Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "obraz-koncept" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    З гiсторыi беларускага верлiбра ў ХХ – пачатку ХХI стагоддзяў
    Z historii białoruskiego wiersza wolnego XX i początku XXI ww.
    The history of the Belarusian verslibre in the 20th and the beginning of the 21st centuries
    Autorzy:
    Дубоўская, Таццяна
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/944345.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    wiersz wolny
    tradycja
    obraz-koncept
    obraz-symbol
    semantyka narodowa
    artefakt
    verslibre
    tradition
    national and mental connotations
    charactermetaphor
    character-soncept
    character-symbol
    national semantics
    artefact
    Opis:
    W artykule przedstawiono przegląd historii białoruskiego wiersza wolnego XX – początku XXI w.: od Maksyma Bahdanowicza i Wacława Łastowskiego – inicjatorów tego eksperymentu w poezji narodowej – do współczesnych młodych poetów. Szczególnie dużo miejsca wiersz wolny zajmuje w twórczości M. Tanka. To właśnie M. Tank w białoruskim wierszu wolnym położył nacisk na obrazowanie z konotacjami narodowo-kulturowymi. Taka cecha jego poezji stała się jedną z wiodących cech jego liryki. Stwierdza się, że w utworach A. Razanowa i U. Arłowa białoruski wiersz wolny tę tradycję Tanka jeszcze bardziej utrwala.
    In the article there is a review of the history of the Belarusian verslibre in the 20th and the beginning of the 21st centuries: from Maxim Bogdanovich and Vatslav Lastovski – the initiators of verslibre experiment in the native poetry – to modern young poets. It is worth mentioning that it was M. Tank who put an emphasis in the Belarusian verslibre on images with national-cultural connotations. Such a feature of the writer’s style has become one of the leading characteristics in his poetry – the tradition of Tank. It is established that the Belarusian verslibre in the 20th and the beginning of 21st centuries fixes this tradition in works by A. Ryasanov and V. Orlov. National connotations are more obvious in other cultures: they can be seen in German poems by A. Ryazanov and works by M. Tank in Russian translations.
    Źródło:
    Białorutenistyka Białostocka; 2015, 7; 263-272
    2081-2515
    Pojawia się w:
    Białorutenistyka Białostocka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    З гiсторыi беларускага верлiбра ў ХХ – пачатку ХХI стагоддзяў
    Z historii białoruskiego wiersza wolnego XX i początku XXI ww.
    The history of the Belarusian verslibre in the 20th and the beginning of the 21st centuries
    Autorzy:
    Дубоўская, Таццяна
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2109157.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    verslibre
    tradition
    national and mental connotations
    charactermetaphor
    character-soncept
    character-symbol
    national semantics
    artefact
    wiersz wolny
    tradycja
    obraz-koncept
    obraz-symbol
    semantyka narodowa
    artefakt
    Opis:
    W artykule przedstawiono przegląd historii białoruskiego wiersza wolnego XX – początku XXI w.: od Maksyma Bahdanowicza i Wacława Łastowskiego – inicjatorów tego eksperymentu w poezji narodowej – do współczesnych młodych poetów. Szczególnie dużo miejsca wiersz wolny zajmuje w twórczości M. Tanka. To właśnie M. Tank w białoruskim wierszu wolnym położył nacisk na obrazowanie z konotacjami narodowo-kulturowymi. Taka cecha jego poezji stała się jedną z wiodących cech jego liryki. Stwierdza się, że w utworach A. Razanowa i U. Arłowa białoruski wiersz wolny tę tradycję Tanka jeszcze bardziej utrwala.
    In the article there is a review of the history of the Belarusian verslibre in the 20th and the beginning of the 21st centuries: from Maxim Bogdanovich and Vatslav Lastovski – the initiators of verslibre experiment in the native poetry – to modern young poets. It is worth mentioning that it was M. Tank who put an emphasis in the Belarusian verslibre on images with national-cultural connotations. Such a feature of the writer’s style has become one of the leading characteristics in his poetry – the tradition of Tank. It is established that the Belarusian verslibre in the 20th and the beginning of 21st centuries fixes this tradition in works by A. Ryasanov and V. Orlov. National connotations are more obvious in other cultures: they can be seen in German poems by A. Ryazanov and works by M. Tank in Russian translations.
    Źródło:
    Białorutenistyka Białostocka; 2015; 263-272
    2081-2515
    Pojawia się w:
    Białorutenistyka Białostocka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Лексемы: «война», «борьба» и их употребление в современном русском языке
    Autorzy:
    Warchołek, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/646088.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    wojna
    walka
    konceptualizacja
    koncept
    leksem
    językowy obraz świata
    Opis:
    Lexemes "war", "battle" and their use in the modern russian language The notion of “war” plays a crucial role in Russian linguistic worldview. On the basis of the material analyzed, one can observe that the concept of “war” represents a complex mental product which is reflected in various types of linguistic units. The purpose of cognitive interpretation of “war” is presenting how the conceptualizer formulates such a fragment of reality. Semantic fields of the analyzed concept as used in everyday contexts constitute the theme of the paper. Material used was extracted from Russian dictionaries with explainations and confronted with everyday use of given lexis in war literature and periodicals. In recent years, the notion of Chechen War became strongly lexicalized. One can observe certain regularities conntected with describing the concept. The neutral lexeme “war” in specific conditions is subsituted with a softer linguistic sign of “battle”. The latter may have positive connotations if we consider righteous cause and ultimate values. Key words: war; fight; conceptualization; concept; lexem; lingwistic picture of the world;
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2015, 15; 193-202
    2081-1853
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    What does the Internet tell the linguist about American democracy?
    Czego językoznawca może dowiedzieć się o amerykańskiej demokracji z Internetu?
    Autorzy:
    Rudenka, Alena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33757163.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    cultural concept
    linguistic worldview
    Internet
    democracy
    the USA
    koncept
    językowy obraz świata
    demokracja
    Stany Zjednoczone
    Opis:
    W artykule przedstawiono wyniki badań konceptu democracy w amerykańskiej odmianie języka angielskiego. Materiał stanowiła głównie współczesna wersja amerykańskiej odmiany angielskiego (XX i XXI w.). Wykorzystano dane ze słowników internetowych i innych źródeł dotyczące semantyki leksemów democracy 'demokracja’, democrat 'demokrata’, democratic demokratyczny’ i ich charakterystyki systemowo-językowej, a także dane ze słownika asocjacyjnego. Przykłady pochodzą z COCA – Corpus of Contemporary American English i COHA – Corpus of Historical American English.Konceptem najbliższym democracy jest freedom (wolność). Różnią sie one jednak zasadniczo: democracy jest konceptem nieosobowym i całkowicie należy do podsystemu społeczno-politycznego. Ta cecha pojawia się podczas używania leksemu democracy we wszystkich typach dyskursu.Obywatele Stanów Zjednoczonych na ogół wysoko cenią demokrację jako rodzaj systemu politycznego; z reguły Amerykanie są dumni z poziomu demokracji w swoim kraju, choć ocena ta może być różna. W językowym obrazie świata mieszkańców USA koncept democracy jest reprezentowany w opozycjach: 1) pozytywny/negatywny stosunek do demokracji jako rodzaju systemu politycznego; 2) demokracja „dobra” lub „zła” („niewystarczająca” lub „nadmierna”); 3) demokracja idealna lub realna. Obecnie społeczeństwo amerykańskie jest silnie spolaryzowane wzdłuż linii partyjnych, a każda sprzeczność „pasuje” do konceptualnej siatki systemu dwupartyjnego: poglądy demokratyczne (liberalne) / republikańskie (konserwatywne).
    This article presents the results of a study of the cultural concept of democracy in American English, mainly in its contemporary usage (20th and 21st centuries). It investigates data from online dictionaries and other sources on the semantics of the lexemes democracy, democrat, democratic, and their systemic characteristics, as well as data from an associative dictionary. Examples are taken from COCA (Corpus of Contemporary American English) and COHA (Corpus of Historical American English).The concept closest to democracy is freedom. However, in contrast to freedom, democracy is a non-personal concept and totally belongs to the socio-political system. This is what emerges from the use of the word democracy (and related words) in all discourse types.Citizens of the United States generally value democracy highly as a political. Americans are proud of the level of democracy in their country, although this assessment may vary. In the linguistic worldview of US residents, the concept of democracy is represented through oppositions: 1) positive/negative attitude towards democracy as a type of political system; 2) “good”/”bad” (“insufficient” or “excessive”) democracy; 3) ideal/real democracy. Currently, American society is highly polarized along party lines, and any contradiction “fits” into the conceptual grid of its two-party system associated with democratic (liberal) vs. republican (conservative) views.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 261-281
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Семантическое пространство ключевого слова-репрезентанта концепта «вода» в русском языке (синонимия)
    Semantic relations of a superordinate word in the concept of ≪water≫ in the Russian language (synonymia)
    Relacje semantyczne nadrzędnego wyrazu konceptu «woda» w języku rosyjskim (synonimia)
    Autorzy:
    Chomko, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2118471.pdf
    Data publikacji:
    2013-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    językoznawstwo kognitywne
    językowy obraz świata
    koncept
    synonimia
    cognitive linguistics
    a linguistic image of the world
    a concept
    synonymia
    Opis:
    Artykuł prezentuje fragment językowego obrazu świata, a mianowicie koncept «woda». Przedmiotem zainteresowania są relacje zachodzące między wyrazem nazywającym koncept i jego synonimami. Układ znaczeń leksemów oraz związana z tym typowa łączliwość składają się na charakterystyczny dla danego języka sposób klasyfikowania świata. Analizowany ciąg synonimiczny składa się z dwóch leksemów – вода i влага. Jak wykazały badania, synonimy вода i влага mogą być używane wymiennie tylko wtedy, gdy nazywają niewielką ilość cieczy (капля воды «влаги»), gdy mówi się o niszczącym działaniu cieczy (Специальный крем защищает обувь от воды «влаги») oraz gdy są częścią wyrazów złożonych (водо- «влаго-» непроницаемый, водо- «влаго-» отталкивающий).
    The article presents a fragment of the linguistic image of the world, i.e. the concept of «water». The author is interested in the relations occurring between the word naming a concept and its synonyms. The system of lexemes meanings and a typical cohesion connected with it compose a manner of classifying the world characteristic for a specific language. The analyzed synonymic sequence is composed of two lexemes: вода and влага. The research revealed that synonyms вода and влага can be used interchangeably only when they name a small amount of liquid (капля воды «влаги»), (капля воды «влаги»), describe a destructive operation of a liquid (Специальный крем защищает обувь от воды «влаги»), or when they constitute a part of compound words (водо- «влаго-» непроницаемый, водо- «влаго-» отталкивающий).
    Źródło:
    Białostockie Archiwum Językowe; 2013, 13; 39-48
    1641-6961
    Pojawia się w:
    Białostockie Archiwum Językowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    КОНЦЕПТ “ДУША” В АРЕАЛЬНІЙ ФРАЗЕОЛОГІЇ
    KONCEPT “SOUL” IN LOCAL PHRASEOLOGICAL UNITS
    Autorzy:
    МАЦЮК, ЗОРЯНА
    ФЕНКО, МАРІЯ
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041391.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    phraseologisms
    linguistic picture of the world
    concept
    area
    dialectal speech
    symbol
    psychoemotional state
    frazeologizmy
    językowy obraz świata
    koncept
    areał
    mowa dialektalna
    stan psychoemocjonalny
    Opis:
    Jedną z najbardziej charakterystycznych cech współczesnej lingwistyki jest geneza i intensywny rozwój nowych obszarów językowych. Do szczególnie aktualnych kwestii należą te, które obejmują badanie konceptów. Artykuł poświęcony jest zagadnieniu refleksji w języku konceptosfery narodu i jej głównych konceptów. To warunkuje potrzebę dalszych badań nad szczegółami strukturyzacji konceptów reprezentowanych przez jednostki frazeologiczne oraz ustalenia ich wzajemnego oddziaływania. Ujawniono potencjał tworzenia treści konceptu „dusza” podczas frazeologizacji jednostek, zidentyfikowano stosunek mentalny do konceptu, zarówno w kulturze materialnej, jak i duchowej. Koncept „dusza” określa znaczną ilość informacji kulturowych i jest podstawą duchowego kodu kultury. We współczesnych koncepcjach lingwistyczno- kulturowych człowiek postrzegany jest jednocześnie jako nosiciel języka i kultury. Właśnie dlatego znaki językowe mają zdolność pełnienia funkcji znaków kultury, służąc jako środek przedstawienia podstawowych jej zasad. To potwierdza zdolność języka do reprezentowania kulturowej i narodowej tożsamości jego nosicieli.
    One of the most striking features of modem linguistics is the emergence and intensive development of new linguistic areas, among which the most relevant ones are those that involve the study of concepts. The article outlines the problem of reflection in the language of the conceptual sphere of the people and its main concepts; the need for further study of the peculiarities of structuring concepts represented by phraseological units, and the establishment of their interaction with each other. The meaning-making potential of the concept “soul” in the phraseologization of structures has been outlined, mental and spiritual attitude have been revealed. Concept “soul” specifies a considerable amount of cultural information and is the basis of the spiritual code of culture. In modem linguocultural concepts, a person is studied as a native speaker of a language and a culture-bearer at the same time. That’s why linguistic signs acquire the capability to perform the function of cultural signs, serving as a source of presentation of the main cultural guidelines, which explains the capability of the language to reflect national culture mentality of its speakers.
    Źródło:
    Studia Ukrainica Posnaniensia; 2020, 8, 1; 127-138
    2300-4754
    Pojawia się w:
    Studia Ukrainica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Не казися, вітре..., Гуляй собі, небоже, ...” (концепт „вітер” у „малій прозі” Василя Ткачука)
    „Don’t Be Angry, My Wind... Be Merry,...” (The Concept of “Wind” in the “Short Stories” of Wasyl Tkaczuk)
    „Nie sierdźże się, wietrze…, hulaj sobie, niebożę, …” (kоncept „wiatr” w „małej prozie” Wasyla Tkaczuka)
    Autorzy:
    Horniatko-Szumiłowicz, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1877099.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-04
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    koncept
    indywidualno-autorski obraz świata
    bogactwo środków stylistycznych
    nowelistyka
    literatura ukraińska
    concept
    individual and authorial image of the world
    rich stylistic means
    short stories
    Ukrainian literature
    Opis:
    Wiatr – to jeden ważnych obok słońca, księżyca, chmur, mrozu czy nieba konceptów wchodzących w skład konceptosfery Wasyla Tkaczuka – ukraińskiego nowelisty lat 30. XX w. Koncept wiatr funkcjonuje w systemie pozostałych konceptów, treści których zakodowane są w kulturowo-mentalnościowej przestrzeni narodu i jednocześnie w indywidualno-autorskim obrazie świata. Przeżycia bohaterów zharmonizowane są w najwyższym stopniu z elementami świata przyrody. Tak więc czytelnik paralelnie do działań bohaterów śledzi „poczynania” wiatru czy wspomnianych wyżej słońca, księżyca, chmur, mrozu, nieba. Zgłębienie jednego z ważnych konceptów w prozie Wasyla Tkaczuka jest tym bardziej zajmujące, iż mało znana spuścizna twórcza nowelisty wciąż czeka na należne jej miejsce w kanonie ukraińskiej literatury.
    Wind, apart from the Sun, moon, clouds, frost or the sky, is one of the most important concepts presented by Wasyl Tkaczuk, a Ukrainian short story writer of the 1930s. The concept of wind functions in the system of other concepts, contents, which are embedded into the cultural and mental identity of the nation, as well as in the individual and authorial image of the world. The experiences of heroes are harmonized to the highest degree with the elements of the natural world. Therefore the reader can trace the „actions” of the wind, Sun, moon, clouds, frost or the sky along with the actions of the heroes. Exploring one of the major concepts in the prose of Wasyl Tkaczuk is all the more engaging that the little-known creative legacy of the short story writer still awaits its rightful place in the canon of Ukrainian literature.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 7; 169-179
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konceptualizacja śmiechu w językowym obrazie świata Nadieżdy Teffi (na materiale prozy wspomnieniowej)
    The Conceptualisation of Laughter in the Language of the World of Nadezhda Teffi (Based on Material from Her Prose Memoirs)
    Autorzy:
    Ndiaye, Iwona Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1754291.pdf
    Data publikacji:
    2021-08-11
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Nadieżda Teffi
    koncept ŚMIECH
    językowy obraz świata
    proza wspomnieniowa
    rosyjska literatura emigracyjna
    Nadezhda Teffi
    the concept of Laughter
    linguistic picture of the world
    prose memoir
    Russian émigré literature
    Opis:
    W centrum uwagi badawczej Autorki pozostaje koncept смех w rosyjskiej literaturze emigracyjnej. Celem artykułu jest analiza danego konceptu w prozie wspomnieniowej Nadieżdy Teffi, pisarki pierwszej fali emigracji rosyjskiej. Przedmiot niniejszej analizy stanowi leksyka wyekscerpowana z tomów Wspomnienia (1933) oraz Moja kronika (2015). Analiza została ukierunkowana na wyodrębnienie semantycznej struktury konceptu oraz sposobów jego lingwistycznego wyrażenia w tekście literackim. W procesie analizy odwołaliśmy się do metodologii zaproponowanej przez Josifa Sternina, co pozwoliło wyróżnić w strukturze konceptów różnorodne jednostki mentalne autorskiego obrazu świata, werbalizowane w tekstach literackich (sensy i wyobrażenia obiektywne oraz indywidualno-autorskie). Ponadto w badaniu wykorzystano metodę opisową oraz analizę funkcjonalno-stylistyczną. Na podstawie przeprowadzonej analizy lingwistycznej możemy wnioskować, że koncept смех jest szeroko reprezentowany w prozie wspomnieniowej Teffi. Indywidualno-autorskie znaczenia reprezentujące peryferie analizowanego konceptu mają różną konotację. Uczucia i emocje wyrażane za pomocą śmiechu w świecie przedstawionym są zarówno pozytywne, negatywne, jak i neutralne. Częstotliwości użycia jednostek leksykalnych oraz różnorodność ich aktualizacji świadczą o tym, że koncept СМЕХ zajmuje ważne miejsce w językowym obrazie świata Teffi.
    The focus of this research is the concept of Laughter in Russian émigré literature. The particular aim of this article is to analyse this concept in the memoirs of Nadezhda Teffi, one of the writers from the first wave of Russian emigration. The subject of this analysis is the lexis taken from the volumes Memoirs (1933) and My Chronicle (2015). The analysis focuses on distinguishing the semantic structure of the concept of Laughter, and the ways of its linguistic expression in the literary text. During the process of analysis, we refer to the methodology proposed by Josif Sternin which made it possible to distinguish, in the structure of concepts, various mental units of the author’s image of the world as verbalised in literary texts (objective and individual-author meanings and images). Moreover, this study uses a descriptive method and a functional and stylistic analysis. Based on the linguistic analysis carried out, we conclude that the concept of Laughter is widely represented in Teffi’s memoirs. The individual-author’s meanings representing the periphery of the concept analysed have a different connotation. The feelings and emotions expressed through laughter in the depicted world are positive, negative and neutral. The frequency of use of the lexical units, and the variety of their updating, prove that the concept of Laughter has an important place in Teffi’s linguistic worldview.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 7; 221-243
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    On the Principles and Postulates of Cultural Linguistics (as Exemplified by a Definition of WORK)
    O założeniach i postulatach lingwistyki kulturowej (na przykładzie definicji PRACY)
    Autorzy:
    Bartmiński, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1192807.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
    Tematy:
    cultural linguistics
    “Language and Culture” series"
    journal Etnoli:gwistyka
    Lublin cognitive ethnolinguistics
    linguistic worldview
    cultural concept PRACA/work
    lingwistyka kulturowa
    seria Język a Kultura
    rocznik Etnolingwistyka
    lubelska etnolingwistyka kognitywna
    językowy obraz świata
    koncept kulturowy
    PRACA
    Opis:
    The study consists of four parts. The first part is devoted to the beginnings of culturallinguistics in Poland, connected with the Wrocław-based programme for research on Polishnational culture, the emergence of the “Language and Culture” research network (and apublication series with the same title), and the launch of the Lublin-based journal“Etnolingwistyka” in 1988. The second part contains examples of linguistic facts being viewedin cultural perspective, with a special role of the lexicon as the “mirror of culture”. Part threepresents a repertoire of seven conceptual constructs proposed in Lublin cognitiveethnolinguistics (linguistic worldview, stereotypes as cultural concepts, cognitive definition,viewpoint and interpretive perspective, profiling of base images, values, and the experiencing,conceptualizing, and speaking subject). Finally, the fourth part illustrates the application ofthis theoretical framework in an analysis of the Polish cultural concept of PRACA ‘work’.
    Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej autor przypomina początki formowania się lingwistyki kulturowej w Polsce, związane z wrocławskim programem badań nad polską kulturą narodową, utworzeniem konwersatorium „Język a Kultura” (też serii wydawniczej pod takim tytułem) i lubelskiego rocznika Etnolingwistyka w roku 1988. W drugiej podaje przykłady traktowania faktów językowych w perspektywie kulturowej, eksponując rolę słownictwa jako zwierciadła kultury. W trzeciej przedstawia 7-punktowe instrumentarium pojęciowe wypracowane w ramach lubelskiej etnolingwistyki kognitywnej (językowy obraz świata, stereotypy traktowane jako koncepty kulturowe, definicja kognitywna, punkt widzenia i perspektywa interpretacyjna; profilowanie bazowych wyobrażeń; wartości; podmiot doświadczający, konceptualizujący i werbalizujący). Na koniec na przykładzie jednego konceptu PRACA pokazane zostają efekty analizy z zastosowaniem przedstawionego tego instrumentarium pojęciowego.
    Źródło:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2019, 4, 2; 1-35
    2543-7844
    Pojawia się w:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O założeniach i postulatach lingwistyki kulturowej (na przykładzie definicji PRACY)
    On the Assumptions and Claims of Cultural Linguistics. The Case of Polish PRACA ‘work’
    Autorzy:
    Bartmiński, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1192509.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
    Tematy:
    lingwistyka kulturowa
    seria „Język a Kultura”
    rocznik „Etnolingwistyka”
    lubelska etnolingwistyka kognitywna
    językowy obraz świata
    koncept kulturowy
    praca
    cultural linguistics
    “Language and Culture” series
    journal Etnolingwistyka
    Lublin cognitive ethnolinguistics
    linguistic worldview
    cultural concept
    PRACA/work
    Opis:
    Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej autor przypomina początki formowania się lingwistyki kulturowej  w Polsce, związane z wrocławskim programem badań nad polską kulturą narodową, utworzeniem konwersatorium „Język a kultura” (też serii wydawniczej pod takim tytułem) i lubelskiego rocznika „Etnolingwistyka” w roku 1988. W drugiej podaje przykłady traktowania faktów językowych w perspektywie kulturowej, eksponując rolę słownictwa jako zwierciadła kultury. W trzeciej przedstawia 7-punktowe instrumentarium pojęciowe wypracowane w ramach lubelskiej etnolingwistyki kognitywnej (językowy obraz świata, stereotypy traktowane jako koncepty kulturowe, definicja kognitywna, punkt widzenia i perspektywa interpretacyjna; profilowanie bazowych wyobrażeń; wartości; podmiot doświadczający, konceptualiujący i werbalizujący). Na koniec na przykładzie jednego konceptu PRACA pokazane zostają efekty analizy z zastosowaniem przedstawionego tego instrumentarium pojęciowego.Słowa kluczowe: lingwistyka kulturowa, seria „Język a Kultura”, rocznik „Etnolingwistyka”, lubelska etnolingwistyka kognitywna, językowy obraz świata, koncept kulturowy, praca
    The study consists of four parts. The first part is devoted to the beginnings of cultural linguistics in Poland, connected with the Wrocław-based programme for research on Polish national culture, the emergence of the “Language and Culture” research network (and a publication series with the same title), and the launch of the Lublin-based journal “Etnolingwistyka” in 1988. The second part contains examples of linguistic facts being viewed in cultural perspective, with a special role of the lexicon as the “mirror of culture”. Part three presents a repertoire of seven conceptual constructs proposed in Lublin cognitive ethnolinguistics (linguistic worldview, stereotypes as cultural concepts, cognitive definition, viewpoint and interpretive perspective, profiling of base images, values, and the experiencing, conceptualizing, and speaking subject). Finally, the fourth part illustrates the application of this theoretical framework in an analysis of the Polish cultural concept of PRACA ‘work’.
    Źródło:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2018, 3, 1
    2543-7844
    Pojawia się w:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Co nas łączy, a co dzieli? Stereotyp domu w języku polskim, serbskim i rosyjskim
    Autorzy:
    Pazio-Wlazłowska, Dorota
    Lazić-Konjik, Ivana
    Ristić, Stana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34607336.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    linguistic worldview
    home/house
    Polish
    Russian
    Serbian
    cultural concept
    Axiological Lexicon
    EUROJOS
    axiological linguistics
    językowy obraz świata
    dom
    język polski
    język rosyjski
    język serbski
    koncept
    LASiS
    aksjolingwistyka
    дом
    концепт
    стереотип
    русский язык
    польский язык
    сербский язык
    языковая картина мира
    Аксилогический лексикон славян и их соседей
    Opis:
    The artricle compares the concept of home/house in Polish, Serbian, and Russian. It is a continuation of research carried out by the authors within the EUROJOS project and the volume on home/house of the Axiological Lexicon of Slavs and their Neighbours. The analysis aims to identify the common conceptual base, as well as the culture-specific aspects that distinguish each of the languacultures under scrutiny. The relevant cultural concepts in the three languacultures share a common base image but are distinguished through their culture-specific characteristics. That base is universal: rather than being limited to the Slavic context, it can be found in other languages, sometimes very distant ones. In Polish, Serbian, and Russian, home is above all viewed as a non-material, social, and functional value, as a community of people that share it, one that provides the sense of security and unconditional acceptance. Common features are also found in the network of relationships triggered by each cultural concept in question, such as the notion of family. The culture-specific content, in turn, derives from different historical and cultural conditions: those contribute to the peculiarities of the Polish patriotic manor, the Serbian Kosovo, or the Russian communal apartments. These specific cultural concepts reflect changes in the culture, mentality, and worldview in each languaculture.
    W artykule podjęto próbę porównania konceptu dom w języku polskim, serbskim i rosyjskim. Tekst stanowi kontynuację prac prowadzonych przez autorki w ramach projektu EUROJOS nad tomem dom Leksykonu aksjologicznego Słowian i ich sąsiadów. Celem analizy jest wyodrębnienie wspólnego pojęcia bazowego oraz wyszczególnienie elementów relewantnych kulturowo, wyróżniających każdą z badanych lingwokultur. Prześledzenie polskiego, serbskiego i rosyjskiego obrazu domu dowodzi istnienia wspólnego wyobrażenia bazowego, na którym w każdym z języków nadbudowany jest konstrukt szczegółowych charakterystyk, doprecyzowujących jego sens. Baza ta jest uniwersalna, charakteryzuje nie tylko Słowiańszczyznę. Odnajdziemy ją również w obrazach domu w innych językach, także bardzo odległych pod względem geograficznym. W językach polskim, serbskim i rosyjskim dom postrzegany jest przede wszystkim jako wartość ponadmaterialna, w wymiarze społecznym i funkcjonalnym, jako wspólnota osób zamieszkujących go, zapewniająca jednostce poczucie bezpieczeństwa i bezwarunkową akceptację. W siatce powiązań domu z innymi konceptami również odnajdujemy cechy wspólne. W każdym z analizowanych języków dom jest ściśle połączony z konceptem rodzina, utożsamiany jest z osobami bliskimi. O cechach specyficznych, jakie dostrzegamy w obrazie domu w badanych językach, przesądziły zaś odmienne uwarunkowania historyczne i kontekst kulturowy. To one ukształtowały obraz polskiego patriotycznego dworu, serbskiego Kosowa czy rosyjskiej komunałki. Koncept dom odzwierciedla zmiany w kulturze, mentalności i poglądach każdej z badanych społeczności.
    Статья посвящена сопоставительному анализу концепта ДОМ в трех славянских языках: польском, сербском и русском и представляет собой продолжение исследований, проведенных авторами в ходе работы над томом ДОМ Аксиологического лексикона славян и их соседей. Целью данного текста является выявление общего базового понятия, а также признаков, характеризующих рассматриваемый концепт в каждом их анализируемых языков. Проведенный анализ доказывает существования общей базы, которая, кстати, актуальна также для других языков, на которую, в свою очередь, накладывается целый ряд признаков, характерных для каждого из языков. Исследование показало, что в польском, сербском и русском языках дом воспринимается прежде всего как нематериальная ценность, в социальном и функциональном аспектах. Основной функцией дома является укрытие, обеспечение безопасности и покоя как в физическом, так и духовном отношении. Дом защищает жителей, является для них пристанищем. В каждом из рассматриваемых языков дом тесно связан с концептом СЕМЬЯ, он отождествляется с близкими. В отличительных признаках в каждом из языков, в свою очередь, отражается не только индивидуальный исторический опыт каждого из исследуемых этносов, но также разные культурные контексты, так как именно в концепте ДОМ высвечиваются изменения в менталитете и аксиосфере каждой из рассматриваемых лингвокультур. 
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2020, 32; 67-84
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Matka w duńskiej kulturze – stereotyp językowy a współczesna rzeczywistość
    Autorzy:
    Kacprzak, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34670922.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    mor/moder
    concept of mother
    stereotype of mother
    idealization of motherhood
    gender parity in Denmark
    traditional family model
    changes to family structure
    Danish discourse
    Danish worldview
    Danish values
    koncept mor/moder [matka]
    stereotyp matki
    idealizacja macierzyństwa
    równouprawnienie w Danii
    tradycyjny model rodziny
    zmiany w strukturze rodzinnej
    dyskurs duński
    duński obraz świata
    duńskie wartości
    Opis:
    The traditional picture of mother (mor/moder) in Danish present in the most linguistically entrenched expressions does not differ much from the ones known from other European languages, such as Polish, Russian, or English. In its light mother is a person who gives her child an unconditioned love, care, and who is fully dedicated to her role, which, in turn, should bring her ultimate happiness and satisfaction. What is characteristic of Danish culture, however, is the modern-day tendency to revise this simplified picture. The mother-housewife stereotype is almost entirely gone from the system of the Danish language, and the same pertains to the belief that she has to be the wife of the father, as gender equality and the idea of open labor market have long resided at the top of the Danish hierarchy of values. Meanwhile, in contemporary Danish discourse, one breaks with other stereotypical elements of the traditional picture of the mother, and a more nuanced picture is being drawn, in an attempt to separate the ideal and the typical scenario more visibly. First and foremost, much writing space is given to the fact that the mother role requires hard work, and that it is not only connected with good feelings, but also anxiety, loneliness, or even depression. The traditional idealization of the concept itself, in turn, is valued very negatively, as one perceives it as the main source of unfair expectations towards mothers. Interestingly, this tendency seems to be common in the Danish mainstream media regardless of the political stances taken: it can be found both in the Christian Kristeligt Dagblad and the left-wing Information.
    Tradycyjny obraz matki obecny w najbardziej utrwalonych formach języka duńskiego nie różni się wiele od tego spotykanego w innych językach europejskich, takich jak polski, rosyjski czy angielski. W jego świetle matka to osoba dająca dziecku bezgraniczną i bezwarunkową miłość, całodobową opiekę i w pełni poświęcona swojej roli, która z kolei przynosić ma jej największe szczęście i spełnienie. Nie brak w nim również cech stereotypowych, takich jak nadopiekuńczość i nadmierna pobłażliwość. Charakterystyczna dla duńskiej kultury i duńskiego języka jest natomiast współczesna tendencja do rewizji owego uproszczonego obrazu matki. Najgłębiej duńską mentalność przeniknęły zmiany dotyczące społecznej roli matki i już w podstawowych faktach językowych odciśnięte jest przekonanie, że matka nie musi być strażniczką domowego ogniska i żoną ojca – znacznie wyżej cenione jest równouprawnienie płci i udział kobiet w rynku pracy. We współczesnym duńskim dyskursie zrywa się natomiast z innymi stereotypowymi elementami tradycyjnego obrazu matki i jednocześnie dąży do jego zniuansowania, czyli wyraźniejszego rozdzielenia ideału od przypadku typowego. Dużo mówi się przede wszystkim o tym, jak ciężka jest rola matki i że związana jest ona nie tylko z dobrymi uczuciami, ale także strachem, niepewnością, samotnością czy nawet depresją. Samą idealizację konceptu, narzucaną kobietom od lat, wartościuje się bardzo negatywnie i postrzega jako główne źródło niesprawiedliwych oczekiwań wobec matek. Co ciekawe, ta tendencja do deidealizacji wydaje się być wspólna duńskim mediom głównego nurtu niezależnie od podziałów politycznych - można znaleźć ją zarówno w chrześcijańskim Kristeligt Dagblad, jak i w mocno lewicowej Information.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 297-313
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies