Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "obrazy świata" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-8 z 8
Tytuł:
Cykliczny obraz świata we współczesnej kosmologii. Próba filozoficznej oceny modelu ekpyrotycznego Steinhardta i Turoka
Cyclic world-picture in contemporary cosmology. A philosophical evaluation of Steinhardt’s and Turok’s Ekpyrotic Model
Autorzy:
Luty, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/423231.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
scientific world-views
cosmology
Ekpyrotic model
cyclic and linear time
linearny
naukowe obrazy świata
kosmologia
model ekpyrotyczny
czas cykliczny i linearny
Opis:
I present a brief history of cosmology, where I point at a certain class of cosmological models in which the Universe is conceived as an endless cycle of phases evolving in a specific way. Here I state an analogy with the discussion about the status, or rather: the “topology”, of time – is it linear or does it have the structure of a cycle? This leads me to bring up one of the newest concepts in cyclic cosmology – the Ekpyrotic Model. After reconstructing the model and giving a summary of the scenario of how the Universe develops in the Ekpyrotic model, I attempt to criticise it from a philosophical perspective. I make several claims regarding some epistemological and methodological issues. In connection with the Ekpyrotic Model, I discuss problems with underdetermination, theory choice and mathematical simplicity.
Źródło:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2016, 28/1; 88-104
0860-4487
Pojawia się w:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowe obrazy PRZYJAŹNI w języku duńskim
Autorzy:
Kacprzak, Aleksander
Szubert, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611491.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
linguistic worldview
linguistic worldviews
friendship
friend
venskab
ven
lexical-semantic fields
Danish semantics
językowy obraz świata
językowe obrazy świata
przyjaźń
przyjaciel
pola leksykalno-semantyczne
semantyka
duńska semantyka
Opis:
The article aims to describe two images or views of friendship in Danish. The data, excerpted from dictionaries (lexical definitions, synonyms, antonyms, hyperonyms, derivatives, and compounds) and from the National Corpus of Danish, show that there exist two parallel images of friendship in the language: one is connected with a more traditional understanding of friendship as a strong and close bond, the other is based on the idea of many acquaintances/friends. Corpus data suggest that it is the other, more recent image of friendship that is now most frequently evoked by speakers of Danish, although the traditional view is still present in their consciousness. This conclusion is corroborated by an analysis of the word ven, the main lexical exponent of the cultural concept being investigated.
Celem niniejszego artykułu jest opisanie dwóch różnych obrazów przyjaźni występujących w języku duńskim. Materiał językowy, pozyskany ze słowników (definicje leksykalne, synonimy, antonimy, hiperonimy, derywaty i złożenia związane z głównymi leksykalnymi eksponentami konceptu) oraz z Narodowego Korpusu Języka Duńskiego, wskazuje na to, że w języku duńskim równolegle funkcjonują dwa obrazy przyjaźni – jeden związany z bardziej tradycyjnym postrzeganiem przyjaźni jako bardzo silnej i bliskiej relacji oraz jeden, w ramach którego głównym celem jest posiadanie wielu znajomych/przyjaciół. Dane pochodzące z korpusu pozwalają na stwierdzenie, że to właśnie ten drugi, nowszy obraz przyjaźni jest obecnie najczęściej przywoływany przez użytkowników języka duńskiego, mimo że tradycyjny obraz przyjaźni wydaje się być wciąż obecny w ich świadomości. Wniosek ten poparty został dodatkowo analizą rozwoju znaczenia leksemu ven, który jest głównym leksykalnym eksponentem konceptu i który współcześnie odzwierciedla szersze rozumienie przyjaźni w języku duńskim.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2019, 31
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Arystotelesowsko-tomistyczny obraz świata w ujęciu Piotra Lenartowicza SJ a naukowy obraz świata. Aspekty metanaukowe
Aristotelian-Thomistic image of the world in terms of Piotr Lenartowicz SJ and the scientific image of the world: Meta-scientific aspects
Autorzy:
Duchliński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/470754.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
tomizm
obrazy świata
naukowy obraz świata
dynamika życia biologicznego
substancja
przypadłość
wiara
Thomism
images of the world
scientific image of the world
dynamics of biological life
substance
accidents
faith
Opis:
The aim of this article is to reconstruct the world-image outlined in the philosophical analyses by the Cracovian Jesuit philosopher and biologist Piotr Lenartowicz SJ. The reconstruction shows that he adopted an Aristotelian-Thomistic image of the world, in which the category of substance plays an overarching role, whose heuristic function reveals itself in a special way in the description and explanation of the dynamics of biological life. The article critically assesses this image by confronting it with the modern so-called ‘scientific image’ of the world, as embraced by those who support a scientific context for philosophising. This leads to a highlighting of epistemological limitations on the applicability of the Aristotelian category of substance in respect to the description of living beings. Moreover, it is shown that discussions involving supporters of different world-images (the scientific and Aristotelian-Thomistic ones) are ultimately undecidable, as the acceptance of these images involves personality-related factors such as epistemic faith and emotions. These have the effect of making those who embrace such world-images unwilling to change their view.
Celem artykułu jest rekonstrukcja obrazu świata, który w swoich analizach filozoficznych zakładał krakowski jezuita – filozof i biolog – Piotr Lenartowicz SJ. Rekonstrukcja pokazała, że autor przyjmował arystotelesowsko-tomistyczny obraz świata, w którym naczelną rolę odgrywała kategoria substancji, której heurystyczna rola ujawnia się, w sposób szczególny, w opisie i wyjaśnieniu dynamiki życia biologicznego. W artykule dokonano krytycznej oceny zakładanego obrazu świata poprzez skonfrontowanie go ze współczesnym tzw. naukowym obrazem świata, akceptowanym przez zwolenników filozofii w kontekście nauki. Doprowadziło to do wskazania epistemologicznych ograniczeń stosowalności arystotelesowskiej kategorii substancji w opisie bytu ożywionego, ponadto zostało pokazane, że dyskusje między zwolennikami różnych obrazów świata (naukowego i arystotelesowsko-tomistycznego) są w ostateczności nierozstrzygalne, ze względu na obecność w akceptacji tych obrazów osobowościowych uwarunkowań takich, jak: wiara epistemiczna i emocje. Komponenty te czynią z użytkowników obrazów świata, wyznawców niechętnych do zmiany swoich poglądów.
Źródło:
Studia Ecologiae et Bioethicae; 2019, 17, 2; 41-57
1733-1218
Pojawia się w:
Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucyjna teoria poznania a kognitywistyka
Evolutionary Epistemology and Cognitive Sciences
Autorzy:
Pleszczyński, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013416.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
teoria poznania
epistemologia ewolucyjna
ewolucyjna teoria poznania
kognitywistyka
reprezentacje
obrazy świata
epistemology
evolutionary epistemology
Cognitive Sciences
representations
picture of the world
view of the world
Opis:
In this article I am dealing mainly with the following notions: “perception apparatus” (Weltbildapparat), “view of the world” (Weltbild, picture of the world) and “representation”. The first and the second ones belong to the basic notions in the vocabulary of K. Lorenz’s evolutionary epistemology, the third in cognitive sciences. I seek to demonstrate the relationships between them. This analysis is put in a broader context, indicating the relationships between expensively developing cognitive sciences and evolutionary epistemology (much less popular today). It is quite easy to determine what the perception apparatus is, however, it is harder to state what the view of the world, especially in its ontological aspect, is. Nevertheless, the view of the representation in the context of evolutionary epistemology points to the fact that this notion is still unclear and many representational features can be assigned to objects which, as it seems, are not representations according to cognitive sciences.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 175-197
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia chrześcijańska jako tradycja badawcza: Próba analizy w perspektywie filozofii nauki
Christian Philosophy as a Research Tradition: An Attempt at an Analysis from the Standpoint of the Philosophy of Science
Autorzy:
Duchliński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791175.pdf
Data publikacji:
2021-06-28
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
filozofia nauki
filozofia chrześcijańska
tradycja badawcza
obrazy świata
neotomizm
fenomenologia
filozofia analityczna
filozofia w kontekście nauki
filozofia polska
philosophy of science
Christian philosophy
research tradition
images of the world
neo-Thomism
phenomenology
analytical philosophy
philosophy in the context of science
Polish philosophy
Opis:
Celem artykułu jest charakterystyka filozofii chrześcijańskiej w kategoriach tradycji badawczej. Za Larrym Laudanem uznano, że tradycja badawcza nadaje się do eksplikacji pojęcia filozofii chrześcijańskiej. W tym celu autor przybliża najpierw kluczowe pojęcie tradycji badawczej, następnie analizuje pojęcie obrazu świata, które zawsze jest związane z określoną tradycją badawczą. Kolejnym krokiem jest konstrukcja projektującej definicji filozofii chrześcijańskiej jako tradycji badawczej. W artykule wykazano, że filozofia chrześcijańska jako tradycja badawcza jest tradycją pluralistyczną i zdemokratyzowaną. Na zakończenie sformułowano kilka deklaracji metaprzedmiotowych, odnoszących się do metody uprawiania filozofii chrześcijańskiej. Metodą tą powinna być dyskutowalność, czyli niedyktatorska gra zachodząca między przedstawicielami różnych tradycji badawczych wyznających odmienne obrazy świata.
The aim of this article is to present a characterization of Christian philosophy in terms of the notion of a research tradition. Since the work of Larry Laudan, it has been thought that the latter notion could prove useful for shedding light on the idea of Christian philosophy. To this end, the author first introduces the key concept of a ‘research tradition,’ and then proceeds to analyse the notion of an ‘image of the world,’ understood as something invariably associated with specific research traditions. The next step is the construction of a definition of Christian philosophy as a research tradition in project-based terms. The author sets out to demonstrate that Christian philosophy, as such a tradition, is both pluralistic and democratized. In conclusion, several higher-order proposals are formulated with respect to the right method for pursuing Christian philosophy. In particular, the approach adopted should be one oriented towards possibilities of discussion: i.e. a non-dictatorial game unfolding with the participation of representatives from various research traditions who endorse different images of the world.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2021, 69, 2; 179-213
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jak porównywać obrazy Europy? Refleksje teoretyczno-metodologiczne po lekturze "Leksykonu aksjologicznego Słowian i ich sąsiadów"
Autorzy:
Czachur, Waldemar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1022819.pdf
Data publikacji:
2019-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
obrazy Europy
językowy obraz świata (JOS)
EUROJOS
lingwistyka kontrastywna
dyskursywny obraz świata
images of Europe
linguistic worldview
contrastive linguistics
discursive worldview
Opis:
Celem pracy jest analiza porównawcza konceptu/pojęcia EUROPA w językach polskim i niemieckim. Badanie porównawcze przeprowadzone jest w oparciu o analizy owych konceptów zaprezentowanych w Leksykonie aksjologicznym Słowian i ich sąsiadów w tomie drugim, poświęconym Europie (2018). W tym kontekście omówiono również główne założenia teoretyczne i metodyczne istotne dla badań porównawczych, w tym sposób tworzenia tertium comparationis.
The aim of this work is to compare the concepts of EUROPE in Polish and German. This comparative study is based on the analysis of these concepts presented in Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów [Axiological lexicon of the Slavs and their neighbours] in volume 2, dedicated to Europe (2018). In this context, the main theoretical and methodological assumptions relevant to the comparative study are discussed, including ways to create tertium comparationis.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2019, 53; 7-20
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowy obraz Afrykanina
THE LINGUISTIC PICTURE OF AN AFRICAN
Autorzy:
Wysocka, Aneta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611575.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the Linguistic Worldview
the linguistic image of Africans in the Polish language
the image of Africans in journalistic texts written by well-known Poles
Henryk Sienkiewicz
Ryszard Kapuściński
racial stereotype
the acquisition of speech
the overcoming of linguistic implications
the departure from stereotype
językowy obrazy świata
językowy obraz Murzynów w polszczyźnie
obraz Afrykanów w reportażach napisanych przez znanych Polaków
stereotyp rasowy
akwizycja mowy
przezwyciężenie implikacji języka
odejście od stereotypu
Opis:
Niniejsze rozważania dotyczą wpływu językowego obrazu świata na teksty tworzone przez jednostki. Przedmiotem analiz jest obraz Afrykanów w reportażach napisanych przez znanych Polaków: Henryka Sienkiewicza i Ryszarda Kapuścińskiego. Pod uwagę brane są sądy o Afrykanach wyrażone explicite oraz wpisane w semantykę słów użytych na oznaczenie i opisanie tej grupy rasowej. Wyniki analiz porównane są z obrazem Afrykanów utrwalonych w leksyce i frazeologii polszczyzny oraz tekstach kliszowanych (przysłowiach i dowcipach). Językowy obraz Murzynów w polszczyźnie i obiegowych tekstach jest jednolity pod względem aksjologicznym. Są oni postrzegani jako niewolnicy lub słudzy, o niskim statusie społecznym, wyglądający „egzotycznie”, ubodzy w sferze materialnej i duchowej. Na taki sposób konceptualizacji wpłynął ogólny mechanizm tworzenia stereotypów: wyraźne wyodrębnienie grupy „obcej” oraz przypisanie jej zestawu stałych cech, z przewaga negatywnych, by przez deprecjację „obcych” móc wyżej ocenić „swoich”. Zespół przeświadczeń, jaki składa się na stereotyp rasowy, jest nabywany w procesie naturalnej akwizycji mowy, a przezwyciężenie implikacji języka wymaga dodatkowego wysiłku kognitywnego. Przeprowadzone analizy pozwalają wnioskować, że to przezwyciężenie jest możliwe. Podczas gdy obraz Afrykanów w Listach… Sienkiewicza pokrywa się niemal z ich obrazem językowym, sposób przedstawiania tej grupy rasowej w Hebanie różni się od niego radykalnie. Pisarstwo Kapuścińskiego potwierdza, że odejście od stereotypu wymaga nie tylko niezależnej myśli, lecz także świadomego i „ostrożnego” korzystania z zasobów języka.
The article deals with the influence of the linguistic worldview on texts created by individual authors. An analysis is offered of the linguistic picture of Africans in the journalistic texts of Henryk Sienkiewicz and Ryszard Kapuściński. More specifically, the analysis is focused on explicitly formulated statements about. Africans as well as those residing in the background of the semantics of words used to refer to Africans. The results are juxtaposed with the picture of Africans reflected in Polish lexis and phraseology as well as in formulaic texts (proverbs and jokes). The linguistic picture of Africans in Polish is axiologically homogeneous. They are perceived as slaves or servants, people of low social status, of „exotic” appearance, poor in the literal and spiritual sense. The picture is a result of the general way of stereotype creation: by a clear demarcation of „them” and attributing to this group a stable inventory of features, mostly negative, one is able to depreciate „them” in order to value „us” more highly. A set of beliefs which constitut.es a racial stereotype is acquired together with language; in order to go beyond the implications of one’s language requires an additional cognitive effort. The present analysis allows one to conclude that this is, in fact, possible. While the picture of Africans in Sienkiewicz’s Listy. . . is almost identical with their image encoded in Polish generally, in Kapuściński^ Heban their presentation is radically different. Kapuściński^ works confirm that a departure from a stereotype requires not only independent thinking, but also making a conscious and careful use of linguistic resources.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2002, 14; 175-196
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kobiety na łamach tygodnika „Odgłosy”
Women in the weekly “Odgłosy”
Autorzy:
Olejniczak, Elwira
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/51536850.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
images of women
press profiles
regional press
linguistic image of the world
obrazy kobiet
sylwetki prasowe
prasa regionalna
językowy obraz świata
Opis:
Artykuł dotyczy językowych sposobów prezentowania osiągnięć kobiet, które w latach 1968–1977 znalazły się w finale plebiscytu organizowanego przez redakcję łódzkiego tygodnika społeczno-kulturalnego „Odgłosy”. Pomysłodawcom plebiscytu Łodzianin Roku zależało na tym, by docenić wartościowe działania i ludzi, którzy przyczyniali się do rozwoju miasta. W czasie dziesięciu lat trwania konkursu w gronie stu osób pretendujących do tytułu znalazło się dwadzieścia sześć kobiet. Zagadnieniami wpływającymi na analizę są wybrane elementy teorii językowego obrazu świata, a także konceptualizacja należąca do zasadniczych pojęć z zakresu językoznawstwa kognitywnego. Materiał badań stanowią sylwetki trzynastu łodzianek, które głosami mieszkańców zdobyły tytuł – Łodzianin Roku. Zgromadzony materiał został przyporządkowany do sześciu kategorii tematycznych, których nazwy są cytatami z omawianych tekstów prasowych: Kobiety, które „otwierają światy nawet nieprzeczuwalne”; „Liczą się minuty i sekundy…” – o ratowaniu życia najmłodszych; „Najrzadsze z operowych ptaków” – łódzkie śpiewaczki; „Jedna jedyna wybrana dziewczyna! Jadzia” – w kręgach teatru, filmu i tańca; „Oto ile może i potrafi jedna słaba kobieta” – kreatorki łódzkiego życia kulturalnego; „Wypełniałam tylko swój obowiązek”. Zgromadzony materiał pozwolił zaobserwować w jaki sposób opisywano dokonania kobiet ze środowiska naukowego (Anna Rynkowska, Stefania Skwarczyńska, Olga Olgina), które ukazywano jako wizytówki Łodzi, „wychowawczynie pokoleń”, „trwale zrośnięte z uczelniami”. Symbolem nadludzkiej siły i determinacji, osobą dokonującą rzeczy niemożliwych określano na łamach „Odgłosów” lekarza Halinę Krysińską, zaś kobietą – bohaterką była Irena Chojnacka. W gronie wyróżnionych postaci nie zabrakło silnych, zorganizowanych łodzianek mających zdolności przywódcze (Krystyna Kondratiuk – inicjatorka powstawania Muzeum Włókiennictwa, Maria Ryl – współtwórczyni Teatru „Arlekin”, Izabela Nagórko – dbająca o rozwój łódzkich bibliotek, Teresa Skoczylas – kierownik zakładowego ośrodka kulturalnego). Łódzkie śpiewaczki, Teresa Wojtaszek-Kubiak i Teresa May-Czyżowska, były na stronach „Odgłosów” przedstawiane jako „rzadkie operowe ptaki”, promujące Łódź i zachwycające świat talentem. Doceniono także pracę choreograf Jadwigi Hryniewieckiej, założycielki Reprezentacyjnego Zespołu Tańca Związków Zawodowych Włókniarzy im. Harnam oraz zasługi łódzkiej legendy – aktorki Jadwigi Andrzejewskiej.
The article concerns the linguistic ways of presenting the achievements of women who, in the years 1968–1977, were in the finals of the plebiscite organized by the editorial office of the socio-cultural weekly “Odgłosy”. The originators of the Lodz Citizen of the Year plebiscite wanted to appreciate valuable activities and people who contributed to the development of the city. During the ten years of the competition, twenty-six women were among the hundred people aspiring to the title. The research material consists of fifteen profiles of women from Lodz who won the title – Citizen of Lodz of the Year. The collected material was assigned to six thematic categories, the names of which are quotes from the discussed press texts. The issues influencing the analysis are selected elements of the theory of the linguistic image of the world, as well as conceptualization belonging to the basic concepts in the field of cognitive linguistics. The collected material allowed us to observe how the achievements of women from the scientific community were described (Anna Rynkowska, Stefania Skwarczyńska, Olga Olgina). They were presented as the showcases of Lodz, “educators of generations”, “permanently associated with universities”. Halina Krysińska, a doctor, was described as a symbol of superhuman strength and determination, a person who could achieve impossible things. The woman hero was Irena Chojnacka. Among the distinguished women were also strong, organized women from Lodz with leadership skills (Krystyna Kondratiuk – initiator of the creation of the Textile Museum, Maria Ryl – co-founder of the “Arlekin” Theater, Izabela Nagórko – responsible for the development of Lodz libraries, Teresa Skoczylas – head of the company’s cultural center). Singers from Lodz, Teresa Wojtaszek-Kubiak and Teresa May-Czyżowska, were presented on the pages of “Odgłosy” as “rare opera birds”, promoting Lodz and delighting the world with their talent. The work of choreographer Jadwiga Hryniewiecka, founder of the Representative Dance Ensemble of Textile Workers’ Trade Unions Harnam, and the achievements of the legend from Lodz – actress Jadwiga Andrzejewska were also appreciated.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2024, 68, 1; 225-246
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-8 z 8

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies