Temat: nazwy wlasne - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Суспільно зумовлені інновації в сучасному українському антропоніміконі періоду після Революції гідності
Socially determined innovations in modern Ukrainian anthroponimicon (after the Revolution of dignity)
Społeczne uwarunkowania innowacji we współczesnej antroponimii ukraińskiej
Autorzy:: Beley, Oleh
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1048499.pdf
Data publikacji:: 2020-12-23
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: український антропонімікон після 2014 року, особове ім’я, прізвище, прізвисько, військове прізвисько, екстралінгвальні чинники
antroponimia ukraińska po 2014 roku, nazwy własne, przezwisko, pseudonim, pseudonim wojskowy, czynniki ekstralingwalne
Ukrainian anthroponimicon after 2014, proper name, surname, nickname, military nickname, extralinguistic factors
Opis:: Стаття фокусується на проблематиці соціономастики. З урахуванням позамовних факторів, що мали відчутний вплив в українському суспільстві протягом останніх 5-ти років, на базі нового пропріального ілюстративного матеріалу української мови: особових імен, прізвищ та прізвиськ – розглядаються найновіші тенденції розвитку сучасного антропонімікону. Стаття стверджує, що сучасна українська антропонімія, зазнавши нової хвилі потужних соціально-політичних чинників на ґрунті подій 2013-2019 років, перейшла до наступного кроку системної трансформації. Спираючись на створену в попередніх двох десятиліттях ліберальну основу українського національного законодавства щодо присвоєння та зміни імен, прізвищ, сучасна українська антропонімія демонструє головну тенденцію формування самостійної структури постколоніального українського антропонімікону з виразними ознаками вестернізації та помірної коренізації. Водночас онімійні одиниці неофіційного класу – прізвиська – засвідчують факт створення нового виду власної назви – військового прізвиська (позивного) із виразними ознаками медіалізації, що сприяє втраті цього виду прізвиськ неофіційного статусу.
Niniejszy artykuł poświęcono zagadnieniom socjoonomastyki. Podstawowym zadaniem badawczym jest analiza najnowszych tendencji rozwoju współczesnej antroponimii ukraińskiej, ze szczególnym uwzględnieniem czynników pozajęzykowych, mających istotny wpływ na społeczeństwo ukraińskie na przestrzeni ostatnich pięciu lat. Materiał badawczy stanowi najnowszy materiał proprialny języka ukraińskiego: nazwy własne, przezwiska oraz pseudonimy. Na podstawie przeprowadzonych badań Autor konstatuje, że w rezultacie wydarzeń społeczno-politycznych lat 2013-2019 współczesna antroponimia ukraińska współczesna antroponimia ukraińska obecnie znajduje się w fazie intensywnej transformacji systemowej. Opierając się na powstających na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat liberalnych podstawach ustawodawstwa ukraińskiego w zakresie nadawania i zmiany imion oraz nazwisk można stwierdzić, że współczesna antroponimia ukraińska wykazuje tendencję do kształtowania niezależnej struktury postkolonialnego antroponimikonu ukraińskiego z wyraźnymi oznakami westernizacji i umiarkowanego czerpania z własnych zasobów językowych. Jednocześnie jeśli chodzi o pseudonimy, czyli jednostki onimiczne klasy nieoficjalnej, świadczą one doskonale o utworzeniu nowego typu nazwy własnej – pseudonimu wojskowego (znaku wywoławczego) z wyraźnymi oznakami medializacji, co przyczynia się do utraty nieoficjalnego statusu pseudonimu.
The article is devoted to socioonomastic problems. New tendencies in the system of proper names – names, surnames and nicknames are analyzed, taking into account extralinguistic factors in Ukrainian society of the last 5 years. The author states that modern Ukrainian athroponimicon underwent new wave of strong socio-political changes during 2013-2019 which resulted in systematic transformation. Liberal basis of the Ukrainian law concerning proper names, formed during the last two decades, facilitated the creation of the independent postcolonial Ukrainian anthroponimicon with westernized and local features. In the sphere of unofficial onyms – nicknames – new class is being formed – military nicknames. This class was approved and widely used in mass media, so it started to lose its unofficialness.
Źródło:: TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2019, 5, 14; 211-224
1733-2249
Pojawia się w:: TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Przypisy tłumacza w kryminale retro
Translator’s footnotes in the retro crime novel
Переводческие сноски в ретрокриминале
Autorzy:: Białek, Ewa Jadwiga
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1181896.pdf
Data publikacji:: 2021-01-02
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:: ретрокриминал, примечания переводчика, названия реалий, имена собственные
retrokryminał, przypis tłumacza, nazwy realiów, nazwy własne
: retro crime novel, translator's footnote, culture-specific words, proper names
Opis:: Przedmiotem badania są przypisy tłumacza w specyficznej odmianie literatury kryminalnej – retrokryminale. Autor omawia jego cechy gatunkowe oraz przeprowadza analizę typów przypisów oraz ich zawartości. W przekładzie odnotowano przypisy językowe, encyklopedyczne oraz redakcyjne. Na podstawie ich analizy można mówić o pewnej strategii: dążenie do objaśnienia tła ogólnego retrokryminału (epoka), w mniejszym stopniu tła lokalnego (miasto, nazwy własne z nim związane).
The subject of the study are translator's footnotes in a specific type of crime literature – retro crime novel. The author discusses its genre features and analyzes the types of translator's footnotes and their content. The translation includes linguistic, encyclopedic and editorial footnotes. On the basis of their analysis, we can speak of a certain strategy: striving to explain the general background of retro crime story (epoch), and to a lesser extent local (the city and associated with it proper names).
Предметом исследования являются подстрочные примечания переводчика в особом виде криминальной литературы – ретрокриминале. Автор обсуждает его жанровые характеристики, анализирует типы переводческих сносок и их содержание. В тексте перевода были отмечены лингвистические, энциклопедические и редакционные сноски. На основе их анализа можно говорить о некоей переводческой стратегии: стремление объяснить общий фон ретрокриминала (эпоха), в меньшей степени местный фон (город, связанные с ним имена собственные).
Źródło:: Przegląd Rusycystyczny; 2021, 2 (174); 94-109
0137-298X
Pojawia się w:: Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Kilka uwag o wyliczeniach, rzeczownikach i reportażach
A Few Remarks on Enumerations, Nouns, and Literary Journalism
Autorzy:: Biernacka, Jadwiga
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28407707.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:: enumeracja
wyliczenie
reportaż
rzeczowniki
nazwy własne
synonimy
pojęcia abstrakcyjne
enumeration
literary journalism
nouns
proper names
synonyms
abstract concepts
Opis:: W tradycji retorycznej i badawczej wyliczenie zyskało opinię figury możliwie neutralnej, oddającej chaotyczność świata, skupionej na szczególe. Z tego prawdopodobnie powodu wykorzystuje się je w tych utworach (zarówno fikcjonalnych, jak i niefikcjonalnych), których celem jest wywołanie wrażenia, że historia została ujęta obiektywnie, oraz wyrobienie w czytelniku zaufania do bezstronności narratora i wnikliwości opisu. Celem niniejszego artykułu jest weryfikacja tych założeń na przykładzie jednej odmiany enumeracji – zbiorów rzeczownikowych – na materiale polskiego reportażu XX i XXI w., a więc zbadanie, w jaki sposób forma wyliczenia (ze szczególnym uwzględnieniem zbiorów zbudowanych z nazw własnych, synonimów oraz pojęć abstrakcyjnych) jest związana z żywiołami porządku i chaosu, szczegółu czy ogółu, subiektywizmu czy obiektywizmu, a także które z nich stanowią w tych utworach (lub ich fragmentach) zasadę organizacyjną.
In the rhetorical tradition, enumeration has gained an opinion of a neutral figure which is focused on details and reflects the chaos of the world. For this reason, it is probably used in those works (both fictional and non-fictional) whose purpose is to create an impression that the story has been presented objectively and to build reader’s confidence in the narrator’s impartiality and insightful description. The aim of this study is to verify these assumptions following the example of one type of enumeration, i.e. noun sets, on the basis of the material of Polish literary journalism of the twentieth and twenty-first centuries, and thus to examine how the forms of these enumerations (with particular emphasis on the sets composed of proper names, synonyms and abstract concepts) are related to the elements of order and chaos, specific and general, subjectivity and objectivity, and which of them actually constitute the organizational principle in these works (or their fragments).
Źródło:: Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2023, 13 (16); 97-112
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:: Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Polak przed mentalną mapą świata
A POLE’S MENTAL MAP OF THE WORLD
Autorzy:: Chlebda, Wojciech
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/611360.pdf
Data publikacji:: 2002
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: geographical proper names
stereotypical images of Europe and Asia
a “mental map”
Culture code
lexicography
cognitive definition
defining proper names
geograficzne nazwy własne
stereotypowe wyobrażenia Europy
stereotypowe wyobrażenia Azji
„mapa mentalna”
kod kulturowy
leksykografia
definicja kognitywna
definiowanie nazw własnych
Opis:: Analiza tekstów polskiego dyskursu publicznego ujawnia, że występujące w nim geograficzne nazwy własne i ich derywaty służą nie tylko lokalizowaniu (identyfikowaniu) miejsc i obiektów, ale i etykietowaniu stereotypowych wyobrażeń Europy i Azji, Morza Śródziemnego i Mount Everestu, Bizancjum i Atlantydy, Pcimia i Mławy, ulicy Woronicza i placu Pigalle. Sieć tych wyobrażeń tworzy swoistą „mapę mentalną” nadbudowaną nad mapami geograficznymi i politycznymi i stosunkowo od nich niezależną. Mapa mentalna ma charakter wybiórczy (pomija większość obiektów realnych) i narodowo nacechowany, a do dwóch podstawowych wymiarów – długości i szerokości – dodaje trzeci: pion, który służy wartościowaniu obiektów. Wskutek tego obiekty na mapach mentalnych – w przeciwieństwie do map tradycyjnych – łączą się w grupy na zasadzie podobieństwa lub przeciwieństwa ich cech i wartości. Mapy mentalne są zmienne w czasie, historycznie zmienna jest także umiejętność ich odczytywania, przy czym w dyskursie społecznym funkcjonuje równocześnie wiele krzyżujących się ze sobą map mentalnych (narodowe, grupowe, środowiskowe, światopoglądowe, pokoleniowe itp.); stanowią one istotny, ale wciąż słabo poznany składnik kodu kulturowego danej wspólnoty komunikacyjnej w danym czasie. Bliższemu poznaniu map mentalnych wciąż jeszcze nie służy dzisiejsza leksykografia, programowo pomijająca definiowanie nazw własnych. Autor formułuje postulat wykorzystania definicji kognitywnej do opisu stereotypów tworzących polską mapę mentalną, a opis ten traktuje jako istotny czynnik społecznej i narodowej autorefleksji Polaków.
The analysis of the Polish public discourse reveals that geographical proper names and their derivatives are used not only to identify places and buildings or structures, but also to label stereotyped images of Europe and Asia, the Mediterranean Sea and Mount Everest, Byzantium and Atlantis, Pcim and Mława, Woronicza street and Place Pigalle. A networks of these images constitutes a „mental map”, superimposed over and relatively independent of geographical and political maps. A mental map is selective, i.e. it disregards the majority of real places and structures, and marked in the national sense. To two basic dimensions — longitude and latitude — it adds a third one: that of verticality, which is used to valuate the entities under consideration. Therefore objects on mental maps, in contrast to traditional maps, are grouped according to the similarity or discrepancy of their features and values. Mental maps change in time, as does the ability to read them. In social discourse there exist a number of crisscrossing mental maps (national, based on social groups, on particular social environments, worldviews, typical of a given generation, etc.), which constitute an important though still poorly known component of the cultural code of a given linguistic community at a particular time. By omitting to define proper names, contemporary lexicography does not contribute to a greater understanding of mental maps. In the present article the author proposes to use the cognitive definition to describe the stereotypes which constitute the Polish mental map, which description is treated as an important factor of the social and national reflection of Poles on themselves.
Źródło:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2002, 14; 9-26
0860-8032
Pojawia się w:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Nazwy lubelskich aptek
Names of Lublin-Based Pharmacies
Autorzy:: Czapla, Anna
Kutyła, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1902142.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: onomastyka
chrematonimia
mikrotoponimia miejska
nazwy własne aptek
onomastics
chrematonymy
municipal microtoponymy
names of pharmacies
Opis:: The paper presents an analysis of 234 names of pharmacies in Lublin. On the basis of the semantic criterion, the names were classified as follows: names relating to reality: 1) topographic, 2) possessive, 3) derived from medical or beauty plants, 4) derived from the names of manufactured medical products, 5) containing a chronology-related element, 6) derived from pharmacies’ coat-of-arms, 7) derived from sacral names, divine persons or ancient medics, 8) associative names, describing a place in which a pharmacy is run, 9) attributive names, 10) referring to the names of astral objects; Names that were not motivated by reality: 1) derived from unreal and mythical figures, 2) derived from names of imaginative medicines. Other names are classified as ambiguous or vague. The research has shown the following productivity index for the names in question: possessive – 45.2%, attributive – 14%, topographic – 9.5%, derived from medical or beauty plants – 8%.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 6; 75-85
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Kilka uwag o nazewnictwie miejskim Lublina (na przykładzie powieści "Czerwona wiosna" Józefa Łobodowskiego)
Some Remarks on the Urbanonymy in Lublin (Exemplified by the Novel “Czerwona wiosna [The Red Spring]” by Józef Łobodowski)
Декілька зауважень про урбаноніми Любліга (на прикладі роману Юзефа Лободовського "Червона весна")
Autorzy:: Czyżewski, Feliks
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1048451.pdf
Data publikacji:: 2020-12-23
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: Юзеф Лободовський, польська еміграційна література, міські власні назви – урбанонімія; власні назви в літературі, Люблін
Józef Łobodowski, polska literatura emigracyjna, nazewnictwo miejskie – urbanonimia; nazwy własne w literaturze, Lublin
Józef Łobodowski, Polish émigré literature, urban naming – urbanonymy;
proper names in literature, Lublin
Opis:: Przedmiotem badań są funkcje nazwy własnej występujące w powieści Czerwona wiosna Józefa Łobodowskiego (1909 –1988), pisarza emigracyjnego. Funkcje te określone zostały na podstawie wydobytego z przestrzeni miejskiej międzywojennego Lublina nazewnictwa poświadczonego w wymienionym utworze. Urbanonimy powieściowe to autentyczne nazwy własne ulic, placów, dzielnic itd. grodu nad Bystrzycą. Funkcjonują w przestrzeni zamkniętej wyznaczonej przez centrum i peryferia, np. ulica Podwale określa swoje miejsce w przestrzeni miejskiej w stosunku do granic grodu (dawnych wałów obronnych). Podobnie Brama Krakowska otwiera przestrzeń Starego Miasta na zewnątrz w kierunku Krakowskiego Przedmieścia. Nazwy własne w miejskiej przestrzeni ówczesnego Lublina obok funkcji lokalizacyjnej, identyfikacyjnej i wyodrębniającej pełnią funkcję socjologiczną. Nazwa Podzamcze charakteryzuje zamieszkującą tę dzielnicę ludność jako żydowską; podobnie ówczesne Bronowice jako dzielnicę robotniczą. Funkcja ekspresywna powieściowych urbanonimów wyznacza stosunek emocjonalny bohatera i pisarza do określonych fragmentów przestrzeni miejskiej Lublina, miasta młodości bohatera powieści – Józefa Zakrzewskiego i arkadii młodości autora Czerwonej wiosny, Józefa Łobodowskiego.
Об’єктом даного дослідження є функції власних назв, що з’являються в романі Червона весна польського письменника-емігранта Юзефа Лободовського (1909–1988). Ці функції були визначені на основі номенклатури, вилученої з міського простору міжвоєнного Любліна, засвідченої у згаданому романі. Присутні в повісті урбаноніми – це реальні власні назви вулиць, площ, районів тощо міста на річці Бистшиця. Вони функціонують у замкнутому просторі, визначеному центром та периферією міста, наприклад, вулиця Podwale визначає своє місце у міському просторі відносно меж городу (колишні захисні вали). Подібним чином, Краківські ворота (Brama Krakowska) відкривають простір Старого міста в напрямку до Краківського передмістя (Krakowskie Przedmieście). Власні імена в міському просторі тодішнього Любліна, крім місця розташування, функції ідентифікації та розрізнення, виконують соціологічну функцію. Назва Підзамче (Podzamcze) характеризує населення, що проживає в цьому районі, як єврейське; так само, як Броновіце (Bronowice) – як район робочого класу. Виразна функція міських імен роману визначає емоційне ставлення головного героя та письменника до конкретних фрагментів міського простору Любліна, міста молодості героя роману – Юзефа Закржевського та аркадії молодості автора Червоної весни Юзефа Лободовського.
The subject of research is the functions of the proper names present in the novel “Czerwona wiosna [The Red Spring]” by Józef Łobodowski (1909-1988), an émigré writer. These functions have been defined based on the names extracted from the urban space of interwar Lublin evidenced in the work in question. The urbanonyms in the novel are genuine proper names of the streets, squares, districts, etc. in the city on the Bystrzyca River (i.e. Lublin). They function within the enclosed space defined by the center and the outskirts, for example Podwale street [meaning: at the defensive wall] defines its place in the urban space in relations to the town limits (former defensive walls). Similarly Brama Krakowska [the Krakow Gate] opens the space of Stare Miasto [Old Town quarter] outside towards Krakowskie Przedmieście [Krakow outskirt] street. In addition to their function of location, identification and distinction the proper names in the city space of the then Lublin perform a sociological function. The name Podzamcze characterizes the population living in this quarter as Jewish; similarly, the name Bronowice characterizes the quarter as a working class district. The expressive function of the urbanonyms in the novel defines the attitude of the main character and the writer towards specific fragments of Lublin’s urban space – the city of the novel’s hero Józef Zakrzewski’s youth and the arcadia of Józef Łobodowski’s youth (the author of “The Red Spring”).
Źródło:: TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2019, 5, 14; 103-120
1733-2249
Pojawia się w:: TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Syntactic Patterns of English and Polish Fixed Phrases with Proper Names
Struktury składniowe w angielskich i polskich związkach frazeologicznych z nazwami własnymi
Autorzy:: Dąbrowska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1882893.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: zwroty frazeologiczne
osobowe nazwy własne
nazwy miejscowości
etymologia
struktury składniowe
phraseological fixed phrases
personal names
place names
etymology
syntactic patterns
Opis:: Przedmiotem artykułu jest analiza angielskich i polskich związków frazeologicznych, które zawierają nazwy osobowe i nazwy geograficzne miejsca. Przedstawienie definicji nazw własnych w odróżnieniu od rzeczowników pospolitych było wyjściowym etapem studium, a zaprezentowana definicja robocza związków frazeologicznych według Gläsera stanowiła punkt odniesienia do niniejszych badań. Na podstawie danych ze słowników angielskich oraz polskich, opierając się na korpusach językowych, przeanalizowano związki frazeologiczne, jeśli tylko zawierały w swojej strukturze nazwy osobowe lub miejsca, z wykluczeniem przysłów. Materiał poddano wieloaspektowej analizie ze względu na występujące struktury składniowe badanych jednostek frazeologicznych oraz etymologię i znaczenie nazw własnych występujących we frazach. Wyróżniono, zarówno we frazeologizmach angielskich, jak i polskich, pięć wzorów syntaktycznych: (1) wyrażenia rzeczownikowe, (2) zwroty czasownikowe, (3) wyrażenia przyimkowe, (4) zdania główne i podrzędne, (5) porównania. Związki frazeologiczne poddane zestawieniu wywodziły się z różnorodnych źródeł: jedne miały korzenie biblijne, inne literackie lub/i mitologiczne, kulturowe czy/oraz historyczne. Ponadto w świetle przeanalizowanych danych zaobserwowano przewagę nazw osobowych nad nazwami miejscowymi, oraz wyrażeń rzeczownikowych nad innymi strukturami składniowymi. Najczęściej frazeologizmy z nazwami własnymi pochodzą ze źródeł biblijnych i mitologicznych, a najmniej popularne są wyrażenia o tle historycznym i literackim, gdyż te aspekty określają specyfikę typową dla danego kraju, nie zawsze rozumianą dla innych kultur. Istniejące we frazeologizmach konotacje biblijne, mitologiczne, literackie, kulturowe czy historyczne przeżywały swoje natężenie znaczeniowe w danej przestrzeni czasowej, niemniej jednak, prawie we wszystkich wypadkach, odniesienia te są nadal aktualne i rozumiane przez ogół społeczeństwa.
This paper focuses on English and Polish fixed phrases involving personal and place names. First, the definition of a name and the distinction between proper and common nouns or proprial lemmas and proper names are provided, following a short overview of theories that constitute the basis for any discussion related to proper names. Next, subcategories and sources of names, together with their linguistic characteristics are presented, followed by the working definition of phraseological fixed units. Afterwards, the study is undertaken of personal and place names in fixed phraseological units, surveying a broad list of English and Polish fixed entities that are classified according to five syntactic patterns: phrases with (1) NPs, (2) VPs, (3) PPs, (4) clauses, and (5) similes. Additionally, the biblical, literary, classical, cultural and historical origins of these expressions are pointed out. Finally, in the light of the examined data, the predominance of personal over place names is noticeable, while the items with NPs constitute the vast majority of the phraseological units. Investigating corpus and dictionary evidence, fixed elements typical either of English or only of Polish, or those common to both English and Polish are listed. The most frequent are the units from biblical and mythological sources, while the least popular are the expressions with historical and literary background, as these aspects are unique for each country. With regard to the meaning of the fixed phrases containing proper personal and place names, the data reveal that the units do convey information, recall connotations that arose some time ago in relation to the biblical, mythological, literary, cultural, and historical background, and are still relevant today.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 6; 53-88
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Obraz polskiej kultury ukryty w nazwach łódzkich ulic
Autorzy:: Dembowska-Wosik, Iwona
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/680292.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: lingwakultura
kultura lokalna w nauczaniu języka polskiego jako obcego (jpjo)
nazwy własne
nazwy ulic
Opis:: Autorka analizuje nazwy ulic Łodzi z perspektywy glottodydaktycznej. Omawia, jakie elementy polskiej kultury są obecne w miejskich nomina loci i na jaki obraz polskiej kultury się składają. Proponuje także możliwe ich wykorzystanie w pracy z cudzoziemcami uczącymi się języka polskiego jako obcego.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2013, 20; 357-365
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Nazwy własne w fantasy humorystycznej na przykładzie utworów Jacka Piekary i Pawła Majki
Proper names in humorous fantasy of Jacek Piekara and Paweł Majka
Autorzy:: Domaciuk-Czarny, Izabela
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/973238.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: nazwy własne
fantasy
nazwy ekspresywne
semantyka
funkcje onimów
proper names
expressive names
semantics
functions of onyms
Opis:: W artykule przedstawione są wyznaczniki gatunkowe tzw. fantasy humorystycznej oraz analiza nazewnictwa występującego w tego typu utworach. Nazwy własne (antroponimy, toponimy) oraz deskrypcje jednostkowe pełniące funkcję nazw własnych posiadają różne źródła ekspresywności, np. naruszanie zamkniętości klasy imion, wyzyskiwanie humorystycznych apelatywów w podstawach onimów, podkreślanie obcości leksykalnej nazw własnych, paronomazja, ekspresja fonetyczna itp. Takie nomina propria pełnią najczęściej funkcje semantyczną, ekspresywną i intertekstualną poprzez odwołania do nazw własnych z innych tekstów literackich oraz ich modyfikacje. Znaczenie nazwy własnej najczęściej odczytać można w kontekście, w którym nazwa ta się pojawia. Utwory zaliczane do fantasy humorystycznej zawierają ciekawy typ nazewnictwa, łączący wyznaczniki kilku nurtów onomastyki stylistycznej: realistycznego, semantycznego, ekspresywnego i fantastyczno- baśniowego.
The article discusses features of comic fantasy and analyses names occurring in the texts representative of the genre. Proper names (anthroponyms, toponyms) and individual descriptions that serve the function of proper names have different sources of expressiveness. They include violating of the confinement of classes of personal names, using humorous appellatives in the stems of onyms, emphasizing foreign origins of proper names, and phonetic expression. Nomina propia discussed in the article most often serve the semantic, expressive or intertextual function through references to proper names in other literary texts and their modifications. The meaning of a given proper name can be usually understood in the context. The names in comic fantasy texts are extremely interesting since they combine features of different stylistic onomasty: realistic, semantic, expressive and fantastic.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2014, 60; 51-65
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Auschwitz kontra Oświęcim. Komentarz lingwistyczny
Auschwitz vs. Oświęcim. Linguistic commentary
Autorzy:: Duda, Henryk
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/497147.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:: nazwy własne w dyskursie
przenośne użycia nazw własnych
apelatywiza‑ cja nazw własnych
konotacje kulturowe nazw własnych
różnojęzyczne warianty nazw własnych
proper names in discourse
metaphorical uses of proper names
appelativization of proper names
cultural connotations of proper names
versions of proper names across languages
Opis:: W artykule na nowo rozpatrzono podnoszony od kilkunastu lat postulat rozgraniczenia stosowania nazw – Auschwitz, gdy mowa o obozie zagłady, oraz Oświęcim, gdy przekaz dotyczy miejscowości, w której ten obóz się znajdował. Autor artykułu pokazuje, że etymologia nie pomoże rozwiązać tego problemu, gdyż z historycznego punktu widzenia obie nazwy są uprawnione, choć bezsprzecznie Auschwitz jest zgermanizowaną wersją rodzimej nazwy Oświęcim. Jedynie przyjęcie, że tak Oświęcim jak i Auschwitz funkcjonują nie tylko jako nomina propria, lecz także jako symbole, metafory bądź zapelatywizowane nazwy wła‑ sne, pozwala racjonalnie uzasadnić takie rozgraniczenie. Źródłem problemu jest fakt, że wtórne, przenośne użycia obu nazw, rzucają cień na współczesne miasto Oświęcim i jego mieszkańców oraz mogą wspierać tezę o ich rzekomej współodpowiedzialności za Holokaust. W konkluzji autor dochodzi do wniosku, że w sytuacji, gdy mowa o mieście, w tekstach polskich powinno się używać nazwy Oświęcim, w tekstach obcych natomiast mogą wystąpić obcojęzyczne wersje tej nazwy (np. niem. Auschwitz czy żyd. Oszpicyn). Zaś w przypadku użyć nieprymarnych, metaforycznych autor preferuje Auschwitz.
The article examines afresh the postulate raised for several years that the names Auschwitz and Oświęcim be differentiated in such a way that Auschwitz should refer to the extermination camp and Oświęcim to the town where the camp was situated. The author of the article argues that etymology will not help to solve the problem as historically both names are validated, although undoubtedly Auschwitz is a Germanized version of the Polish name Oświęcim. The above‑mentioned differentiation can only be justified on the assumption that Auschwitz and Oświęcim are not only proper names, but also metaphors, symbols, or proper place names that underwent appelativization. The problem lies in the metaphorical, secondary use of these place names that casts a shadow over the contemporary town of Oświęcim and its residents and may lend support to allegations of their co‑responsibility for Holocaust. The author concludes by saying that Polish texts should use the name Oświęcim when referring to the town, while foreign texts may use the foreign versions (e.g., the German word Auschwitz or Jewish Oszpicyn). In the case of non‑primary, metaphorical uses, the author prefers Auschwitz.
Źródło:: Język. Religia. Tożsamość; 2019, 1(19); 17-28
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:: Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Dialog swojskości i obcości w powieści Most na Drinie Ivo Andricia a modyfikacja znaczeń ewokowanych nazw własnych w przekładzie na język polski
Дијалог својег и туђег у роману На Дрини ћуприја Иве Андрића и модификација евоцираних значења властитих имена у преводу на пољски језик
The dialogue of familiarity and foreignness in Ivo Andric’s novel The Bridge on the Drina and the modification of evocative meanings of the proper names in the Polish translation
Autorzy:: Ecler-Pasku, Martyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/486731.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: Иво Андрић
књижевни превод
властита имена
семиосфера
oпозиција наше/туђе
Ivo Andrić
literary translation
proper names
semiosphere
opposition familiarity/ foreignness
przekład literacki
nazwy własne
semiosfera
opozycja nasze/obce
Opis:: Чланак је покушај приступа проблему културног значења властитих имена у процесу превођења књижевног дела на примеру романа „На Дрини ћуприја” Иве Андрића и његовог превода на пољски. Превод сматрамо као комуникацију два простора знакова (семиосфере) који одржавају културно наслеђе, историјска искуства и хиерархију вредности одређене заједнице. Пошто је култура Босне и Херцеговине хетерогена, опозиција своје/туђе не може се разматрати искљушиво бинарно. Неке од властитих имена у роману евоцирају истовре‑ мено простор ‘свој’ и простор ‘туђи’. На примеру етнонима Турци покушавамо да прикажемо неколико преводилачких ог‑ раничења које потичу из семантичких и културних аспеката властитих имена. Разматра се затим проблем полисемије онима Турци, који је примећен такође у функцији апелатива. У пет преводилачких модела представља се на који начин култура оригинала и култура превода ограничавају преводиоцу одабир еквиваленције.
The article discusses the problem of the cultural meanings of proper names in the translation process of the novel ‘The Bridge on the Drina’ by Ivo Andric and its translation into Polish. The translation is considered to be the symbolic communication of two semiotic spaces (semiosphere) which cultivate the cultural heritage, historical experience and the hierarchy of values of a particular community. Since the culture of Bosnia and Herzegovina is heterogeneous, the opposition between familiarity and foreignness can not be considered only as binary. Some of the proper names in the novel simultaneously evoke the space of familiarity and the space of foreignness. In the case of ethnonym ‘Turks’ we will try to present several translational constraints which stem from the semantic and cultural aspects of proper names. We also examine the problem of polysemy of the proper name ‘Turks’ which functions as an apellative. On the basis of the five translational methods we will show in what way both the cultures (the one of the original work and the one of the translation) limit the translator in choosing equivalents.
Źródło:: Przekłady Literatur Słowiańskich; 2015, 6, 1; 172-198
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:: Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Chrematonimia w kulturze współczesnej
Chrematonymy in Contemporary Culture
Autorzy:: Gałkowski, Artur
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1928007.pdf
Data publikacji:: 2017-11-10
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: chrematonimia
chrematonomastyka
nazwy własne
kultura współczesna
chrematonymy
chrematonomastics
proper names
contemporary culture
Opis:: The article aims to demonstrate the role of chrematonymy in a broadly understood contemporary (modern) world culture. The author identifies possible chrematonimic categories and subcategories, discusses their formal and functional properties, and the methods and conditions involved in their creation. The paralexical and communicational phenomena associated with this general class of onymy (e.g. the use of logotypes and extralinguistic signs as well as letter and numeric codes in chrematonymic function) is also discussed.
Źródło:: Onomastica; 2017, 61/1; 55-71
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Terminologiczne osobliwości wśród metanazw onomastycznych w obszarze francuskim, angielskim i włoskim
Terminology peculiarities among onomastic meta-names in French, English and Italian
Autorzy:: Gałkowski, Artur
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1992249.pdf
Data publikacji:: 2021-12-29
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: terminologia onomastyczna
osobliwości
nazwy własne
metanazwy
terminy analityczne
terminy syntetyczne
onomastic terminology
peculiarities
proper names
meta-names
descriptive terms
synthetic terms
Opis:: W artykule dokonano przeglądu osobliwości terminologicznych wśród metanazw onomastycznych („nazw nazw własnych”), które zostały zaproponowane przez onomastów oraz innych badaczy języka i zostały odrzucone lub przyjęte jako terminy nazewnicze w dyskursie naukowym. Analiza rozpoczyna się od omówienia zastosowania modelu analitycznego w procesie ustalania kluczowych haseł terminologii onomastycznej, formułowanych od lat 60. ubiegłego wieku w obszarze słowiańskim i międzynarodowym. Historyczny model analityczny polegał na tworzeniu terminów deskryptywnych według koncepcji czeskiego onomasty Jana Swobody, zaadaptowanej do onomastyki polskiej przez Mieczysława Karasia. Formuła opisowa terminów onomastycznych jest stosowana w badaniach onomastycznych prowadzonych obecnie w Europie Zachodniej. Równocześnie rozwinęła się tendencja do tworzenia terminów konstruowanych w sposób syntetyczny na podstawie złożeń elementów z języków klasycznych (forma nagłosowa pochodzenia greckiego lub łacińskiego + wygłosowe onym/-yme/-im). Omówiono propozycje tego rodzaju terminów w trzech obszarach językowych: francuskim, angielskim i włoskim, korzystając z wybranych źródeł leksykograficznych (m.in. H. Dorion & J. Poirier 1975, Lexique des termes utiles à l'étude des noms de lieux; A. Room 1996, An Alphabetical Guide to the Language of Names Studies) oraz opracowań Enzo Caffarellego i innych autorów włoskojęzycznych z lat 1990–2000. Jednostki terminologiczne oraz ich definicje zostały rozpatrzone pod kątem ich motywacji onomazjologicznej skonfrontowanej z perspektywą semazjologiczną.
This article presents the results of a review of terminological peculiarities among onomastic metanames (“names of proper names”) that have been proposed by onomasticians or other language researchers, and have been accepted as naming terms within the scientific discourse or not. The analysis begins with an overview of the application of analytical model in the process of establishing the key phrases of onomastic terminology, formulated since the 1960s in the Slavic and international area. The historical analytical model consisted in the creation of descriptive terms according to the concept of a Czech onomastician Jan Svoboda, adapted to the Polish onomastics by Mieczysław Karaś. The descriptive formula of onomastic terms is reproduced in onomastic research currently conducted in Western Europe. At the same time, a tendency to create terms constructed in a synthetic way on the basis of combinations of elements from classical languages has developed (mainly a Greek or Latin prefixoid + the base onym). Proposals for such terms in the three linguistic areas of French, English and Italian were therefore reviewed, based on specific sources (among others H. Dorion & J. Poirier, 1975, “Lexique des termes utiles à l’étude des noms de lieux”; A. Room, 1996, “An Alphabetical Guide to the Language of Name Studies”; and contributions by Enzo Caffarelli and other Italianspeaking authors from the years 1990–2021). The terminological units and their definitions are considered in terms of their onomasiological motivation confronted with the perspective of semasiology.
Źródło:: Onomastica; 2021, 65, 2; 55-74
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Bitwa pod Brenną czy pod Starymi Pupami? O nazwach bitew i wojen w polskich powieściach fantasy
Autorzy:: Gorczowska, Natalia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/646090.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: onomastyka literacka
nazwy własne
chrononimy
nazwy wojen
nazwy bitew
Opis:: Battle of Brenna or battle of old Bottocks? War and battle names in Polish fantasy novels Proper names are a very important element of language in every literary work, especially in fantasy novels. They compose a map of reality unknown to the reader but they also tell the story of imagined world. Chrononyms are an example of proper names which appear in fantasy novels. They are names of historical events. Names of wars and battles are often used in books written by Andrzej Sapkowski, Ewa Białołęcka, Anna Brzezińska, Feliks W. Kres and Krzysztof Piskorski. This publication analyses how writers create chrononyms, how similar to real chrononyms names of wars and battles in fantasy books are, and what functions they perform in novels. Key words: literary onomastics; proper name; chrononyms; names of wars; names of battles;
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2015, 15; 203-212
2081-1853
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Discovering patterns and meanings. Corpus perspectives on phraseology in legal discourse
W poszukiwaniu wzorców i znaczeń – metody korpusowe w analizie frazeologicznej dyskursu prawa
Autorzy:: Góźdź-Roszkowski, Stanisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1902398.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: przekład literatury dziecięcej
przekłady wielojęzyczne
nazwy własne w tłumaczeniach
schemat komunikacji
phraseology
legal terminology
corpus linguistics
legal discourse
Opis:: Celem artykułu jest analiza wybranych współczesnych przekładów dwu- i/lub wielojęzycznych dla dzieci. Podczas gdy badania nad przekładami literatury dla dzieci zdają się obecnie rozwijać, badania nad książkami oferującymi, obok tekstu źródłowego, przekład(y) na język obcy nie doczekały się dotąd systematycznych badań. Wydaje się, iż ten szczególny typ korpusów może stanowić interesujące pole badawcze, zwłaszcza, że tradycyjny model komunikacji w procesie tłumaczenia ulega, dla tego typu korpusów, poważnym zmianom.
This article attempts to demonstrate different perspectives on investigating legal terminology by focusing on various types of textual recurrence. It discusses the results of a corpus-based and corpus-driven analysis of discovery, a term central to the US trial practice and criminal proceedings. The analysis starts from investigating traditional collocational patterns, both nominal and verbal. It describes meanings resulting from the emerging co-occurrence patterns between the term and various word forms identified in its co-text. Then the paper proceeds to explore computer-generated clusters formed around discovery. Finally, this article refers to the concepts of semantic preference and semantic sequence (Hunston 2008) to show how discovery tends to be found with a range of different word forms albeit all belonging to the meaning group of’ limitation’ or ‘restriction’. The connotational value of the term is presented by providing some textual evidence of discovery found in co-texts where writers express their unfavourable evaluation towards this legal concept. By drawing on Hunston’s (2008) concept of semantic sequence, the analysis illustrates how corpus linguistics can complement more traditional approaches to terminology description. It is argued that only by combining various approaches to the study of word combinations is it possible to gain important insights into the phraseological behavior of legal terms.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 8; 47-70
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "nazwy wlasne" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Podbaza

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język