Temat: natura - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: “God’s Grandeur” by Gerard Manley Hopkins. A Poetic Path into the Depths of Contemplation
„God’s Grandeur” Gerarda Manley Hopkinsa. Poetycka ścieżka w głąb kontemplacji
Autorzy:: Godawa, Marcin
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29430909.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:: mowa poetycka
nabyta kontemplacja
estetyczna kontemplacja
natura
człowiek
Bóg
poetic speech
acquired contemplation
aesthetic contemplation
nature
man
God
Opis:: The present paper concerns the question of how Christian contemplation, in the sense of a simple loving gaze on God and His works, could be prepared and supported by poetry by using the properties of poetic speech in the field of semantics, syntax as well as sound effects. The object is God’s Grandeur, a brilliant sonnet by Gerard Manley Hopkins, a poet, priest, Jesuit, a man of spiritual passion. Its analysis along with interpretation, in terms of both poetics and spiritual theology, will allow us to see how aesthetic contemplation works and could bear fruit for a contemporary man’s relation to himself or herself, to the world as well as most importantly to God, the source of created goodness.
Poniższe studium dotyczy kwestii, w jaki sposób chrześcijańska kontemplacja w znaczeniu prostego oglądu Boga i Jego dzieł może być przygotowana oraz podtrzymywana przez poezję na skutek zastosowania właściwości mowy poetyckiej w zakresie semantyki, syntaktyki oraz instrumentacji dźwiękowej. Przedmiotem badania jest tutaj sonet God’s Grandeur Gerarda Manleya Hopkinsa, poety, kapłana, jezuity i człowieka o wielkiej duchowej pasji. Analiza dzieła wraz z interpretacją, dokonana w ramach zarówno poetyki, jak i teologii duchowości, pozwoli zobaczyć, jak estetyczna kontemplacja funkcjonuje i przynosi owoce dla relacji współczesnego człowieka do samego siebie, świata, a przede wszystkim do Boga, źródła dobroci bytów stworzonych.
Źródło:: Polonia Sacra; 2023, 27, 2; 29-44
1428-5673
Pojawia się w:: Polonia Sacra
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: „Spór” o relację kultura–natura w dziełach architektury
“Dispute” over Culture–Nature Relationship in Works of Architecture
Autorzy:: Dzwonkowska, Dominika
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31233900.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Jan Gwalbert Pawlikowski
Le Corbusier
dwelling machines
culture vs. nature
maszyny do mieszkania
kultura a natura
Opis:: Jan Gwalbert Pawlikowski oraz Le Corbusier próbowali określić, jak powinny wyglądać wytwory architektury, a dokładniej idealne domy. Pierwszy z nich widział je w domach stworzonych w zgodzie z naturalnym otoczeniem, co było wyrazem ochrony kultury lokalnej, tzw. swoistych rysów ziemi ojczystej. Koncepcja ta odzwierciedla szacunek wobec przyrody oraz postrzeganie kultury jako czerpiącej inspirację ze świata naturalnego. Z kolei Le Corbusier postrzega przyrodę czysto użytkowo, może ona stać się elementem „maszyn do mieszkania”, tj. idealnych domów. Niemniej jej funkcja jest czysto użytkowa, nie jest ona niczym więcej jak przyjemnym dla człowieka tłem dla strefy relaksu. Dom powinien przede wszystkim służyć człowiekowi swoją funkcjonalnością i użytecznością. Jego dekoracyjna sfera nie ma żadnego znaczenia, w architekturze liczy się tylko to, aby stworzyć najlepsze miejsce do mieszkania. Artykuł przedstawia tło aksjologiczne dla różnic w postrzeganiu tworów architektury u obu myślicieli.
Jan Gwalbert Pawlikowski and Le Corbusier attempted to define how works of architecture, and more specifically ideal houses, should look like. The former saw them as houses created in harmony with the natural surroundings of the buildings as an expression of the protection of local culture, the so-called “peculiar features of the native land”. This concept reflects a respect for nature and a view of culture as inspired by the natural world. Le Corbusier, on the other hand, perceives nature purely utilitarian, it can become an element of “machines for living”, i.e., ideal houses. Nevertheless, its function is purely utilitarian, it is nothing more than a pleasant background for a human relaxation zone. The house should first and foremost serve human being with its functionality and usefulness. Its decorative sphere is of no importance, what matters in architecture is to create the best place to live. The article presents the axiological background for the differences in the perception of architectural creations by the two thinkers.
Źródło:: Roczniki Kulturoznawcze; 2023, 14, 2; 79-95
2082-8578
Pojawia się w:: Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Kartki z podróży do Puław Bolesława Prusa jako sprawdzian ludzkiej (nie)uważności
Cards from a Journey to Pulawy by Boleslaw Prus as a test of human (in)attentiveness
Autorzy:: Pocheć, Ewelina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/20434592.pdf
Data publikacji:: 2023-05-30
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: podróż
uważność
Puławy
natura
człowiek
journey
awareness
nature
human
Opis:: The paper is dedicated to the issue of humans (un)attention category in the contexof journey situation in one of the reportage work by Bolesław Prus. In the receptionof reportage the theory of presence is inextricably associated with category of attention. Author of the article shows possibility of analyze Bolesław Prus work inthe context of Janina Brach-Czaina philosophy and modern trends in the field ofnon-anthropocentric humanities.
Źródło:: Colloquia Litteraria; 2022, 33, 2; 111-125
1896-3455
Pojawia się w:: Colloquia Litteraria
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Niemoc Braci Ekonomistów czy natura praw
The infirmity of the Economist Brothers, or the nature of laws
Autorzy:: Kowalczyk, Stanisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/19989803.pdf
Data publikacji:: 2023-03-31
Wydawca:: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Tematy:: ekonomia
natura praw ekonomicznych
nauki ścisłe
mainstream i nonmainstream w ekonomii
poziom zróżnicowania szkół ekonomicznych
economics
the nature of economic laws
science
mainstream and nonmainstream in economics
the scale of diversity of economic schools
Opis:: Celem artykułu jest identyfikacja podstawowych źródeł słabości ekonomii jako dyscypliny nauki w skutecznej diagnozie oraz przewidywaniu przyszłego przebiegu zdarzeń ekonomicznych i ich konsekwencji. Inaczej ujmując – przyczyn tytułowej niemocy ekonomistów, a także typowej dla tej dyscypliny mnogości opinii, stanowisk, wreszcie teorii, występujących paralelnie, w tym samym czasie w odniesieniu do tych samych okresów oraz zdarzeń gospodarczych i rynkowych. Główna teza artykułu przyjmuje, iż podstawową przyczyną niemożności ekonomistów do zgodnego zdiagnozowania przeszłych zdarzeń ekonomicznych oraz trafnego opowiedzenia się co do przyszłego ich przebiegu jest sama natura zjawisk i procesów gospodarczych, implikująca wieloznaczność i nieostrość głoszonych poglądów, zaś równoległa wielość poglądów to prosta konsekwencja charakteru ekonomii jako ze swej istoty dyscypliny heterogenicznej, co wymaga współpracy środowiska i akceptacji różnych poglądów, a nie dzielenia ich na te słuszne i te negowane, czyli niezasługujące na uznanie. W związku z tak nakreślonym celem badawczym oraz sformułowaną tezą główną prowadzone analizy mają charakter badań niereaktywnych, w ramach których wykorzystano takie metody, jak analiza treści (content analysis) oraz badania historyczno-porównawcze (historical-comparative research).
The aim of the article is to identify the basic sources ofweakness in economics as a scientific discipline in the effective diagnosisand prediction of the future course of economic events andtheir consequences. In other words, the causes of the titular infirmityof economists, as well as the multitude of opinions, positions, and finallytheories typical of this discipline, occurring in parallel, at thesame time, in relation to the same periods and economic and marketevents. The main thesis of the article assumes that the basic reason forthe inability of economists to unanimously diagnose past economicevents and accurately decide on their future course is the very natureof economic phenomena and processes, implying the ambiguity andvagueness of the views expressed, while the parallel multiplicity of viewsis a simple consequence of the nature of economics. as an inherentlyheterogeneous discipline, which requires the cooperation of the communityand the acceptance of different views, and not dividing theminto the right ones and the negated ones, i.e. those that do not deserverecognition. In connection with the research objective outlined in thisway and the main thesis formulated, the conducted analyzes are ofa non-reactive nature, in which methods such as content analysis andhistorical-comparative research were used.
Źródło:: Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie; 2023, 67, 1; 5-22
1896-656X
Pojawia się w:: Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: An attempt at an evaluation of Philippa Foot’s conception of naturalistic virtue ethics
Próby uzasadnienia moralności w naturalistycznej metaetyce Philippy Foot
Autorzy:: Zuziak, Władysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31218593.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:: cnota
sprawiedliwość
moralność
natura
metaetyka
virtue
justice
morality
nature
metaethics
Opis:: In this article I present subsequent stages of the evolution of Ph. Foot’s conception. I point out that her concepts of morality, virtue and justice are detached from earlier visions of the world (ancient harmony, Christian divine order). At each stage of the evolution of her project, she is forced either to make arbitrary decisions or to make metaphysical assumptions. I emphasize that biological references in justifying the need for morality may be legitimate as long as we understand ethics as a practical science that aims to achieve practical goals (including the protection of the human species).
W artykule prezentuję poszczególne etapy rozwoju koncepcji Philippy Foot. Wskazuję, że jej koncepcje moralności, cnoty, sprawiedliwości, są oderwane od wcześniejszych wizji świata (antyczna harmonia, chrześcijański boski ład). W każdym z etapów ewolucji tego projektu autorka zmuszona jest albo do podejmowania arbitralnych rozstrzygnięć, albo do przyjmowania założeń metafizycznych. Podkreślam, że odwołania biologiczne w przypadku uzasadnienia potrzeby moralności mogą być zasadne, o ile rozumiemy etykę jako naukę praktyczną, której celem jest realizowanie praktycznych celów (w tym ochrona gatunku ludzkiego).
Źródło:: Logos i Ethos; 2023, 62, 2; 85-98
0867-8308
Pojawia się w:: Logos i Ethos
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Between Nature and Civilization(s): American Wilderness as a Eurocentric Cultural Construct in Tony Morrison’s "A Mercy"
Autorzy:: Vysotska, Natalia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/27311183.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:: natura
cywilizacja
Toni Morrison
New Eden
ogród
konstrukt kulturowy
nature
civilization
enclosed garden
wilderness
cultural construct
Opis:: The paper sets out to explore the ways the traditional Western opposition “nature vs. civilization” is reworked in Toni Morrison’s A Mercy. The first aspect addressed in the paper is the author’s recasting of the original Puritan myth of America as New Eden by demonstrating the historical impossibility of human-nature and human-human harmony on the “new” continent. This is achieved through presenting Jacob Vaark’s New England farm as a metaphor of Eden/enclosed garden transmogrifying from Utopian to Dystopian mode of functioning in the text, with apparent ecofeminist overtones.The second issue dealt with is “wilderness” as one of the basic concepts underlying American Puritan world picture. The paper argues that in the novel “wilderness” as an inherent characteristic of England’s transatlantic territorial expanses, including both their physical and human resources, loses its essentialism and is unmasked as a Eurocentric cultural construct. In addition, the novel extends the notion of “civilization” beyond its Eurocentric boundaries featuring two non-European civilizations – Native American and African – as suggesting alternative (and much more positive) models of “nature-civilization” relationship.
Źródło:: Tematy i Konteksty; 2023, 18, 13; 378-396
2299-8365
Pojawia się w:: Tematy i Konteksty
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Black metal jako kontynuacja romantyzmu? O figurze artysty i stosunku do natury jako korzeniach gatunku
Black metal as a continuation of Romanticism? About the figure of an artist and the attitude to Nature as the roots of the genre
Autorzy:: Barski, Kamil
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29520346.pdf
Data publikacji:: 2023-12-18
Wydawca:: Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:: black metal
romantyzm
heavy metal
metal studies
ekokrytyka
artysta
natura
Romanticism
ecocriticism
artist
nature
Opis:: The main purpose of this article is to determine the roots of the extreme music genre black metal. The author notices links to the artistic anthropology of Roman ticism and the reception of nature characteristic of that time. Considering the first problem, he draws attention to the relationship between the lyrical message of black metal songs and political life, as well as to the realization of the romantic-modernist figure of the artist-madman and the tormented artist who also has mediumistic features. An important element of this image is transgressive Satanism. The second group of problems is connected with the romantic attitude toward nature that is observed in black metal music. Nature there becomes a space to escape from the modern, technocratic, neoliberal world and offers a chance to consolidate an indi vidual’s identity. Much attention is paid to the relationship between the American black metal scene and poets considered to be the precursors of ecocriticism; atten tion is also drawn to the resentment-based return of nationalizing black metal to a rustic past.
Źródło:: Świat i Słowo; 2023, 41, 2; 325-345
1731-3317
Pojawia się w:: Świat i Słowo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Dyptyk o „ekologicznym” domostwie bycia — dawniej i dziś
Diptych on the “Ecological” Home of Being — Before and Today
Autorzy:: Bajor, Wanda
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31233897.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: technology
nature
cosmos
upbringing
beauty
technika
natura
kosmos
wychowanie
piękno
Opis:: Jednym z przejawów współczesnego kryzysu kulturowego i cywilizacyjnego jest kryzys ekologiczny, spowodowany nadmierną eksploatacją i dewastacją naturalnego środowiska życia. Przyczyn tego zjawiska upatruje się w fałszywym myśleniu i zawężonej perspektywie poznawczej, ukierunkowanej wyłącznie na utylitarne przetwarzanie świata i redukcję człowieka do roli środka w pogoni za zyskiem ekonomicznym. Już na początku XX wieku egzystencjaliści, tacy jak Martin Heidegger i Gabriel Marcel, a współcześnie także m.in. Joseph Ratzinger (Benedykt XVI), ostrzegali przed tymi niebezpieczeństwami, postulując powrót do takich idei, jak integralne poznanie człowieka, Boga i świata, ukierunkowane na mądrość, kontemplację, braterstwo, pokorę i ascezę w sensie skromności zamierzeń. Nie są to jakieś nowe idee wymyślone na potrzeby chwili; wszystkie można odnaleźć w starożytnym dziedzictwie kultury europejskiej, zwłaszcza w zapomnianym i pogardzanym średniowieczu, którego mądrość i bogate pokłady sensu wciąż pozostają nieodkryte. Celem artykułu jest wskazanie na wybrane dzieła średniowiecznych mistrzów, które zawierają niezrównane syntezy wiedzy o całej rzeczywistości, pięknie świata przyrody, godności człowieka, sensie życia i jego ostatecznych celach mogą inspirować, uczyć i karmić dzisiejszego zagubionego, wygłodzonego duchowo człowieka.
One of the manifestations of the contemporary cultural and civilizational crisis is the ecological crisis caused by the overexploitation and devastation of the natural living environment. The root cause of this phenomenon is seen in false thinking and a narrowed cognitive perspective directed exclusively towards utilitarian processing of the world and the reduction of man as a means in the pursuit of economic gain. Already at the beginning of the 20th century, existentialists such as Martin Heidegger and Gabriel Marcel, as well as contemporary Joseph Ratzinger, warned of these dangers, postulating a return to such ideas as integral knowledge of man, God and the world directed towards wisdom, contemplation, fraternity, humility and asceticism in the sense of modesty of intention. These are not some new ideas invented for the moment; they are all to be found in the ancient heritage of European culture, especially in the forgotten, despised Middle Ages, whose wisdom and rich deposits of meaning still remain undiscovered. The works of the medieval masters containing unsurpassed syntheses of knowledge about the whole of reality, the beauty of the natural world, human dignity, the meaning of life and its ultimate goals can inspire, teach and nourish today's lost, spiritually starved man.
Źródło:: Roczniki Kulturoznawcze; 2023, 14, 2; 7-25
2082-8578
Pojawia się w:: Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Który naturalizm?
Which Naturalism?
Autorzy:: Cottingham, John
Iwanicki, Marcin
Teske, Joanna Klara
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31232836.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: nature
scientism
secularism
natural light
theism
natura
scjentyzm
sekularyzm
przyrodzone światło
teizm
Opis:: Program „naturalizacji” bywa we współczesnej laickiej filozofii przedstawiany w opozycji do tradycyjnego teizmu. Biorąc jednak pod uwagę historię terminów „natura” i „naturalny”, widać brak ciągłości między tym, jak owe terminy są rozumiane obecnie, a jak rozumiano je w przeszłości. Nowożytny „naturalista”, który domaga się, by wszystkie zjawiska umieścić w dziedzinie tego, co naturalne, stawia tezę, którą wielu klasycznych, średniowiecznych i wczesnonowożytnych filozofów i teologów uznałoby za dość samooczywistą. Zmiana, która tu zaszła, nie polega na decyzji, by do dziedziny naturalnej włączyć to, co poprzednio było z niej wykluczone, lecz na zupełnie innym rozumieniu tejże dziedziny. W artykule argumentuję, że filozoficznie ciekawe jest nie tyle pytanie, czy powinniśmy być naturalistami, ile pytanie, który z dwóch naturalizmów należy przyjąć: świecki naturalizm, z jego neutralistyczną koncepcją natury w ogóle i ludzkiej natury w szczególności, czy teistyczny naturalizm, wedle którego świat naturalny i nasza własna natura noszą znamię boskości. Okazuje się, że ujęcie sekularystyczne musi zmierzyć się z poważnymi wyzwaniami epistemicznymi i moralnymi.
The ‘naturalizing’ agenda in contemporary secularist philosophy is often presented in opposition to traditional theism. But looking at the history of the terms ‘nature’ and ‘natural’ reveals a discontinuity between how these terms are currently understood and how they were understood in the past. The modern ‘naturalist’, in insisting that all phenomena should be brought within the domain of the natural, is advancing a thesis that many classical, medieval and early-modern philosophers and theologians would have regarded as fairly self-evident. What has changed is not that there is a new determination to include within the natural domain what was previously excluded from it, but rather that there is a radical shift in how the natural domain is to be understood. This paper argues that the philosophically interesting question is not whether or not we should be naturalists, but which of two naturalisms we should adopt: secular naturalism, with its neutralist conception of nature in general and of human nature in particular, or theistic naturalism, according to which the natural world and our own nature bear the stamp of the divine. It turns out the former (secularist) view is vulnerable to serious difficulties, on both the epistemic and the moral fronts.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 3; 299-317
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Natura liturgii i jej znaczenie dla życia Kościoła w świetle Konstytucji Sacrosanctum Concilium
The nature of the liturgy and its importance for the life of the Church in the light of the constitution Sacrosanctum Concilium
Autorzy:: Pakuła, Mateusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28410606.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:: liturgy
liturgy reform
nature of the liturgy
meaning of the liturgy
Christ the priest
common priesthood
sacrifice of Christ
liturgia
natura liturgii
znaczenie liturgii
Chrystus kapłan
kapłaństwo  wspólne
ofiara Chrystusa
Opis:: The Second Vatican Council contributed much to the development of the theology of the liturgy, liturgical theology, but also introduced some practical and legal changes in the celebration and organization of liturgical life. The way to liturgical reform was reopened primarily by involving the laity. Liturgy, as the source and summit of Christian life, gives meaning to the Church and strengthens it on the way of salvation. The article reflects on and develops the truths contained in the “Conciliar Constitution on the Sacred Liturgy” regarding the nature of the liturgy itself as well as its meaning in the life of the Church. The text covers the issues covered in numbers 5–13. The author wants to clarify and deepen the document’s message in the light of Church teaching and the Bible.
Źródło:: Łódzkie Studia Teologiczne; 2023, 32, 4; 41-51
1231-1634
Pojawia się w:: Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Natura w perspektywie antropocenu
Nature in the Perspective of the Anthropocene
Autorzy:: Wróblewski, Zbigniew
Pietryga, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31233902.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: anthropocene
ecological philosophy
nature
technology
science
antropocen
filozofia ekologiczna
natura
technika
nauka
Opis:: Współczesna dyskusja nad wyodrębnieniem nowej jednostki stratygraficznej w geologii, nazwanej antropocenem, która rejestruje geologiczne zmiany o charakterze antropogenicznym, stanowi kontekst dla nowej konceptualizacji podstawowych kategorii opisujących i wyjaśniających stan kryzysu relacji człowiek–przyroda. W artykule podjęto próbę retrospektywnej rekonstrukcji pojęcia natury w dwóch wymiarach: doświadczenia różnych aspektów natury w dobie kryzysu ekologicznego oraz filozoficznych interpretacji tego doświadczenia. Elementem wspólnym tego doświadczenia egzystencjalnego oraz naukowego jest rewizja wyobrażeń o przyrodzie, ukształtowanych przez naukę i technikę. Reakcja na odkrycie ograniczeń bywa jednak zróżnicowana: od radykalnych programów naprawczych w sferze teorii i praktyki po reformistyczne postulaty korektur aktualnych trendów cywilizacyjnych. W interpretacji filozoficznej odkrywa się dwa kluczowe aspekty. Po pierwsze, pojęcie natury jest kształtowane w kontekście naukowo‑technicznym w wymiarze historycznym (rewolucja naukowa, kolejne etapy przemian techniki) i systematycznym (koncepcja nauki i techniki wpływa na sposób ujmowania natury). Po drugie, naukowo-techniczne ujęcie natury doprowadziło do szeregu ważnych konsekwencji światopoglądowych i ideologicznych, które wpływają na kształt relacji człowiek–przyroda.
Contemporary discussion on the separation of a new stratigraphic unit in geology, called anthropocene, which records geological changes of anthropogenic nature, is a context for a new conceptualization of basic categories describing and explaining the state of crisis of relationships between man and nature. The article attempted a retrospective reconstruction of the concept of nature in two dimensions: the experience of various aspects of nature in times of the ecological crisis and philosophical interpretations of this experience. The common element of this existential and scientific experience is the revision of ideas of nature shaped by science and technique. Two key aspects are discovered in the philosophical interpretation. Firstly, the concept of nature is shaped in a scientific and technical context in a historical (scientific revolution, subsequent stages of technology changes) and systematic dimension (the concept of science and technology affects the way of understanding nature). Secondly, the scientific and technical approach to nature has led to a number of important ideological and worldwiev consequences that affect the shape of the human– nature relationship.
Źródło:: Roczniki Kulturoznawcze; 2023, 14, 2; 27-57
2082-8578
Pojawia się w:: Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Nie na miejscu. Strategie dysocjacyjne w poezji Karin Boye i Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
Out of place. Dissociative strategies in the poetry of Karin Boye and Maria Pawlikowska-Jasnorzewska
Autorzy:: Skoczyńska, Maria
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28763189.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: dissociation
poetry
Boye
Pawlikowska-Jasnorzewska
nature
dysocjacja
poezja
natura
Opis:: Artykuł poświęcony jest zagadnieniu rozdarcia istniejącego w twórczości Karin Boye i Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej oraz wykorzystaniu przez nie terapeutycznej funkcji natury. Bohaterki liryczne tych poetek tęsknią za bezpiecznym miejscem, którego nie mogą we współczesnym świecie znaleźć. Wykorzystują więc strategię radzenia sobie z wewnętrznym rozdarciem, tj. „dysocjację literacką”. Analiza porównawcza twórczości Boye i Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej ma przybliżyć ich podejście do dysocjacji, a także sposób jej wykorzystywania w konkretnych tekstach poetyckich.
The article is dedicated to the issue of the split that exists in the works of Karin Boye and Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, as well as their use of the therapeutic function of nature. The lyrical heroines of these poetesses long for a safe place, which they cannot find in the modern world. Thus, they use strategies for coping with their inner struggle, i.e. "literary dissociation". The comparative analysis of Boye's and Pawlikowska-Jasnorzewska's works is intended to provide an insight into their approaches to dissociation and how it is used in specific poetic texts.
Źródło:: Polonistyka. Innowacje; 2023, 18; 143-160
2450-6435
Pojawia się w:: Polonistyka. Innowacje
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Samorealizacja człowieka według Jerzego Chmurzyńskiego
Human Self-Realisation According to Jerzy Chmurzyński
Autorzy:: Perz, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31233895.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: ecology
ethology
culture
human behaviour
nature
self-realisation
biological values
ekologia
etologia
kultura
ludzkie zachowanie
natura
samorealizacja
wartości biologiczne
Opis:: Artykuł przedstawia poglądy Jerzego Chmurzyńskiego, ojca polskiej etologii, na temat mechanizmów ludzkiego zachowania w kontekście zagrożeń ekologicznych. Człowiek w procesie ewolucji stworzył nową rzeczywistość — kulturę, która wyniosła go na ponad poziom zwierzęcy. W ludzkim zachowaniu są obecne mechanizmy biologiczne i kulturowe, które wchodzą ze sobą w rozmaite relacje w perspektywie filogenetycznej i w ontogenezie. Człowiek oprócz wartości kulturowych dąży, podobnie jak zwierzęta do osiągnięcia wartości biologicznych. Jednak ludzki mechanizm zachowania nie opiera się tylko na instynktach, w ich miejsce wchodzi wolność wyboru wraz ze świadomą etyką. Chmurzyński zarysowuje nakazy etyki biologicznej w znacznym stopniu zbieżne z Dekalogiem, które chronią wartości biologiczne: homeostazę osobniczą, maksymalizację dostosowania i dobrostan. Najważniejszym postulatem jest wezwanie do samorealizacji — „bądź sobą w swojej ludzkiej naturze”. Degradacja ludzkiej natury jest istotną przyczyną współczesnych zagrożeń ekologicznych, dlatego Chmurzyński postuluje o dobre programy wychowawcze, które pomogą w procesie samorealizacji, czym przyczynią się do lepszej ochrony środowiska naturalnego.
The article presents the views of Jerzy Chmurzyński, the father of Polish ethology, on the mechanisms of human behavior in the context of ecological threats. In the process of evolution, man created a new reality - culture, which elevated him above the animal level. There are biological and cultural mechanisms present in human behavior, which are in different relations with each other in the phylogenetic perspective and in ontogenesis. In addition to cultural values, humans strive, like animals, for biological values. However, the human mechanism of behaviour is not just based on instincts, freedom of choice along with conscious ethics takes its place. Chmurzyński shows the precepts of biological ethics largely coinciding with the Decalogue, which protect biological values: individual homeostasis, maximisation of fitness and well-being. Most important is the call for self-realisation — “be yourself in your human nature”. The degradation of human nature is a significant cause of contemporary ecological threats, and Chmurzyński calls for good educational programmes to help the process of self-realisation, which will contribute to better protection of the environment.
Źródło:: Roczniki Kulturoznawcze; 2023, 14, 2; 141-159
2082-8578
Pojawia się w:: Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Sielanka – dualizm – katastrofa. O związku tytułowego bohatera Cierpień młodego Wertera J. W. Goethego z naturą
Idyll – dualism – catastrophe. On the relationship between the protagonist of J. W. Goethe’s The Sufferings of Young Werther and nature
Autorzy:: Kornatowska, Beata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28408236.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: J. W. Goethe
Werther
nature
ecology
Werter
natura
ekologia
Opis:: Artykuł poświęcony jest lekturze powieści J. W. Goethego Cierpienia młodego Wertera pod kątem relacji tytułowego bohatera z naturą. W chronologicznej analizie nature writing Wertera w listach do Wilhelma uwzględnione zostały jego przeżycia, postawy, uczucia i reakcje związane ze światem natury, ich wpływ na jego poglądy, a także związki między indywidualizmem i pozycją społeczną Wertera a jego ekologiczną świadomością. Werter postrzega naturę albo jako obiekt estetyczny i źródło autentyczności oraz wolności, albo jako niszczycielską siłę zagrażającą człowiekowi. Z tej perspektywy okazuje się, że źródłem problemów i tragicznego końca bohatera jest jego nieumiejętność objęcia świadomością pełni natury, przemożny wpływ dualistycznego poglądu, który każe mu odbierać naturę jako radykalnie korzystną i dobroczynną lub pochłaniającą, poddającą wszystko rozkładowi.
This article explores a reading of J. W. Goethe’s novel The Sufferings of Young Werther in terms of the protagonist’s relationship with nature. The chronological analysis of Werther’s nature writings incorporated in his letters to Wilhelm addresses his experiences, attitudes, feelings and reactions in relation to the natural world, their influence on his views, as well as the relationship between Werther’s individualism and social position and his ecological awareness. Werther sees nature either as an aesthetic object and a source of authenticity and freedom, or as a destructive force that threatens man. From this perspective, it appears that the source of the protagonist’s predicament and tragic end is his inability to apprehend the full scope of nature, the overwhelming effect of a dualistic view that makes him perceive nature as either unilaterally benevolent and auspicious or, radically destructive and causing decay.
Źródło:: Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2023, 12; 187-200
2299-7458
2449-8386
Pojawia się w:: Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: The Problem of Culture and Nature in Carl Gustav Jung’s Psychoanalytical Concept
Autorzy:: Neumann, Patrycja
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31339074.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: Jung’ s psychology
culture
nature
archetype
instinct
symbol
libido drive
psychologia Junga
kultura
natura
archetyp
instynkt
popęd libido
Opis:: According to the classical approach culture is the opposite of nature, and man, as a world-transforming being, is the engine of civilization development. C. G. Jung's writings contain a non-classical concept of culture, according to which the collective unconscious determines the way of interpreting and understanding reality, and thus the development of culture. The psychiatrist considers man as a symbol-forming creature. He wrote about the "symbol drive" which causes the creation of symbols to happen spontaneously. There is a connection between the action of instincts, which have a biological basis, and the archetypal source of symbols. There are forces of nature in the unconscious - in particular, the libido and instincts. Culture arises between the unconscious and consciousness, and at the same time, the process of its development has a species-specific aspect.
Zgodnie z klasycznym podejściem kultura jest przeciwieństwem natury, a człowiek jako istota przekształcająca świat jest motorem rozwoju cywilizacji. Pisma C. G. Junga zawierają nieklasyczną koncepcję kultury, zgodnie z którą nieświadomość zbiorowa determinuje sposób interpretacji i rozumienia rzeczywistości, a tym samym rozwój kultury. Psychiatra uważał człowieka za istotę tworzącą symbole. Pisał o „popędzie symbolu”, który sprawia, że powstają one spontanicznie. Istnieje związek między działaniem instynktów, które mają podłoże biologiczne, a archetypowym źródłem symboli. W nieświadomości tkwią siły natury – w szczególności popęd libido i instynkty. Kultura powstaje pomiędzy nieświadomością a świadomością, a przy tym proces jej rozwoju ma aspekt gatunkowy.
Źródło:: Analiza i Egzystencja; 2023, 61; 51-66
1734-9923
2300-7621
Pojawia się w:: Analiza i Egzystencja
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "natura" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Podbaza

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język