Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "obraz świata" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 226
Tytuł:
Definiowanie samobójstwa w grupach medycznych i niemedycznych - analiza badań fokusowych
Defining suicide in medical and non-medical groups: A report from focus group interviews
Autorzy:
Kwiatkowska, Anita Helena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36086406.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
prewencja
samobójstwo
próba samobójcza
język
językowy obraz świata
wywiady fokusowe
prevention
suicide
suicide attempt
language
focused group interview
linguistic worldview
Opis:
Współcześnie społeczno-kulturowy obraz samobójstw wskazuje na większą niż kiedyś akceptację czynu i jego neutralizację językową. Szczególnie istotne wydaje się dostrzeganie słowotwórczych i definicyjnych różnic w języku mówionym, co w niniejszym artykule zostało omówione w odniesieniu do grup studentów kierunków medycznych (pielęgniarstwo, położnictwo, kierunek lekarski, ratownictwo medyczne), kierunków społecznych (dziennikarstwo) oraz specjalistów (pracownicy naukowi, chirurdzy i inni lekarze szpitala klinicznego, położne i pielęgniarki, psychiatrzy i inni pracownicy szpitala psychiatrycznego). Analizę stosunku do samobójstw w języku mówionym oparto o zogniskowane wywiady grupowe, które umożliwiły rekonstrukcję głęboko zakorzenionych sposobów myślenia i postrzegania zjawisk w kontrolowanych badawczo warunkach. Dobór słów i tematów oraz sposób definiowania samobójstwa i zagadnień z nim związanych odzwierciedlał stan wiedzy o suicydologii oraz (ukrywane) emocje i postawy.
Nowadays, the socio-cultural image of suicide indicates a greater acceptance of the act, as well as its linguistic neutralization. The discernible differences with respect to word-formation and definitions used in the spoken language seem to be particularly significant. The paper discusses this issue in relation to groups of students of medical studies (nursing, midwifery, medicine, emergency medical services), social studies (journalism) and specialists (academic employees, doctors, midwives and nurses, psychiatrists, psychiatric hospital employees). The analysis of attitudes towards suicide exhibited in spoken language was based on focus group interviews, which enabled the reconstruction of deeply rooted ways of thinking and perceiving phenomena in research-controlled conditions. The choice of words, topics, and the way of defining suicide, as well as related issues, reflected the state of knowledge about suicidology and (underlying) emotions or attitudes.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2024, 814, 5; 62-74
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działania społeczne a proces profilowania świata społecznego. Casus prawicowej i liberalnej interpretacji sytuacji na polsko-białoruskiej granicy
Social activities and the process of profiling the social world. The case of the right-wing and liberal interpretation of the situation on the Polish-Belarusian border
Autorzy:
Lewartowska-Zychowicz, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339579.pdf
Data publikacji:
2024-03-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
obraz świata
profilowanie
wzorce działania
ideologia prawicowa
ideologia liberalna
sytuacja na polsko-białoruskiej granicy
image of the world
profiling
action patterns
right-wing ideology
liberal ideology
the situation on the Polish-Belarusian border
Opis:
When in the second half of 2021 the situation on the Polish-Belarusian border rapidly inflamed, it became a subject of numerous articles published in major opinion weeklies of different ideological orientations. Their analysis using the profiling concept developed by Jerzy Bartmiński allowed to reveal two alternative profiles of people trying to cross Polish border from Belarus (illegal immigrant versus refugee) and different images of the social world hidden behind them, manifested in ideological (right-wing and liberal) language codes. According to J. Bartmiński’s concept, profiling is reconstructable practically in every text of culture, and the reconstruction of profiling makes it possible to obtain a cognitive definition, i.e. one that allows to present the way the speakers understand the events of the social world, the ways of ordering, categorizing and evaluating them. The reconstructed profiles were used in the analysed texts to generate different action patterns (defense of sovereignty versus helping people in a humanitarian crisis), which, however, have a common area, which is identifying the figure of external enemy and inner traitor.
Gdy w drugiej połowie 2021 roku sytuacja na polsko-białoruskiej granicy uległa gwałtownemu zaognieniu, stała się przedmiotem licznych artykułów, publikowanych w głównych tygodnikach opinii o różnych orientacjach ideologicznych. Ich analiza z wykorzystaniem koncepcji profilowania Jerzego Bartmińskiego, pozwoliła na odsłonięcie dwóch alternatywnych profili osób usiłujących przedostać się do Polski z terenu Białorusi (nielegalny imigrant versus uchodźca) i skrywających się za nimi odmiennych obrazów świata społecznego manifestujących się w ideologicznych (prawicowych i liberalnych) kodach językowych. Zgodnie z koncepcją J. Bartmińskiego zabieg profilowania jest możliwy do zrekonstruowania w każdym tekście kultury, a rekonstrukcja zabiegu profilowania umożliwia uzyskanie definicji kognitywnej, czyli takiej, która pozwala na przedstawienie sposobu pojmowania przez mówiących wydarzeń świata społecznego, sposobów ich porządkowania, kategoryzowania i wartościowania. Zrekonstruowane profile zostały użyte w analizowanych tekstach do wygenerowania odmiennych wzorców działaniowych (obrona suwerenności versus pomoc ludziom w kryzysie humanitarnym), które okazały się mieć wspólny obszar, jakim jest identyfikowanie figury zewnętrznego wroga i wewnętrznego zdrajcy.
Źródło:
Edukacja Międzykulturowa; 2024, 24, 1; 162-172
2299-4106
Pojawia się w:
Edukacja Międzykulturowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowy obraz deszczu we frazeologii polskiej i chińskiej – analiza porównawcza
The linguistic image of rain in Polish and Chinese phraseology - a comparative analysis
Autorzy:
Sroka, Anna
Nowicka, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38081814.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
językowy obraz świata
frazeologia
leksykografia
język chiński
język polski
chengyu
deszcz
linguistic picture of the world
phraseology
lexicography
Mandarin Chinese
Polish
rain
Opis:
Celem artykułu jest porównanie językowych obrazów deszczu występujących we frazeologii polskiej i chińskiej, ukazanie ich podobieństw i rozbieżności oraz przedstawienie wartościowania samego elementu deszczu. Praca stanowi również próbę odnalezienia przyczyn różnic w wykreowanych przez Polaków i Chińczyków w językowych interpretacjach rzeczywistości. Do analizy semantyczno-leksykalnej i komparatystycznej wykorzystane zostały założenia oraz narzędzia JOS, dzięki którym możliwe jest niepowierzchowne poznanie i zrozumienie kultury utrwalonej w języku danych narodów. W badaniu wykorzystane zostały dane leksykograficzne wyekscerpowane z polskich i chińskich słowników jednojęzycznych (ogólnych i frazeologicznych) oraz chińsko-angielskich słowników dwujęzycznych. Analiza wykazała między innymi, że obrazy te mają wspólne cechy wynikające z kwestii fizycznych, jak również z komunikatywnej funkcji języka. Rozbieżności są jednak bardziej uwidocznione, a językowe obrazy deszczu specyficzne dla języka polskiego i chińskiego uwydatniają różnice w postrzeganiu rzeczywistości przez użytkowników tych języków.
The aim of this article is to compare the linguistic pictures of rain in Polish and Chinese phraseology, to show their similarities and divergences, and to present the valuation of the ‘rain’ element itself. The study also attempts to find the reasons for the differences existing in linguistic interpretations of reality created by Polish and Chinese people. The semantic-lexical and comparative analysis was carried out using the theory and tools of the linguistic picture of the world, which makes it possible to learn and understand non-superficially the culture preserved in the language of given nations. The research includes the lexicographic data extracted from Polish and Chinese monolingual dictionaries (general and phraseological) and from Chinese-English bilingual dictionaries. The analysis showed, inter alia, that the reconstructed worldviews share common features resulting from both the physical characteristics of rain and the communicative function of language. The discrepancies are, however, more visible, and the linguistic pictures specific to Polish and Chinese highlight the differences in the perception of reality by the users of these languages.
Źródło:
Językoznawstwo; 2024, 20, 1; 161-178
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Które rośliny czynią człowieka chorym? Próba kontrastywnej analizy językowego obrazu świata w polskich i niemieckich nazwach chorób z elementem roślinnym
What plants cause a man to become ill? Undertaking a contrastive study of linguistic worldviews with reference to the Polish and German names of diseases that include a plant element
Autorzy:
Owsiński, Piotr Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38084269.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
językowy obraz świata
tłumaczenie
nazwa choroby
roślina
linguistic worldview
translation
names of diseases
plant
Opis:
Artykuł stanowi prezentację wyników językowo-kognitywnej analizy wybranych nazw chorób i dolegliwości zawierających element roślinny. Celem eksploracji jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy między polskimi i niemieckimi terminami medycznymi istnieje izomorfizm pod względem utrwalonego w obu językach językowego obrazu świata, który jest charakterystyczny dla konkretnego kręgu kulturowego. Na podstawie badania można wysnuć wniosek, że większość analizowanych terminów określających chorobę lub dolegliwość wykazuje całkowitą lub częściową ekwiwalencję, która nie tylko w nauce języka obcego, lecz także w kontaktach między lekarzem i pacjentem jawi się jako istotny czynnik wspierający zarówno proces nauczania lub uczenia się języka obcego, jak i zrozumienie partnera komunikacji oraz recepcję przekazywanej treści w konkretnym kontekście sytuacyjnym.
This article presents the results of a linguistic-cognitive analysis of selected Polish and German terms that indicate medical diseases or disorders that, in addition, include elements that refer to plants. The aim of the analysis is to examine the equivalence between the medical terms used in both languages with respect to the linguistic worldview generated by the specific language, and that is symptomatic of its material cultural. It is concluded that in most cases of terms indicating medical illnesses or disorders there either is a full or partial equivalence between the Polish and German terms. The examined equivalence can be helpful not only in the foreign language learning/teaching but also in the contact between a doctor and his patient. Thus, the searched isomorphism can be regarded as a factor which supports both the process of language learning/teaching and the understanding of a partner in the communication process and the reception of the delivered meaning.
Źródło:
Językoznawstwo; 2024, 20, 1; 179-197
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Towarzysz, przyjaciel, wróg… – postrzeganie psa na przykładzie wybranych tekstów
Companion, friend, enemy… – perception of a dog using examples from selected texts
Autorzy:
Kijak, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38081258.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
pies
językowy obraz świata
komunikacja internetowa
frazeologia
ekspresywizmy
dog
linguistic image of the world
Internet communication
phraseology
expressionisms
Opis:
Artykuł stanowi przegląd badań na temat społeczno-kulturowego obrazu psa. Autorka odnosząc się do nich, przedstawia różne sposoby postrzegania tego zwierzęcia zależne od czasów i rodzaju tekstu. W artykule uwzględniono opracowania dotyczące występowania psa w literaturze, filmie oraz tekstach użytkowych. Jak pokazała przeprowadzona przez autorkę analiza, istotny materiał w badaniach nad postrzeganiem tego zwierzęcia wyekscerpowano ze słowników zawierających katalog utrwalonych kulturowo związków frazeologicznych. Wartościowe okazały się także nowsze źródła, zwłaszcza internetowe. Prześledzenie różnorodnych opracowań na temat psa w wybranych tekstach pozwoliło na pokazanie, jak zmieniał się jego obraz, oraz wskazanie głównych czynników wpływających na te zmiany, a także sformułowanie prognoz dotyczących dalszych przeobrażeń w jego postrzeganiu.
This article is a review of research on the socio-cultural image of the dog. The author presents different systems of perceiving this animal depending on the time and type of text. The article considers studies on the occurrence of the dog in literature, film and applied texts. Important material in the study of the perception of dogs was extracted from dictionaries containing a catalogue of culturally fixed phraseological compounds. Newer sources, especially online, also proved valuable. Tracing the various studies of dogs in selected texts made it possible to show how the image of the dog has changed and to identify the main factors influencing these changes, as well as to formulate forecasts for further transformations in how it is perceived.
Źródło:
Językoznawstwo; 2024, 20, 1; 152-160
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wariat, psychopata, świr. Medialny obraz osób z zaburzeniami psychicznymi na podstawie przykładów z prasy codziennej
Madman, psychopath, nut job. Media representations of people with mental disorders based on Polish daily press
Autorzy:
Krawczyński, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36084689.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
media
prasa codzienna
osoby z zaburzeniami psychicznymi
medialny obraz świata
etykietowanie osób z zaburzeniami psychicznymi
daily press
media worldview
people with mental disorders
labelling individuals with mental disorders
Opis:
Artykuł prezentuje wyniki analizy medialnego obrazu osób z zaburzeniami psychicznymi, przeprowadzonej na podstawie tekstów z ogólnopolskiej prasy codziennej. Analiza materiału badawczego wykazała, że osoby z zaburzeniami psychicznymi są przeważnie przedstawiane w negatywnym świetle: zarówno jako zbytnio ulegające emocjom (bestie), jak i kierujące się czystym rozumem (maszyny). Ponadto zaobserwowano różnice między opisami psychopatów (charyzmatyczni, wzbudzający sympatię) a świrów/wariatów (mroczni, wycofani, wzbudzający lęk).
The article presents the results of an analysis of the representations of people with mental disorders in the media, based on texts from the Polish national daily press. The analysis has shown that people with mental disorders are mostly portrayed in a negative context: either as overly emotional (beasts) or as people guided by pure reason (machines). Differences were also found in the description of psychopaths (charismatic, friendly) and madmen (dark, withdrawn, scary).
Źródło:
Poradnik Językowy; 2024, 814, 5; 31-46
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aksjologiczne pojęcie dusza w białoruskim języku i kulturze
Autorzy:
Kozhinowa, Alla
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34670880.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Belarusian language
dictionaries
linguistic worldview
soul
język białoruski
słownik
językowy obraz świata
dusza
Opis:
The article investigates the concept of soul (душа) as part of the Belarusian linguistic worldview based on the data extracted from the dictionaries of the literary language, as well as from dialectal dictionaries. The study aims to discover differences and similarities between how the soul is viewed in contemporary Belarusian society and its perception in folk worldview, which is characterized by extreme ambivalence in this regard. The paper addresses the following questions: (i) What is the soul? and (ii) Who gave the soul to humans? Having arrived at the conclusion that in the Belarusian folk consciousness the soul is viewed within an essentially pagan framework, the author seeks to establish whether this understanding underwent any changes in contemporary society, whose members went through the propagation of atheism in the 20th century, but also experience present-day Neo-Christian ideas.
Autorka bada pojęcie duszy w językowym obrazie świata Białorusinów. Analiza, której podstawą materiałową są dane wyekscerpowane ze słowników gwarowych i języka ogólnego, ma na celu odkrycie podobieństw i różnic między sposobem wyobrażenia duszy w świadomości współczesnego człowieka a jej skrajnie ambiwalentnym postrzeganiem w kulturze ludowej. Autorka odpowiada na pytania: jakim zjawiskiem jest dusza i kto ją daje człowiekowi. Mając na uwadze fakt, że w białoruskiej kulturze ludowej obraz duszy został uformowany pod wpływem wierzeń przedchrześcijańskich, autorka stara się ustalić, czy wizja ta ulegała zmianom w języku współczesnym, którego użytkownik podlegał wpływom propagandy ateizmu oraz idei neochrześcijańskich.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 283-296
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An invisible virtue: slušnost as a key Czech cultural value
Niewidzialna cnota: slušnost jako kluczowa wartość w kulturze czeskiej
Autorzy:
Pavlásková, Marie
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34670929.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Natural Semantic Metalanguage
Czech
linguistic worldview
cultural key word
moral values
slušný člověk
Naturalny Metajęzyk Semantyczny
język czeski
językowy obraz świata
kulturowe słowo-klucz
wartości moralne
Opis:
W artykule omawia się koncept slušnost w czeskim językowym obrazie świata. Autorka stawia hipotezę, iż w czeskiej lingwokulturze slušnost może mieć status słowa-klucza lub kluczowej wartości moralnej, co wynika z historycznego doświadczenia czeskiego społeczeństwa. W niniejszym badaniu, opartym głównie na danych z korpusów języka czeskiego, analizuje się dwa odnoszące się do ludzi znaczenia słowa slušnost i proponuje ich eksplikacje z wykorzystaniem Naturalnego Metajęzyka Semantycznego. Model ten, rozwijany głównie przez Annę Wierzbicką i Cliffa Goddarda, umożliwia nie tylko wyjaśnienie złożonego konceptu slušnost, lecz także dokonanie tego w sposób prosty, uniwersalny i nie-etnocentryczny.
This paper aims to examine the concept of slušnost in the Czech linguistic worldview. It is hypothesised that slušnost might be a Czech cultural key word, or, in this case, a key moral value of Czech linguaculture, resulting from a specific historical experience of the community of Czech speakers. This study, based mainly on the data from Czech language corpora, analyses two human-related meanings of slušnost and explicates them through the universal and elementary Natural Semantic Metalanguage. This methodological tool, developed mainly by Anna Wierzbicka and Cliff Goddard, makes it possible not only to clarify the complex and culture-specific concept of slušnost, but also to explicate it in a simple, universal, and non-ethnocentric way.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 241-259
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania nad językowym obrazem świata a semantyka filozoficzna: w poszukiwaniu pokrewieństw
Linguistic worldview studies and philosophical semantics: quest for compatibility
Autorzy:
Mirocha, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29431125.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
językowy obraz świata
semantyka językoznawcza
semantyka filozoficzna
inferencjalizm semantyczny
linguistic semantics
philosophical semantics
semantic inferentialism
linguistic worldview
Opis:
The goal of the paper is to determine the relation between theoretical presuppositions of linguistic worldview studies (LWS) and heterodox strains of philosophical semantics, as well as the connection with the semantic prerequisites of other schools of text linguistics, in particular corpus linguistics. Semantic consequences of the concept of defining in the LWS are presented. It is claimed that they do not pose great constrains on philosophical semantics (e.g. while the concept of stereotype developed by Hillary Putnam needs to be accepted, semantic externalism does not follow). It is proved that LWS are compatible with the concept of meaning-as-use, particularly with semantic inferentialism, as developed by Robert Brandom and Jaroslav Peregrin. The paper also considers the ontological status of meaning reconstructions proposed in the framework of the LWS, as an answer to critiques originating in more traditionalist or minimalist approaches to semantics. It is demonstrated that similar issues occur in other strains of text linguistics, for instance, in corpus linguistics. However, the paper claims that methodological precision and proper choice of a text corpus guarantee results satisfying from the perspective of empirical linguistics.
Źródło:
Conversatoria Linguistica; 2023, 15; 51-66
1897-1415
Pojawia się w:
Conversatoria Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cierpki smak rajskich jabłuszek. Nazwy przedmiotu w różnojęzycznych wersjach tekstu literackiego a rozbieżne interpretacje utworu
The harsh taste of heavenly apples. Subject names in multilingual versions of a literary text and divergent interpretations of the piece
Autorzy:
Dobrzyńska, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29431838.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
przekład
językowy obraz świata
konotacje
interpretacja
Vladimir Nabokov
Signs and Symbols
translation
linguistic picture of the world
connotations
interpretation
Opis:
W artykule omawiane są konsekwencje określonych językowych ujęć pewnego motywu w tekście literackim i jego przekładach. Analiza dotyczy nazw owoców pojawiających się w opowiadaniu Vladimira Nabokova pt. Signs and Symbols, które jest dostępne po polsku w dwóch wersjach: Znaki i symbole lub Sygnały i symbole. Zestawienie fragmentów tłumaczeń tego utworu z angielskim oryginałem ujawnia odmienne motywacje nazw tych samych owoców w różnych językach, a owe nazwy są nośnikami innych konotacji. Te różnice mogą stanowić podstawę rozbieżnych interpretacji utworu.
The article discusses the consequences of specific linguistic expressions of a motive in a literary text and its translations. The analysis concerns the names of fruits appearing in Vladimir Nabokov’s short story entitled Signs and Symbols, which is available in Polish in two versions: Znaki i symbole or Sygnały i symbole. The juxtaposition of the excerpts from these Polish versions with the English original reveals different motivations for the names of the same fruit in different languages, and these names carry different connotations. These differences can give rise to divergent interpretations of the work.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2023, 19; 89-108
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy choroba jest kobietą? – o językowym obrazie wybranych dolegliwości (rozważania na podstawie tekstów polskiego folkloru)
Is the Disease a Woman? – about the Linguistic Image of Selected Ailments (Considerations Based on the Texts of Polish Folklore)
Autorzy:
Marczewska, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2895984.pdf
Data publikacji:
2023-06-27
Wydawca:
Wydawnictwo HUMANICA
Tematy:
polska kultura ludowa
etnolingwistyka
językowy obraz świata
choroba
kobieta
Polish folk culture
ethnolinguistics
linguistic worldview
disease
woman
Opis:
Autorka koncentruje się na przedstawieniu utrwalonych w polskiej kulturze ludowej wyobrażeń choroby. Przywołuje różnorodne dane językowe (od nazw po teksty) poświadczające ślady dawnych wierzeń dotyczących postrzegania poszczególnych dolegliwości na podobieństwo żywych istot, zwłaszcza kobiet. Wskazuje również podstawowe przyczyny antropomorfizowania chorób.
The author focuses on presenting the linguistic images of the disease established in Polish folk culture. She analyzes various linguistic data (from names to texts) that testify to traces of old beliefs regarding the perception of individual ailments as living beings, especially women. The article also discusses the primary causes of the disease anthropomorphization.
Źródło:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2023, 1(14); 223-239
2451-3539
2543-7011
Pojawia się w:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Definicja kognitywna w badaniach przekładoznawczych: o polskiej śmierci
Autorzy:
Jamka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34670887.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
linguistic worldview
literary translation
translation studies
death
cognitive definition
językowy obraz świata
przekładoznawstwo
definicja kognitywna
tłumaczenie literackie
śmierć
Opis:
Paradygmat językowego obrazu świata (JOS), mimo ogromnej popularności w polskiej (i słowiańskiej) humanistyce, nie znalazł dotąd szerokiego zastosowania w badaniach nad przekładem. Co więcej, dwa najważniejsze opracowania na ten temat (Pieciul-Karmińska 2007; Gicala 2018), mimo niezwykle istotnego wkładu w stan badań, nie postulują spójnych wytycznych ilościowych i jakościowych, tj. liczby i rodzaju słowników, wielkości korpusów czy rodzaju danych tekstowych/przyjęzykowych, jakie w takim badaniu należałoby wykorzystać. Tym samym osoby zainteresowane włączeniem perspektywy JOS do badań nad przekładem muszą samodzielnie wypracować zasady doboru podstawy materiałowej, co w przypadku tekstów z różnych kultur, często też z różnych epok, z pewnością nie jest zadaniem łatwym. W niniejszym artykule przedstawiam kroki podjęte w celu opracowania definicji kognitywnej śmierci, która służy jako punkt wyjścia do analiz tłumaczeniowych. Na początku dokonuję przeglądu aktualnego stanu badań na temat związków etnolingwistyki kognitywnej i przekładu, i pokrótce przedstawiam model przekładu z perspektywy JOS autorstwa Agnieszki Gicali (2018). Zasadniczą częścią artykułu jest omówienie wyzwań (i ich możliwych rozwiązań), przed jakimi staje badacz/ka analizujący/a przekład z perspektywy JOS. Zwieńczeniem artykułu jest wstępna definicja kognitywna śmierci w języku polskim opracowana na podstawie danych wyekscerpowanych z omówionych wcześniej źródeł.
The notion of the linguistic worldview (LWV) has been extremely popular in Polish (and Slavic) linguistics and literary studies. Nevertheless, to date, an LWV-oriented approach to (literary) translation has not been widely implemented in Polish translation studies (TS). Moreover, two major studies on the topic (Pieciul-Karmińska 2007, Gicala 2018) do not provide coherent qualitative or quantitative guidelines, which could help TS scholars apply such a methodology effectively. This article presents the steps taken to elaborate a cognitive definition of śmierć (death), which serves as the starting point for translation analyses. Firstly, I overview the current state of the art and present Gicala’s LWV-oriented translation model (2018). Then, I highlight the challenges (and possible solutions) I faced when choosing the sources to develop the cognitive definition of the Polish śmierć (death). Finally, I present the definition in its preliminary version.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 153-168
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowy i społeczno-kulturowy obraz życia wsi kujawskiej na przełomie XIX i XX w. na podstawie powieści Franciszka Becińskiego Wieś na zakręcie drogi
Linguistic and socio-cultural picture of the life of the Kuyavian village at the turn of the 19th and 20th centuries, based on Franciszek Beciński’s novel The village on the bend of the road
Autorzy:
Moch, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28409150.pdf
Data publikacji:
2023-12-31
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
językowo-kulturowy obraz świata
wieś kujawska na przełomie XIX i XX wieku
opozycje językowo-kulturowe i społeczne
chłopski punkt widzenia
linguistic and cultural image of the world
linguistic
cultural and social oppositions
peasant point of view
Kujawy village at the turn of the 19th and 20th centuries
Opis:
In the historical sciences for some time there has been a tendency to describe the history of the Polish peasantry through his eyes. Thanks to this approach, not only purely historical accounts gain importance, but also literary testimonies. One of them is the novel by the peasant writer and poet Franciszek Beciński, The Village on the Bend of the Road, presenting a wide, colorful panorama of life in the Kuyavian countryside at the turn of the 19th and 20th centuries and representing the peasant’s point of view. According to the ethnolinguistic concept of profiling, the capacity of the concept of LUD (folk, people) was presented by means of various linguistic, cultural and social oppositions. In Beciński’s works, the oppositions of village and manor, folk and church, religiosity and ludic character, women and men are particularly visible. The analysis within the described profiles allows us to draw the conclusion that the history of the Kuyavian village at the turn of the 19th and 20th centuries cannot be captured only from the perspective of the violence of the lord over the peasant, and social relations, both within the village itself and between the village and the manor house, were here much more complicated.
W naukach historycznych od pewnego czasu panuje tendencja do opisu historii polskiego chłopstwa jego oczyma. Dzięki takiemu podejściu znaczenie zyskują nie tylko relacje czystohistoryczne, ale także świadectwa literackie. Należy do nich powieść chłopskiego pisarza i poety Franciszka Becińskiego Wieś na zakręcie drogi, ujmująca w szerokiej, barwnej panoramie obraz życia na wsi kujawskiej na przełomie XIX i XX w. i reprezentująca chłopski punkt widzenia. Zgodnie z etnolingwistyczną koncepcją profilowania została przedstawiona za pomocą różnych opozycji językowo-kulturowych i społecznych pojemność pojęcia lud. U Becińskiego zarysowują się zwłaszcza opozycje wieś – dwór, lud – kościół, religijność i ludyczność, kobiety – mężczyźni. Analiza w obrębie opisanych profili pozwala wysnuć wniosek, że historii kujawskiej wsi na przełomie XIX i XX w. nie da się ująć jedynie z perspektywy przemocy pana nad chłopem, a stosunki społeczne, zarówno w obrębie samej wsi, jak i na linii wieś – dwór były tu znacznie bardziej skomplikowane.
Źródło:
Język. Religia. Tożsamość; 2023, 2 (28); 211-226
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:
Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowy obraz łużyckich zwyczajów
Linguistic image of Sorbian customs
Autorzy:
Bura, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28409094.pdf
Data publikacji:
2023-12-31
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
język górnołużycki
Łużyczanie
tradycje i zwyczaje
frazeologia
paremiologia
językowy obraz świata
Upper Sorbian
Sorbs
traditions and customs
phraseology
paremiology
linguistic worldview
Opis:
Practicing customs and rituals is a very important element that unites the Sorbs, as well as an exponent of the national identity of this Slavic minority in Germany. Attachment to tradition and customs is also reflected in the language. The collected linguistic material (nearly 80 Upper Sorbian idioms and proverbs) illustrates many interesting Sorbian customs. It reflects mainly those traditions and customs that are closely related to faith, such as some Easter customs or the tradition of indulgence feasts/parish festival.
Praktykowanie zwyczajów i obrzędów jest bardzo ważnym elementem jednoczącym Łużyczan, a także wykładnikiem tożsamości narodowej tej słowiańskiej mniejszości w Niemczech. Przywiązanie do tradycji i zwyczajów znajduje odzwierciedlenie również w języku. Zgromadzony materiał językowy (blisko 80 górnołużyckich frazeologizmów i przysłów) obrazuje wiele ciekawych łużyckich zwyczajów. Odzwierciedlone w nim zostały przede wszystkim te tradycje i zwyczaje, które pozostają w ścisłym związku z religią, jak np. niektóre zwyczaje wielkanocne czy tradycja odpustów.
Źródło:
Język. Religia. Tożsamość; 2023, 2 (28); 41-50
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:
Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncept CUDZOZIEMCA w filmie milicyjnym. Przyczynek do badań nad dyskursem ludyczno-propagandowym PRL-u
Concept of FOREIGNER in the militia film. A contribution to the research on ludic and propaganda discourse in the Polish People’s Republic
Autorzy:
Bobrowski, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763641.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
mediolingwistyka
polszczyzna w filmie
dyskursywny obraz świata
stereotypy etniczne
kino milicyjne
media linguistics
Polish language in film
discursive worldview
ethnic stereotypes
militia cinema
Opis:
W ostatnich latach zauważalny jest wzrost zainteresowania kulturą popularną PRL-u. Autor sądzi, że ważną jej część stanowi dyskurs ludyczno-propagandowy, łączący funkcje rozrywkowe i perswazyjne. Jego dokumentami są liczne teksty multimodalne, w tym filmy kryminalne, tzw. kryminały milicyjne. Stanowią one interesujący materiał badawczy dla współczesnej mediolingwistyki. W artykule autor przedstawia mediolingwistyczną rekonstrukcję dyskursywnego obrazu cudzoziemca w kinie milicyjnym. Narzędziem wykorzystanym w procedurze analitycznej jest model definicji kognitywnej. Analiza dowiodła, że obraz cudzoziemców zdominowany jest przez wartościowanie negatywne, dotyczy to zwłaszcza Niemców i Amerykanów. Zdaniem autora rozwijanie tego rodzaju badań przyczyni się do poszerzenia wiedzy o mechanizmach perswazji i polskiej pamięci kulturowej.
An increasing interest in the popular culture of the Polish People’s Republic has been noticeable in recent years. The author believes that the ludic and propaganda discourse, which combines entertainment and persuasive functions, has a major part in it. This is evidenced by numerous multi modal texts, including crime stories, the so-called militia crime stories. They provide an interesting research material for the contemporary media linguistics. This article presents a media linguistic reconstruction of the discursive image of a foreigner in militia cinema. The tool applied in the analytical procedure is the cognitive definition model. The analysis has proved that the image of foreigners is dominated by negative evaluation, which concerns Germans and Americans in particular. In the author’s opinion, developing this type of research will contribute to broadening the knowledge of persuasion mechanisms and Polish cultural memory.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2023, 805, 6; 36-49
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 226

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies