran opartych na grafenie i tlenku grafenu oraz stanowi jedno z największych wyzwań dla naukowców i inżynierów. Sukces osiągnięty w tej dziedzinie doprowadzi do zmniejszenia zużycia energii w instalacji RO i innych procesach membranowych. Należy również szczegółowo zbadać proces uwolnienia nanomateriału z membran i jego potencjalną toksyczność, z uwagi na bezpieczeństwo stosowania membran zawierających nanomateriały.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2019, Tom 21, cz. 1; 112-140
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja odsalania wód termalnych w kontekście poprawy bilansu wodnego
A conception of geothermal water desalination to improve water balance
Autorzy:
Bujakowski, W.
Tomaszewska, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063199.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
wody termalne
uzdatnianie wód
odsalanie wód
bilans wodny
geothermal waters
water treatment
water desalination
water balance
Opis:
W Polsce i na świecie przyjęte są dwa systemy eksploatacji wód termalnych: zamknięty system otworów produkcyjnych i chłonnych, tzw. dublet/triplet geotermalny (m.in. Niemcy, Francja, Polska-Podhale, Pyrzyce, Stargard Szczeciński, Uniejów), oraz system otwarty (m.in. Islandia, Słowacja, Polska-Mszczonów, Bukowina Tatrzańska, Zakopane Szymoszkowa). W artykule przedstawiono projekt nowej metody utylizacji wód termalnych, oparty na znanych sposobach oczyszczania wód. Wdrożenie tej metody przyczyniłoby się do obniżenia wysokich kosztów inwestycji (otworu chłonnego, poprawy chłonności itp.) i poprzez to do rozwoju sektora alternatywnych źródeł energii.
Two types of geothermal energy exploitation were developed both in Poland and worldwide: a two or more wells production-injection system (closed system) - in Germany, France and Poland (e.g. Podhale, Pyrzyce, Stargard Szczeciński, Uniejów) and an open system - in Island, Slovakia, Poland (e.g. Mszczonów, Bukowina Tatrzańska, Zakopane - Szymoszkowa). The paper presents a project of a new method of geothermal water utilization based on water treatment methods known elsewhere. Implementation this method would cause the lowering high investment costs of renewable energy technology. It would also increase the growth of alternative energy sources exploration.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/1; 17-21
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konserwacja kamiennego portalu z Ołbina w kościele Marii Magdaleny we Wrocławiu
PRESERVATION OF THE STONE DOORWAY FROM OŁBIN IN THE ST. MAGDALENE CHURCH AT WROCLAW
Autorzy:
Domasłowski, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/538952.pdf
Data publikacji:
1970
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
romański portal z Ołbina
piaskowce arkozowe
wzmacnianie kamienia
usuwanie nawarstwień z kamienia
impregnacja strukturalna portalu
odsalanie kamienia
Opis:
The Romanesque doorway from Ołbin whose origins may be dated as early back as to the late 12-th century was built from blocks of arkose sandstone. During the long course of history its state of preservation gradually deteriorated and thus it had many times to be subjected to conservating treatments. Its surface was, among the others, reinforced by means of liquid glass and chemicals of the fluosilicate group. It seems, however, that the treatments applied did not bring intended effects and this probably was the reason why one part of the doorway has been coated with cement milk whereas the others co-ered with a protective layer of a hardly distinguishable polymer-type organic matter. Nevertheless, these superficial coatings have proved to be unable to prevent advancing decay and the stones were getting more and more disintegrated, maybe at even higher rate as it was the case at earlier date. Finally, the layers next to the stone surface begun to split and exfoliate and from underneath poured the powdered sandstone. This increasing decay has led to substantial decrements in the total mass and also to deformations in the plastic appearance of the doorway. In effect of investigations carried out it became possible to find that these destructions were, in the first line, caused by the action of water-soluble salts and water penetrating into the doorway from the church interior which the both occurrences were due to the fact that the outer surfaces of walls have been faced with clinker bricks hardly permeable for water. Although several expert bodies were meeting with this object in mind no clearly outlined programme of preservation works for the said doorway has been worked out in conclusion. The works carried out within the first stage comprised the following measures: encasing of the doorway to protect it against the immediate weather influences (mainly the waters'), securing the fragments by glueing the paper on their surfaces, removing the clinker bricks from the immediate neighbourhood of the doorway, and, finally, building of a cellar under it to stop the flow of ground waters. The undertaking of a full-scale treatment has become possible only on completion of examination of possibilities to apply epoxy resin solutions for structural impregnation and also on working out of the s.c. pocket-type method for stone saturation. Investigations in this respect were conducted at the Copernicus University, Toruń to order of the Historical Monuments Documentation Centre, Warsaw. The conservating works themselves were carried on in the years 1967 and 1968 and their plan covered the actions named below: a) superficial strengthening of pouring, delaminating and exfoliating portions of stones from which the doorway is built, . b) reinforcement of the breaking away fragments of doorway with the application of putties and fillings, c) removing of the superficial built-up layers with the aim to restore the stone porosity and ipso facto enable the impregnation, d) removing the cement and gypsum putties and fillings by means of which the former decrements in stones were filled up, e) extraction of water-soluble salts, f) structural impregnation of the entire doorway with the aim to reinforce the deepest stone layers, g) filling with putties the holes and pin cracks. The superficial reinforcing of stones was carried out by means of the 20 per cent methylbenzene solution of epoxy resin. The resin was hardened by treating it with triethylenetetraamine. For reinforcing of stone fragments that have broken and exfoliated thus threatening to flake the putty has been applied obtained by mixing the epoxy resin with powdered sandstone in 1 : 15 proportion. The putty was filled into pin cracks and then pressed. With the putties hardened a durable junction was obtained between the loose fragments and their bed. Thanks to the properties possessed by existing built-up layers they could be removed with the use of either chemical or mechanical means. Chemically were removed the layers formed in result of an usual action exerted by atmospheric components, and the 3 to 6 per cent hydrofluoric acid was applied for this purpose. Portions on which the afore-mentioned built-up layers have been found comprised well under 10 per cent of the total doorway area. The layers consisting of cements and organic matter not soluble in solvents available were removed mechanically by means of scrapers. With the dark-coloured built-up layers removed the stones of which the doorway is composed have regained their original colour, texture and plasticity. (However, it has proved impossible to restore to the superficial stone layers their original porosity. The reinforcing substances with which the stone pores were filled are unremovable and their porosity could be restored only by means of grinding-off the superficial layers being, of course, an inadmissible practice. The cement putties and some gypsum putties, too, applied during the former restorations of the doorway were removed, for they contributed to the accelerated destruction of stones, in addition forming black spots on the brighter coloured background. On completion of the above-mentioned works the next stage has been started, consisting in removing of water-soluble salts. A method of their forced migration to paper layer was applied using the fivefold coating of the entire doorway with water saturated paper sheets. Already the fourth consecutive paper coating did not reveal the presence of salt. The above method allowed to remove the salts from pores next to the stone surface which the fact is due to limited permeability of water into the deeper stone layers in effect of earlier applied treatments (N. B. migration of salts occurs only in parts saturated with water). As the superficial impregnation of doorway carried out by means of epoxy resin solution is able to prevent decay for a limited period of time only it has been decided to reinforce the structure of the doorway stones in their deepest possible layers (structural impregnation). This treatment was carried out using 10 per cent toluene-and-methyl alcohol solution of epoxy resin in the respective proportion of 1 : 2 and 1 : 3. The amount of methyl alcohol present in 'Solution was deciding for the rate of resin precipitation from it. At the 1 : 2 proportion the precipitation was beginning after about 20 hours whereas at 1 : 3 after about l'O hours. The first of the above solutions was applied in cases in which the need occurred to saturate the stones for more than 12 hours, the other one — for saturation periods not reaching the time given above. Solutions were prepared in portions of 1 to 4 litres to which 15 per cent of triethylenetetraamine was added in proportion to resin amount. They were introduced into the doorway stones by means of s.c. pooket-type method. The pockets were prepared in such a way that on the stone surface were put 5 to 6 layers of the water-saturated paper onto which, starting from their edges, the gypsum mortar was imposed forming the 1 to 2 cms wide framing at all sides. In the upper parts of so formed lining a filler was made from a piece of paper and the whole covered with gypsum . The separate stages of the pocket-forming may easily be seen from illustrations. All the elements of doorway were covered with pockets. With the gypsum mortar dried the tightness of pockets was examined by means of solvents and leakages removed. The impregnation has been carried out by pouring the solution into pockets and its steady supplementing so that the pockets could be kept full throughout the entire period of saturation. During one-day operation were saturated the doorway elements with sizes allowing to complete saturation and removing the pockets themselves within 30 hours. It has been found that within this period the epoxy resin gel forming in gypsum pores was still thin enough to enable the easy removal of pockets. They could be removed without damaging the stones as the object after impregnation was secured with cellophane having inhibitory effect on evaporation of solvents. Since the rests of gypsum remained on the stone surfaces they had to be removed at once thus not permitting their hardening by the active resin. After cleaning operation the saturated elements were insulated by means of cellophane from the ambient atmosphere for a period of 10 to 14 days to allow the maximum rate of precipitation of resin from the solvent. Three hundred ninety litres of resin solution were used for this purpose of which the amount some 295 litres have been introduced into stone, the balance being absorbed by gypsum and lost during the operation. Within the last operation the supplementing of slight stone decrements in form of holes and pin cracks with the epoxy putties has been carried out. For this purpose, much the same as in the course of the above-described operation, a mixture composed of 1 part of epoxy resin and 15 parts powdered sandstone has been applied. To this mixture containing hardener (15 per cent) petroleum spirits were added to obtain better conditions for hardening. The putties prepared for this operation are characteristic of their higher degree of porosity at the same time showing good water-repellent properties and impact strength similar to that of actual stone. For preparing the putties the white sandstone powder was used so that after their hardening it proved necessary to patinate them together with traces left by pockets („crabs”) using mineral dyes with 1 per cent addition of epoxy resin solution acting as hardener. The illustrations show the doorway in state after preservation operations.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1970, 1; 11-27
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konserwacja kamiennej konsoli z Mojżeszem w kościele św. Jana w Toruniu
CONSERVATION DE LA CONSOLE EN PIERRE DE MOÏSE DE L’ÉGLISE ST. JEAN À TORUŃ
Autorzy:
Szmidel-Domasłowska, Wacława
Domasłowski, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/535817.pdf
Data publikacji:
1969
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
kamienna konsola z Mojżeszem
kościół św. Jana w Toruniu
konserwacja konsoli z Mojżeszem
wpływ soli na niszczenie kamienia
odsalanie rzeźby
impregnacja rzeźby
krystalizacja roztworów soli
substancje higroskopijne
Opis:
La sculpture en pierre (calcaire) subissant une destruction par suite de l’action des sels solubles dans l’eau a été soumise à la conservation. Après avoir enlevé de la surface de la sculpture les produits de la désintégration de la pierre apparaissant sous forme de poudre formant une épaisse couche, on a consolidé les restes de la polychromie et collé les parties de la pierre qui s ’écaillaient. Lors du traitement on a appliqué les solutions de polymetacrylate de méthyle dans du bichloroethane. Afin d’éviter une nouvelle pénétration des sels solubles du sol à la sculpture, on l ’a extraite du mur, dans lequel elle était enchâssée au moyen de mortier. Après l ’enlèvement des restes de mortier, on a entrepris le dessalement de la pierre. Dans la première étape le dessolement a été effectué dans une chambre spécialement construite à ces fins
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1969, 1; 35-48
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mało energochłonna utylizacja zasolonych wód kopalnianych w zintegrowanym systemie membranowo – wyparnym
Low energy utilization of mine saline water in the integrated membrane-evaporative system
Autorzy:
Turek, M.
Laskowska, E.
Mitko, K.
Jakóbik-Kolon, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/199056.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Techniki Górniczej KOMAG
Tematy:
wody kopalniane
odsalanie
nanofiltracja
mine waters
desalination
nanofiltration
Opis:
Przedstawiono rozwiązanie, w którym woda zasolona poddawana jest wstępnemu uzdatnianiu metodą nanofiltracji (NF) a następnie zatężaniu metodą wyparną lub w zintegrowanym układzie elektrodializa – odwrócona osmoza i dalszemu odparowaniu z krystalizacją chlorku sodu. Na przykładzie solanki z KWK Budryk wykazano, że uzysk soli, dzięki samemu zastosowaniu nanofiltracji, można zwiększyć z obecnej wartości 72,01% do 87,35%, a po dalszym usprawnieniu, polegającym na oczyszczaniu chemicznym, do 91,11% a nawet 99,1%. Wstępne uzdatnianie solanki metodą nanofiltracji, prowadzone w sposób opracowany przez Autorów w warunkach dużego przesycenia siarczanem wapnia z częściową recyrkulacją retentatu i kontrolowaną krystalizacją gipsu, daje możliwość zastosowania mało energochłonnych rozwiązań zatężania solanki. Na przykładzie solanki Budryk wykazano, że zużycie energii w procesie jej utylizacji można zmniejszyć z obecnych 888,7 kWh/t soli do 433,7-451,2 kWh/t soli, w przypadku zatężania solanki mało energochłonną metodą wyparną lub do 396,8 kWh/t soli w przypadku zatężania solanki w zintegrowanym układzie: elektrodializa – odwrócona osmoza. Proponowane rozwiązanie ma zostać przebadane w instalacji pilotowej w ramach projektu NANOS, finansowanego w programie TANGO2.
The paper presents an integrated system, in which saline water is pre-treated with nanofiltration (NF), then concentrated with thermal method or with electrodialysis-reverse osmosis, followed by further evaporation with sodium chloride crystallization. Based on water from KWK Budryk coal mine, it was proved that salt recovery, thanks to nanofiltration alone, can be increased from current value of 72.01% to 87.35%, or up to 91.11% or 99.1% after further enhancement. Following Authors’ developed procedure of nanofiltration pretreatment – operation at high calcium sulphate supersaturation with partial retentate recirculation and gypsum precipitation, makes the low energy consumption brine concentration possible. Based on Budryk brine, it was proved that energy consumption can be decreased from the current value of 888.7 kWh/t of salt to 433.7-451.2 kWh/t if the low energy consumption thermal method is applied or down to 396.8 kWh/t if the integrated electrodialysis-reverse osmosis system is applied. The proposed solution is to be verified in a pilot plant during the NANOS project funded in the TANGO2 programme.
Źródło:
Maszyny Górnicze; 2018, 36, 1; 39-48
0209-3693
2450-9442
Pojawia się w:
Maszyny Górnicze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Membrane separation techniques : removal of inorganic and organic admixtures and impurities from water environment : review
Membranowe techniki separacji : usuwanie domieszek i zanieczyszczeń nieorganicznych i organicznych ze środowiska wodnego
Autorzy:
Bodzek, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/205228.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
membrane techniques
water desalination and softening
natural organic matter
removal of inorganic micropollutants
removal organic micropollutants
techniki membranowe
odsalanie i zmiękczanie wody
naturalna materia organiczna
usuwanie mikroskładników nieorganicznych
usuwanie mikroskładników organicznych
Opis:
Introduction and development of membrane techniques in the production of drinking water and purifi cation of wastewaters, in the last 40 years, was important stage in the fi eld of water treatment effectiveness. Desalination of sea and brackish water by RO is an established way for drinking water production. Signifi cant improvements in design of RO, the application of alternative energy sources, modern pretreatment and new materials have caused the success of the process. NF is the method of water softening, because NF membranes can retain di- and multivalent ions, but to a limited extend monovalent. Drinking water containing viruses, bacteria and protozoa, as well as other microorganisms can be disinfected by means of UF. Viruses are retained by UF membranes, whereas bacteria and protozoa using both UF and MF membranes. For the removal of NOM it is possible to use direct NF or integrated systems combining UF or MF with coagulation, adsorption and oxidation. The use of NF, RO and ED, in the treatment of water containing micropollutants for drinking and industrial purposes, can provide more or less selective removal of the pollutants. The very important are disinfection byproducts, residue of pharmaceuticals and endocrine disrupting compounds. For endocrine disrupting compounds, special attention is paid onto polycyclic aromatic hydrocarbons and surface-active substances, chlorinated pesticides, phthalates, alkylphenols, polychlorinated biphenyls, hormones, synthetic pharmaceuticals and other substances disposed to the environment. The application of MF and UF in the removal of inorganic and organic micropollutants is possible in integrated systems with: coagulation, adsorption, complexion with polymers or surfactants and biological reactions.
Zanieczyszczenia występujące w ujmowanych wodach, powodują, że skuteczne oczyszczanie jest kłopotliwe, a układ (schemat technologiczny) oczyszczania powinien być opracowywany indywidualnie dla danej wody na podstawie badań technologicznych. Aby zapewnić wymaganą jakość wody do picia bezpiecznych dla zdrowia i życia konsumentów, często niezbędne jest stosowanie niekonwencjonalnych i wysokoefektywnych procesów, mimo podwyższenia kosztów i potrzeby bardzo starannej i profesjonalnej eksploatacji układu oczyszczania wody. Ponadto, niedogodności związane z tradycyjnym oczyszczaniem wód naturalnych oraz zmieniające się podejście, co do koncepcji uzdatniania wód dla celów konsumpcyjnych, przede wszystkim wzrastające wymagania odnośnie jakości wody do picia, stwarzają możliwości zastosowania nowych technik separacji, wśród których metody membranowe mają największe zalety i możliwości i są obecnie brane pod uwagę jako procesy alternatywne. W uzdatnianiu wody i oczyszczaniu ścieków stosuje się przede wszystkim techniki membranowe, których siłą napędową jest różnica ciśnień po obu stronach membrany, ale brane są pod uwagę też inne procesy jak elektrodializa, perwaporacja, destylacja membranowa i membrany ciekłe. Wybór odpowiedniego procesu membranowego zależy od zakresu wielkości występujących i usuwanych z wody zanieczyszczeń i domieszek. Techniki membranowe mogą być stosowane do usuwania zanieczyszczeń z wody jako procesy samodzielne, lub w połączeniu z uzupełniającymi procesami jednostkowymi, tworząc systemy hybrydowe. W pracy omówiono możliwości wykorzystania technik membranowych w uzdatnianiu wód naturalnych. Odwrócona osmoza zatrzymuje jony jednowartościowe i większość związków organicznych małocząsteczkowych i jest stosowana do odsalania wód oraz do usuwania jonów azotanowych i mikrozanieczyszczeń organicznych. Membrany nanofiltracyjne zatrzymują koloidy, szereg związków organicznych małocząsteczkowych oraz jony dwuwartościowe; można je zatem zastosować do zmiękczania wody i usuwania mikrozanieczyszczeń organicznych. Ultrafiltracja i mikrofiltracja stanowią barierę dla substancji rozproszonych i mikroorganizmów i dlatego można je stosować do klarowania i dezynfekcji wody oraz jako metoda usuwania mętności wody. Procesy hybrydowe obejmujące techniki membranowe stosuje się do uzdatniania wody do picia w połączeniu z ozonowaniem, koagulacją, adsorpcją na węglu aktywnym do usuwania niżej cząsteczkowych związków organicznych lub w bioreaktorach do usuwania azotanów.
Źródło:
Archives of Environmental Protection; 2019, 45, 4; 4-19
2083-4772
2083-4810
Pojawia się w:
Archives of Environmental Protection
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metody odsalania wód kopalnianych w praktyce przemysłowej - stan obecny technologii i nowe wyzwania
Mine water desalination in the industrial practice — state of the art and new challenges
Autorzy:
Bobik, M.
Labus, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166842.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
odsalanie
wody kopalniane
płyny zwrotne po szczelinowaniu
desalination
mine waters
flowback water after fracturing
Opis:
W pracy zawarto przegląd stosowanych obecnie na świecie metod odsalania wody z przedstawieniem zalet i wad najważniejszych technologii. Ponadto omówiono zasadność odsalania wód kopalnianych w kontekście ich utylizacji połączonej z odzyskiem surowców chemicznych - na przykładzie instalacji odsalania wód kopalnianych w Polsce oraz w kontekście możliwości ponownego użycia oczyszczonej wody oraz na przykładzie wieloetapowej stacji uzdatniania wód z kopalni miedzi w Chile. Przedstawiono również nowe wyzwanie w dziedzinie odsalania, jakim jest odsalanie płynów zwrotnych powstałych w procesie szczelinowania hydraulicznego skał zbiornikowych dla ropy naftowej i gazu ziemnego. Scharakteryzowano procesy odsalania płynu zwrotnego stosowane na świecie oraz rozważono ewentualne ich zastosowanie w Polsce.
The paper presents a review of contemporary water desalination methods and advantages and disadvantages of their main technologies. The principals of mine water desalination were discussed in the context of their utilization with the mineral recovery (an example of mine water desalination in Poland) and in the context of the possibility of purified water reuse (an example of multistage waste water treatment plant in a Chilean copper mine). The desalination of flowback water from hydraulic fracturing process was presented as a new challenge facing the mining industry. Processes of flowback treatment used in the world were characterized and their possible application in Polish industry was also considered.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2014, 70, 4; 99-105
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena możliwości utylizacji energii spalania metanu z powietrza wentylacyjnego kopalń węgla kamiennego do odsalania ścieków
Rating of utillzation option of energy from coal mines ventilation air methane combustion for desalination plants
Autorzy:
Gosiewski, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/306120.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Inżynierii Chemicznej PAN
Tematy:
spalanie metanu
odsalanie wód
powietrze wentylacyjne
odzysk energii
methane combustion
water desalination
ventilation air
energy recovery
Opis:
Spalanie nisko stężonego metanu zawaltego w powietrzu wentylacyjnym kopalń węgla kamiennego rodzi problem racjonalnego wykorzystania uzyskiwanej energii. Dokonano analizy zapotrzebowania energii różnych metod odsalania. Artykuł zawiera studium możliwości wykorzystania energii spalania metanu wentylacyjnego do odsalania ścieków kopalnianych w układzie kogeneracyjnym, w którym w pełni wykorzystuje się uzyskiwaną energię cieplną i elektryczną.
Combustion of Jean metbane contained in the hard coal mines ventilation air raises a problem of rational use of the obtained energy. An analysis of energy demand for various desalination methods was done. The paper presents a study of possibilities to utilize energy of the ventilation air methane for desalination of mine sewage in the cogeneration system, which fully expJoits the produced heat and electrical energy.
Źródło:
Prace Naukowe Instytutu Inżynierii Chemicznej Polskiej Akademii Nauk; 2016, 20; 91-115
1509-0760
Pojawia się w:
Prace Naukowe Instytutu Inżynierii Chemicznej Polskiej Akademii Nauk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odsalanie drewna dotkniętego korozją chemiczną na przykładzie baraków zlokalizowanych na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz II – Birkenau
Desalination of wood affected by chemical corrosion based on the example of barracks located in the former Auschwitz II – Birkenau former German Nazi concentration and extermination camp
Autorzy:
Urban-Dąbek, Maria
Łabuzek, Lidia
Gruszczyk, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343455.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
konserwacja drewna
odsalanie drewna
korozja chemiczna
drewniane baraki
kompresy
kąpiel dynamiczna
suszenie drewna
badania drewna
wood preservation
wood desalination
chemical corrosion
wooden barracks
compresses
dynamic water bath
wood drying
wood testing
Opis:
W artykule przedstawiono najważniejsze działania podjęte, by opracować metodę konserwacji drewna baraków, które ulega niszczeniu w wyniku korozji chemicznej. Kilkuletnia praca nad tym zagadnieniem obejmowała: kwerendę literaturową, kwerendę archiwalną pod kątem używanych w przeszłości preparatów ochrony drewna, monitoring korozji chemicznej, badania składu chemicznego drewna, konsultacje z zewnętrznymi instytucjami badawczymi, próby ekstrakcji szkodliwych substancji oraz sformułowanie wytycznych konserwatorskich co do konserwacji baraków dotkniętych korozją chemiczną. Na podstawie zdobytej wiedzy i doświadczenia przeprowadzono odsalanie pierwszego baraku drewnianego. Ważnym aspektem artykułu jest zwrócenie uwagi na konieczność zachowania rozwagi w stosowaniu przy drewnie zabytkowym środków ochrony drewna, szczególnie tych zawierających związki nieorganiczne. Przed rozpoczęciem konserwacji drewnianych konstrukcji oraz całych budynków powinno się w pierwszej kolejności sprawdzić, czy stosowanie środków ochrony drewna jest uzasadnione. W tym celu trzeba wykonać badania chemiczne pozwalające ustalić ilościową zawartość środków ochrony w drewnie. W przypadku gdy konieczne jest zabezpieczenie ogniochronne obiektu z uwagi na obowiązujące przepisy przeciwpożarowe, należy dążyć do alternatywnego rozwiązania, na przykład zwiększyć ilość środka gaśniczego w gaśnicach. W drewnianych barakach dawnego KL Auschwitz II – Birkenau jest to stosowane od 2014 roku.
The article outlines the most important steps taken to develop a method for preserving the wood of the barracks which is deteriorating as a result of chemical corrosion. The several-year work on this task has included: searches in the literature, searches in the archives for preparations used to protect wood in the past, monitoring chemical corrosion, research on the chemical composition of wood, consultations with external research institutions, attempts to extract harmful substances, and drafting guidelines for the conservation of the barracks affected by chemical corrosion. Based on the knowledge and experience acquired, the first of the wooden barracks underwent desalination. An important aspect of the article is to draw attention to the need for caution when using preservatives, especially those containing inorganic compounds, on historic wood. Before starting work on the conservation of wooden structures and entire buildings, it is first necessary to ascertain whether the use of wood preservatives is justified. To do this, chemical tests need to be performed to determine the amount of preservatives in the wood. If a facility requires fireproofing due to current fire regulations, an alternative solution should be sought, for example, increasing the amount of the extinguishing agents in fire extinguishers. These have been used in the wooden barracks of the former KL Auschwitz II – Birkenau concentration camp since 2014.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 199-229
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odsalanie powierzchni zabytkowych wypraw
The desalination of historical painted surface
Autorzy:
Kubik, J.
Kucharczyk, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/391005.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Lubelska. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
Tematy:
odsalanie
przepływ jonowy
wysychanie
wilgoć
desalination
ions flow
drying
moisture
Opis:
W referacie wykonano wstępne badania odsalania z wykorzystaniem okładów z ligniny, często stosowanych w konserwacji obiektów zabytkowych. Zaproponowano metodykę szacowania efektywności tych zabiegów z wykorzystaniem modelu przepływów przypowierzchniowych.
In the paper the preliminary laboratory tests of desalination with the use of lignin poultices were made, often utilized in the maintenance of monumental buildings. In addition, the method of determining of the desalination efficiency was also proposed.
Źródło:
Budownictwo i Architektura; 2013, 12, 3; 53-58
1899-0665
Pojawia się w:
Budownictwo i Architektura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies