Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "nobles" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 24
Tytuł:
Ретроспективный анализ института давности привлечения к уголовной ответственности
Retrospective Analysis of the Institute of Privacy of Criminal Responsibility
Autorzy:
Быстриков, Алексей
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2142751.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
prescription institute
Laws of 12 tables
Ekloga
Code of Law of Casimir of 1554
Granted letter to the nobles of Catherine II
class privilege
institution of exemption from criminal liability
Opis:
Goal – study of the legal and social origins of the institution of the statute of limitations for criminal prosecution in foreign and domestic criminal law. Research methodology – on the basis of a retrospective analysis, the moment of introducing the statute of limitations to criminal liability was established in the legislation, an attempt was made to identify the social and legal grounds for its introduction. Score/results – the reason for the study is the lack of theoretical research in the field of historical analysis of the causes and conditions of the institution of the statute of limitations for criminal liability. Originality/value – in the science of criminal law of the Republic of Belarus, there are no theoretical studies regarding the statute of limitations for criminal liability, the regulation of the application of this legal institution is not well developed. No earlier attempts have been made to retrospectively analyze this legal institution.
Źródło:
Studia Sieci Uniwersytetów Pogranicza; 2019; 101-110
2544-5790
Pojawia się w:
Studia Sieci Uniwersytetów Pogranicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zrzeczenie się sum zastawnych w piętnastowiecznej Polsce – gest filantropii czy wyrachowania?
Renunciation of pledged sums in fifteenth-century Poland – a gesture of philanthropy or calculation?
Autorzy:
Czwojdrak, Bożena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519707.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
zastaw dóbr
królewszczyzny
możni
filantropia
pieniądze
pledge
royal demesne
nobles
philanthropy
money
Opis:
W XV w., jeszcze przed egzekucją dóbr, państwo polskie było dosyć mocno zadłużone po działaniach Władysława Jagiełły, a szczególnie jego syna Władysława Jagiellończyka. Pięciu szlachciców z ówczesnej elity władzy postanowiło zrzec się sum zapisanych im przez władcę na królewszczyznach i oddać te ziemie na powrót w ręce monarchy. Jakie pobudki nimi kierowały? Czy był to gest filantropii, czy też wyrachowania?
In the fifteenth century, even before the Executionist movement, after the actions of King Jagiełło and especially his son Władysław of Varna, the Polish state was heavily in debt. Five noblemen from the ruling elite of the era decided to renounce the sums bequeathed to them by the king on royal estates and to return these lands to the monarch. What were their motives? Was it a gesture of philanthropy or calculation?
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2022, 83, Spec.; 7-22
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zamojski dwór Marii Kazimiery d’Arquien w latach 1658–1665. Uwagi wstępne nad jego organizacją, funkcją i znaczeniem
Autorzy:
Pietrzak, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436677.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
the nobles, estate, Zamoyski family, womens’ court, clientelism
magnateria, ordynacja, Zamoyscy, dwór kobiecy, klientelizm
Opis:
This study is concerned with preliminary presentation about the organization of the court of Marie Casimire d’Arquien, wife of voievod of Sandomierz – Jan Zamoyski, called „Sobiepan”between 1658–1665. The article touched on topics related to personal details and functions performed by officials and officers. Issues related to the clerical and administrative level, officials, who performed their functions in an ad hoc manner and the existence and organization of the women’s court, were discussed. The main emphasis was put on issues of remuneration and further careers of courtiers and their attitude towards their lord. Problems, connected to client and patron relations, were also examined. The research showed a weak relationship between the wife of the ordinate and officials who were fully subservient to Zamoyski’s will. Their full devotion and dependence on landings and salary payments meant, that Maria Kazimiera often fell into conflict with her subordinates. As a foreigner, she did not understand the relationship – specific to Polish political culture –between the patron and his clients.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2019, 8; 50-83
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
THE THEORY ON THE STATE OF THE CHOSŎN RULING ELITES: HOW DID THEY PERCEIVE THE RELATIONS BETWEEN THEMSELVES AND THE STATE?
조선 지배층의 국가론: 지배층과 국가와의 관계에 대한 논의를 중심으로
JAK WARSTWA RZĄDZĄCA W CHOSŎN POSTRZEGAŁA RELACJE MIĘDZY NIMI SAMYMI A PAŃSTWEM? PRÓBA UJĘCIA TEORETYCZNEGO
Autorzy:
LEE, Min Jung
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1040200.pdf
Data publikacji:
2019-01-24
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
warstwa rządząca w Chosŏn
kraj
tożsamość
arystokracja
ruling elite in the Chosŏn Dynasty
the nation
identity
nobles
Opis:
This paper argues that it is necessary to analyze the identity of the ruling elite in the Chosŏn Dynasty through the nobles munbŏl 문벌(門閥) using the ideological methodology. The identity of the ruling elite in the Joseon Dynasty should be considered in relation to the state. In the first part of this paper, we review the existing studies on the relationship between the ruling elite and the state in Korea. The first group gives a view that the ruling class has autonomy from the state and has an identity outside the country. The second group of the studies shows that the ruling autonomous governments have encroached on the private sector. The third group are studies showing that the ruling class of the Chosŏn Dynasty structurally could not escape the domination of the state. Each of these studies pointed out important points in characterizing the ruling elites of the Chosŏn dynasty, yet they had some limitations because they lacked an ideological consideration of what their identity is fundamentally from. The second part of the paper presents how to overcome these limitations by insisting that the identity of the ruling class should be examined in relation to the state at that time through the issue of civilization.
Autorka zakłada, że próba analizy warstwy rządzącej za czasów panowania dynastii Chosŏn na przykładzie szlachetnie urodzonych munbŏl 문벌 (門閥) powinna być przeprowadzana przy pomocy analizy ideologicznej, zaś tożsamość warstwy rządzącej należy rozpatrywać w relacji do kraju. Artykuł stanowi analizę istniejących badań, które dzielą się na trzy główne grupy. Pierwsza z grup wysuwa tezę, że warstwa rządząca jest niezależna od kraju i rządu i w takim oderwaniu należy rozpatrywać jej tożsamość. Druga grupa wskazuje na to, że warstwa rządząca opanowała również tzw. sektor prywatny. Trzecia grupa pokazuje, że warstwa ta nie była w stanie odciąć się strukturalnie od rządów. Dalsza część artykułu skupia się na analizie pozostałych punktów charakterystycznych dla koreańskiej warstwy rządzącej.
본 논문은 조선시대 지배엘리트의 정체성을 파악하기 위해서는 문벌(門閥)이라는 소재를 통해 사상적인 방법론으로 분석하는 것이 필요함을 주장한 논문이다. 조선시대 지배엘리트의 정체성은 국가와의 관계 속에서 고찰되어야 한다. 이를 위해 우선 논문의 전반부에서 조선의 지배엘리트와 국가의 관계에 대해 다룬 기존의 연구들을 세 가지 경향으로 나누어 고찰하였다. 첫 번째 그룹은 지배층이 국가로부터 자율성을 가지며, 국가 밖의 영역에 정체성을 두고 있다고 여기는 연구들이다. 두 번째 그룹은 역시 국가로부터 자율성을 가지는 지배층이 사적 영역으로 국가를 잠식하였다고 보는 연구들이다. 세 번째 그룹은 조선시대 지배층은 구조적으로 국가의 지배를 벗어날 수 없었다고 여기는 연구들이다. 각각의 연구들은 조선시대 지배엘리트의 성격을 파악하는 데에 중요한 지점을 지적하였으나, 그들의 정체성이 근본적으로 무엇으로부터 오는가에 대한 사상적 고찰을 결여했기 때문에 한계를 가진다. 논문의 후반부에서는 이러한 한계를 극복하기 위한 제안으로, 문벌이라는 소재를 통해 당시 지배층의 정체성을 국가와의 관계 속에서 살펴보기를 주장하였다.
Źródło:
International Journal of Korean Humanities and Social Sciences; 2018, 4; 107-126
2449-7444
Pojawia się w:
International Journal of Korean Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Deputies of Vitebsk District to the Sejm of Lublin in 1569: The Social Biography of Piotr Kisiel and Tymofiej Hurko
Autorzy:
Padalinski, Uladzimir A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1178396.pdf
Data publikacji:
2019-12-31
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
Union of Lublin
biography
nobles
social activity
Grand Duchy of Lithuania
Polish-Lithuanian Commonwealth
Vitebsk district
Sejm
Opis:
The aim of the article is to examine the most important forms of social activity of the petty and middle nobility of the Grand Duchy of Lithuania in the second half of the 16th century on the example of the unique life stories of two Vitebsk noblemen. The article discusses biographies of Piotr Kisiel and Tymofiej Hurka, who represented the Vitebsk district at the Sejm in 1569 and directly participated in the conclusion of the Union of Lublin. For a long time, the historiography discussed only the most influential participants of the sessions of this Sejm. However, ‘ordinary’ representatives of the wide group of nobles from the districts of the Grand Duchy of Lithuania also played their part in negotiations regarding the conclusion of the union. The aims, ideas, worldview, and values along with the personal experiences of those people directly affected their social and political position, and thus, to some extent, shaped the entire state. The author shows the influence of military and political events of the 1560s on the political activities of Piotr Kisiel and Tymofiej Hurka. The experience gained from the Livonian War influenced their attitude towards the union between the Grand Duchy of Lithuania and the Polish Crown in 1569. The investigations presented by the author show that significant transformations of the 1560s (reforms of the political system of the Grand Duchy of Lithuania, the creation of the Polish-Lithuanian Commonwealth) gave the Kisiel and Hurka families the opportunity to actively participate in public life and allowed them to occupy a permanent place among the political elites of the Vitebsk district. The research results are based on various types of documentary sources, both published ones and manuscripts. The methodological basis of the analysis is the biographical method. The article emphasizes that detailed investigations of the biographies of ‘ordinary’ nobles opened new research perspectives in regard to the history of the noblemen of the Grand Duchy of Lithuania and the entire Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2019, 84, 4; 73-96
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The cognitive and religious dimension of the writer and the Grand Marshall of Lithuania Ignacy Potocki’s stay in Rome and his educational voyage in the years 1765–1771
Poznawczy i religijny wymiar pobytu w Rzymie i podróży edukacyjnej po Europie pisarza i marszałka wielkiego litewskiego Ignacego Potockiego w latach 1765-1771
Autorzy:
Kucharski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1193887.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
education
polish nobles
Grand Tour
anthropology of journey
Opis:
Among the representatives of the Polish magnates traveling around Europe there distinguishes the figure of the Grand Marshall of Lithuania Ignacy Potocki – one of the leaders of the Polish Enlightenment – famous for preparing a programme of political reforms of the state, which were later presented by him in the Constitution of 3 May. As a young man, he stayed abroad in the years 1765-1771 when he was preparing himself to take holy orders in Rome, which was to open the door for his further career. The general ambiance of uncertainty in the Church along with his family and personal tragedy after he had lost his parents changed the objective of his educational voyage. The study visit in Rome changed into a voyage of the Grand Tour type in the years 1770-1771. In total he visited several states – European leaders in politics, economy and culture (Germany, Bohemia, Austria, Italy, France, Spain). The accounts from the journey included in the diaries and letters reveal a noticeable cognitive element in his remarks; they prove that Ignacy Potocki was an acute observer of the political, social and economic situation in the countries he visited. It allowed him to draw far-reaching conclusions concerning the reasons for the power held by the countries which dominated in Europe, and to form drafts of possible reforms to improve the situation in Poland. Potocki was prone to aesthetic stimuli; he relished the beauty of architecture, art and landscape. In this way, he revealed a new type of sensitivity allowing the holistic perspective of the reality observed abroad.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2015, 80, 4; 21-47
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Attitude of Ruthenian Magnates and Nobles toward the Union of Lublin (1569) and the Problem of the Autonomy of Ukrainian Lands within the Polish-Lithuanian Commonwealth
Autorzy:
Kempa, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1178408.pdf
Data publikacji:
2019-12-31
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
magnates
nobles
Ruthenia
Ukraine
Union of Lublin
law
Orthodoxy
Polonization
Catholicization
Opis:
For a long time, historiography was dominated by a dualistic view on what had happened at the Sejm of Lublin in 1569. Thus, when describing the conclusion of the Union of Lublin, scholars focused on the Polish-Lithuanian dispute and the decisive role of King Sigismund Augustus in signing the agreement in Lublin. Recently, however, there have appeared publications highlighting the important role in the conclusion of the Lublin Union played by the Ruthenian nobility and noble representatives of the lands incorporated into the Polish Crown in 1569, that is Volhynia, eastern Podolia (Bracław Land) and the region of Kiev. The article sums up the existing knowledge on this subject, stressing the fact of the separate interests of the Ruthenian magnates, especially from Volhynia – where many well-known princely families had their family nests – in comparison to the Lithuanian magnates on the eve of the conclusion of the Union of Lublin. It facilitated the decision of the Ruthenian nobles to support not only the union itself, but also the incorporation of the above-mentioned provinces into the Polish Crown. Also thanks to this attitude of the princes and noblemen of Volhynia, Bracław Land and the region of Kiev, these areas gained relatively broad autonomy allowing them to preserve their cultural identity. There is no doubt, however, that the Union of Lublin accelerated the process of Polonization of these lands to some extent, although the process had begun well before 1569. Another important event from the point of view of maintaining the cultural identity of these provinces was the conclusion of the Union of Brest (1595–1596), as a result of which – upon the decision of most Orthodox bishops of the Polish-Lithuanian Commonwealth – the Kiev metropolitanate became subordinated to the Holy See. On the one hand, the majority of Ruthenian nobility from the aforementioned provinces reacted in defense of the Orthodox faith, and to some extent also of the Ruthenian region, which stimulated them to strengthen their identity. In this context, noble tribunes of Ruthenian origin, such as Adam Kisiel, and Orthodox polemic writers, such as Melecjusz Smotrycki (who later became a member of the Uniate Church), began to indicate the existence of a separate Ruthenian nation, also pointing to its different features and de facto forming the foundations of its historical tradition. Zaporizhian Cossacks, who consistently defended the Orthodox faith, also joined the process to some extent. On the other hand, in the long run, the Union of Brest led to the Catholicization of local noblemen. Most of Ruthenian nobles eventually converted to the Roman Catholic denomination. However, the fact that the Uniate Church existed might have led to the situation that at least some of the Ruthenian nobles remained in the Ruthenian cultural circle even in the 18th and 19th centuries. Meanwhile, in the 17th century the role of the Ruthenian language tended to decrease in the above-mentioned territories, as it was the case in the Grand Duchy of Lithuania. In the second half of the 17th century the Ruthenian language ceased to be the official language for the benefit of the Polish language.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2019, 84, 4; 41-72
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Symbolika i znaczenie konia w kulturze i sztuce na przestrzeni wieków
Symbolism and Significance of the Horse in Culture and Art over the Centuries
Символика и значение лошади в культуре и искусстве на протяжении веков
Autorzy:
Witek, Arleta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1009160.pdf
Data publikacji:
2020-12-29
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
лошадь
верховая езда
лошадь в искусстве
Первая Речь Посполита
лошади в Республике Польша
horses in the Republic of Nobles
horse
equestrian sport
horse in the art
Republic of the Nobles
Opis:
In the ancient times horse riding took over the heart of aristocracy. The horse was considered as a unique creation, which was a representation of noble origin. In ancient Greece, the rider was identified with a warrior. Around the horses appeared a lot of political and social meanings, especially important in the Middle Ages and the early modern period. An important role, that horses used to have in the society, was reflected in the art: painting and sculpture. The Republic of the Nobles was a country that loved horses more than others, gave them new symbols and meanings.
Еще в древние времена верховая езда завладела сердцем аристократии. Лошадь считалась уникальным существом, ставшим символом благородного происхождения. В Древней Греции всадник приравнивался к воину. С лошадями связан ряд политических и социальных значений, важных также в Средние века и раннее Новое время. Важную роль, которую лошади играли в обществе, нашла свое отражение в искусстве: живописи и скульптуре. Первая Речь Посполита была страной, которая особенно любила лошадей, придавая им новые символы и значения.
Źródło:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies; 2020, 6; 373-387
2719-2687
2451-3849
Pojawia się w:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sędziowie sądów szlacheckich w województwie płockim 1576–1600. Próba rekonesansu badawczego
Judges in nobles’ courts of law in the Voivodship of Płock in 1576–1600. An attempt at investigation
Autorzy:
Moniuszko, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/533145.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
16th-century Mazovia
16th-century Voivodship of Płock
16th-century nobility in the Voivodship of Płock
16th-century nobles’ courts of law
judges in the 16th-century nobles’ courts of law
16th-century offices in Polish Kingdom
16th-century officials in Voivodship of Płock
Stanisław Kryski the Voivode of Mazovia
Stanisław Miński Deputy Chancellor of the Crown
Paweł Garwaski the Castellan of Płock
Mazowsze XVI w.
województwo płockie XVI w.
szlachta płocka XVI w.
sądy szlacheckie XVI w.
sędziowie szlacheccy XVI w.
urzędy ziemskie XVI w.
urzędnicy województwa płockiego XVI w.
Stanisław Kryski wojewoda mazowiecki
Stanisław Miński podkanclerzy koronny
Paweł Garwaski kasztelan płocki
Opis:
The article concerns the issue of judges in nobles’ courts of law (Forum Nobilium) in the Voivodship of Płock in 1576–1600. The study focused on judges nominated by the king, i.e. chamberlains (succamerarius), starosts (capitaneus), and land court judges: judges (iudex terrestris), deputy judges subiudex terrestris), and recorders (notarius terrrestris) holding jurisdiction over nobility. Altogether 16 such judges were found, and their social and economic status, public functions held on the power of being elected by the nobility, denomination, education, and careers were examined as part of the study. Social background, family connections, economic status, public service, and strong local roots can be listed as typical factors favourable for being granted the office of a judge. Another important element was the support of relatives ranking as bishops, as at that time discussed it seems to have played a greater role than the clientary relations operating in the Voivodship of Płock. The list with of the judges with detailed data is provided in the appendix to the article.
Szkic poświęcony jest sędziom sądów szlacheckich w województwie płockim w latach 1576–1600. Badaniami objęto osoby z nominacji królewskiej sprawujące funkcje jurysdykcyjne wobec szlachty (sędziów, podsędków i pisarzy ziemskich, starostów i podkomorzych). Łącznie ustalono 16 takich sędziów, których poddano analizie pod kątem: pochodzenia społecznego, statusu majątkowego, wypełniania funkcji publicznych z wyboru szlachty, wyznania, wykształcenia i przebiegu karier urzędniczych. Typowymi czynnikami mającymi wpływ na objęcie urzędu sędziowskiego były: pochodzenie i koligacje, pozycja majątkowa, służba publiczna, długa osiadłość rodu w danej ziemi. Ważnym elementem było również poparcie krewnych-biskupów, które w omawianym okresie wydaje się dużo istotniejsze od funkcjonowania w ramach układów klientalnych. Artykuł uzupełnia Aneks z wykazem sędziów i bardziej szczegółowymi informacjami na ich temat.
Źródło:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2016, 19; 39-67
1733-0335
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powiat ostrołęcki w guberni łomżyńskiej
Ostrołęcki County in Łomżyński Province
Autorzy:
Dobroński, Adam Czesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2168310.pdf
Data publikacji:
2022-12-15
Wydawca:
Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Powiat ostrołęcki
przełom XIX i XX w.
chłopi
drobna szlachta
folwarki
osady
Żydzi
zmiany gospodarczo-społeczne
kryzys agrarny
gub. łomżyńska.
District of Ostrołęcki
the turn of the 19th and 20th centuries
peasants
nobles
manors
villages
Jews
economic and social change
agricultural crisis
gub. Lomżyńska
Opis:
W powiecie ostrołęckim, wchodzącym w skład gub. łomżyńskiej, znajdowały się: miasto Ostrołęka, trzy osady (Czerwin, Goworowo, Myszyniec) oraz 11 gmin (Czerwin, Dylewo, Goworowo, Myszyniec, Nakły, Nasiadki, Piski, Rzekuń, Szczawin, Troszyn, Wach). Gminy te można podzielić nieprecyzyjnie na chłopskie (kurpiowskie) i drobnoszlacheckie, a ponadto uwzględnić należy folwarki (pogarszała się kondycja ekonomiczna wielkiej własności) i mieszkańców wyznania mojżeszowego dominujących w miasteczkach. Dokonałem przeglądu gmin i osad, wykorzystując dane opublikowane przez Warszawski Komitet Statystyczny w 1891 r. Większe obszarowo gospodarstwa posiadała drobna szlachta, natomiast wyżej oszacowano wartość domów mieszkalnych zamieszkałych przez chłopów. Wciąż wiemy zbyt mało o relacjach włościańsko-szlacheckich, zwłaszcza we wsiach zamieszkałych przez obie społeczności, a tych przybywało. W opisanych latach kryzys agrarny utrudniał wprowadzanie zmian w sposobie gospodarowania i słabo jeszcze zaznaczało się ożywienie społeczno-kulturowe we wsiach kurpiowskich. Do danych statystycznych, opatrzonych komentarzami, dołączyłem fragmenty nieopublikowanego artykułu prof. Juliusza Łukasiewicza, który zaprezentował przemiany ekonomiczne w gub. łomżyńskiej w latach 1870-1904. Na tle całej guberni pow. ostrołęcki wykazywał wiele cech charakterystycznych: mały procent gruntów ornych i słabe gleby, a duży udział łąk; przeciętnie większe obszarowo gospodarstwa; powolne tempo wymiany narzędzi i sprzętów rolniczych; zaniedbania w pracach melioracyjnych i komasacji; dbałość o hodowlę zwierząt i ptactwa domowego, wyższy udział upraw ziemniaków, także na ugorach w systemie trójpolówki. Wydaje się, że w tym okresie miasto Ostrołęka w niewielkim stopniu wpływało na przemiany na terenach wiejskich, zwłaszcza w bardziej oddalonych gminach.
In the Ostrołęcki region, which belongs to Łomża Province, consisted of the town of Ostrołęka, three settlements (Czerwin, Goworowo, Myszyniec) and 11 municipalities (Czerwin, Dylewo, Goworowo, Myszyniec, Nakły, Nasiadki, Piski, Rzekuń, Szczawin, Troszyn, Wach). These congregations can be divided inaccurately into peasant (Kurpie) and petty-noble communities, but also the manors (the economic situation of large estates deteriorated) and the inhabitants of the Mosaic faith, who predominate in the cities, must be taken into account. I checked the municipalities and settlements on the basis of data published in 1891 by the Statistical Committee of Warsaw. Larger farms were owned by petty nobles, while the value of houses inhabited by peasants was estimated much higher. We still know too little about aristocratic relations, especially in the villages inhabited by both communities. In the years described, the agricultural crisis hampered the changes in the economy, and the socio-cultural upswing in the Kurpie villages was still weak. To the statistical data with commentaries, I have attached excerpts from an unpublished article by Prof. Juliusz Łukasiewicz, who presented the economic chang es in Gub. Lomżyńska in the years 1870-1904. The region of Ostrołęka had many characteristics: a low percentage of arable land and poor soils, and a high percentage of meadows; on average, larger farms; slow replacement of agricultural equipment; negligence in drainage and commassation work; the maintenance of the breeding of domestic animals and domestic birds, higher proportion of potato cultivation, also on fallow land in the system of tripod buckets. During this period, the town of Ostrołęka seems to have had little influence on the transformation of rural areas, especially in the more remote municipalities.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2022, zeszyt, XXXVI; 110-125
0860-9608
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the Rule of Law in Old Poland
O rządach prawa w dawnej Polsce
Autorzy:
Malec, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2095973.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the Polish Republic of Nobles
rule of law
public authorities
statute law
Rzeczpospolita szlachecka
rządy prawa
władza publiczna
prawo stanowione
Opis:
The Polish Republic of Nobles was characterized by the fact that the activities of public authorities were based on statute law. This is a feature that distinguishes this country from the vast majority of European states in the early modern period where the principle of the sovereign power of the absolute monarch was dominant. In Poland, the highest authority in the state was the Sejm, in which the monarch was only one of the three estates in the Sejm, along with the Senate and the Chamber of Deputies. The General Sejm was formed in the second half of the 15th century, expanding its powers over the next two centuries. At the beginning of the 16th century, the view of the sovereignty of law in the state prevailed among the nobility, to which the monarch himself was also subordinated, according to the principle that in Polonia lex est rex. It can therefore be concluded that in Poland as early as in the 16th century there was a practical division of powers according to the principle that two centuries later would be formulated by Baron de Montesquieu, and which would underlie the constitutional systems of the bourgeois state. The second half of the 18th century brought a further change. It was during this period that the subordination of all activities of the state to the applicable law became even more clear. At that time, an essentially hierarchical structure of executive authorities was established with the king, the Guardians of the Law (Pol. Straż Praw) acting as the government, government commissions constituting central departmental institutions, and commissions of order, which were responsible for the performance of local government. All these collegiate bodies were established by legislation with appropriate Sejm constitutions. Their activity and structure were thus clearly defined by the provisions of law. They could function only within the framework of Sejm statutes and on the basis thereof. In most European countries, it was only the postulates of political liberalism in the 19th century that brought the possibility of extending legislative control over the government in the form of constitutional and parliamentary responsibility of ministers. In Poland, however, this principle was introduced by the Constitution of 3 May 1791.
Rzeczpospolita szlachecka charakteryzowała się oparciem wszelkich działań władzy publicznej na prawie stanowionym. Jest to cecha wyróżniającą to państwo od zdecydowanej większości państw europejskich epoki wczesnonowożytnej, gdzie dominowała zasada suwerennej władzy absolutnego monarchy. W Polsce najwyższym organem władzy w państwie był sejm, w którym monarcha był tylko jednym z trzech stanów sejmujących, obok senatu i izby poselskiej. Sejm walny ukształtował się w drugiej połowie XV w., a jego kompetencje były rozszerzane przez dwa następne stulecia. Na początku XVI w. zwyciężył wśród szlachty pogląd o suwerenności prawa w państwie, któremu podporządkowany został także sam monarcha, zgodnie z zasadą głoszącą: in Polonia lex est rex. Można zatem stwierdzić, że w Polsce już w XVI w. doszło do praktycznego podziału władz według zasady, którą dwa wieki później sformułował baron de Montesquieu i która legła u podstaw ustrojów konstytucyjnych państwa burżuazyjnego. Dalszą zmianę przyniosła druga połowa XVIII w. W tym okresie jeszcze dobitniej daje się zauważyć podporządkowanie wszelkich działań państwa obowiązującemu prawu. Wytworzona została wówczas w zasadzie hierarchiczna struktura władz wykonawczych z królem, Strażą Praw pełniącą funkcję rządu, komisjami rządowymi stanowiącymi centralne instytucje resortowe oraz komisjami porządkowymi, na których spoczywała realizacja funkcji zarządu lokalnego. Wszystkie te organy kolegialne zostały powołane na drodze ustawodawczej odpowiednimi konstytucjami sejmowymi. Działalność i ich struktura określone zostały zatem w sposób wyraźny przepisami prawa. Mogły funkcjonować wyłącznie w ramach ustaw sejmowych oraz na ich podstawie. W większości państw europejskich dopiero postulaty liberalizmu politycznego w XIX w. przyniosły możliwość rozszerzenia kontroli rządu ze strony organu ustawodawczego w postaci odpowiedzialności konstytucyjnej i parlamentarnej ministrów. W Polsce natomiast wprowadziła tę zasadę już Konstytucja 3 maja 1791 r.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2021, 30, 5; 445-459
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsca obrad sejmików województw Wielkopolski właściwej od XVI do XVIII wieku
Autorzy:
Zwierzykowski, Michał
Tacka, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631667.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
local parliaments, parliamentarism, territorial self-government, Republic of Nobles, history of Great Poland
sejmiki, parlamentaryzm, samorząd terytorialny, Rzeczpospolita szlachecka, historia Wielkopolski
Opis:
Artykuł stanowi pierwszą w historiografii próbę syntetycznego ujęcia zagadnienia lokalizacji obrad zgromadzeń sejmikowych tzw. Wielkopolski właściwej w epoce wczesnonowożytnej, z uwzględnieniem jej genezy i przemian. Powstał w oparciu o dotychczasowe, nieliczne i rozproszone ustalenia zawarte w literaturze, a przede wszystkim na podstawie analizy obszernego, wydanego już drukiem, materiału źródłowego dotyczącego sejmików województw poznańskiego i kaliskiego. Autorzy starali się ukazać nie tylko podstawy zwyczajowe i prawne lokalizacji obrad, miejsca, w których na przestrzeni trzech stuleci obradowała szlachta wielkopolska, ale również przedstawić nieco szczegółów związanych ze zwyczajowym miejscem odbywania sejmików w Środzie. Podstawowy wniosek płynący z ustaleń zawartych w niniejszym tekście potwierdza fakt, że już od drugiej połowy XV w. właśnie Środa była niemal nieprzerwanie centrum politycznych obrad szlachty z rozległego terytorium obejmującego dwa, a od 1768 r. trzy województwa. Poza tym udowodniono, że sejmik wielkopolski w epoce nowożytnej nie miał stałej siedziby, a jedynie potwierdzone zwyczajem i prawem pisanym miejsce gromadzenia się.
Źródło:
Res Historica; 2016, 42
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsca obrad sejmików województw Wielkopolski właściwej od XVI do XVIII wieku
Autorzy:
Zwierzykowski, Michał
Tacka, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/953510.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
local parliaments, parliamentarism, territorial self-government, Republic of Nobles, history of Great Poland
sejmiki, parlamentaryzm, samorząd terytorialny, Rzeczpospolita szlachecka, historia Wielkopolski
Opis:
Artykuł stanowi pierwszą w historiografii próbę syntetycznego ujęcia zagadnienia lokalizacji obrad zgromadzeń sejmikowych tzw. Wielkopolski właściwej w epoce wczesnonowożytnej, z uwzględnieniem jej genezy i przemian. Powstał w oparciu o dotychczasowe, nieliczne i rozproszone ustalenia zawarte w literaturze, a przede wszystkim na podstawie analizy obszernego, wydanego już drukiem, materiału źródłowego dotyczącego sejmików województw poznańskiego i kaliskiego. Autorzy starali się ukazać nie tylko podstawy zwyczajowe i prawne lokalizacji obrad, miejsca, w których na przestrzeni trzech stuleci obradowała szlachta wielkopolska, ale również przedstawić nieco szczegółów związanych ze zwyczajowym miejscem odbywania sejmików w Środzie. Podstawowy wniosek płynący z ustaleń zawartych w niniejszym tekście potwierdza fakt, że już od drugiej połowy XV w. właśnie Środa była niemal nieprzerwanie centrum politycznych obrad szlachty z rozległego terytorium obejmującego dwa, a od 1768 r. trzy województwa. Poza tym udowodniono, że sejmik wielkopolski w epoce nowożytnej nie miał stałej siedziby, a jedynie potwierdzone zwyczajem i prawem pisanym miejsce gromadzenia się.
The article is the first attempt in historiography to synthesise the issue of location of the local parliaments’ assemblies in Great Poland in the early modern era, taking into account its genesis and transformation. It is based on existing, not numerous and scattered findings in the literature, and, above all, on the basis of the analysis of extensive, issued already in print, source material for local parliaments of the Poznań and Kalisz Voivodeships. The authors tried to show not only the basics of customary and legal location of the assemblies, the places where over three centuries debated the nobility of Great Poland, but also provide some of the details related to the usual place of those assemblies in Środa. The basic conclusion from the findings in this text confirms that from the second half of the 15th century, Środa was just almost continuously the center of political meetings of the nobility of the vast territory covering two and, since 1768, three voivodeships. Besides, it has been proven that the local parliament of Great Poland in the early modern era did not have a permanent location, but only confirmed by custom and written law the place for assemblies.
Źródło:
Res Historica; 2016, 42
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsca obrad sejmików województw Wielkopolski właściwej od XVI do XVIII wieku
Autorzy:
Zwierzykowski, Michał
Tacka, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631484.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
local parliaments, parliamentarism, territorial self-government, Republic of Nobles, history of Great Poland
sejmiki, parlamentaryzm, samorząd terytorialny, Rzeczpospolita szlachecka, historia Wielkopolski
Opis:
The article is the first attempt in historiography to synthesise the issue of location of the local parliaments’ assemblies in Great Poland in the early modern era, taking into account its genesis and transformation. It is based on existing, not numerous and scattered findings in the literature, and, above all, on the basis of the analysis of extensive, issued already in print, source material for local parliaments of the Poznań and Kalisz Voivodeships. The authors tried to show not only the basics of customary and legal location of the assemblies, the places where over three centuries debated the nobility of Great Poland, but also provide some of the details related to the usual place of those assemblies in Środa. The basic conclusion from the findings in this text confirms that from the second half of the 15th century, Środa was just almost continuously the center of political meetings of the nobility of the vast territory covering two and, since 1768, three voivodeships. Besides, it has been proven that the local parliament of Great Poland in the early modern era did not have a permanent location, but only confirmed by custom and written law the place for assemblies.
Artykuł stanowi pierwszą w historiografii próbę syntetycznego ujęcia zagadnienia lokalizacji obrad zgromadzeń sejmikowych tzw. Wielkopolski właściwej w epoce wczesnonowożytnej, z uwzględnieniem jej genezy i przemian. Powstał w oparciu o dotychczasowe, nieliczne i rozproszone ustalenia zawarte w literaturze, a przede wszystkim na podstawie analizy obszernego, wydanego już drukiem, materiału źródłowego dotyczącego sejmików województw poznańskiego i kaliskiego. Autorzy starali się ukazać nie tylko podstawy zwyczajowe i prawne lokalizacji obrad, miejsca, w których na przestrzeni trzech stuleci obradowała szlachta wielkopolska, ale również przedstawić nieco szczegółów związanych ze zwyczajowym miejscem odbywania sejmików w Środzie. Podstawowy wniosek płynący z ustaleń zawartych w niniejszym tekście potwierdza fakt, że już od drugiej połowy XV w. właśnie Środa była niemal nieprzerwanie centrum politycznych obrad szlachty z rozległego terytorium obejmującego dwa, a od 1768 r. trzy województwa. Poza tym udowodniono, że sejmik wielkopolski w epoce nowożytnej nie miał stałej siedziby, a jedynie potwierdzone zwyczajem i prawem pisanym miejsce gromadzenia się.
Źródło:
Res Historica; 2016, 42
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Main currents in views on the reorganisation of the apparatus of executive power in the eighteenth-century Polish-Lithuanian Commonwealth
Zasadnicze nurty w poglądach na reorganizację aparatu władzy wykonawczej w osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej
Autorzy:
Malec, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1931242.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
Republic of Nobles
executive power
reforms of administration
administrative Thought
Rzeczpospolita szlachecka
władza wykonawcza
reformy administracji
myśl administracyjna
Opis:
In the eighteenth century, and particularly in its second half, concepts of rebuilding the state administration began to emerge in Poland, the basic structure of which dates back to the times of the estate monarchy and did not meet the needs of the modern state of the Age of Enlightenment, and at the same time differed substantially from the solutions functioning in the absolute monarchies neighbouring Poland, where it was based at that time on the principles of centralism and bureaucracy. Meanwhile, in the Republic of Nobles, all offices were filled for life, without any particular emphasis on the professionalism of the candidates. In the first half of the eighteenth century, along with penetration of the idea of the Enlightenment into Poland, the seeds of modern concepts emerged, postulating a complete reform of the system of the Commonwealth. The reform programme contained in the works of the precursors of the Polish Enlightenment covered a wide range of problems, postulating the reorganization and healing of the entire apparatus of state power, sometimes also touching upon social issues. The political writing of that time, when discussing the basics of the functioning of the administration, usually emphasized the primacy of the law passed by the Sejm over executive activity. The influence of Polish political writing on the reform of the administration seems indisputable. The structure of the central authorities clearly referred to the concepts of the political thought of the time, constantly evolving towards modern forms of internal administration of the state, at the same time drawing on the achievements of European cameralist and police thought.
W XVIII stuleciu, a szczególnie w jego drugiej połowie, poczęły się w Polsce rodzić koncepcje przebudowy administracji państwowej, której zasadnicza struktura wywodziła się jeszcze z czasów monarchii stanowej i nie przystawała do potrzeb nowoczesnego państwa epoki Oświecenia, a jednocześnie odbiegała zasadniczo od rozwiązań funkcjonujących w sąsiadujących z Polską monarchiach absolutnych, gdzie oparto ją w owym czasie na zasadach centralizmu i biurokratyzmu. Tymczasem w Rzeczypospolitej szlacheckiej wszystkie urzędy były obsadzane dożywotnio, bez przywiązywania wielkiej wagi do fachowości kandydatów. Wraz z przenikaniem do Polski idei Oświecenia, ujawniać się poczęły zalążki nowoczesnych koncepcji postulujących pełną reformę ustroju Rzeczypospolitej. Program reform zawarty w dziełach prekursorów polskiego Oświecenia obejmował szeroką gamę problemów. Postulowano reorganizację i uzdrowienie całego aparatu władzy państwowej, dotykając niekiedy także zagadnień społecznych. Ówczesna publicystyka, omawiając podstawy funkcjonowania administracji, podkreślała z reguły prymat uchwalonego na sejmie prawa nad działalnością wykonawczą. Wpływ polskiej publicystyki na reformę administracji zdaje się bezsporny. Struktura władz centralnych wyraźnie nawiązywała do koncepcji głoszonych przez ówczesną myśl polityczną, ulegając stałej ewolucji w kierunku nowożytnych form zarządu wewnętrznego państwa, jednocześnie czerpiąc z dorobku europejskiej myśli kameralistycznej i policystycznej.
Źródło:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2021, XXIV, 24; 153-164
1733-0335
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 24

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies