Temat: muzyka polska XIX wieku - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Wykonania muzyki Władysława Żeleńskiego w Wiedniu
Władysław Żeleński and the performances of his musical pieces in Vienna
Autorzy:: JACZYŃSKI, Michał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/454046.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:: muzyka polska przełomu XIX/XX wieku twórczość kompozytorów polskich
muzyka w Wiedniu
muzyka w Austro-Węgrzech
muzyka słowiańska
Polish music on the turn of 19th/20th century
output of Polish composers
music in Vienna
music in Austro-Hungarian Empire
Slavic music
Opis:: Ciekawym, całkowicie dziś nieznanym wątkiem w biografii Władysława Żeleńskiego (1837– 1921) były liczne próby zdobycia przez tego kompozytora uznania na arenie międzynarodowej. Jednym z głównych ośrodków muzycznych, w którym działania te były realizowane, okazał się, obok czeskiej Pragi, Wiedeń – miasto w powszechnej świadomości pozostające „muzyczną stolicą” Europy Środkowej, politycznie zaś będące stolicą Przedlitawii (austriackiej części Austro- -Węgier). Artykuł poświęcony został wiedeńskim wykonaniom utworów muzycznych Władysława Żeleńskiego, a za początek opowieści przyjął autor premierę Sechs Charakterstücke op. 17 na fortepian, która miała miejsce 21 grudnia 1871 roku. W artykule wyjaśnione zostały przyczyny ewidentnej klęski, jaką poniosła polska muzyka – a wraz z nią Władysław Żeleński – na słynnej Wystawie Muzyczno-Teatralnej, która odbyła się latem i wczesną jesienią roku 1892. Zrelacjono- wane zostały też – będące bezpośrednią reakcją na owo niepowodzenie – tzw. „koncerty rehabili- tacyjne” kompozytora z roku 1893, omówiona została również obecność utworów tegoż twórcy na estradach wiedeńskich w czasie I wojny światowej oraz w okresie międzywojennym. Niejako na marginesie przedstawione zostały oczekiwania zachodniej krytyki wobec muzyki polskiej (a sze- rzej: słowiańskiej). Niniejszy tekst pozwala zrozumieć trudną sytuację kompozytorów słowiań- skich pragnących osiągnąć artystyczny i komercyjny sukces w Wiedniu w okresie istnienia imperium austro-węgierskiego.
Very interesting yet utterly unknown threads in the biography of Władyslaw Żeleński are his numerous attempts to gain the international recognition (1837–1921). One of the major musical centers in which Żeleński was promoting his musical output turned out to be, apart from Prague, Vienna – the city which was remaining, in the popular consciousness, “the musical capital” of Central Europe and politically – the capital of Cisleithania (the Austrian part of Austria-Hungary). The article is devoted to the performances of Władyslaw Żeleński’s musical pieces in Vienna. The author has adopted as the beginning of the story the premiere of Sechs Charakterstücke Op. 17 for piano, which took place on December 21, 1871. The essay explains the causes of the manifest failure of Polish music (as well as Władyslaw Żeleński’s one) at the famous Exhibition for Music and the Drama, which took place during the summer and early autumn 1892. It deals also with his so-called “rehabilitative concerts” dating from 1893 and being the direct reaction to this failure, as well as with the presence of his works on Viennese stages during the World War I and the interwar period. Further on are mentioned, as a sort of peripheral comment, the expectations of Western critics towards Polish (and more broadly: Slavic) composers. The article enables us to understand the difficult situation of those Slavic composers who decided to achieve artistic and commercial success in Vienna in the period of the Austro-Hungarian empire.
Źródło:: Edukacja Muzyczna; 2015, 10; 163-180
2545-3068
Pojawia się w:: Edukacja Muzyczna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Władysław Żeleński w Pradze
Władysław Żeleński in Prague
Autorzy:: JACZYŃSKI, Michał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/454022.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:: muzyka polska przełomu XIX/XX wieku
twórczość kompozytorów polskich
krytyka muzyczna
Polish music on the turn of 19th/20th century
output of Polish composers
musical critique
Opis:: Artykuł szczegółowo omawia praski okres działalności Władysława Żeleńskiego, jednego z najważniejszych polskich kompozytorów i pedagogów muzycznych drugiej połowy XIX i początku XX w. Autor wyjaśnia m.in. powody wyjazdu Żeleńskiego do Pragi w roku 1859, jak również koncentruje się na jego muzycznej edukacji w tym mieście. Czytelnik zaznajomić się może z kulisami studiów doktorskich Żeleńskiego na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Karola, jak i jego działalnością w praskim ruchu studenckim. Nadto w porządku chronologicznym przedstawione zostały wszystkie dostępne wzmianki dotyczące działalności twórczej Żeleńskiego w tym okresie – tak powstałych dzieł, jak i koncertów, podczas których były one wykonywane. Przywołane zostają również praskie wydania kompozycji Żeleńskiego oraz głos polskiej fachowej prasy muzycznej, szczególnie relacje korespondentów ze stolicy Czech, m.in. Franciszka Stevicha, a także recenzje utworów Żeleńskiego pióra Józefa Sikorskiego. Na zakończenie poruszona zostaje kwestia obecności Żeleńskiego w czeskim życiu muzycznym już po wyjeździe kompozytora z Pragi, co miało miejsce w roku 1866.
The article extensively discusses the Prague period of the artistic creation of Władysław Żeleński, one of the most important Polish composers and musical educationists of the second half of 19th and the beginning of the 20th century. The author explains, among others, the reasons of Żeleński’s departure for Prague in 1859, and also focuses on his musical education in this city. Readers can have a look behind the scenes of Żeleński’s doctoral studies at the faculty of philosophy at Charles University as well as get to know his activity in Prague student movement. Moreover, the author presents in chronological order all the available mentions concerning creational activity of Żeleński in that period – his works as well as concerts, where the works were performed. There are also recalled Prague publications of Żeleński’s compositions and the voice of Polish professional musical press, especially the reports of correspondents from Prague, among others Franciszek Stevich, and the reviews of Żeleński’s works by Józef Sikorski. Finally, the author raises the issue of Żeleński’s presence in Czech musical life already after his departure from Prague, which took place in 1866.
Źródło:: Edukacja Muzyczna; 2014, 9; 63-77
2545-3068
Pojawia się w:: Edukacja Muzyczna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Preludia na organy op. 38 Władysława Żeleńskiego, jako przejaw polskości w muzyce
Preludes for Organ op. 38 by Władysław Żeleński as the Manifestation of Polishness in Music
Autorzy:: DOPIERAŁA, Dagmara
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/453969.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:: muzyka polska przełomu XIX i XX wieku
muzyka organowa
patriotyzm
religijność
Polish music on the turn of 19th and 20th century
organ music
patriotism
religiousness
Opis:: The keynote of the article is the attempt to depict the work joining religious and patriotic threads, directing its recipient to the general social and political Polish climate, in which the creator of the work, Władysław Żeleński (1837–1921), lived and existed.
Myślą przewodnią artykułu jest próba przybliżenia dzieła łączącego w sobie wątki religijne z patriotycznymi, ukierunkowująca odbiorcę na ogólny klimat społeczno-polityczny Polski, w którym żył i egzystował twórca dzieła Władysław Żeleński (1837–1921).
Źródło:: Edukacja Muzyczna; 2014, 9; 79-87
2545-3068
Pojawia się w:: Edukacja Muzyczna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Podbijając muzyczne centrum Europy: paryska dekada Apolinarego Kątskiego (1838–1848)
Conquering Europe’s musical hub: Apolinary Kątski’s Parisian decade (1838–1848)
Autorzy:: Chamczyk, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28411998.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Apolinary Kątski
wirtuoz
skrzypek
koncerty w Paryżu
muzyka polska w XIX wieku
departamenty we Francji
virtuoso
violinist
concerts in Paris
Polish music in 19th century
departments in France
Opis:: Apolinary Kątski (1826-1879) to postać nietuzinkowa i budząca spore kontrowersje. Na kartach historii zapisał się jako wybitny skrzypek-wirtuoz, niezwykle dbający o własną promocję, a także jako założyciel i wieloletni dyrektor Instytutu Muzycznego. Piastował on również posadę Skrzypka Solisty Jego Imperatorskiej Mości w Petersburgu oraz odnosił sukcesy artystyczne podczas wielokrotnych podróży, m.in. po Rosji, departamentach Francji, prowincji Królestwa Polskiego i Wielkopolsce, a także podczas koncertów w takich miastach jak Warszawa, Londyn, Paryż, Bruksela czy Wilno. Pomimo to, jego działalność w charakterze wirtuoza i kompozytora dzisiaj wydaje się być zapomniana. Obecny stan badań pozwala jednak na coraz pełniejsze odtworzenie biogramu artysty. Apolinary Kątski - jedno z pięciorga cudownych dzieci Grzegorza Kątskiego i Anny z Różyckich, podbijający muzyczne sceny Europy, przybył do Paryża w 1836 roku, mając zaledwie 10 lat. Ten okres działalności artystycznej skrzypka wymagał dotychczas największego wyjaśnienia. Znane były zaledwie graniczne daty jego pobytu we Francji (1836-1848), termin pierwszej publicznej prezentacji w Paryżu 1 lutego 1837 roku, a także szczegóły wizyty w Londynie w 1838 roku oraz lista potencjalnych miast francuskich, w których mógł on koncertować. Najwięcej niewiadomych pozostawiał jednak czas po powrocie Kątskiego z Anglii w 1838 roku, w niewielki tylko sposób udokumentowany na łamach prasy francuskiej. Badania nielicznie zachowanej korespondencji wirtuoza, a także kwerenda prasy zagranicznej pozwoliły odtworzyć nieznane losy Apolinarego Kątskiego w latach 1838-1848 oraz umożliwiły uzupełnienie listy jego dotychczas znanych kompozycji. Niniejszy artykuł stanowi prezentację wyników moich badań dotyczących życia i twórczości Apolinarego Kątskiego oraz próbę umiejscowienia jego osoby w panoramie muzycznej Francji XIX stulecia.
Apolinary Kątski (1826–79) was an unusual and controversial figure. He is remembered in history as an eminent virtuoso violinist who took great care to promote himself; also as the founder and long-time director of the Music Institute in Warsaw. He held the post of soloist to His Imperial Highness in Petersburg and scored successes during his numerous tours of Russia, France’s departments, the provinces of the Kingdom of Poland (then part of Russia), and Greater Poland (first in Prussia, later in Germany), with concerts in such cities as Warsaw, London, Paris, Brussels and Vilnius. Despite all this, his work as a concert virtuoso and composer seems to be largely forgotten today. The current state of research, however, allows us to reconstruct his biography in more and more detail. Apolinary Kątski – one of the five prodigy children born to Grzegorz Kątski and Anna née Różycka, winning the hearts of audiences throughout Europe – arrived in Paris at the tender age of 10. This period of his artistic activity has remained the least known so far. We only knew the dates of his stay in France (1836–48), the date of his first public concert in Paris (1st February 1837), as well as the details of his visit to London (1838) and the list of French cities he may potentially have given performances in. The least documented was the time following his return from England in 1838, for which we only have very limited coverage in the French press. The study of the virtuoso’s scantily preserved correspondence and research in foreign press titles has made it possible to reconstruct Apolinary Kątski’s previously unknown biography from the years 1838–48, and complement the list of his compositions known to us thus far. This article presents the results of my research into the life and work of Apolinary Kątski and is an attempt to define his place in the musical panorama of 19th-century France.
Źródło:: Muzyka; 2018, 63, 4; 65-87
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Kwartety smyczkowe Władysława Żeleńskiego
String Quartets by Władysław Żeleński
Autorzy:: Renat, Maryla
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/454044.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:: kwartet smyczkowy, polska muzyka kameralna XIX wieku, Władysław Żeleński.
string quartet, Polish chamber music of 19th century, Władysław Żeleński.
Opis:: Głównym celem artykułu jest przedstawienie twórczości polskiego kompozytora Władysława Żeleńskiego (1837–1921) na obsadę kwartetu smyczkowego, w kontekście jego biografii. Omówiona w pracy część twórczości kompozytora obejmuje następujące dzieła: 1. Wariacje na oryginalny temat g-moll op. 21 (1869); 2. Kwartet smyczkowy F-dur op. 28 (1875); 3. Kwartet smyczkowy A-dur op. 42 (po 1880). W rozwiązaniu niniejszej problematyki można wyróżnić dwa etapy. Pierwszy dotyczy omó- wienia stanu, istniejącej wyłącznie w języku polskim, literatury przedmiotu na ten temat, która jest uboga i przeważnie ogranicza się do ogólnych uwag stylo-krytycznych, nie zawsze słusznych. Brakuje prac, które by w sposób całościowy szczegółowo omawiały wszystkie utwory należące do twórczości kameralnej Żeleńskiego. Niniejsza praca jest zatem pierwszą próbą w tym zakresie. Drugi etap dotyczy analizy muzycznej, w wyniku której omówione zostały: forma, technika kompozytorska, strona wyrazowa oraz recepcja. W utworach na kwartet smyczkowy Żeleńskiego dominuje liryczna kategoria wyrazowa. Wiodącą rolę odgrywa faktura, w której współdziałanie instrumentów ciągle zmienia się we wzajemnych relacjach. Kolejną właściwością zasługującą na uwagę są nawiązania do polskiej muzyki ludowej. Przejawia się to w stosowaniu charakterystycznych kwart lidyjskich i kwint burdonowych. Nadto kompozytor wprowadza stylizacje tańców niepolskich siciliany i tarantelli, co ma miejsce w Wariacjach na oryginalny temat op. 21. Mniejszą rolę w kształtowaniu narracji odgrywa harmonika. Nie zawiera ona nowatorskich rozwiązań, zwłaszcza w dwóch pierwszych dziełach. Między kwartetami F-dur op. 28 a A-dur op. 42 miała miejsce ewolucja techniki kompozytorskiej, co zaowocowało w drugim z utworów – pogłębionym rozwojem harmoniki dur-moll, silnym zróżnicowaniem faktury i wprowadzeniem partii wirtuozowskich. Styl Żeleńskiego w kwartetach smyczkowych reprezentuje nurt klasycyzujący. Stanowi syntezę klasycznych form z neoromantycznym kształtowaniem narracji muzycznej. Dzieła na kwartet smyczkowy Żeleńskiego reprezentują wysoką wartość artystyczną, tworząc zarazem podwaliny polskiej kameralistyki w II połowie XIX wieku.
The main aim of the article is to present the works for string quartet of the Polish composer Władysław Żeleński (1837–1921) in the context of his biography. The part of the composer’s output discussed herein includes the following works: 1. Variations on an Original Theme in G Minor, Op. 21 (1869); 2. String Quartet in F major, Op. 28 (1875); 3. String Quartet in A major, Op. 42 (after 1880). Two phases can be distinguished in dealing with this issue. The first concerns the outline of the state of the literature on the subject, existing only in the Polish language, poor and usually limited to general stylistic-critical comments, which are not always correct. There are no papers that discuss in detail and in a comprehensive way all the music pieces belonging to Żeleński’s chamber works. This paper is therefore the first attempt in this respect. The second phase concerns the musical analysis, as a result of which the following are discussed: form, compositional technique, expressive aspect and reception. The multifaceted analysis was carried out partly by referring to Nicolas Cooke’s concept and using the comparative analysis. Żeleński’s compositions for string quartet are dominated by the lyrical category of expression. The key role is played by texture, in which the interaction of instruments is constantly changing within mutual relations. Another feature that deserves attention are references to Polish folk music. This is reflected in the use of the characteristic Lydian fourths and drone fifths. Moreover, the composer introduces stylizations of the non-Polish dances, siciliana and tarantella, which occurs in Variations on the original theme, Op. 21. Harmony plays a minor role in shaping the narration. It does not contain any innovative solutions, especially in the first two works. The compositional technique evolved between the quartets in F major, Op. 28 and A major, Op. 42, which resulted, in the second composition, in a deeper development of the major-minor harmonics, a fairly diversified texture and the introduction of virtuoso parts. Żeleński's string quartets’ style represents the Classicizing style. It is a synthesis of the Classicist forms with a Neo-Romantic shaping of the musical narrative. Żeleński's compositions for string quartet represent a high artistic value, laying at the same time the foundations for Polish chamber music in the second half of the 19th century.
Źródło:: Edukacja Muzyczna; 2017, 12; 9-51
2545-3068
Pojawia się w:: Edukacja Muzyczna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Koncerty na fortepian Aleksandra Zarzyckiego. Nowe fakty w świetle źródeł
Aleksander Zarzycki’s Piano Concertos: New Findings in the Light of Existing Sources
Autorzy:: Muras, Wioleta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/25806609.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Aleksander Zarzycki
koncert fortepianowy
muzyka polska XIX wieku
piano concerto
Polish music in 19th century
Opis:: W literaturze poświęconej polskiej muzyce II poł. XIX w. Aleksander Zarzycki znany jest jako twórca jednego koncertu fortepianowego. Informacje te powielane są w zarówno w słownikach (S. Dybowski, J. Skrabowski), encyklopediach (B. Chmara-Żaczkiewicz), książkach (I. Poniatowska) jak i artykułach (F. Kęcki, K. Popielska). Według nich wynika, że Koncert fortepianowy op. 17 miał premierę w 1860 r. w Paryżu, a dwadzieścia lat później funkcjonował w zmienionej wersji. Powyższym danym przeczą źródła w postaci relacji prasowych z występów Zarzyckiego, jakie odbywały się w latach sześćdziesiątych XIX wieku. Na podstawie przeglądu gazet polskich i zagranicznych udało się ustalić, że dzieło prezentowane w 1860 r. w ośrodku paryskim, to de facto nieopusowany I Koncert fortepianowy autora. Utwór ten napisany był w tonacji e-moll i składał się z trzech części – Allegro energico, Adagio, Presto vivace. Zdaniem recenzentów charakteryzowały go wpływy chopinowskie i mendelssohnowskie, zaś partia fortepianu, o wyraźnie wirtuozowskim charakterze, pełniła nadrzędną rolę wobec orkiestry. Na ten moment nie dysponujemy jego zapisem nutowym, nie wiadomo nawet czy utwór przetrwał w jakiejkolwiek formie. Z kolei informacje prasowe z lat osiemdziesiątych XIX stulecia dostarczają dowodów na to, że Koncert fortepianowy As-dur op. 17 jest drugim dziełem twórcy w tym gatunku. Świadczą o tym nie tylko inna tonacja, ale również liczba oraz tempa części (I – Andante, II – Allegro), czy znacznie bardziej spójna relacja partii fortepianu z orkiestrą. Dodatkowo fakt ten potwierdza Juliusz Stattler oraz Jan Kleczyński – recenzenci, którzy bezpośrednio wskazują, iż dzieło prezentowane w 1880 r. w Warszawie jest drugim, nowym koncertem fortepianowym twórcy. Na ten sam rok należy również datować jego wydanie przez wydawnictwo Ed. Bote & G. Bock.
The literature devoted to Polish music of the second half of the nineteenth century presents Aleksander Zarzycki as the composer of just one piano concerto. This information is reiterated in dictionaries (S. Dybowski, J. Skrabowski), encyclopaedias (B. Chmara-Żaczkiewicz), books (I. Poniatowska) and articles (F. Kęcki, K. Popielska), from which we learn that the Piano Concerto, Op. 17 was first performed in 1860 in Paris and functioned in a revised version twenty years later. These assertions are contradicted by press reports on performances given by Zarzycki during the 1860s. A survey of Polish and foreign newspapers has made it possible to establish that the work presented in 1860 in Paris was de facto the composer’s First Piano Concerto (without opus number). Written in the key of E minor, it consisted of three movements: Allegro energico, Adagio and Presto vivace. According to reviewers, it displayed influences from Chopin and Mendelssohn, while the distinctly virtuosic piano part dominated over the orchestra. At present we do not have the score of this Concerto, and it is not known whether it has even survived in any form. Press material from the 1880s, on the other hand, proves that the Piano Concerto in A flat major, Op. 17 was Zarzycki’s second work in the genre. This is confirmed not only by the different key, but also by the number and tempi of the movements (I Andante, II Allegro), as well as the much more cohesive relationship between the piano part and the orchestra. Additionally, the reviewers Juliusz Stattler and Jan Kleczyński directly indicate that the work presented in 1880 was a new, second piano concerto by this composer. The same year also saw its publication by Bote & Bock.
Źródło:: Muzyka; 2022, 67, 4; 137-147
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki