Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "natura ludzka" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 58
Tytuł:
Antropologiczne aspekty idei globalizacyjnych w filozofii Tadeusza Kotarbińskiego
Antropological aspects of globalisation ideas in Tadeusz Kotarbińskis philosophy
Autorzy:
Kolwas, Szymon
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431109.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
globalizacja
filozofia techniki
natura ludzka
melioryzm antropologiczny
autonomiczność techniki
racjonalizacja
sekularyzacja
realizm praktyczny
odmienności kulturowe
Kotarbiński T.
globalisation
philosophy of technology
human nature
meliorism
autonomy of technology
rationalisation
secularisation
practical realism
cultural differences
Opis:
Celem artykułu jest zrekonstruowanie antropologicznych aspektów idei globalizacyjnych Tadeusza Kotarbińskiego i wykazanie istotnej roli, jaką odgrywają one w jego teorii zjednoczonej ludzkości. Ukazane zostały jego koncepcje dotyczące wpływu pozytywnych oraz negatywnych następstw rozwoju techniki na proces scalania ludzkiej społeczności. Tekst omawia kulturowy aspekt owych przekształceń oraz wskazuje na koncepcję natury ludzkiej jako podstawę wątków globalizacyjnych w filozofii T. Kotarbińskiego. Artykuł niniejszy ustosunkowuje się krytycznie do koncepcji Kotarbińskiego i, w nawiązaniu do polemicznych tekstów H. Elzenberga, wskazuje trudności, które rodzi jego stanowisko.
This article aims to reconstruct the anthropological aspects of Tadeusz Kotarbiński's ideas on globalisation and to show the important role they play in his theory of unified humanity. It presents Kotarbiński's concepts regarding positive and negative impact of technological development on the process of unifying human society. The article discusses the cultural aspects of these changes and shows the important role of the concept of human nature, which underlies the ideas of globalisation in his philosophy. This article offers a critique of Kotarbiński and, with reference to the works of Henryk Elzenberg, reveals the problems that arise from his theory.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2013, 49, 2; 95-115
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aspekty antropologiczne, personalistyczne i komunikacyjne we współczesnej teologii liturgii
Autorzy:
Mocydlarz, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1371172.pdf
Data publikacji:
2019-01-20
Wydawca:
Akademia Katolicka w Warszawie
Tematy:
Misterium paschalne Chrystusa
Misterium-Actio-Vita
komunikacja interpersonalna
antropologia
personalizm
natura ludzka
teologia liturgii
Sobór Watykański II
Christ’s paschal mystery
Misterium–Actio–Vita
interpersonal communication
anthropology
personalism
human nature
theology of liturgy
Vatican Council II
Opis:
Artykuł opisuje różne uwarunkowania wypływające z ludzkiej natury oraz wynikające z niej wszystkie aspekty antropologiczne, które stanowią podstawę, a jednocześnie są drogą zbawczej mediacji interpersonalnej i komunikacji Boga z człowiekiem oraz człowieka z człowiekiem w Liturgii. Te uwarunkowania ukazane są w trzech punktach: 1. Liturgiczne tło i jego zbawczy kontekst; 2. Aspekty antropologiczne jako warunek sine qua non oraz horyzont refleksji liturgiczno-teologicznej, oraz 3. Aspekty personalistyczne i komunikacyjne – wzajemna korelacja i umiejscowienie w teologii liturgii. Wszystkie wyszczególnione elementy stanowią nierozerwalną całość, a bez któregokolwiek z nich nie jest możliwa celebracja żywej liturgii we wspólnocie Kościoła.
The article describes various conditions arising from human nature and the resulting from it anthropological aspects that form the basis, and the way of salvific interpersonal mediation and communication between God and the human being and the communication of humans between themselves in the Liturgy. These conditions are shown in three points: 1) The liturgical background and its salvific context; 2) The anthropological aspects as a sine qua non condition and the horizon of liturgical-theological reflection, and 3) The personalistic and communicative aspects – mutual correlation and placement in theology of liturgy. All specified elements constitute an inseparable whole, and without any of them it is not possible to celebrate a living Liturgy in the community of the Church.
Źródło:
Studia Bobolanum; 2019, 30, 1; 51-65
1642-5650
2720-1686
Pojawia się w:
Studia Bobolanum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cywilizacyjne aspekty rozważań nad człowiekiem w teorii Erazma Majewskiego
Civilization issues of deliberations on a man in the conception of Erazm Majewski
Autorzy:
Bukowska, Sonia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/665220.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
czlowiek
cywilizacja
natura
społeczeństwo
mowa ludzka
przymus fizjologiczny
konieczność sojologiczna
man
civilization
society
neture
speech
physiological constraint
sociological necessity
Opis:
The subject of the article is the concept of a man formed by a Polish philosopher and sociologist Erazm Majewski (1858-1922). The appropriate topic of the deliberations is preceded by a short reflection concerning the area of anthropological inquiry in the beginning of the 20th century. The analysis of Erazm Majewski’s views raises the question of a research perspective established by the philosopher, and then the possibility to obtain an answer to the question of human nature on basis of the theory of civilization. A special attention was paid the premises, which as defined by Majewski, enabled a man to cross the borders of the animal world.
Przedmiotem artykułu jest koncepcja człowieka sformułowana przez polskiego filozofa i socjologa, Erazma Majewskiego (1858-1922). Właściwy temat rozważań poprzedza krótka refleksja dotycząca obszaru dociekań antropologicznych w pierwszej połowie XX wieku. Analizę poglądów E. Majewskiego otwiera kwestia przyjętej przez tego myśliciela perspektywy badawczej, a następnie podjęto problem możliwości uzyskania odpowiedzi na pytanie o ludzką naturę na gruncie teorii cywilizacji. Szczególną uwagę poświęcono przesłankom, które w rozumieniu Majewskiego umożliwiły człowiekowi przekroczenie granic świata zwierzęcego.
Źródło:
Folia Philosophica; 2017, 38
1231-0913
2353-9445
Pojawia się w:
Folia Philosophica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Człowiek i natura – alienacja czy integracja?
Autorzy:
Francuz, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15053857.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
natura ludzka
biosfera
cywilizacja
rozum instrumentalny
alienacja
podmiot nowożytny
Kartezjusz
antropologia uboga
samotność epistemologiczna
nekrofilia
narcyzm
reintegracja
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 2; 69-81
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Człowiek jako stworzenie Boże w teologicznej refleksji Christosa Yannarasa
Human Being as a Creature of God in the Theological Thought of Christos Yannaras
Autorzy:
Leśniewski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343333.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
antropologia prawosławna
Christos Yannaras
obraz Boży
człowiek
rozróżnienie płci
dusza
ciało
natura ludzka
Orthodox Anthropology
Image of God
Human Being
the Distinction between the Sexes
the Soul
the Body
Human Nature
Opis:
The mystery of human being as a creature of God has been explored by many generations of philosophers and theologians. This article is an attempt to analyze of the some aspects of anthropological thought of famous contemporary Greek thinker – Christos Yannaras. The starting point is a depiction of the creation of human being as an act of God. His love constitutes man as an existential event of personal communion and relationship and a partaker in the freedom of love which is true life. The second part of the article relates to the issue of God’s image in human being. The Greek Fathers interpreted the image of God in humanity trying to avoid dualistic and monistic conceptual definitions. The patristic interpretation sums up the truth of the words “in the image” in the triadic character of personal energies (mind, reason, spirit) or in the “sovereignty” and “self-‑determination” which sum up the ontological differentiation of the person with regard to nature. The distinction between the sexes, namely the differentiation of man and woman, in relation to the image of God has been examined in the third part of the article. From the biblical narrative of man’s creation follows that man should realize life as communion with the other sex and it is the way for human life to be constituted in new personal hypostases and to have dominion over the earth (Gen 1:28). The distinction of sexes does not function in man as it functions in the animals where it is exclusively subordinate to the natural necessity of propagation. The distinction of the sexes has its foundation in human nature, but it is not identical with this nature, just as it is not to be identified even with the hypostasis of man. How to understand the reality of soul from the Christian point of view? Some possible answers for this question are presented in the four part of the article. There are many meanings of the word soul in the Bible and in Christian literature. The soul it is often identified in the Old Testament with the manifestation of life on earth, while in the New Testament it appears also as a bearer of eternal life. Today what we call soul is a dynamically effected event, a complex of ceaselessly effected functions which reveal and express the living existence of man. For these functions we use various names: we speak of reason, imagination, judgment, creativity, ability to love, etc. The final part of the article shows relations between soul and body. Yannaras underlines that soul and body do not determine the mode by which the human person is, but are determined and marked as differentiations of the result of natural energy, that is of the universal-ecstatic reference of the bicomposite essence or nature. Both the body and the soul are energies of human nature. What each specific man is, this inmost I which constitutes him as an existential event, is identified neither with the body nor the soul. The distinction between soul and body refers to the semantic differentiation of the result of natural energy and does not refer to the mode by which humanity is as nature and person.
Źródło:
Roczniki Teologii Ekumenicznej; 2011, 3; 49-70
2081-6731
Pojawia się w:
Roczniki Teologii Ekumenicznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy eugenika felicytologiczna jest w ogóle możliwa?
Is felicitous eugenic possible at all?
Autorzy:
Wieczorek, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/514853.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Fundacja dzień dobry! kolektyw kultury
Tematy:
eugenics
an utopia
the human nature
an abortion
health and disease
eugenika
utopia
natura ludzka
aborcja
zdrowie i choroba.
Opis:
This article tries to answer the question: is felicitous eugenics and creating people by genes manipulation a dan-gerous thing? It is a utopia or it is a new hope? Habermas and Fukuyama are convinced that it leads us to immoral changes in the human nature. But this might be pouring the baby out with the bathwater. In fact medicine for a long time was changing our boundaries of life, death and that of what is normal or not. To respectively reflect on this issue, there is a need for appropriate criteria. This is the role of two terms: the glam thinking and the effective thinking. The first is always focused on a good impression. The second considers the actual effects on the human nature, but not in the utilitarian way. It takes into account the consequences and responsibility for any attempts to interfere in the human being. The author gives examples of these two types of thinking and leads them to conse-quences for human nature. And if we want to talk about responsible eugenics, it is the only way to do that.
Źródło:
Amor Fati; 2015, 1; 127-152
2449-7819
Pojawia się w:
Amor Fati
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy teoria inteligentnego projektu może być naukowa w tym samym sensie, co program SETI?
Can Intelligent Design Be Considered Scientific in the Same Way That SETI Is?
Autorzy:
Camp, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553342.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
program SETI
kryminalistyka
kryptografia
archeologia
inteligentny projekt
filtr eksplanacyjny
ineligencja ludzka
natura projektanta
nauka
SETI program
forensics
cryptography
archeology
intelligent design
explanatory filter
human intelligence
nature of the designer
science
Opis:
Autor analizuje metodologiczną specyfikę takich dziedzin nauki jak kryminalistyka, kryptografia, archeologia czy program SETI, wskazując, że wbrew twierdzeniom zwolenników teorii inteligentnego projektu, którzy utrzymują, iż stosują analogiczną metodologię, teoria ta istotnie się od nich różni na płaszczyźnie metodologicznej i nie posiada znamion naukowości.
Author analyzes the methodological specificity of such scientific disciplines as forensics, cryptography, archeology or SETI program showing that intelligent design theory, contradictory to claims of its proponents, applies essentially different methodology and there is no indication that it is a scientific theory.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2009-2010, 6-7; 161-173
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Das Individuationsprinzip bei Duns Scotus (1265-1308)
Zasada jednostkowienia u Dunsa Szkota (1265-1308)
Autorzy:
Börsig-Hover, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38718102.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Duns Szkot
zasada jednostkowienia
osoba ludzka
indywidualna forma − haecceitas
ogólna forma – quidditas
materia
natura rzeczy
Duns Scotus
principle of individuation
human person
individual form − haecceitas
general form − quidditas
matter
nature of things
Opis:
Problematyka jednostkowienia bytu osoby ludzkiej według Dunsa Szkota stanowi bardzo ważną problematykę filozoficzną, także ważną i interesującą dla prawnika i ekonomisty z tej racji, że człowiek stanowi zarówno rację ekonomii, jak też jest podmiotem praw i obowiązków wraz z posiadaniem prawa do stanowienia porządku prawnego. Stąd znajomość antropologii jest dla prawnika warunkiem sine qua non. Chociaż temat ten powraca w refleksji filozoficznej, np. Honnefeldera, M. A. Krąpca, B. Walda, A. Schmidta, U. Zielińskiego, to warto ciągle na nowo podejmować to wyzwanie. Krótki zarys biograficzny poprzedza teoriopoznawcze stanowiska Szkota w jego relacji do stanowiska Tomasza z Akwinu, by skupić uwagę na samej zasadzie jednostkowienia, którą Skotus pojmuje jako haecceitas w samej formie substancjalnej człowieka jako bytu osobowego. Tezy Edyty Stein, Martina Heideggera oraz Ericha Przywary w tej kwestii dodatkowo ubogacają analizę tej złożonej problematyki, w dalszym ciągu aktualnej m.in. dla filozoficznego namysłu nad człowiekiem oraz nad ekonomią i polityką.
Źródło:
Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL; 2005, 1, 1; 37-52
1896-6365
Pojawia się w:
Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Demokracja i mizantropia. Przemiany wyobrażeń na temat ludu a problem intelektualnego uprawomocnienia demokracji
Democracy and Misanthropy. Changes in Perceptions of the People and the Problem of Intellectual Legitimacy of Democracy
Autorzy:
Nowak, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1013576.pdf
Data publikacji:
2020-08-06
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Oświecenie
demokracja
mizantropia
natura ludzka
Enlightenment
Democracy
Misanthropy
Human Nature
Opis:
CEL NAUKOWY: Celem tego artykułu jest analiza związku między wy‑ obrażeniami z zakresu antropologii filozoficznej a problemem intelektualnej prawomocności demokracji. PROBLEM I METODY BADAWCZE: W artykule próbuję odpowiedzieć na pytanie, jaki jest związek między poglądami na temat natury ludzkiej a sto‑ sunkiem do demokracji. Analizuję ten problem interpretując klasyczne dzieła z zakresu myśli politycznej. PROCES WYWODU: Punktem wyjścia jest konstatacja: niechęć wobec demo‑ kracji wyrastała w dużej mierze z mizantropii. Demokracja nie była uznawana za ustrój godny poparcia, ponieważ nie wierzono w racjonalność zwykłego czło‑ wieka i jego zdolność do odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu publicznym. Ta sytuacja zmienia się w epoce Oświecenia, kiedy to podważono pesymizm antropologiczny i sformułowane zostały teorie stanowiące podstawę dla idei intelektualnej prawomocności demokracji. Późniejszy bieg wypadków w du‑ żym stopniu te teorie zakwestionował, ale mimo to demokracja na Zachodzie uznawana jest za jedyną prawomocną formę rządu. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza prowadzi do sformułowania poglądu o paradoksalnym charakterze współczesnej demokracji. Z jednej stro‑ ny, istnieje konsensus co do intelektualnej prawomocności demokracji, z dru‑ giej – w teorii i praktyce powszechnie kwestionowana jest zdolność zwykłego człowieka do rozumnego uczestnictwa w życiu publicznym. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wyniki analizy powinny skłonić politologa do zmiany sposobu rozumienia charakteru współczesnej demo‑ kracji. Ustrój ten nosi nazwę demokracja, ale wydaje się mieć coraz mniej wspól‑ nego z nadziejami tych autorów, którzy sformułowali jej intelektualne założenia.
RESEARCH OBJECTIVE: The purpose of this article is to analyse the relationship between ideas of philosophical anthropology and the problem of intellectual legitimacy of democracy. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS:  In the article I am trying to answer the question, what is the relationship between views on human nature and attitude to democracy. I analyse this problem by interpreting classic works of political thought. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The starting point is the statement: aversion to democracy arose largely from misanthropy. Democracy was not considered as intellectually legitimate regime, because it was not believed in the rationality of an ordinary person and his ability to participate responsibly in public life. This situation changes during the Enlightenment, when anthropological pessimism was undermined, and the theories underlying the idea of the intellectual legitimacy of democracy were formulated. The later course of events largely questioned these theories, but nevertheless democracy in the West is considered as the only legitimate form of government. RESEARCH RESULTS: This leads me to a view on the paradoxical nature of modern democracy. On the one hand, there is a consensus regarding the intellectual legitimacy of democracy. On the other hand, in theory and practice, the ability of ordinary people to participate reasonably in public life is commonly questioned. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: The results of the analysis should prompt the political scientist to change the way of understanding the nature of modern democracy. This system is called democracy, but it seems to have less and less to do with the hopes of those authors who formulated its intellectual assumptions.
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2020, 11, 34; 13-26
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Diablo piękny
Devilishly beautiful
Autorzy:
Piwnikiewicz, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/514904.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Fundacja dzień dobry! kolektyw kultury
Tematy:
Hannibal Lecter
beauty
ugliness
good
evil
piękno
brzydota
dobro
zło
natura ludzka
Opis:
This article’s thesis was an intention to analyze Hannibal Lecter’s way of thinking about beauty. The character of Thomas Harris’ novels series takes on the role of murderer-artist, who creates gruesome installations made of human bodies and prepares exquisite, cannibalistic delights. The first part of the article is a reflection on the possibility of a complete separation of ethics to aesthetics. It is an attempt to answer the question whether evil can be beautiful or just wear the beautiful mask. In the next part the author analyzes Hannibal’s artistry both in the Thomas Harris’ novels and their film adaptation by Bryan Fuller through the prism of Nietzsche's conception of art. The end of the article introduces the spiritual thread for discussion of aesthetics works by genius killer. Their beauty has signs of devilishness. Ambivalent feelings felt by recipients of Dr. Lecter’s art, bear the marks of moral warning.
Źródło:
Amor Fati; 2016, 1(5); 149-164
2449-7819
Pojawia się w:
Amor Fati
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Do principles of natural law depend on conceptions of human nature?
Autorzy:
Nedevska, Jasmina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/430985.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
natural law
human nature
Finnis John
Miller David
prawo naturalne
natura ludzka
Opis:
This article deals with the “is” – “ought” question in the Thomist natural law tradition. The 20th century revival of natural law theory, in jurisprudence and political theory, has placed its foundations under scrutiny. Do principles of natural law depend on conceptions of human nature? If so – how? Two central claims are made in this article. First, I put forth that there is no obvious position on human nature among contemporary natural law theorists. Some thinkers argue that a natural law doctrine must not rely on accounts of human nature at all. Such is the view of John Finnis, who has been particularly influential in shaping a present understanding of natural law. Several theorists of the tradition, however, find a certain kind of dependence necessary and vehemently argue against Finnis’ interpretation. I suggest, secondly, using a distinction made by David Miller, that the disagreement on human nature is not substantial, but rests on whether one speaks of “dependence” as a matter of logical entailment, as Finnis’ does, or as presuppositional grounding, which seems to be the concept employed by his critics. I argue that one may safely deny that normative principles are derived from accounts of human nature (rejecting the former kind of dependence), while also presupposing that human nature conditions those principles (assuming dependence of the latter kind). Lastly, I put forth two questions that arise for natural law theorists, if they wish to maintain this position.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2015, 51, 2; 95-114
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Edytorial: Władza polityczna i natura ludzka w refleksji starożytnej
Autorzy:
Pasierbek, Wit
Świercz, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/420525.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
natura ludzka
Opis:
Starożytna refleksja dotycząca władzy politycznej znalazła swoje zwieńczenie w filozofii greckiej oraz w polityczno-prawnej myśli Imperium Romanum. Obydwa te tematy doczekały się już ogromnej literatury przedmiotu. Myśl grecka i rzymska były i wciąż pozostają źródłem inspiracji dla wielu formacji filozoficznych i filozoficzno‑politycznych. Postawione przez filozofię grecką problemy i pytania, niezależnie od charakterystycznych dla niej uwarunkowań społecznych i kulturowych, stanowią fundament kultury europejskiej. Jednym z najważniejszych problemów, które odziedziczyliśmy po starożytnych Grekach, jest namysł nad istotą władzy politycznej, naturą w ogólności, jak i naturą człowieka w szczególności, a także nad zagadnieniem ustroju politycznego i charakterem prawa państwowego. We wskazanym powyżej kontekście cywilizacja grecko-rzymska jest ojczyzną ustrojów demokratycznego i republikańskiego. Jest jednak również ojczyzną krytyki demokracji, której źródło stanowi w znacznej mierze filozoficzny namysł nad prawdą i sprawiedliwością. Do dzisiaj krytyczna refleksja nad demokracją, rozumianą zarówno jako pewna idea porządkująca życie społeczne, jak i konkretny ustrój polityczny, odwołuje się, jako do swego źródła, do refleksji starożytnej. W tym kontekście najczęściej przywoływani są Heraklit z Efezu czy Platon…
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2019, 10, 32; 5-6
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Essentials of Wolniewicz’s thought
Myśl Wolniewicza. Zrąb systemu
Autorzy:
Okołowski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097308.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Bogusław Wolniewicz
system
metaphysics
rationalism
pessimism
human nature
values
metafizyka
racjonalizm
pesymizm
natura ludzka
wartości
Opis:
W pismach Bogusława Wolniewicza tkwi filozoficzny system. Należy go wydobyć – poprzez rekompozycję dzieła, które jawi się jako rozdrobnione na 600 publikacji i audycji. Jest to system typu pitagorejsko-manichejskiego, albo mówiąc inaczej, leibnizjańsko-augustyńskiego. Profesor określał swoją filozofię merytorycznie jako racjonalizm tychiczny. Głosi on, że światem i człowiekiem włada los (zwłaszcza natura ludzka, z rysem także diabelskim), a rozum – pozwalający dzięki logice świat odwzorować – świadom jest swej znikomości wobec świata bezkresu. Stanowisko takie pozostaje w myśli współczesnej rzadkością, choć nie jest nią w skali dziejów; jest w wyraźnej opozycji do dominujących dziś racjonalizmu scjentystycznego i irracjonalizmu. Z tego powodu – tj. bezsensowności wielu swych tez dla oponentów – niewidoczna staje się spójność logiczna i ekstensywność zakresowa, składające się na system filozoficzny Wolniewicza.Fundamentem systemu Wolniewicza jest metafizyka sytuacji, wzięta od Wittgensteina, chociaż znacznie rozbudowana. To rozbudowanie nie stanowi wszak największego osiągnięcia Wolniewicza. Metafizyka sytuacji to organon – narzędzie myślenia tylko, służące wydobyciu najistotniejszych i najbardziej skrytych prawd o świecie. Dzięki niemu i nowoczesnej logice styl myślowy Wolniewicza szerszy jest od tradycyjnych: na przykład, mieści w sobie zarówno chrześcijańską aksjologię i antropologię, jak i socjologię Marksa. Budzi to zdziwienie i opór myślących zachowawczo, a nie powinno. „Prawda zawsze zgadza się z prawdą” – mówi Wolniewicz. U Wolniewicza liczy się cały system, a w nim głównie obiektywistyczna i absolutystyczna filozofia wartości oraz pesymistyczna filozofia człowieka (obie chrześcijańskiej proweniencji). System Wolniewicza można sobie wyobrażać na podobieństwo katedry o wielu wieżach, konsekwentnie budowanej przez niemal 70 lat z licznych i precyzyjnych tez. Główne wieże – to ontologiczno- teologiczna, antropologiczna i aksjologiczna (filozofii praktycznej, objawiająca powinności człowieka); pozostałe kilkanaście mniejszych odpowiadałoby subdyscyplinom – jak epistemologia, filozofia kultury, filozofia religii, estetyka itp. Da się powiedzieć krótko: metafizyczność filozofii Wolniewicza sprowadza się do uznawania wybranych klasycznych oraz formułowania oryginalnych własnych sądów syntetycznych a priori. Zawarte są one w strukturze logicznej języka, a język – w strukturze ludzkiego genotypu (DNA). Do najogólniejszych prawd o świecie można zatem dotrzeć by continuous thinking, chociaż to przywilej szczególnego geniuszu. Oryginalność i wielkość Bogusława Wolniewicza leżą w jego systemie; należy on do koryfeuszy rozumu teoretycznego i zarazem rozumu praktycznego swojej epoki.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2018, 3; 239-266
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofowanie w kontekście języka. Refleksje w związku z dociekaniami Anny Wierzbickiej
Philosophising in the Context of Language. Reflections in Relation with Anna Wierzbicka’s Investigations
Autorzy:
Bronk, Andrzej
Majdański, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015653.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
językoznawstwo
filozofia
kultura
człowiek
natura ludzka
język
umysł
indefinibilia
uniwersalia językowe
linguistics
philosophy
culture
man
human nature
language
mind
linguistic universals
Opis:
The linguistic studies written by Anna Wierzbicka have been an occasion for the remarks on the relationship between linguistics and philosophy and for the question whether linguistic enquiries entitle us to put forward philosophical theses. In particular, whether and to what extent we indeed learn something philosophically significant about the world (of culture) and the nature man and his mind by examining language. Defining here position as interdisciplinary, Wierzbicka draws on the studies of the relationship between language and culture, language and mind (language is a mirror of the mind – Leibniz). She claims that philosophy can be made a reliable science, provided it is based on linguistics, and the results of linguistic analyses can be found at the grounds of philosophical theses. Such philosophical references are A. Wierzbicka's attempts to combine semantics with generativism (Chomsky). Her intention to bring about a holistic description of language through defining elementary expressions (concepts, meanings), the so-called indefinibilia (“primitives”) can also be called philosophical in character. They suffice to define all the remaining expressions, and basic universal syntactic constructs in the form of a grammar of elementary units, i.e. the ways of combining elementary units into greater wholes. We think that Wierzbicka's procedure, her quest after primary elements (of language) are reducing. A. Wierzbicka's main idea, with regard to the relationship between language and mind, may be understood as follows: this is a Janus-faced relationship – one face (empirically accessible) is language, the other one is the mind accessible through investigations on language. Both “faces” (spheres) are somehow functionally “glued together”. In fact, however, Wierzbicka speaks little about the philosophically comprehended nature of man, whereas she speaks much about linguistic varieties and similarities among people. Generally speaking, while she declares herself to be a linguist, she has a philosophical temper and ambitions to generalise, i.e. she conducts linguistic studies with an intention to arrive at philosophical theses (by examining language she wants to obtain knowledge about the world and man). She issues statements which go beyond a purely linguistic knowledge and strictly linguistic data, hence they are not made legitimate by the linguistic material itself. A. Wierzbicka does not explain in more detail her way of understanding philosophy, assuming its intuitive comprehension. From some contexts it can be deduced that she takes it to mean a worldview. Should we call some parts of her reasoning a philosophy, it is then not a realistic philosophy but subject-oriented (first-person philosophising), such that touches upon the problems of the borderline between linguistics and philosophy, more concerned with the axis language-user than language-the world. Simultaneously, it is a non-demarcated and non-autonomic philosophising, exactly within the context of science, for it takes advantage of the results of empirical sciences to pose philosophical theses. The belief that philosophy can be pursued within a linguistic context coincides with the approach of analytical philosophy with its linguistic turn. Despite her declarations to make philosophy more scientific, Wierzbicka's arguments on behalf of the generalised (philosophical) theses are more their illustration and explication than a decisive legitimacy. Her belief that one can find some common, primitive linguistic units (simplicia) in the form of a complete set of independent concepts for all languages of the world seems utopian. It is difficult to do it even in deductive systems, constructed by way of the axiomatic method and with a finite set of initial expressions.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 2; 57-73
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geneza społeczeństwa w myśli Bernarda Mandeville’a
The Genesis of Society in the Thought of Bernard Mandeville
Autorzy:
Droś, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082430.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
Bernard Mandeville
Oświecenie angielskie
geneza społeczeństwa
powstanie języka
historia spekulatywna
natura ludzka
Bajka o pszczołach
English Enlightenment
the genesis of society
the origin of language
conjectural history
human nature
The Fable of the Bees
Opis:
W artykule przedstawiono sformułowany przez Bernarda Mandeville’a paradoks prywatnych przywar i korzyści publicznych, korzystając z jego poglądów na genezę społeczeństwa głównie na podstawie drugiego tomu Bajki o pszczołach i The Origin of Honour and the Usefulness of Christianity in War. Ewolucyjny proces rozwoju społeczeństwa ukazany w tekście różni się od poglądów prezentowanych przez autora w pierwszym tomie Bajki, kładzie bowiem nacisk na długotrwały i spontaniczny charakter postępu dokonanego przez ludzi o niewybitnych umysłach. W swoich rozważaniach Mandeville pozostaje przy kluczowym dla siebie temacie natury ludzkiej i istotności ludzkich przywar w poprawnym funkcjonowaniu grup społecznych. Kontynuuje dywagacje rozpoczęte w pierwszym tomie Bajki nad tym, kim człowiek w rzeczywistości jest. Temat powstania społeczeństwa wpisuje się w deklarowany przez niego cel, jakim jest sprawienie by ludzie lepiej rozumieli samych siebie.
The article presents the paradox of private vices and public benefits of Bernard Mandeville on the example of his views on the genesis of society, based mainly on the second volume of Fable of the Bees and The Origin of Honor and the Usefulness of Christianity in War. The evolutionary process of the development of society presented in the text differs from the views presented by the author in the first volume of The Fable, because it emphasizes the long-term and spontaneous nature of the progress made by people with unremarkable minds. In his deliberations, Mandeville remains on the key topic of human nature and the importance of human vices in the proper functioning of social groups. He continues the deliberations started in the first volume of Fable about who man really is. The theme of the emergence of society fits in with the declared goal of making people understand themselves better.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2019-2020, 16-17; 135-154
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 58

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies