Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "nazwy osobowe" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 23
Tytuł:
Etniczne i językowe zróżnicowanie osadnictwa na zachodnich obrzeżach Wielkiego Księstwa Litewskiego na podstawie spisu włościan w Inwentarzu starostwa tykocińskiego z 1573 roku
Ethnic and linguistic differences in settlements on the western Edge of the Grand Duchy of Lithuania, on the basis of the record of the peasantry in the Tykocin District Inventory of 1573
Autorzy:
Kondriatuk, Michał
Filinowicz, Alina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594014.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
nazwy osobowe
osadnictwo
etnonimy
Podlasie
personal names
settlement
ethnonyms
Opis:
W artykule przedstawiono zróżnicowany etnicznie i językowo proces osadnictwa zachodniej części dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego, dziś województwa podlaskiego, obejmującego ziemie w ramionach rzeki Narwi i jej lewego dopływu – rzeki Śliny. Obszar ten był zasiedlany przez Słowian zachodnich i wschodnich oraz Litwinów. Podstawą opracowania jest rękopis Inwentarza starostwa tykocińskiego z 1573 roku sporządzony przez Łukasza Górnickiego, starostę tykocińskiego, sekretarza, bibliotekarza i pisarza króla Zygmunta Augusta. Na podstawie analizy spisu włościan 18 wsi i folwarków tego starostwa pokazano udział poszczególnych grup etnicznych i językowych w zasiedleniu terenu. Najliczniej zasiedlili ten obszar Słowianie zachodni i wschodni, a w nieco mniejszym stopniu Litwini i Jaćwingowie. Magnaci i namiestnicy litewsko-ruscy podlegający Trokom – Glińscy, Radziwiłłowie i Gasztołdowie – przenosili do dóbr ziemskich i królewskich na Podlasiu Litwinów i Białorusinów ze swoich posiadłości na Litwie i nad Niemnem. Badania nad przynależnością językową i etniczną włościan oparto na analizie ortografii i etymologii antroponimów.
This paper presents the differing ethnic and linguistic character of the settlements of the western part of the former Lithuanian Grand-Duchy, today the Podlaskie Voivodeship, occupying the land between the river Narew and its tributary, the Ślina. The area was settled by Eastern and Western Slavs as well as Lithuanians. The basis of this research is the manuscript The Tykocin District Inventory of 1573, collated by Łukasza Górnicki, Starost of Tykocin, secretary, librarian and scribe to King Zygmunt August. On the basis of analysis of the record of the peasantry in 18 villages and farms of that district, a breakdown of the ethnic and linguistic composition of the area is given. The largest group were the Eastern and Western Slavs, with slightly fewer Lithuanians and Yotvingians. The Lithuanian-Russian governors under the authority of Trakai – the Glińskis, the Radziwiłłs and the Gasztołds – brought Lithuanians and Belarusians from their possessions in Lithuania and on the river Neman to the land and royal properties of Podlasie. Research on the ethnicity and language of the peasants is based on an analysis of the orthography and etymologies of anthroponyms.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 243-254
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieznane staropolskie nazwy osobowe na -mir i -sław, ukryte we współczesnych polskich nazwiskach
The Unknown Old Polish Personal Names Ending in -mir and -sław Hidden in Contemporary Polish Names
Autorzy:
Kreja, Bogusław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127781.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
współczesne nazwiska
staropolskie nazwy osobowe
contemporary surnames
old-Polish personal names
Opis:
The paper is based on the material contained in the ten-volume Dictionary of Names Used in Contemporary Poland, ed. by K. Rymut and in the Dictionary of Old-Polish Personal Names, ed. by W. Taszycki. It consists of three parts. In the first part consisting of such names as Rezmer (etc.) and Celmer (etc.), I reconstructs such old-Polish names as Redzimir (< Radzimir) and Żelimir; they are not confirmed in the SSNP. In the second part there are such names as Brommer, Kammer and Stammer, in the SSNO they are not confirmed; I interpret them as the effect of the respective reconstructed and abbreviated words, and thus confirmed directly or indirectly, the ancient two-element names like Bronimir, Kanimir and Stanimir. Finally, in the third part I devote space to such names as Cyrklaff (etc.) and Niecław (etc.). The name Cyrklaff is a graphic and phonetic transformation of the German name of the place Zirzlaff (Western Pomoria) with the historical inscriptions of the type Sillezlaw of 1335; this name is derived from the old-Polish Sulisław, noted from the twelfth century onward. The name Niecław I propose to derive from the name Niecisław, which has not been confirmed in the SSNO. Its forms, respectively reduced, would be contemporary names of the type Necel or Niec. The series of contemporary names Niecław − Necel − Niec would be somewhat analogical to such series of the contemporary names as e.g. Węcław − Wencel − Wenc.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 205-217
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczesne nieoficjalne antroponimy odimienne bielszczan derywowane sufiksalnie
Contemporary informal anthroponyms created by suffixal derivation from first names of Bielsk Podlaski residents
Autorzy:
Mordań, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956347.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
linguistics
onomastics
anthroponymy
informal personal names
językoznawstwo
onomastyka
antroponimia
nieoficjalne nazwy osobowe
Opis:
W artykule omówiono współczesne nieoficjalne nazwy osobowe mieszkańców Bielska Podlaskiego motywowane imionami nosicieli, utworzone na drodze derywacji sufiksalnej. Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że powstanie tej grupy antroponimów należy łączyć z procesami sufiksacji w postaci derywacji postępowej i derywacji dezintegralnej wymiennej oraz sufiksacji z towarzyszącymi jej zabiegami dezintegracji, najczęściej w formie mutylacji. Powstanie i użycie nazw nieoficjalnych tego typu jest odpowiedzią na potrzebę realizacji funkcji dyferencjacyjnej, bardzo często połączonej z czynnikiem oceniająco-wartościującym. Tę drugą funkcję pełnią odpowiednio nacechowane formanty zastosowane w procesie derywacji.
The paper presents contemporary informal names of Bielsk Podlaski residents created by suffixal derivation from their first names. The analysis demonstrated that the creation of this group of anthroponyms is associated with suffixation processes, including progressive derivation, disintegrative substitutive derivation, and suffixation combined with disintegration (usually mutilation). The formation and use of such informal names reflects the need for effecting a differentiating function, frequently combined with an appraising and evaluating factor, such as specific formative elements used in the derivation process.
Źródło:
Linguodidactica; 2015, 19; 169-182
1731-6332
Pojawia się w:
Linguodidactica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Adaptacja obcych imion męskich do polszczyzny na podstawie "Odporu na odpowiedź kwestyj" Erazma Glicznera z 1579 roku
Autorzy:
Gozdek, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1022849.pdf
Data publikacji:
2020-12-02
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
onomastyka
nazwy osobowe
adaptacja nazw
Erazm Gliczner
XVI w.
onomastics
personal names
XVI century
Opis:
Głównym celem artykułu jest opis adaptacji obcych imion męskich w publikacji Erazma Glicznera pt. Odpór na odpowiedź kwestyj niektórych podanych o Kościele Powszechnym […] (Grodzisk Wielkopolski 1579) na tle tendencji, które występowały w dawnej polszczyźnie. W wybranym do analizy tekście występują liczne antroponimy, zarówno te obecne w naszym języku od samego początku, jak również te, które były przyswajane dopiero w czasie powstawania dzieła. Autor Odporu był znanym działaczem reformacyjnym, pełniącym funkcję superintendenta kościołów protestanckich w Wielkopolsce. W badanym dziele podjął polemikę z przedstawicielami kontrreformacji. Przedmiotem sporu uczynił pięć prawd wiary, które, jego zdaniem, zostały niewłaściwie zinterpretowane przez katolików. W celu udowodnienia swoich przekonań autor wielokrotnie przywoływał różne postacie z kręgów religijnych oraz świeckich. Na zapis imion wpływ miało także to, jakie osoby za ich pomocą były identyfikowane. W Odporze spotykamy wszystkie trzy wyróżniane przez badaczy sposoby oddania obcych imion: translokację nazwy, adaptację nazwy oraz tłumaczenie nazwy.
The main aim of this article is description of the adaptation the men’s first names of foreign origin in Erazm Gliczner’s Odpór na odpowiedź kwestyj niektórych podanych o Kościele Powszechnym […] (Grodzisk Wielkopolski 1579) at the background of the old Polish language trends. In this publication we can see many personal names which was in our language from the beginning and personal names which were being adapted in second part of the XVI century. Gliczner was a well known person in the reformation community. In Odpór na odpowiedź kwestyi […] he got into a polemic with the Jesuits. Author in order to prove his convictions frequently referred to religious and lay persons. Foreign personal names in Polish language can be translocated, adapted and translated. All of this types are present in Gliczner’s book.  
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2020, 54; 165-176
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwiska, przezwiska i przydomki młynarzy i mieszkańców osad młyńskich dawnego starostwa brańskiego na Podlasiu w XVI-XIX wieku
Autorzy:
Złotkowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/972654.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
anthroponymy
Brańsk starosty
millers
personal names
Podlasie region
antroponimia
młynarze
nazwy osobowe
Podlasie
starostwo brańskie
Opis:
The paper presents a semantic and structural analysis of the anthroponyms of millers and inhabitants of mill villages of the Brańsk starosty in the Podlasie region in the 16th –19th centuries. The author also investigates the formation and stabilization of the personal names within this professional group. The text is complemented by dictionary of anthroponyms, based on archival materials containig a chronology of  names and their location.
W niniejszym artykule poddano analizie semantyczno-strukturalnej antroponimy (nazwiska, przezwiska, przydomki) młynarzy i mieszkańców osad młyńskich dawnego starostwa brańskiego na Podlasiu w XVI–XIX wieku. Przedmiotem zainteresowania autora jest również proces kształtowania się i stabilizacji nazwisk badanej grupy zawodowej. Uzupełnieniem tekstu jest słownik antroponimów, oparty na wyekscerpowanym materiale źródłowym, w którym ukazano chronologię nazw osobowych oraz ich lokalizację.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2015, 9
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Особові назви з суфіксом -ець у сучасній українській мові
Names of People with Suffix -ець in the Ukrainian Language in the Late 20th-Early 21st Century
Nazwy osobowe z sufiksem -eć w języku ukraińskim na przełomie XX i XXI wieku
Autorzy:
Goral, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1877064.pdf
Data publikacji:
2019-11-04
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
sufiks -eć
nazwy osobowe
nazwy dewerbalne
rzeczowniki osobowe
słowotwórstwo
język ukraiński
suffix -ець
names of people
deverbatives
personal nouns
word formation
Ukrainian language
Opis:
Sufiks -ець jest jednym z najstarszych afiksów i występuje we wszystkich językach wschodniosłowiańskich, w tym także w języku ukraińskim. W artykule analizie poddano 216 nazw osobowych z tym formantem, wybranych z następujących źródeł: Słownika a tergo języka ukraińskiego (Odessa 1976), Nowego słownika języka ukraińskiego w czterech tomach (Kijów 1999), Wielkiego słownika współczesnego języka ukraińskiego (Kijów 1991-2001). Wśród badanych nazw najwięcej pochodziło od rzeczowników (110 słów), co stanowi 51 procent ogółu zebranego materiału. Znaczna większość rzeczowników z sufiksem -ець to derywaty mutacyjne.
Suffix -ець – one of the oldest suffix, which is known to all Slavic languages, including Ukrainian. The analysis is based on 216 personal names with the suffix -ець selected from three sources, which is a Reverse Dictionary of the Ukrainian language (Odessa 1976), New Dictionary of the Ukrainian language in four volumes (Kyiv 1999), Great Dictionary of Modern Ukrainian (Kyiv 1991-2001). Among the analized names the most is derivatives from nouns, which is a group of 110 words (51 percent). A significant majority of nouns with suffix -ець – mutational type.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 7; 207-220
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chińskie osobowe nazwy własne
Chinese Personal Names
Autorzy:
Klejnowski-Różycki, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/480370.pdf
Data publikacji:
2014-06-01
Wydawca:
Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
Tematy:
sinologia
chińskie imiona
nazwy osobowe
nazwy własne
teologia chińska
Monumenta Serica
Sinology
Chinese names
personal names
proper nouns
Chinese theology
Opis:
Tworzenie nazwisk i imion w języku chińskim kieruje się odmiennymi regułami niż na Zachodzie. Sama kategoria „imienia” i „nazwiska” jest pewną kalką zachodniej koncepcji nazw osobowych nakładaną na język chiński. Zarówno tworzenie imion (名字 míngzì), jak i nazwisk (姓氏 xìngshì) oraz pseudonimów (号 hào) ma swoją tradycję. Chińczycy używają ok. 200 nazwisk i nieskończonej liczby imion. W tworzeniu osobowych nazw własnych istotnym elementem jest obraz znaku, który niesie ze sobą treści określające nazywaną osobę, a nie jedynie fonetyka. „Konwertowanie” imion i nazwisk europejskich na chińskie za pomocą fonetyka prowadzić może do szeregu nieporozumień znaczeniowych. Obraz znaku często komunikuje treści związane z charakterem, wrażliwością, pragnieniami, osobowością. Zostało to ukazane na przykładzie nazw Romana Malka (馬雷凱 Mǎ Léikǎi) i Dariusza Klejnowskiego-Różyckiego (柯達理 Kē Dálǐ).
Creating names in Chinese is guided by rules different than in the West. The very category of a “name” and a “surname” is a kind of a carbon copy of the Western concept of personal names, applied to the Chinese. Both the formation of names (名字 míngzì) and surnames (姓氏 xìngshì) as well as nicknames (hào 号) has its own tradition. The Chinese use about 200 surnames and an infinite number of names. While creating personal names – the character image is an important element which carries the contents of defining a person called in a specific way, not only the phonetics. The “converting” of the European names into Chinese, using phonetics, can lead to a series of misunderstandings in meaning. The character image often communicates content related to the nature, sensitivity, desires and person’s personality. This has been shown on the example of Roman Malek (马雷凯 Mǎ Léikǎi) and Dariusz Klejnowski-Różycki (柯达 理 Kē Dálǐ).
Źródło:
Nurt SVD; 2014, 1; 74-86
1233-9717
Pojawia się w:
Nurt SVD
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stosunek Polaków litewskich do zapisu nazw osobowych w postaci oryginalnej
The Attitude of Poles from Lithuania to the Writing of Personal Names in Their Original Form
Autorzy:
Geben, Kinga
Titaniec, Elżbieta Julita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407980.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
nazwy osobowe
mniejszość polska
Litwa
polityka językowa
spelling of names and surnames
Polish minority
Lithuania
language policy
Opis:
Celem artykułu jest analiza postaw i motywacji 100 litewskich Polaków, pochodzących głównie z homogenicznych kulturowo polskich rodzin, w zakresie oceny zapisu i zmian w zapisie nazw osobowych. Badanie ilościowe opiera się na analizie kwestionariusza świadomościowego przeprowadzonego wśród litewskich Polaków w wieku 34-70 lat. Niniejszy artykuł nie tylko nakreśla istniejące ramy prawne dotyczące tej kwestii, ale także wyjaśnia dominujące postawy mniejszości polskiej w odniesieniu do perspektywy zapisu nazwisk i imion litewskich mniejszości narodowych zgodnie z oryginalnym brzmieniem fonetycznym, aczkolwiek bez włączania znaków diakrytycznych. Analiza ankiet wykazała, że 57% respondentów wyraziło chęć do skorzystania z możliwości, jakie dają proponowane zmiany legislacyjne, podczas gdy 25% było przeciwnych zmianom. Wśród motywów skłaniających do zmian dominuje dążenie do zachowania i kultywowania języka polskiego. Niniejszy artykuł przyczynia się do głębszego zrozumienia dynamiki zmian tożsamościowych  w społeczeństwach wielokulturowych ze względu na stosunek do kwestii językowych.
The article aims at analysing the attitudes and motivations of a group of 100 Lithuanian Poles, mainly from culturally homogeneous Polish families, regarding the evaluation of the spelling and the changes in the spelling of personal names. The quantitative study is based on the analysis of an awareness questionnaire conducted among Lithuanian Poles aged 34–70. This article not only outlines the existing legal framework on this issue, but also explains the dominant attitudes of the Polish minority towards the prospect of transcribing the surnames and first names of Lithuanian national minorities according to the original phonetic sound, albeit without the inclusion of diacritical marks. The analysis of the questionnaires showed that 57% of the respondents expressed their willingness to take advantage of the opportunities offered by the proposed legislative changes, while 25% were against the changes. Among the motivations for change, the desire to preserve and cultivate the Polish language dominated. This article contributes to a deeper understanding of the dynamics of identity change in multi cultural societies with respect to atitudes towards language issues.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2024, 810, 1; 60-72
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
MECHANIZM KREACJI ONIMÓW W LITERATURZE DLA DZIECI (NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH UTWORÓW)
THE FORMATION OF PROPER NOUNS IN LITERATURE FOR CHILDREN (ON SELECTED EXAMPLES)
Autorzy:
DAWIDZIAK-KŁADOCZNA, MAŁGORZATA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/971700.pdf
Data publikacji:
2015-12-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
onomastyka literacka
nazwy osobowe
przezwiska
derywacja
literatura dla dzieci
literary onomastics
personal names
nicknames
derivation
literature for children
Opis:
The article presents strategies to attract attention to names relating to the literary characters in selected children’s books. Proper names are often part of the plot. The proper names present characters and describe them. This means that they have semantic value. Names are often the result of language games, including various derivation processes. One of the most interesting formative mechanisms are all kinds of word-formation inspired by two principles. A complete understanding of the intention is almost always contextual. Animal characters are named after anthroponyms. This is a result of a tendency, fairly typical of children’s literature, to transmit all the characters’ traits and behaviors in a way which is relatable to man.
Źródło:
Onomastica; 2015, 59; 341-354
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Древние восточнославянские двучленные имена
Dawne wschodniosłowiańskie imiona dwuczłonowe
Old East Slavonic two-part names
Autorzy:
Sosnowski, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/593997.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
antroponimia
nazwy osobowe
imiona dwuczłonowe
język staroruski
języki wschodniosłowiańskie
nazwy własne
anthroponymy
personal names
two-part names
Old Russian
East Slavonic languages
proper names
Opis:
Imiona dwuczłonowe, wśród których większość stanowiły imiona złożone, były niegdyś bardzo aktywnym i rozpowszechnionym elementem nazewnictwa osobowego Słowian (por. np. st.-rus. Izjaslavъ, Jaroslavъ, Svjatopolkъ, Volodimerъ, Vsevolodъ, Zavidъ). Ich niesłychana popularność w języku staroruskim zdecydowanie osłabła w XIV–XV w. Jednak nieliczne imiona i po tym okresie charakteryzowały się mniejszą lub większą częstotliwością użycia – chodzi tu szczególnie o dwa imiona: Bogdanъ i Volodimerъ/Volodimirъ (nie licząc skrócenia Borisъ od Borislavъ), por. jeszcze Bogdana ż., Nekrasъ, Nemirъ, Ratmirъ. W artykule scharakteryzowano dotychczasowe prace z zakresu antroponimii słowiańskiej (w tym również polskiej i rosyjskiej), poczynając od pierwszego naukowego ujęcia Franza Miklosicha z 1860 roku. Główną część artykułu stanowi alfabetyczny wykaz wschodniosłowiańskich imion dwuczłonowych wraz z ich lokalizacją źródłową. Za źródło posłużyły autorowi liczne opracowania z zakresu antroponimii i toponimii staroruskiej, rosyjskiej, ukraińskiej i białoruskiej oraz odpowiednie słowniki zawierające nazwy osobowe. Alfabetyczny wykaz imion dwuczłonowych liczy ponad 500 nazw męskich i 42 żeńskie. Znaczna część tych nazw zachowała się w języku w formie podstaw toponimów; również te imiona zostały umieszczone w wykazie – są oznaczone asteriskiem, por. np. *Dorogobudъ i gród Dorogobužь.
Two-part names, most of which were composites, were a very active and widespread element in Slavic personal naming in the past (cf. e.g. Old Russian Izjaslavъ, Jaroslavъ, Svjatopolkъ, Volodimerъ, Vsevolodъ, Zavidъ). Their exceptional popularity in Old Russian weakened decidedly in the 14th–15th centuries. However, a small number of names continued to be used to a greater or lesser extent – in particular two names Bogdanъ and Volodimerъ/Volodimirъ (not counting the short form Borisъ from Borislavъ), cf. also Bogdana f., Nekrasъ, Nemirъ, Ratmirъ. This work contains an overview of previous research on Slavic anthroponymy, including Polish and Russian, and beginning with the first scientific work of Franz Miklosich in 1860. The main part of the article is an alphabetical list of East Slavic two-parts names, along with the location of their source. The author used as sources many works on the anthroponymy and toponymy of Old Russian, Russian, Ukrainian, and Belarusian, as well as dictionaries of personal names. The alphabetical list of two-part names includes over 500 men’s names and 42 women’s names. A significant portion of such names remained in the language in the form of toponyms; these are also included in the list and are marked with an asterisk, cf. *Dorogobudъ and the city Dorogobužь.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 461-496
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Feminatywy w stanowiskach Rady Języka Polskiego. Język a ewolucja normy społecznej
Feminine forms in two statements of positions of the Polish Language Council. Language and the evolution of the social norm
Autorzy:
Latos, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1068639.pdf
Data publikacji:
2020-12-28
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
nazwy osobowe
feminatywy
norma językowa
język polski
Rada Języka Polskiego
personal nouns
feminine forms
linguistic norm
Polish language
Polish Language Council
Opis:
Artykuł jest próbą refleksji na temat ewolucji normy społecznej oraz zmian językowych i kodyfikacyjnych w obrębie żeńskich nazw osobowych. Głównym celem jest problematyzacja zagadnienia feminatywów we współczesnej polszczyźnie na podstawie krytycznego porównania opinii na temat ich tworzenia i użycia sformułowanych przez Radę Języka Polskiego, publiczną instytucję opiniodawczo-doradczą w sprawach używania języka polskiego. Znaczące różnice w zajętych przez naukowców na przestrzeni zaledwie kilku lat stanowiskach wskazują, że kwestia feminatywów była i nadal jest w znacznym stopniu elementem społeczno-politycznej debaty o zabarwieniu ideologicznym, społecznym i emocjonalnym, a nie problemem wynikającym z rzeczywistych ograniczeń systemu językowego.
The paper attempts to reflect on the evolution of the social norm and on linguistic and codification-related changes with regard to feminine personal nouns. The main aim is to posit and reflect on the problem of feminine forms in contemporary Polish on the basis of a critical comparison of opinions on their creation and use formulated by the Polish Language Council, a body issuing opinions and giving advice on the use of the Polish language. The significant differences in positions taken by scientists over the course of just a few years suggest that the issue of feminine forms was and continues to be to a large extent an element of the sociopolitical debate with an ideological, social and emotional tinge, rather than an issue resulting from the actual limitations of the language system.
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2020, 26, 2; 227-242
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zwischen sozialem Bedarf und Potenzial der Sprache: Zu Realisierungsmöglichkeiten der Äquivalenz von weiblichen Personen- und Berufsbezeichnungen im Polnischen und Deutschen – ein Update
Between Social Need and Language Potential: On the Possibilities of Realising the Equivalence of Female Personal and Professional Names in Polish and German – an Update
Potrzeby społeczne a potencjał językowy. O możliwościach realizacji ekwiwalencji żeńskich nazw osobowych i nazw zawodów w języku polskim i niemieckim – stan aktualny
Autorzy:
Bąk, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342671.pdf
Data publikacji:
2022-07-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
żeńskie nazwy osobowe
nazwy zawodów
ekwiwalenty w relacji polsko-niemieckiej
relacje interlingwalne i interkulturowe
feminine personal names
names of professions
German-Polish equivalence
interlingual and intercultural relations
Opis:
Der soziokulturell determinierte Bedarf an entsprechenden Ausdrucksformen ist oft in verschiedenen Kulturkreisen anders. Der sozial bedingte Sprachgebrauch ist jedoch nur im Rahmen der aktuell verfügbaren sprachlichen Mittel möglich. Im Beitrag werden aktuell gewonnene Ergebnisse einer Umfrage über das im Titel formulierte Problem präsentiert, die unter Frauen in Deutschland und Polen durchgeführt wurde. Ziel der Studie ist es, nach zehn Jahren seit der letzten ähnlich konzipierten Untersuchung eine Entwicklung und eventuelle Veränderungen in der sprachlichen Realisierung von weiblichen Personenbezeichnungen im deutschen und polnischen Sprachgebrauch zu beleuchten. Die Studie unterscheidet sich von anderen Untersuchungen dadurch, dass hier der Gebrauch der Sprache in Bezug auf die Sprachbenutzerinnen selbst untersucht wird. Zwischen dem Deutschen und Polnischen wird eine gewisse Asymmetrie in der Bildung und Verwendung von femininen Personenbezeichnungen bestätigt. Sie ist allerdings nicht bloß Ausdruck von Einstellungen und kann nicht als einziges Kriterium einer Bewertung der Mentalität eines bestimmten Kulturkreises dienen. Sie ist auch zum Teil durch Möglichkeiten des Sprachsystems bedingt.
The socioculturally determined need for corresponding forms of expression is often different in various cultural circles, which is in turn influenced by social factors. However, the socially determined use of language is only possible within the framework of the currently available linguistic means. This paper presents the recent results of a survey the problem formulated in the title conducted among women in Germany and Poland. The aim of the study was to examine, 10 years after the last similarly designed survey, the development and possible changes in the linguistic realisation of female personal names in German and Polish language use. The study differs from other research in that here the use of the language is presented in relation to the language users themselves. A certain asymmetry in the formation and use of feminine personal names is confirmed between German and Polish. However, it is not merely an expression of attitudes, and cannot serve as the sole criterion for an evaluation of the mentality of a particular cultural group; it is also partly conditioned by the possibilities of the language system itself.
Uwarunkowane społecznie potrzeby realizacji pewnych form wyrazu często są odmienne w różnych kręgach kulturowych. Nawet najbardziej zdeterminowane społecznie użycie języka jest jednak możliwe wyłącznie w ramach aktualnie dostępnych środków językowych. Artykuł przedstawia wyniki najnowszych badań nad sformułowanym w tytule problemem przeprowadzonych wśród kobiet w Polsce oraz w Niemczech. Celem pracy jest stwierdzenia ewentualnych zmian, zachodzących od czasu przeprowadzonej dziesięć lat temu analizy realizacji żeńskich nazw osobowych w języku polskim oraz niemieckim. Badanie wyróżnia się spośród innych analiz tym, że obserwacji poddano nazwy sformułowane przez użytkowniczki języka w odniesieniu do samych siebie. Praca potwierdza istniejącą nadal asymetrię w tworzeniu i używaniu żeńskich nazw osobowych w obydwu językach. Asymetria ta nie jest jednak wyłącznie wyrazem postaw i nie może stanowić jedynego kryterium oceny mentalności danej grupy kulturowej. Jest ona także uwarunkowana aktualnymi możliwościami systemu językowego.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 6; 27-41
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przemianki, czyli miana towarzyskie jako znak inicjacji w polskich cechach rzemieślniczych
Przemianki, that is social names as a sign of initialization in Polish guilds
Autorzy:
Lech-Kirstein, Danuta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/475646.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
nazwy osobowe
nazwy towarzyskie
inicjacja
cechy rzemieślnicze
społeczeństwo polskie XVIII i XIX wieku
personal names
social names
initiation
guilds
Polish society of the eighteenth and nineteenth
centuries
Opis:
Przedmiotem artykułu są tzw. przemianki, czyli miana towarzyskie, które zostały wyekscerpowane z opolskiej księgi cechowej garncarzy z lat 1727-1820 znajdującej się w Archiwum Państwowym w Opolu. Temat ten jest ważnym uzupełnieniem ustaleń dotyczących polskiej antroponimii, gdyż jak twierdzą historycy, nazwy te, mające charakter przezwiskowy (np. Płaczybabka, Marionek, Fiolla, Goniwiecha), stawały się w późniejszym okresie oficjalnymi nazwiskami. Nazwy osobowe pokazane są na tle funkcjonowania grupy społecznej XVIII-XIX-wiecznych rzemieślników, w szczególności ukazana jest rola cechów w szkoleniu młodych fachowców oraz związane z tym zwyczaje. Przemianki są bowiem dowodem istnienia obrzędów przejścia w polskich cechach rzemieślniczych oraz reliktem dawnych obrzędów inicjacji.
The subject of the paper are the so-called przemianki (social names), which were excerpted from the Opole guild book of potters from 1727–1820 available in the State Archives in Opole. This topic is an important supplement to the findings concerning the Polish anthroponymy, because, as historians claim, these names, which have a nickname character (e.g. Płaczybabka, Marionek, Fiolla, Goniwiecha), later became official surnames. The personal names are shown in the context of the functioning of the social group of the eighteenth- nineteenth-century craftsmen, in particular, the role of guilds in the training of young professionals and the associated customs are shown. The social names are the proof of the existence of rites of passage in Polish guilds and a relic of ancient rites of initiation.
Źródło:
Socjolingwistyka; 2019, 33; 231-242
0208-6808
Pojawia się w:
Socjolingwistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 23

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies