Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "obrzędy ludowe" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    The feasts of “Stado” and “Kupala Night” in the rituals of the Polish Rodnovers. A revival of ethnographic sources
    Autorzy:
    Grochowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2081389.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    new paganism
    Rodnovery
    new religious movements
    Slavic Native Faith
    folk rituals
    Kupala Night
    neopoganizm
    rodzimowierstwo
    nowe ruchy religijne
    religia Słowian
    obrzędy ludowe
    sobótka
    kupała
    Opis:
    It is argued in this study that contemporary Rodnovers (practitioners of Slavic Native Faith, or Rodnovery) revive ethnographic and historical sources by applying two strategies: (re)construction of pre-Christian Slavic rituals and (re)paganisation of 19th-c. folk rituals. It is a new kind of practice: source materials are not modified for the purpose of presentation to receipients from “outside” (as is the case with folklore and historical reconstruction) but function as the basic substrate of religious customs and beliefs, practiced by Rodnovers themselves. Despite appearances, this is not a continuation of folk tradition but a new religious phenomenon, whose major actors use ethnography and folk content in a creative and unorthodox manner.
    W artykule zaprezentowana została teza, że współcześni wyznawcy rodzimowierstwa dokonują rewitalizacji źródeł etnograficznych i historycznych, posługując się dwiema strategiami: (re)konstrukcji przedchrześcijańskich obrzędów Słowian oraz (re)poganizacji XIX-wiecznych obrzędów ludowych. Jest to nowy rodzaj praktyk polegający na tym, że materiały źródłowe nie są przetwarzane i stylizowane w celu zaprezentowania ich w nowym kontekście odbiorcom „z zewnątrz” (jak w przypadku folkloryzmu czy rekonstrukcji historycznych), ale stają się podstawowym substratem wierzeń i obrzędów religijnych, których „użytkownikami” są sami rodzimowiercy. Nie mamy tu jednak do czynienia z kontynuacją tradycji ludowych (choć na pierwszy rzut oka tak to może wyglądać), lecz z nowym zjawiskiem religijnym, którego główni aktorzy posługują się etnografią i folklorystyką w sposób twórczy i nieortodoksyjny.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2020, 32; 213-233
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Święto Matki Boskiej Gromnicznej w religijności ludowej
    Feast of Our Lady of Candles in Folk Religiosity
    Autorzy:
    Kupisiński, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040467.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Ofiarowanie Pańskie
    Święto Matki Boskiej Gromnicznej
    świeca woskowa zwana gromnicą
    religijność ludowa
    pobożność ludowa
    zwyczaje
    obrzędy i wierzenia ludowe
    tradycja ludowa
    wróżby
    praktyki magiczne
    Presentation of the Lord
    Feast of Our Lady of Candles
    “Gromnica”
    folk piety
    customs
    rituals and folk beliefs
    folk tradition
    divination
    magical practices
    Opis:
    Święto Matki Boskiej Gromnicznej to późniejsza nazwa powstałego w IV wieku święta Ofiarowania Pańskiego. Początkowo obchody święta posiadały chrystologiczny akcent, ale z upływem czasu nabrały charakteru maryjnego (obecnie w liturgii powrócono do pierwotnej nazwy). W polskiej religijności ludowej funkcjonowała nazwa Matki Boskiej Gromnicznej ze względu na święcenie w Kościele świec zwanych gromnicami. Pod wpływem nauki Kościoła dawne zwyczaje i obrzędy ludowe zmieniły swą treść i znaczenie. Tak było z symboliką światła i świecy.Po nadaniu mu chrześcijańskich interpretacji płonąca świeca symbolizuje światłość wiekuistą, jaką dla każdego wierzącego człowieka stanowi Chrystus. W życiu mieszkańców wsi gromnica posiadała wielkie znaczenie i była wykorzystywana do różnych praktyk. Wręczano ją do ręki umierającemu, aby Maryja bezpiecznie i w świetle Chrystusa przeprowadziła go na „tamten świat”. Po przyjściu z kościoła znaczono kopcącym się płomieniem z gromnicy znak krzyża na futrynach okien i drzwi wejściowych do domu, aby Bóg strzegł domostwa i chronił przed złymi mocami. Zapalano ją i stawiano w oknie lub na stole podczas burzy, aby uchronić dom i gospodarstwo przed uderzeniem pioruna i „odwrócić” burzę. Nie były to czynności magiczne, jak zachowanie to kwalifikują niektórzy etnologowie, gdyż w tym czasie przez wstawiennictwo Maryi zanoszono modlitwę do Boga (odmawiano modlitwę „Pod Twoją obronę”, modlono się na różańcu). Gromnicę wykorzystywano też do przepowiadania praktyk medycznych, meteorologicznych (patrząc jak się pali podczas nabożeństwa czy w drodze do domu). Według wierzeń ludowych posiadała swą moc, gdyż została w kościele poświęcona przez kapłana. Do czasów współczesnych niewiele pozostało z dawnych ludowych zwyczajów związanych z gromnicą. W niektórych tylko rodzinach daje się ją umierającemu, czy kreśli znak krzyża na futrynach okien i drzwi. Jedynie jej wygląd i płonący płomień przypomina wierzącemu sakrament chrztu świętego oraz Chrystusa – Światłość wiekuistą.
    The Feast of Our Lady of Candles is the later name for the Feast of Presentation of the Lord, founded in the fourth century. Initially, the celebration had a Christological accent, but with time it acquired features of Marian feast (now in the liturgy the original name is in force). In Polish folk religiosity the name Our Lady of the Thunder Candle has functioned, as people came to church to have their candles called “gromnica” (the Thunder Candle) blessed. Under the influence of the Church's teaching, ancient folk customs and rituals have changed their content and meaning. So it was with the symbolism of light and candle. After giving it a Christian interpretation burning candle symbolizes the eternal light, which is Christ for every Christian. In the life of the villagers gromnica had great significance and was used for various practices. It was handed to a dying person to be safely accompanied by Mary to the “other world” and in the light of Christ. After coming back from church, sign of the cross was marked with a smoky flame of gromnica at the frames of windows and the front door of the house to ensure God's protection from evil spirits. Gromnica was lit and placed in a window or on a table during storm to protect the house and farm from thunder-light and “avert” storm. This was not a magical act, as some ethnologists asserted, but a form of folk piety through the intercession of Mary (People prayed Rosary and “Beneath Thy Protection”).Gromnica was also used for medical and meteorological practices; by observing the flame during the church service or on the way home people were making predications. According to the folk beliefs, candle had its power, because it was blessed in the church by the priest. Nowadays very little is left of the ancient folk customs associated with the Thunder Candle. Only in some families the custom of handing gromnica to the dying person or marking sign of the cross on the frames of the door and windows is still practiced. However, the candle as such and its burning flame reminds the faithful about Baptism and Christ – the eternal Light.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 9; 191-210
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Święci Katarzyna i Andrzej w religijności i tradycji ludowej regionu tomaszowskiego
    Saints Catherine and Andrew in the Religious Folk Tradition of the Tomaszów Region
    Autorzy:
    Nowak, Józef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143995.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    etnograficzne badania terenowe
    św. Katarzyna
    św. Andrzej
    obrzędy i wierzenia ludowe
    wróżby
    religijność ludowa
    kult zmarłych
    ethnographic field studies
    St. Catherine
    St. Andrew
    folk rituals and beliefs
    predictions
    folk religiosity
    cult of the dead
    Opis:
    The source basis of the present article is provided by the results of ethnographic field studies conducted by the author in 64 localities near Tomaszów Lubelski. In totally, in the period of six years (1995-2001), the author collected information from 314 respondents, with whom he carried out 346 interviews. In addition, 14 collective interviews were made, in which 8 to 14 persons participated. The area of Tomaszów marks the beginning of the point of contact between the Polish and Ukrainian cultures, which is why 30 Ukrainian respondents took part. The subject of the present paper is the description and analysis of former and contemporary folk rituals and beliefs connected with the liturgical reminiscences of saints Catherine and Andrew made in the light of phenomenological and comparative methods. Folk religiousness is simpler than academic theology and Christian liturgy; it permeates the needs of man, filling time and space, objects and actions. In folk rituals, certain magical and religious elements appeared and are interwoven, which comprise the cultural signs of life according to the pagan calendar. The saints, who take care of certain areas of life, strongly influence the imagination, giving a feeling of closeness and strengthening the faith of folk people. Beliefs concerning saints appear in private prayers, songs, proverbs, statements and legends. The cult of saints influences family life and peer groups, being the main themes at social meetings. Associated with the dates of Saints Catherine and Andrew are organized marital ceremonies, which create an atmosphere of joy and the country village’s social ties. The specific games of the men and women were to reveal future passions such as: priority in entering into marriage relationships and finding one’s spouse, even determining a certain person. Older people also associated St. Andrew’s feast day with activities concerning weather forecasting.
    Źródło:
    Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii; 2012, 4; 259-280
    2080-8534
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskie ludowe obrzędy świąteczne z perspektywy teatrologicznej
    The Theatre Studies Perspective on Polish Folk Festival Rituals
    Autorzy:
    Kencki, Patryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29519883.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    polska kultura ludowa
    teatrologia
    obrzędy ludowe
    perfomatywność
    Polish folk culture
    theatre studies
    folk rituals
    peformativity
    Opis:
    Artykuł jest próbą analizy i klasyfikacji polskiej obrzędowości ludowej związanej z dorocznymi świętami z perspektywy teatrologicznej. Punktem wyjścia jest autorska koncepcja teatrologii, której przedmiotem jest nie tylko teatr, ale także inne widowiska. W tym ujęciu omawiane obrzędy ludowe traktowane są jako zjawiska noszące cechy widowisk, performansów i symulacji. W rezultacie wyłania się zarys klasyfikacji omawianych zjawisk w odniesieniu do różnego stopnia, w jakim wykazują one elementy widowiskowości, przyczynowości i symulacji. Pokazano również, że w zakres badań teatrologicznych mogą wchodzić nie tylko zjawiska postrzegane jako spektakle i performanse, ale także te, w których dominuje wymiar performatywny. Wreszcie, refleksja ukazuje ewolucję polskiej obrzędowości ludowej od jej prymitywnej sprawczości, przez widowiskowość, aż po symulacje, będące jedynie reprezentacjami dawnych rytuałów.
    The article brings an attempt at taking stock of and classifying Polish folk rituals related to yearly festivities as they may be accounted for from the point of view of theatre studies. Its starting point is the author’s conception of theatre studies that has not only the theatre but also other spectacles as its object, the conception that has been presented before. In accordance with this outlook, the folk rituals at issue are regarded as phenomena bearing characteristics of spectacles, performances and simulations. In effect, what emerges is an outline of a classification of the phenomena under discussion in relation to the varying degrees to which they display the elements of spectacularity, causality and simulation. It is also demonstrated that within the purview of theatre studies may fall not only the phenomena perceived as spectacles and performances but also those in which the performative dimension is predominant. Finally, the reflection reveals an evolution of Polish folk rituals from their primitive causative character through spectacularity to simulations, which are only representations of old rituals. 
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 1/2; 240-247
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odrodzenie pradawnego obrzędu? Alilujki Teatru Węgajty
    A Revival of an Ancient Ritual? Alilujki of the Węgajty Theatre
    Autorzy:
    Hasiuk, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29519898.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    polska kultura ludowa
    obrzędy ludowe
    Teatr Węgajty
    teatr i obrzęd
    Polish folk culture
    folk rituals
    Węgajty Theatre
    theatre and ritual
    Opis:
    Istotny wpływ na wizję artystyczną Teatru Wiejskiego Węgajty miały pisma Stanisława Vincenza. Z tej inspiracji aktorzy teatru rozpoczęli kolędowanie i dzięki temu zapoznali się z obrzędem kolędowania wielkanocnego, praktykowanym niegdyś w okolicach Suwałk, czyli Alilujką. Jak kolędować (chodzić po aliluji lub chodzić po wołoczebnem), poinstruowała ich starszyzna wsi Dziadówek. Przejmując obrzędową tradycję, zachowali trzyczęściową strukturę, zmienili jednak ostatnią część. Praktykowane przez Węgajty wielokrotne chodzenie od domu do domu, by złożyć mieszkańcom życzenia wielkanocne i zagrać im muzykę, przekształciło się w przedstawienie teatralne otwarte dla wszystkich mieszkańców wsi i gości (zamiast kończyć się ucztą dla kolędników). Alilujka Teatru Węgajty nie jest wskrzeszeniem dawnego obrzędu. Nie jest też teatrem per se, choć każdy element Alilujki można dopasować do jakiejś teatralnej formy czy toposu (theatrum mundi, Teatr Uciśnionych, commedia dell'arte). Jedynie ostatnia część całej struktury może być określona mianem teatru, który kończy się wspólną zabawą i tańcem. Węgajcka Alilujka to zjawisko sytuujące się pomiędzy teatrem a obrzędem. Dialog teatru i obrzędu jest ożywczy dla obu obszarów. Bez teatru obrzęd by umarł. Bez rytuału teatr nigdy nie dotarłby do miejsc, w których się znalazł.
    The artistic vision of the Węgajty Village Theatre was influenced substantially by the writings of Stanisław Vincenz. With such inspiration, the theatre practitioners began their carolling and, through this practice, became acquainted with the Easter carolling ritual that used to be practiced near Suwałki, i.e. the alilujki (Hallelujahs). They were instructed on how to Easter carol (chodzić po aliluji or chodzić po wołoczebnem) by the elders of Dziadówek village. Appropriating the custom for themselves, they have kept its three-part structure, but the final part is changed. As practiced by Węgajty performers, their repeated processions from house to house to wish the inhabitants happy Easter and play them some music has transformed into a theatrical performance open to all villagers and guests (instead of concluding with a feast for the carollers). The Alilujki of the Węgajty Theatre is not a revival of an ancient ritual. It is not theatre per se either, even though each element of the Alilujki can be matched with some theatrical form or topos (theatrum mundi, Theatre of the Oppressed, commedia dell’arte). Only the last part of the whole structure can be designated as theatre, which ends with joint merrymaking and dancing. The Węgajty Alilujki constitutes a phenomenon situated between theatre and ritual. The dialogue of the two areas is mutually enriching and invigorating. Without the theatre, the ritual would die. Without the ritual, the theatre would never have reached the places it has reached.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 1/2; 261-284
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niepokalanie Poczęta w polskiej religijności ludowej Adwentu na przykładzie wybranych regionów
    Immaculate Mary in Polish Advent Popular Religiosity Illustrated on Selected Regions of Poland
    Autorzy:
    Kupisiński, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143979.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    kult Maryi
    Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
    Adwent
    religijność ludowa
    zwyczaje i obrzędy ludowe
    Marian Devotion
    the Feast of the Immaculate Conception
    Advent
    popular religiosity
    customs and folk observances
    Opis:
    The liturgy of Advent honors the Blessed Virgin as Mother awaiting the birth of Her Child. The day of the Immaculate Conception of Our Lady is the first Marian feast and initiates anew liturgical year. In popular religiosity of Advent, Mary epitomizes spiritual rebirth; hence the faithful pray novenas and take part in numerous devotions to Our Lady. One of the most popular devotions is everyday morning Rorate Mass (Rorate Coeli), where during the Mass aadditional candle – called „roratka” is lit. The personal and family life of the Polish faithful, and especially expecting women, along with all farm activities are entrusted to the care of the Blessed Virgin. In country folk tradition, devotion to Our Lady plays a significant role, since Mary as our Mother most fully understands our needs and can intercede for us in Heaven. The paper consists of two parts. In the first part we introduce the figure of the Blessed Virgin, emphasizing her place and function in the Advent liturgy. In the second part, we present popular religiosity, which encompasses numerous customs and folk observances associated with the Advent Marian feasts and devotions.
    Źródło:
    Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii; 2011, 3; 199-213
    2080-8534
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niematerialne dziedzictwo kulturowe wsi podlaskiej – współczesny stan zachowania oraz główne problemy jego ochrony
    Intangible cultural heritage of rural areas of Podlasie – current state of preservation and main problems of its protection
    Autorzy:
    Gaweł, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/538598.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Dziedzictwa
    Tematy:
    Podlasie
    dziedzictwo niematerialne
    gwary
    obrzędy i zwyczaje
    ludowe rzemiosła
    plecionkarstwo
    tkactwo
    garncarstwo
    ludowe lecznictwo
    Opis:
    The article discusses the current state of preservation of the intangible cultural heritage in the rural areas of Podlasie and the most important problems related to its protection. It has been assumed that Podlasie covers the area of the present Podlaskie Voivodeship, excluding its western part that belongs to Kurpie. At the beginning the article outlines the settlement processes that led to the current cultural diversity of the inhabitants of this region. The Podlaskie Voivodeship is the most ethnically and religiously diverse area in Poland. It is inhabited by national minorities: Belarusian, Lithuanian and Ukrainian, as well as an ethnic minority – the Tatars. Ethnic and national divisions are accompanied by a religious division, because apart from the Catholics, Podlasie is inhabited by many followers of the Orthodox Church. One of the effects of this ethnic and national diversity is the presence of East Slavic dialects with local varieties. These distinctions are reflected, among others, in the toponymy. Linguistic diversity is visible in the oral folklore, especially in ritual songs, including Konopielki, which are sung in the Podlasie region on Easter and are particularly interesting. Oral folklore includes also legends that nowadays rapidly disappear as a result of the lack of intergenerational transfer. Coexistence of two Christian denominations in Podlasie results in wealth of customs, ceremonies and beliefs related to the annual cycle of feasts. The article presents three selected annual customs and ceremonies worth protecting by being listed in the National Intangible Cultural Heritage List: playing the ligawka, a large trumpet-like musical instrument, in Advent in Ciechanowiec, celebrations of the last days of carnival, called zapusty, in Radziłów, and a tradition of prayers with wax votives in Krypno. Undoubtedly, one of the most important issues of protection of intangible heritage in the Podlasie region is the problem of transferring knowledge and skills associated with traditional crafts. Basketwork, pottery and weaving deserve particular attention among them. The article mentions also the problem of folk medicine in the context of the activity of the healers who are called szeptuchy in Podlasie. In the summary there have been listed the most important problems of protection of the intangible heritage in Podlasie.
    Źródło:
    Ochrona Zabytków; 2014, 1; 41-51
    0029-8247
    Pojawia się w:
    Ochrona Zabytków
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Na granicy kultur i światów
    Autorzy:
    Masłowska, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2028661.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-23
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    folk songs
    death
    funeral
    rites of passage
    Slavic folklore
    pieśni ludowe
    śmierć
    pogrzeb
    obrzędy przejścia
    folklor słowański
    Opis:
    Recenzja: Piotr Braszak, Na rozstajnych drogach, około północy. Doświadczenia graniczne we wschodniosłowiańskich i polskich pieśniach ludowych, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2021.
    Review: Piotr Braszak, Na rozstajnych drogach, około północy. Doświadczenia graniczne we wschodniosłowiańskich i polskich pieśniach ludowych. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2021.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2021, 3; 123-127
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Etnografia mistyczna
    Autorzy:
    Madyda, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2028534.pdf
    Data publikacji:
    2022-02-21
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    obrzędy ludowe
    wesele
    Huculszczyzna
    Ukraina
    folk rituals
    wedding
    Hutsul region
    Ukraine
    Opis:
    Recenzja: Adriana Świątek, Huculskie peregrynacje weselne. Obrzęd weselny jako widowisko kulturowe, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego, Warszawa-Kraków 2020.
    Review: Adriana Świątek, Huculskie peregrynacje weselne. Obrzęd weselny jako widowisko kulturowe, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego, Warszawa-Kraków 2020.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2022, 4; 127-132
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania nad religijnością ludową w Katedrze Religiologii i Misjologii KUL
    Research on Folk Religiosity in the Department of Religious Studies and Missiology KUL
    Autorzy:
    Kupisiński, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2036348.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Katedra Religiologii i Misjologii
    religijność ludowa
    zwyczaje i obrzędy ludowe
    obrzędowość doroczna i rytuały przejścia
    etnograficzne badania terenowe
    Department of Religious Studies and Missiology of John Paul II Catholic University of Lublin
    folk religiosity
    folk customs and rituals
    annual rituals and rites of passage
    ethnographic field studies
    Opis:
    Artykuł prezentuje działalność, specyfikę i tematykę badań Katedry Religiologii i Misjologii nad religijnością ludową. Zarówno pracownicy naukowi, jak i studenci mogą poszczycić się znacznymi osiągnięciami w tym zakresie, o czym świadczą prace dyplomowe powstałe w Katedrze. W przypadku pracowników naukowych uwidacznia się to w obecności na konferencjach naukowych, gdzie wygłaszano referaty, które następnie ukazywały się w formie zbiorowych publikacji. Wiele artykułów z zakresu obrzędowości i religijności ludowej zostało opublikowanych w czasopismach i monografiach naukowych. W pracach zwraca się także uwagę na przemiany, jakie nastąpiły w obrzędowości dorocznej, weselnej czy pogrzebowej na przestrzeni ostatnich lat. Zmiany dokonują się na wielu płaszczyznach życia społecznego, kulturowego czy gospodarczego, nie ominęły również ludowej obrzędowości. Pomimo wkradania się w tę społeczność nowych trendów, tak często pochodzących z innych kultur, mieszkańcy wsi (w zależności od regionu Polski) na współczesny sposób reaktywują lub pielęgnują dawne zwyczaje i obrzędy ludowe. Rekonstrukcja tradycji ludowych i światopoglądu pozwala współczesnemu człowiekowi lepiej zrozumieć ludzkie zachowania w różnych kontekstach społecznych, historycznych i kulturowych, przez co zachęca do ponownego odczytania źródłowych materiałów etnograficznych, co z kolei pozwala lepiej rozpoznać i zrozumieć wiele stereotypów, zachowań i narracji obecnych we współczesnej kulturze polskiej i w przeżywaniu religii.
    The article presents the historical activity, specificity and thematic scope of research conducted by faculty members and students, with particular focus on postdoctoral (habilitation), doctoral and master theses that were written on the subject of folk religiosity at the Department of Religious Studies and Missiology of John Paul II Catholic University of Lublin. In order to explain their methodology and the method of analysis of the collected source material deriving from ethnographic field studies into social and spiritual folk culture, the article presents the main themes of the examined annual rituals (Advent, Christmas, Lent, Easter) and the rites of passage (wedding, funeral). Many articles on folk rituals and religiosity have been published in journals and scientific monographs.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2018, 65, 9; 131-147
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Antymuzyka i antyinstrumenty w tradycji kulturowej ziem polskich
    Anti-music and Anti-instruments in the Cultural Tradition of Poland
    Autorzy:
    Przerembski, Zbigniew Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26731700.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    kultura ludowa
    zwyczaje i obrzędy ludowe
    folklor
    muzyka ludowa
    ludowe instrumenty muzyczne
    folk culture
    folk customs and rituals
    folklore
    folk music
    folk music instruments
    Opis:
    W tradycji muzycznej należącej do jej niepisanego nurtu, przekazywanego międzypokoleniowo, w relacji mistrz – uczeń, bez pośrednictwa pisma (zwłaszcza nutowego), oprócz manifestacji dźwiękowych mieszczących się w szeroko pojętym zakresie muzyki, istniało zjawisko określane mianem antymuzyki, rozbrzmiewającej zazwyczaj podczas różnego rodzaju rytuałów przejścia. Antymuzyka zawiera się w szerszym pojęciu wrzawy obrzędowej, rozumianej jako aktywność akustyczna inicjowana w celu apotropaicznym. Stanowi ona odwrotny biegun zjawisk dźwiękowych, które konwencjonalnie przyjęło się uważać za muzykę, stanowiąc wobec niej swego rodzaju opozycję. Antymuzyka związana jest w kulturze tradycyjnej z czasem obrzędowym, będącym odwróceniem czasu „normalnego”, nieobrzędowego. W kulturze polskiej i europejskiej (ale też innych kontynentów) od wieków utrzymywało się przekonanie, że różnego rodzaju głośne manifestacje akustyczne należą do szerokiego spektrum zabiegów ochronnych przeciwko złym mocom, które, jak wierzono, miały wykazywać wzmożoną aktywność w czasie i miejscach interpretowanych w etnologii i antropologii kulturowej jako graniczne, przejściowe, znamienne zawieszeniem dotychczasowego porządku, powrotem do pierwotnego chaosu i otwarciem kontaktu z zaświatami. Obrzędowa wrzawa mogła też być wzniecana podczas sprawowania różnych zwyczajów i obrzędów cyklu rocznego, m.in. kolędowania, rytuałów zapustnych, śródpościa, wielkopostnych, wielkanocnych, wiosennych, sobótkowych, dożynkowych czy zaduszkowych. W cyklu ludzkiego życia przejściowe były: czas narodzin, inicjacja seksualna, ślub, zgon. Za miejsca przejścia uważano lokalne granice, rozstaje dróg, ale też pustkowia, cmentarze, wzgórza czy duże drzewa. Wrzawa obrzędowa, antymuzyka może mieć postać wokalną lub instrumentalną, a częściej quasiinstrumentalną, z użyciem narzędzi dźwiękowych czy nawet różnych przypadkowych przedmiotów antyinstrumentów, a także antyinstrumentów, będących parodią czy zaprzeczeniem „normalnych” instrumentów. Należały do nich przede wszystkim diabelskie skrzypce i burczybas.
    Apart from sonic manifestations belonging to the sphere of music as broadly conceived, the musical tradition transmitted orally through the generations from master to pupil, without the agency of writing (and music notation in particular), also comprises a phenomenon referred to as anti-music, usually performed during various rites of passage. Anti-music is part of the wider notion of ritual noise, conceived as acoustic activity initiated for apotropaic purposes. It is poles apart from those sonic phenomena conventionally regarded as music. In traditional culture, anti-music is associated with ritual time, which constitutes a reversal of ‘ordinary’ non-ritual time. For centuries, in Polish and European culture (and also that of other continents), there was a conviction that various loud sonic manifestations belonged to the broad spectrum of means for protecting people against evil forces, which were supposedly more active in places and times which cultural ethnology and anthropology interpret as borderline or transitional, distinguished by the suspension of the previously existing order, a return to primaeval chaos and an opening-up of contact with the otherworld. Ritual noise could also be a part of various customs and rites belonging to the annual cycle, such as carolling, Mardi Gras, mid-Lent, Easter and spring celebrations, Midsummer Night, harvest festivals and All Souls’ Day. Within the cycle of human life, rites of passage were associated with birth, sexual initiation, marriage and death. The places considered as points of transition included local boundaries and crossroads, but also wildernesses, graveyards, hills and big trees. Ritual noise or anti-music can take vocal, instrumental or, more frequently, quasi-instrumental forms, using various sound-producing tools or even random objects, as well as anti-instruments, which are a parody and a contradiction of ‘normal’ instruments. Such anti-instruments include, first and foremost, the so-called devil’s fiddle and the Kashubian friction drum called the burczybas.
    Źródło:
    Muzyka; 2021, 66, 2; 121-140
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies