Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "obrzędowość" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 27
Tytuł:
„Wodzenie niedźwiedzia”. O możliwych wariantach interpretacji obrzędowości zapustnej na Górnym Śląsku
“Bear Guiding”. On Possible Alternatives of the Interpretation of Shrovetide Customs in Upper Silesia
Autorzy:
Liboska, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2051738.pdf
Data publikacji:
2013-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
annual rituals
carnival customs
Slavic mythology
obrzędowość doroczna
zwyczaje karnawałowe
mitologia słowiańska
Opis:
“Bear guiding” is one of most characteristic and still practiced rites during the carnival period in Upper Silesia. The course and the internal structure of the ritual, especially the participation of a zoomorphic figure of “bear” in the ceremony, allows us to search for the interpretational analogies to other cultural facts. The study is focused on the role of animals in the folk culture and on a comparative analysis of the symbolic meaning of “bear” in the cycle of annual rites. The final conclusion address the culture-shaping role of animals with reference to selected elements of mythology.
Wodzenie niedźwiedzia to jeden z najbardziej wyrazistych i wciąż szeroko kultywowanych na Górnym Śląsku obrzędów zapustnych. Przebieg oraz wewnętrzna struktura obrzędu, a zwłaszcza udział w obrzędzie zoomorficznej postaci niedźwiedzia pozwala na daleko idące poszukiwania interpretacyjnych analogii względem innych faktów kulturowych. Artykuł skupia się przede wszystkim na roli zwierząt w kulturze ludowej oraz porównawczej analizie symbolicznego znaczenia niedźwiedzia w cyklu obrzędów dorocznych. Wnioski końcowe odnoszą się do kulturotwórczej roli zwierzą w odniesieniu do wybranych elementów mitologii.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2013, 1, 1; 99-120
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania nad religijnością ludową w Katedrze Religiologii i Misjologii KUL
Research on Folk Religiosity in the Department of Religious Studies and Missiology KUL
Autorzy:
Kupisiński, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036348.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Katedra Religiologii i Misjologii
religijność ludowa
zwyczaje i obrzędy ludowe
obrzędowość doroczna i rytuały przejścia
etnograficzne badania terenowe
Department of Religious Studies and Missiology of John Paul II Catholic University of Lublin
folk religiosity
folk customs and rituals
annual rituals and rites of passage
ethnographic field studies
Opis:
Artykuł prezentuje działalność, specyfikę i tematykę badań Katedry Religiologii i Misjologii nad religijnością ludową. Zarówno pracownicy naukowi, jak i studenci mogą poszczycić się znacznymi osiągnięciami w tym zakresie, o czym świadczą prace dyplomowe powstałe w Katedrze. W przypadku pracowników naukowych uwidacznia się to w obecności na konferencjach naukowych, gdzie wygłaszano referaty, które następnie ukazywały się w formie zbiorowych publikacji. Wiele artykułów z zakresu obrzędowości i religijności ludowej zostało opublikowanych w czasopismach i monografiach naukowych. W pracach zwraca się także uwagę na przemiany, jakie nastąpiły w obrzędowości dorocznej, weselnej czy pogrzebowej na przestrzeni ostatnich lat. Zmiany dokonują się na wielu płaszczyznach życia społecznego, kulturowego czy gospodarczego, nie ominęły również ludowej obrzędowości. Pomimo wkradania się w tę społeczność nowych trendów, tak często pochodzących z innych kultur, mieszkańcy wsi (w zależności od regionu Polski) na współczesny sposób reaktywują lub pielęgnują dawne zwyczaje i obrzędy ludowe. Rekonstrukcja tradycji ludowych i światopoglądu pozwala współczesnemu człowiekowi lepiej zrozumieć ludzkie zachowania w różnych kontekstach społecznych, historycznych i kulturowych, przez co zachęca do ponownego odczytania źródłowych materiałów etnograficznych, co z kolei pozwala lepiej rozpoznać i zrozumieć wiele stereotypów, zachowań i narracji obecnych we współczesnej kulturze polskiej i w przeżywaniu religii.
The article presents the historical activity, specificity and thematic scope of research conducted by faculty members and students, with particular focus on postdoctoral (habilitation), doctoral and master theses that were written on the subject of folk religiosity at the Department of Religious Studies and Missiology of John Paul II Catholic University of Lublin. In order to explain their methodology and the method of analysis of the collected source material deriving from ethnographic field studies into social and spiritual folk culture, the article presents the main themes of the examined annual rituals (Advent, Christmas, Lent, Easter) and the rites of passage (wedding, funeral). Many articles on folk rituals and religiosity have been published in journals and scientific monographs.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2018, 65, 9; 131-147
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bożonarodzeniowa obrzędowość: kolędowanie z Szopką i Herody w województwie lwowskim, Bojkowszczyna na Ukrainie
CHRISTMAS RITUALS: CAROLLING WITH NATIVITY AND HERODY IN THE LVIV REGION (BOJKOWSZCZYNA UKRAINE)
Autorzy:
Borovets, Taras
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/490219.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara
Tematy:
Ukraina
tradycyjna kultura
tradycja
obrzędowość bożonarodzeniowa
szopka
pantomima
szopki kukiełkowe
wertep
szopka statyczna
Ukraine
traditional culture
traditions
Christmas rituals
crib
pantomime
puppet nativity
Wertep
static crib
Opis:
Scientific interest in the traditional culture in order to preserve the spiritual wealth, especially in conditions of accelerated urbanization, unification, the spread of mass culture, it becomes even more relevant. Preservation of traditions, spirituality, each nation is not only a source of concern for culture, but also taking care of its development in our time and the future of every nation. Ukrainian rituals are the glue that has helped over the centuries to keep the national mentality, and cognitive and educational potential is the dearest treasure that helped survive nationalities, to keep down the centuries and today thrive in the global community of nations. While popular culture is best preserved its local traditions in celebrating Christmas, it was a feast worthy of special scientific interest.The object of the research is Christmas rituals: carolling with nativity and Herody villagers regions starosamborskiego and Sambor in Boykivshchina, Lviv region. The aim of this article is to determine the specifics of the Christmas rituals in the context of the overall cultural heritage of the Ukrainian nation on the basis of preserved archival materials Cathedral ethnology Lviv National University named I. Franko, and developed the scientific literature. Since 1998, efforts lecturers completed eighteen trips beginners ethnologists to various historical and ethnographic regions of Ukraine, including the land Bojkowszczyzny (2003, 2005, 2010); In 2005, students made an expedition to starosamborskiego region, base points were the villages Hołowecko, Dnistryk, Mszanec, Hwozdec, Hroziowe, Ripi, Wyciw, Babyno and others; in 2010 they were in villages in Sambor district Bojkowszczyzny - Kowynyczi, Werbiwka, Berehy, Baraniwci, Zarajckie, Kornyczi. Students ethnology, preparing for the expedition, develop a comprehensive program of interrogating, which is a reliable instrument for productive work in the field, such a methodology we used, we too, adding data from its own ethnographic research. The survey involved both men as women, young and older people.The history of the development of specific motifs carolling with nativity and Herody in Boykivshchina intrigued many contemporary scholars of folklore, as well as the author of this article, which points to the wealth of culture and religion in the region.The analysis and conclusions of the study can be used for detailed and deep acquaint with the Christmas customes of Boikivshchyna villages in Lviv region, in Ukraine. Materials of the research can also be used in textbooks, anthologies of religious and kulturological studies, topical special courses, as well as in the creation of a repertoire of folk groups and organizations Christmas celebration at schools, parishes and other collectives.
Źródło:
Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej; 2016, 23; 21-36
1234-8880
Pojawia się w:
Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bułgarskie przepowiednie meteorologiczne związane z dniem św. Tryfona
Autorzy:
Walczak-Mikołajczakowa, Mariola
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2034248.pdf
Data publikacji:
2021-12-21
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
meteorologia ludowa
przysłowia kalendarzowe
św. Tryfon
folklor
obrzędowość
folk meteorology
calendar proverbs
St. Tryphon
folklore
ceremonials
Opis:
Autorka analizuje ludowe przepowiednie pogody wyekscerpowane z wydanego w roku 1900 tomu Народна метеорология (Ludowa meteorologia). Na podstawie ich analizy stwierdza, że chociaż w języku bułgarskim brakuje przysłów kalendarzowych, to w tradycji ludowej funkcjonowały przepowiednie pogody i przyszłych plonów związane z określonymi ważnymi datami kalendarza liturgicznego. Najważniejszą z tych dat jest 1 lutego – dzień św. Tryfona, patrona winnic i winiarzy. Artykuł zawiera omówienie tych właśnie prognoz.
The author analyzes the folk weather predictions extracted from the volume Народна метеорология (Folk Meteorology) published in 1900. Based on their analysis, she concludes that although the Bulgarian language lacks calendar proverbs, in the folk tradition there were predictions of weather and future crops related to certain important dates of the liturgical calendar. February 1 – the day of St. Tryphon, patron of vineyards and winemakers - is the most important of these dates. These predictions are discussed in the article.
Źródło:
Zeszyty Wiejskie; 2021, 27; 181-191
1506-6541
Pojawia się w:
Zeszyty Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chaci sefira, czyli połowa rachuby
Autorzy:
Zarachowicz, Zarach
Sulimowicz, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/942742.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
Religia karaimska
obrzędowość
Jarty san
Źródło:
Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów; 2014, 25, 2 (43); 18-19
1733-7585
Pojawia się w:
Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Grotem w dół, grotem w górę. Deponowanie włóczni w grobach wczesnośredniowiecznych na ziemiach polskich
Spearhead up, spearhead down. Deposition of spears in Early Medieval Graves in the Polish lands.
Autorzy:
Kurasiński, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/584846.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
wczesne średniowiecze
obrzędowość pogrzebowa
broń drzewcowa
wyposażenie grobowe
early Middle Ages
burial rite
staff weapons
grave goods
Opis:
The paper discusses the issue of deposition of shafted weapons in Early Medieval graves in the Polish lands, with particular stress on the location of spearheads near the feet of the deceased. The analysis of distribution of spearheads in the space of the grave pit points to a diversified manner of burying the dead with the weapon in question. Three zones can be identified (cf Fig. 1): I – upper part of the torso with the head (61 graves); II – vicinity of the pelvis and the femora (6 graves); III – vicinity of the feet and the tibiae (25 graves; cf Figs. 2-5). Attempts at clarifying this diversity in the deposition of shafted weapons in the space of the grave pit have hardly been undertaken in scholarship. Furthermore, they do not offer a satisfactory explanation of this phenomenon This paper presents an interpretation which is somehow different than those hitherto proposed. The deposition of spearheads in Zone III probably expresses a certain scheme of thinking which is founded on a mythical order of the world, especially on an archaic motif of the “divine duel”. It was an outline of numerous tales, images and beliefs. Its essence was the fight of a positive hero against a dragon or another monster which represents powers of chaos and destruction. Following this path, the dead for whom the weapon was deposited near his feet, may have been posthumously honoured due to his especially remarkable deeds (of war or other ones) done during his life. These deeds were considered significant for the maintenance or restoration of the social order.
Źródło:
Acta Archaeologica Lodziensia; 2014, 60; 159-187
0065-0986
2451-0300
Pojawia się w:
Acta Archaeologica Lodziensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Józef Jasek z Milówki jako wybitny śpiewak i depozytariusz lokalnej religijnej tradycji muzycznej
Józef Jasek of Milówka as an Outstanding Singer and a Depositary of the Local Religious-Musical Tradition
Autorzy:
Strycharz-Bogacz, Kinga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26731698.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Milówka
żywa tradycja śpiewów religijnych
obrzędowość doroczna i rodzinna
tradycja muzyczna Górali Żywieckich
indywidualny styl wykonawczy
living tradition of religious singing
annual and family ritual cycles
musical tradition of the Żywiec highlanders
individual performance style
Opis:
Artykuł dotyczy Józefa Jaska z Milówki, wybitnej indywidualności w tradycyjnej kulturze Żywiecczyzny. Pochodził on z rodziny o tradycjach muzycznych. Śpiewać nauczył się od ojca, ludowego śpiewaka i matki, która znała wiele pieśni z kółka różańcowego. Józef Jasek miał sześcioro bardzo muzykalnych dzieci (m.in. córkę Irenę Golec, która jest matką Pawła i Łukasza Golców, popularnych współczesnych polskich muzyków). Był śpiewakiem pogrzebowym oraz przewodnikiem odpustowym i kalwaryjskim. Jako depozytariusz lokalnej religijnej tradycji muzycznej wypracował też swój indywidualny styl wykonawczy. Podczas badań terenowych przeprowadzonych w Milówce w 1973 roku przez pracowników i studentów Instytutu Muzykologii KUL zostały nagrane aż 92 śpiewy w jego wykonaniu, zdeponowane w Archiwum Muzycznego Folkloru Religijnego przy Katedrze Etnomuzykologii i Hymnologii KUL. Stanowią one niezwykle cenny zapis foniczny niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz interesujący materiał do studiów etnomuzykologicznych. Repertuar śpiewany przez Józefa Jaska obejmuje liczne gatunki religijnych śpiewów z żywej tradycji (pieśni adwentowe, kolędy i pastorałki, śpiewy wielkopostne i pasyjne, pieśni wielkanocne, maryjne, przygodne, do świętych, śpiewy pogrzebowe, pieśni kalwaryjskie, dziadowskie, do Opatrzności Boskiej), funkcjonujące w opisanej przez tego depozytariusza bogatej lokalnej obrzędowości dorocznej i rodzinnej.
This article concerns the life and activity of Józef Jasek of Milówka (1910–82), an eminent personality in the traditional culture of the Żywiec region. Born into a family with musical traditions, he learned to sing from his father, a folk singer, and his mother, who knew many religious songs from a rosary group. Józef had six highly musical children (including his daughter Irena, mother of contemporary popular Polish musicians Paweł and Łukasz Golec). Jasek was a funeral singer as well as he led singing during pilgrimages to sanctuaries, including Kalwaria Zebrzydowska, where he was performing Calvarian songs. As depositary of the local religious-musical tradition, he developed his own individual performance style. During field studies carried out in Milówka in 1973 by staff and students of the Institute of Musicology of the John Paul II Catholic University of Lublin (KUL), as many as 92 pieces sung by Jasek were recorded. Deposited in the Archive of Music Religious Folklore of KUL (AMFR KUL), attached to the KUL’s Department of Ethnomusicology and Hymnology, they constitute an extremely valuable audio document of intangible cultural heritage, as well as interesting material for ethnomusicological studies. The repertoire performed by Józef Jasek comprises numerous vocal religious genres belonging to the living tradition: songs for Advent, Christmas carols and pastoral Christmas songs, songs for Lent, Passiontide and Easter, Marian songs, songs for use in everyday life, songs to the saints, repertoire for funerals, Calvarian songs, wandering beggars songs, and songs to Divine Providence. All of them had their place in the rich local annual and family ritual cycles as described by Jasek himself.
Źródło:
Muzyka; 2021, 66, 2; 141-161
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kiučliu Tieńri - Niech wszechmocny Bóg
Autorzy:
Kobeckaitė, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/622677.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
pieśni paraliturgiczne
pieśni pozaliturgiczne
ślub karaimski
obrzędowość
kienesa
Życie w pieśni karaimskiej
Opis:
Kiučliu Tieńri to tradycyjne błogosławieństwo dla młodej pary, śpiewane przez hazzana podczas ceremonii zaślubin w kienesie. Jest to przykład pieśni o charakterze paraliturgicznym, stanowiących ważny element kara- imskiej kultury. Niezwiązane bezpośrednio z liturgią, towarzyszyły one Karaimom przy najważniejszych wydarzeniach ich życia: narodzinach dziecka, zawarciu małżeństwa, pożegnaniu ze zmarłym. Niektóre wyszły spod pióra znanych karaimskich uczonych, imiona autorów innych zatarły się w ludzkiej pamięci. Jedne są nadal chętnie wykonywane, inne zachowały się głównie na stronicach dawnych modlitewników. Zebranie tych pieśni, ich opracowanie i wydanie jest celem projektu „Życie w pieśni karaimskiej” realizowanego przy wsparciu finansowym Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jeszcze w tym roku nakładem Karaimskiej Oficyny Wydawniczej BITIK i Litewskiej Akademii Muzycznej i Teatralnej (Lietuvos muzikos ir teatro akademija) ukaże się publikacja, która będzie zawierać słowa i zapis nutowy pieśni, omówienie tradycji ich wykonywania oraz współczesne opracowania wybranych utworów. Na język polski pieśń przełożyła Halina Kobeckaitė
Źródło:
Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów; 2016, 27, 3 (52); 3-3
1733-7585
Pojawia się w:
Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lubelski obrzęd kolędowania zimowego wobec kosmologii ludowej. Analiza semiotyczno-strukturalna i diachroniczna
The Lublin Rite of Winter Caroling and the Folk Cosmology: A Semiotic-Structural and Diachronic Analysis
Autorzy:
Jarmakowski, Mikołaj
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343945.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
folklore
folk rituals
folk cosmology
carolling
semiotics
folklor
obrzędowość ludowa
kosmologia ludowa
kolędowanie
semiotyka
Opis:
Przedmiotem badań podjętych w artykule jest lubelska tradycja Święta Godowego, w szczególności kolędowania, analizowana diachronicznie w ramach tartusko-moskiewskiej teorii semiotycznej. Poprzez wyróżnienie podstawowych struktur symboli realizowanych w ramach Godów oraz zestawienia – na przykładzie semiotyzacji przestrzeni obrzędu – tekstualnej i akcjonalnej warstwy święta podjęto próbę dotarcia do grupy jego najstarszych pokładów symbolicznych, ujętych jako fragment partycypującego w kosmologii ludowej osnownego „tekstu Święta Godowego”. Wnioskiem wyciągniętym z tych rozważań jest związek Godów z dawnym mitem solarnym i kosmogonicznym, będących częścią odtwarzanej semiosfery horyzontu bałtosłowiańskiego.
The subject of the research presented in the article is the folk tradition of Christmas (Gody) in the Lublin region, in particular caroling, analyzed diachronically on the basis of the Tartu-Moscow semiotic theory. By distinguishing the basic structures of symbols realized during the celebration and comparing – on the example of the semiotization of the ritual space – the text and action of the Festival, was made an attempt at reaching the group of its oldest symbolic layers, captured as a fragment of the “primary text of the Gody” participating in folk cosmology. The conclusion that can be drawn from the reflections presented in the article is the relationship between the folk Gody Festival and the ancient solar and cosmogonic myths, which were the part of semiosphere of the reconstructed mythology of the Balto-Slavic horizon.
Źródło:
Literatura Ludowa; 2022, 66, 4; 27-43
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metoda etnogeograficzna w ukazywaniu zróżnicowania kulturowego w mikroskali. Przykład pożywienia wigilijnego na Śląsku Cieszyńskim
The ethnogeographic method in presenting cultural diversification in a microscale. The case of Christmas Eve food in Cieszyn Silesia
Autorzy:
Księżnik, Kamilla
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27278645.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
metoda etnogeograficzna
Polski Atlas Etnograficzny
obrzędowość doroczna
wigilia Bożego Narodzenia
Śląsk Cieszyński
nauki o kulturze i religii
ethnogeographic method
Polish Ethnographic Atlas
annual rituals
Christmas Eve
Cieszyn Silesia
culture and religion studies
Opis:
Celem artykułu jest pierwsza próba przybliżenia możliwości wykorzystania metody etnogeograficznej do ukazywania zróżnicowania kulturowego w mikroskali (przykład Śląska Cieszyńskiego). W tekście przybliżono m.in. specyfikę metody etnogeograficznej, stan dotychczasowych badań Polskiego Atlasu Etnograficznego nad pożywieniem ludowym (w tym wigilijnym), ogólny kontekst świętowania wigilii Bożego Narodzenia na Śląsku Cieszyńskim. Szerzej skupiono się jednak na próbie przedstawienia zróżnicowania kulturowego kilkunastu wsi Śląska Cieszyńskiego na początku XXI w. na dziewięciu mapach etnogeograficznych, po raz pierwszy opracowanych w mikroskali (regionalnej). Autorka stawia jednocześnie następujące pytania: 1) Czy potrawy wigilijne podawane w badanych wsiach na początku XXI w. zachowują specyfikę kulturową Śląska Cieszyńskiego?; 2) Czy omawiane wsie są jednorodne pod względem kulturowym, czy może wyróżniają się na tle pozostałych?; 3) Czy za pomocą metody etnogeograficznej można ukazać zróżnicowanie kulturowe na mniej rozległych obszarach?
The article is the first attempt to familiarize with the possibilities of using the ethnogeographic method to present cultural diversification in a microscale (in the case of Cieszyn Silesia). Among other things in the text, the following are brought closer: the specificity of the ethnogeographic method, the current state of the Polish Ethnographic Atlas studies on traditional (also Christmas Eve) food, the specificity of the analysed source materials, and the general context of celebrating the Christmas Eve in Cieszyn Silesia. However, the research focus is on an attempt to show the cultural diversity of several villages in Cieszyn Silesia in the early 21st century on nine ethnographic maps, for the first time elaborated in a (regional) microscale. At the same time, the following questions are raised: 1) Do the Christmas Eve dishes served in the examined villages in the early 21st century preserve the cultural specificity of Cieszyn Silesia?; 2) Are the examined villages relatively culturally homogeneous or do they distinguish against the background of the others?; 3) Can the ethnogeographic method enable the presentation of cultural diversification in smaller territories?
Źródło:
Zeszyty Wiejskie; 2022, 28, 2; 125-161
1506-6541
Pojawia się w:
Zeszyty Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między „kulturą drzewa oliwnego” a „kulturą Lexusa”: typy duchowości w e-życzeniach
Between “the Culture of the Olive Tree” and “the Lexus Culture”: Types of Spirituality in E-greetings
Autorzy:
Brzozowska-Krajka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/962161.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
neofolklore/cyberfolklore
Easter rituals
e-greetings
“the culture of olive tree”
“the Lexus culture”
neofolklor/cyberfolklor
„kultura drzewa oliwnego”
„kultura Lexusa”
obrzędowość wielkanocna
e-życzenia
Opis:
This study concerns the relationship of neofolklore/cyberfolklore to religion in the globalized world and some issues fundamental for contemporary evaluation of religious phenomena, such as types/models of spirituality and their co-existence, forms of their expression as manifest in electronic communication (interface to interface) and the genre of e-greetings. These types may be placed on three levels: 1. religious spirituality (the culture of traditional values – “the culture of the olive tree”), 2. the spirituality of those who believe in a different way (private religion), and 3. secular spirituality (a play with tradition – the ideology of consumerism, the “Lexus culture”). This anthropological analysis of e-greetings is focused on the essence of holy/festive time pertaining to Christ’s Resurrection (the most important Catholic feast) and Easter e-greetings. However, these types of spirituality are paradigmatic for other phases in the liturgical year (especially Christmas and New Year rituals). The constantly growing collections of such e-greetings refer to the “festive alphabet” and indicate an increasing tendency for secularization in experiencing important dates of the liturgical calendar, which in turn reduces their sacred essence.
Artykuł dotyczy relacji: neofolklor/cyberfolklor a religia w zglobalizowanym świecie oraz kwestii fundamentalnych dla współczesnego wartościowania zjawisk religijnych – typów/modeli duchowości i ich koegzystencji, form ich wyrażania na przykładzie komunikacji zapośredniczonej elektronicznie, czyli interface to interface i gatunku e-życzeń. Typy te sytuują się na trzech poziomach: 1. duchowości religijnej (kultury tradycyjnych wartości -“kultury drzewa oliwnego”), 2. duchowości  “wierzących inaczej” (religijności prywatnej), 3. duchowości świeckiej (gry z tradycją - ideologii konsumeryzmu,“kultury Lexusa”). Analiza antropologiczna e-życzeń koncentruje się na istocie czasu świętego/świątecznego odnoszącego się  do najważniejszych dla Kościoła katolickiego świąt – Zmartwychwstania Pańskiego i e-życzeń wielkanocnych. Wyróżnione typy duchowości uznać można jako paradygmatyczne rownież dla innych  odcinków roku liturgicznego (zwłaszcza obrzędowości bożonarodzeniowej i  noworocznej). Nieustannie rosnące kolekcje tychże e-życzeń odwołujące do “świątecznego alfabetu”  wskazują na postępujace procesy sekularyzacyjne we współczesnym przeżywaniu świąt kalendarza liturgicznego – zawężania poczucia  sacrum.
Źródło:
Literatura Ludowa; 2019, 63, 4-5; 42-52
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Na Iwana, na Kupała – o współczesnym i tradycyjnym świętowaniu letniego przesilenia w okolicy Bielska Podlaskiego
Autorzy:
Rokosz, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1798660.pdf
Data publikacji:
2019-09-30
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
obrzędowość
konceptualizacja
struktura obrzędu
Opis:
The aim of the paper is to describe and analyse the contemporary event Na Iwana, na Kupała in the context of field research material concerning traditional summer solstice rites. The author analyses both publications of ethnographic material from the region of Bielsk Podlaski and interviews with local people made by himself. In the Podlasie district an East Slavonic (Ukrainian) variant of the summer solstice ritual existed, which, in spite of similarities on the general level (location near water, throwing garlands of flowers into the water, use of fire), differs in details from the typical Polish Midsummer Night. The present-day event discussed in the paper draws only slightly on the authentic folk culture, referring to the Ukrainian variation of the summer solstice ritual. In practice, it functions as a contemporary mass event, close to the popular culture idiom. Apart from the aesthetic, ludic and playful function, the event called Na Iwana, na Kupała has also an important role of integrating the local Ukrainian minority.
Źródło:
Conversatoria Linguistica; 2013, 7; 77-100
1897-1415
Pojawia się w:
Conversatoria Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O sladkom v jazyke i kult’ture Bolgar
ON SWEET IN THE BULGARIAN LANGUAGE AND CULTURE
Autorzy:
Sedakova, Irina A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611275.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
traditional Bulgarian culture
beliefs and rituals
sweet foods
sweet is unequivocally good
euphemism
disease prevention
tradycyjna kultura bułgarska
wierzenia i obrzędowość
słodkie produkty
słodkie jest dobre
eufemizm
zapobieganie chorobom
Opis:
W tradycyjnej kulturze bułgarskiej to, co słodkie, jest jednocześnie dobre. Słodkie produkty (surowe, jak i gotowane), stanowią swoiste znaki kulturowe, w których zawarte są archaiczne treści symboliczne i mitologiczne. Stąd bierze się ich znacząca rola w wierzeniach i obrzędowości (rodzinnej i dorocznej – por. ścisły związek miodu z korowajem). Słodkie produkty są częstym atrybutem obrzędowego goszczenia. Słodkie łączy ze światem przodków, służy jako eufemizm dla nazywania demonów – sładki medeni, błagi medeni itp., w magii leczniczej miód i cukier są wykorzystywane do diagnozowania i zapobiegania chorobom, szczególnie epidemicznym, jak np. ospa wietrzna. Słodką wodą podlewa się miejsca nieczyste. W ludowej kulturze bułgarskiej „słodkie” produkty o bogatej treści symbolicznej, mają wyrazistą geografię: koncentrują się na obszarach południowych są wyróżnikiem kultury bałkańskiej. Na poziomie semiotycznym w kulturze bułgarskiej „słodki” wchodzi nie tylko w opozycje typu słodki – gorzki, słodki – słony, ale także przyjemny – nieprzyjemny i szerzej dobry – niedobry, dobry – zły.
In traditional Bulgarian culture, sweet things are good. Sweet foods, both raw and processed, are peculiar cultural signs containing archaic symbolic and mythological content. Hence their significant role in beliefs as well as family and social customs (cf. a strong link between honey and korovay, a kind of pie). Sweet food is a frequent attribute of ritualistic hosting. Sweet things serve as links with the world of ancestors, the term for sweet is used as a euphemism for demons (sladki medeni, blagi medeni, etc.). In healing magic, honey and sugar are used to diagnose and prevent illnesses, especially communicable diseases like chickenpox; sweet water is poured over impure places. In folk Bulgarian culture, sweet products of rich symbolic content exhibit specific geography: they are a distinctive feature of the Balkan culture in the south of the country. At the semiotic. level, sweet in Bulgarian culture is not only present in oppositions of the type „sweet : sour” or „sweet : salty”, but also in „pleasant : unpleasant” or even more generally „good : not good”, „good : bad”.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2000, 12; 155-166
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O weselach w dawnym Łucku
Tojłary Kart Łuckanyn
Autorzy:
Rudkowski, Sergiusz
Sulimowicz, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/943503.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
Łuck
obrzędowość
życie społeczne
Opis:
Jak wyglądały oświadczyny, zaręczyny i wesela łuckich Karaimów przed stu pięćdziesięcioma i więcej laty.
Źródło:
Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów; 2017, 28, 4 (57); 16-18
1733-7585
Pojawia się w:
Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pogrzebana za życia
Autorzy:
Tulisow, Jerzy
Majchrowska, Kasia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/622341.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
legendy karaimskie
obrzędowość
Opis:
Opowieść z dreszczykiem, jedna z tych, jakie Karaimi opowiadali sobie niegdyś wieczorami...
Źródło:
Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów; 2014, 25, 2 (43); 28-29
1733-7585
Pojawia się w:
Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 27

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies