Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "moralności" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 45
Tytuł:
Odwrócone spektrum aksjologiczne, dobro po prostu i podstawy moralności
Inverted Axiological Spectrum, Simply Good, and the Foundations of Morality
Autorzy:
Judycki, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232717.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
moral good and evil
inverted axiological spectrum
justification of morality
relativism
dobro i zło moralne
odwrócone spektrum aksjologiczne
uzasadnienie moralności
relatywizm
Opis:
Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej części pod uwagę brana jest możliwość, że ludzie, a być może także wszystkie inne skończone podmioty poznające, które dysponują zdolnością do formułowania ocen moralnych, podlegają uniwersalnemu złudzeniu co do hierarchizacji wartości moralnych, według których działają, a więc że mają odwrócone spektrum aksjologiczne. W części drugiej jest uzasadniana teza, że jedynym środkiem, pozwalającym wykluczyć możliwość podlegania radykalnej iluzji aksjologicznej przez skończone podmioty poznające, jest odwołanie się do metafizycznego pojęcia Boga, rozumianego jako pojęcie istoty najdoskonalszej, i do Jego wiedzy na temat tego, co jest dobre, a co jest złe. Kwestia istnienia Boga oraz wskazanie, w jaki sposób należałoby religijnie konkretyzować pojęcie Boga, nie są podejmowane. Do przeprowadzenia prezentowanej w artykule argumentacji wystarczy, że Bóg będzie rozumiany jako osoba dysponująca atrybutem wszechwiedzy. Część trzecia jest poświęcona uwagom na temat relatywizmu moralnego, zagadnieniu tzw. dylematów moralnych oraz pojęciu istoty dobra moralnego.
The article consists of three parts. In the first part, the possibility is taken into account that people, and perhaps also all other finite epistemic subjects that have the ability to formulate moral judgments, are subject to the universal illusion regarding the hierarchy of moral values by which they act, so that they have reversed axiological spectrum. In the second part, the thesis is justified that the only means to exclude the possibility of being subjected to a radical axiological illusion by finite epistemic subjects is to refer to the metaphysical concept of God understood as the concept of the most perfect being and to His knowledge about what is good and what is bad. The question of the existence of God and the indication of how the concept of God should be religiously concretized are not discussed. To carry out the argument presented in the article, it is enough that God is understood as a person with the attribute of omniscience and perfect goodness. The third part is devoted to remarks on moral relativism, moral dilemmas and the problem of the essence of moral good.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 1; 213-229
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rodzina jako wartość podstawowa w świadomości młodzieży szkolnej
Family as a Basic Value in the Consciousness of School Youth
Autorzy:
Mariański, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407963.pdf
Data publikacji:
2023-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
młodzież szkolna
rodzina jako wartość podstawowa
rodzina w hierarchii wartości codziennych
plany życiowe młodzieży
sekularyzacja moralności
school youth
family as a basic value
family in the hierarchy of everyday values
life plans of young people
secularization of morality
Opis:
In this article, we will delve into two key aspects: the family as a fundamental and prioritized value within everyday values and the aspirations of young people regarding marriage. The sociological analysis is grounded in the outcomes of public opinion surveys and research conducted in the first and second decades of the 21st century. Throughout the 20th century and the initial decade of the 21st century, family and contented family life consistently held the top spot among the life goals of Poles, standing out as one of the most cherished values. However, in the course of the accelerated transformation of Polish society, success or a thriving professional career is emerging as a distinct life value for young Poles, competing to some extent with the significance attributed to family. Notably, around 60% of respondents among school youth express a commitment to formal marriage in their future plans.
W niniejszym artykule zwrócimy uwagę na trzy kwestie: na rodzinę jako wartość podstawową i priorytetową wśród wartości codziennych oraz na plany młodzieży zawarcia związku małżeńskiego. Przeprowadzone analizy socjologiczne opierają się na wynikach sondaży opinii publicznej i rezultatach badań socjologicznych zrealizowanych w pierwszej i drugiej dekadzie XXI wieku. Rodzina i szczęśliwe życie rodzinne znajdowały się w XX wieku i w pierwszej dekadzie XXI wieku na pierwszym miejscu wśród celów życiowych Polaków, należała do najwyżej cenionych wartości. W procesie przyspieszonej transformacji społeczeństwa polskiego sukces czy kariera zawodowa stają się poniekąd osobliwą wartością życiową młodych Polaków, do pewnego stopnia konkurujących z wartością rodziny. Wśród młodzieży szkolnej około 60% badanych jest zdecydowanych w przyszłości zawrzeć formalny związek małżeński. Przeprowadzone analizy socjologiczne opierają się na wynikach sondaży opinii publicznej i rezultatach badań socjologicznych, zrealizowanych w pierwszej i drugiej dekadzie XXI wieku.
Źródło:
Copernicus Political and Legal Studies; 2023, 2, 2; 80-102
2720-6998
Pojawia się w:
Copernicus Political and Legal Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stosunek młodzieży szkół białostockich do wybranych norm moralnych
Attitudes of Bialystok School Students to Selected Moral Norms
Autorzy:
Zemło, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33725954.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
sociology of morality
moral norms
students
socjologia moralności
normy moralne
młodzież
Opis:
W niniejszym artykule przedstawione zostały opinie młodzieży uczącej się w szkołach białostockich, które odnosiły się do wybranych zachowań moralnych. Wśród tych zachowań znalazły się: życie seksualne przed ślubem, stosowanie antykoncepcji, niewierność małżeńska, rozwody, usuwanie ciąży, homoseksualizm. W prezentowanym materiale nie ograniczano się do wielkości brzegowych, ale także wzięto pod uwagę następujące zmienne niezależne: płeć, wiek, rodzaj szkoły, uczestnictwo w praktykach religijnych. Aby wyniki nie były pozbawione tła dającego o nich większe rozeznanie, skonfrontowano je z danymi, jakie uzyskane zostały przez innych badaczy w odmiennych środowiskach, a także z danymi pozyskanymi z badań, które były przeprowadzane w Białymstoku w latach 2005, 2011, 2015, 2019.
This text presents opinions of adolescents studying in Bialystok schools concerning selected moral behaviours. Among these behaviors were sexual life before marriage, use of contraception, marital infidelity, divorce, termination of pregnancy and homosexuality. In the material presented here, the following independent variables were taken into account: gender, age, type of school, participation in religious practices. In order to keep the results within a background that gives more insight into them, they were confronted with the data obtained by other researchers in different environments, as well as to the data obtained from studies that were conducted in Bialystok in 2005, 2011, 2015, 2019.
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2023, 66, 2; 59-78
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartości w wieku przedszkolnym. Czyli o rzeczach ważnych dla dzieci
Values in preschool age. About things that are important to children
Autorzy:
Laskowska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26443792.pdf
Data publikacji:
2023-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
moral development
values
middle childhood
preschool age
child’s drawing
wiek przedszkolny
wartości
średnie dzieciństwo
rozwój moralności
rysunek dziecka
Opis:
Values in everyone’s life are an integral part of their existence. They guide their actions. They influence the decisions made. They help interpret their own behaviors and actions of others. Preschool age is a period when moral development begins, there are things that are more or less important to the child. It is therefore worth discovering what is important to preschool children. In order to learn about the values that are important to preschool children, a study was conducted involving 70 six-year-old children attending selected Bialystok kindergartens and preschool departments. The method used in the study was the analysis of work products and the tool was drawing analysis. The study took place during the children’s stay at the facility. The data obtained allowed to answer the research problem: What values do six-year-old children consider important in their lives? The most important value for the children surveyed is family. Then play, toys and God as the creator of the world. The empirical data obtained can be a valuable source of information, allowing to adjust the education and upbringing process in such a way as to respond to the child’s nearest area of development.
Wartości w życiu każdego człowieka stanowią nieodłączny element jego egzystencji. Ukierunkowują jego działanie. Wpływają na podejmowane decyzje. Pomagają interpretować własne zachowania i działania innych osób. Wiek przedszkolny jest okresem, w którym rozpoczyna się kształtowanie moralności, istnieją rzeczy mniej lub bardziej istotne dla dziecka. Warte odkrycia jest zatem to, co dla dzieci w okresie przedszkolnym jest ważne. W celu poznania wartości istotnych dla dzieci w wieku przedszkolnym przeprowadzono badania, którymi objęto 70 dzieci sześcioletnich uczęszczających do wybranych białostockich przedszkoli i oddziałów przedszkolnych. Zastosowaną w badaniach metodą była analiza wytworów pracy, a narzędziem – analiza rysunku. Badanie odbyło się w trakcie pobytu dzieci w placówce. Uzyskane dane pozwoliły odpowiedzieć na postawiony problem badawczy: Jakie wartości badane dzieci sześcioletnie uznają za ważne w swoim życiu? Najistotniejszą wartością dla badanych dzieci jest rodzina; następnie zabawa, zabawki oraz Bóg jako stworzyciel świata. Uzyskane dane empiryczne mogą być cennym źródłem informacji, pozwalającym dostosować proces kształcenia i wychowania w taki sposób, aby odpowiadał on sferze najbliższego rozwoju dziecka.
Źródło:
Kultura i Edukacja; 2023, 3(141); 76-90
1230-266X
Pojawia się w:
Kultura i Edukacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pracowite dno sadzawki. Socjologia moralności a literatura piękna
The workful bottom of the pool. The sociology of morality and fiction
Autorzy:
Sztalt, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27315894.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
dzieło literackie
funkcje literatury
poznawcza funkcja literatury
przedmiot poznania literatury
socjologia moralności
aksjologia
dobro i zło
literatura jako źródło wiedzy przed-socjologicznej
literary work
functions of literature
cognitive function of literature
subject of knowledge of literature
sociology of morality
axiology
good and evil
literature as a source of pre-sociological knowledge
Opis:
Artykuł w zamierzeniu autora ma uwidaczniać poznawcze walory literatury w zakresie moralności i aksjologii. Tekst zaczyna się od wymienienia funkcji literatury, podkreślając funkcję poznawczą. Wskazuje na różnice poznania literackiego i naukowego. Następnie autor przedstawia możliwość skupienia się, podczas poznania literackiego, na kwestiach moralnych i aksjologicznych, posiłkuje się przy tym konkretnymi przykładami literackimi. Stoi na stanowisku, że przed-socjologiczne poznanie literackie może być nie mniej cenne i doniosłe od poznania socjologicznego. Oba, jego zdaniem, niejako się uzupełniają.
Krzysztof Sztalt’s aim in this article is to highlight the cognitive values of literature in the field of morality and axiology. He begins by listing the functions of literature and emphasizing the cognitive function. He goes on to indicate the differences between literary and scientific cognition. He then considers the possibility of focusing, during the process of the cognition of literary works, on moral and axiological problems. Addressing these problems he cites a specific literary examples. He argues that pre-sociological literary cognition can be no less valuable and important than sociological cognition. In his opinion, both forms of cognition complement each other.
Źródło:
Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa; 2022, 13; 1-9
2353-9658
Pojawia się w:
Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bóg jako źródło moralności. Intuicje św. Augustyna w "Wyznaniach" 7.10–11 w kontekście dyskusji z tradycją starożytną
God as the Source of Morality. St. Augustine’s Intuitions in "Confessions" 7.10–11 in the Context of a Discussion with the Ancient Tradition
Autorzy:
Koszkało, Martyna Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1789191.pdf
Data publikacji:
2021-09-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Bóg
źródło moralności
Sokrates
Platon
Arystoteles
św. Augustyn
regio dissimilitudinis
neoplatonizm
God
the source of morality
Socrates
Plato
Aristotle
St. Augustine
region of dissimilarity
Neoplatonism
Opis:
W artykule przedstawiam relacje Boga/bogów wobec moralności zarówno w greckiej religii i filozofii, jak i w poglądach św. Augustyna na podstawie rozróżnień uczynionych przez Johna Hare’a. Twierdzę, że intuicje Augustyna istotnie dopełniają koncepcję Boga jako źródła moralności obecną zarówno w starożytnej tradycji filozoficznej, jak i religijnej. W pierwszej części artykułu ukazuję relację bogów greckiej religii ludowej do moralności i stwierdzam, że bycie gwarantem moralności nie wymagało od nich posiadania wzorcowego charakteru moralnego. Następnie pokazuję, że zmiana tego zjawiska miała miejsce w epoce sokratejskiej. Bóg/bogowie Sokratesa, Platona czy Arystotelesa nabierają cech doskonałościowych i to sankcjonuje ich moc kształtowania moralności. W ramach tych koncepcji zrodziła się idea upodobnienia się do Boga/bogów i naśladowania wzorca charakterologicznego poprzez wykonywanie działań, które wykonuje Bóg (poznawanie, doskonałość moralna). Bóg, zwłaszcza rozumiany filozoficznie, był traktowany również jako cel oraz przedmiot uszczęśliwiający. W ostatniej części artykułu analizuję koncepcję św. Augustyna. Pokazuję, że oprócz tego, że Bóg jest prawodawcą oraz uszczęśliwiającym celem ostatecznym z tego powodu, że stwarza istoty do Niego podobne, jest źródłem moralności nie tylko jako wzorzec charakterologiczny, ale przede wszystkim jako istota stwórcza. Ukazuję, że zło moralne jest odwróceniem się sprawcy od Boga i załamaniem ontologicznego porządku. W artykule przedstawiam możliwe interpretacje wyrażenia regio dissimilitudinis oraz tekstualne źródła tego pojęcia. Ukazuję również te aspekty poglądów Augustyna, które istotnie uzupełniają i przekraczają model neoplatoński w Wyznaniach 7.10–11.
In this article, I present the relationship between God/gods and morality in both the Greek religion and philosophy and in the views of St Augustine based on distinctions made by John Hare. I argue that Augustine’s intuitions are indeed complementary to the concept of God as the source of morality present both in the ancient philosophical and religious traditions. In the first part of the article, I show the relation of the gods of Greek popular religion to morality. I argue that being guarantors of morality did not require them to possess exemplary moral character. I then show that a change in this regard took place in the Socratic era. The God/gods of Socrates, Plato, or Aristotle acquire perfect qualities, which sanctions their power to shape morality. Within these concepts, the idea was born of becoming God/god-like and imitating a model of character by performing the actions carried out by God (cognition, moral perfection). God, especially the philosophical God, was also treated as an end and as a felicific object. In the last part of this article, I analyze the concept of St Augustine. I show that, in addition to being the lawgiver and the ultimate felicific end, because He creates beings like Him, God is the source of morality not only as a model of character but above all as a creative being. I show that in committing moral evil, the perpetrator turns away from God and disrupts the ontological order. I present possible interpretations of the expression region of dissimilarity and the textual sources of this concept. I also show those aspects of Augustine’s views that significantly complement and transcend the Neoplatonic model in Confessions 7.10–11.
Źródło:
Verbum Vitae; 2021, 39, 3; 979-994
1644-8561
2451-280X
Pojawia się w:
Verbum Vitae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wojciech Krzysztof Świątkiewicz jako socjolog moralności
Wojciech Krzysztof Świątkiewicz as a sociologist of morality
Autorzy:
Adamczyk, Tomasz
Mariański, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040291.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Wojciech Świątkiewicz
socjologia moralności
Dekalog
postawy prospołeczne
małżeństwo
rodzina
sociology of morality
the Decalogue
pro-social attitudes
marriage
family
Opis:
Prof. Wojciech Krzysztof Świątkiewicz jest przede wszystkim socjologiem kultury i socjologiem religii. W swoich rozważaniach teoretycznych i w badaniach empirycznych podejmował także ważne zagadnienia mieszczące się w ramach socjologii moralności. W niniejszym artykule zostały omówione z tej dziedziny następujące zagadnienia: socjologia Dekalogu, socjologia postaw prospołecznych młodzieży i osób dorosłych oraz socjologia moralności życia małżeńskiego i rodzinnego. W Polsce wielu socjologów religii w swoich badaniach empirycznych przyjmuje moralność jako ważny wymiar (dymensja) religijności. Do nich należy także i profesor Świątkiewicz, łączący w swoich badaniach empirycznych obydwie perspektywy socjologiczne.
Prof. Wojciech Krzysztof Świątkiewicz is, above all, a sociologist of culture and a sociologist of religion. In his theoretical considerations and empirical research, he also took up important issues within the framework of the sociology of morality. In these considerations, we will discuss the following issues in this field: the sociology of the Decalogue, the sociology of pro-social attitudes of young people and adults, and the sociology of morality in marriage and family life. In Poland, many sociologists of religion in their empirical research take morality as an important dimension (dimension) of religiosity. One of them is also Professor Świątkiewicz, who combines both sociological perspectives in his empirical research.
Źródło:
Roczniki Nauk Społecznych; 2021, 13, 4; 5-27
0137-4176
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Społecznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dlaczego warto dziś czytać Stycznia? Aktualność problemu autonomii etyki
Why Is It Worth Reading Styczeń Today? On the Relevance of the Problem of the Autonomy of Ethics
Autorzy:
WIERZBICKI, Ks. Alfred M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047111.pdf
Data publikacji:
2020-01-13
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
przedmiot moralności, podmiot moralności, doświadczenie moralne, empiria aksjologiczna, oczywistość serca, powinność moralna, słuszność czynu, personalizm, dobro moralne a dobro pozamoralne, kolizja dóbr
moral object, moral subject, moral experience, axiological empirical data, certainty of the heart, moral duty, rightness of action, personalism, moral good and extramoral goods, collision of goods
Opis:
Refleksje o aktualności Tadeusza Stycznia koncepcji etyki niezależnej rozciągają się pomiędzy analizą jej wymiaru teoretycznego a jej praktyczną doniosłością. W aspekcie teoretycznym Styczeń twórczo kontynuuje myśl Tadeusza Czeżowskiego i Tadeusza Kotarbińskiego, ukazującą autonomiczną bazę wiedzy etycznej w doświadczeniu moralnym czy też szerzej: w doświadczeniu aksjologicznym. Styczeń odsłania konsekwentnie personalistyczną treść tego doświadczenia, dzięki czemu personalizm zostaje ukazany jako wyróżniony przypadek etyki wartości. Ponadto uściśla on zakres autonomii etyki: jest ona autonomiczna w punkcie wyjścia ze względu na doświadczenie powinności moralnej, natomiast na etapie budowania argumentacji uzasadniających moralną słuszność czynu czerpie ona wiedzę z innych dziedzin, zwłaszcza z antropologii. Styczeń ukazuje także związki etyki budowanej w polu doświadczenia z teologią moralną opartą na Objawieniu. Autonomia etyki w ujęciu Stycznia dotyczy autonomii doświadczenia moralnego i jego treści; poddaje on natomiast krytyce pokantowskie rozumienie autonomii w etyce, przypisujące podmiotowi moralności rolę kreatora norm moralnych. W kontekście sporów o aksjologiczne podstawy demokracji autor artykułu dodaje uwagi o praktycznej doniosłości Stycznia koncepcji etyki niezależnej. Porównuje stanowisko Stycznia z koncepcją moralności minimalnej Michaela Waltzera. Zarysowuje także znaczenie autonomicznego dyskursu etycznego w sytuacji deformacji moralności w różnych tradycjach religijnych (hinduizm, chrześcijaństwo, islam).
An insight into today’s relevance of Tadeusz Styczeń’s conception of the autonomy of ethics involves a theoretical analysis as well as a consideration of the practical significance of the standpoint he proposed. Styczeń develops the theoretical ideas advanced by Tadeusz Czeżowski and Tadeusz Kotarbiński, who considered the moral (axiological) experience as the autonomous basis of ethical knowledge. In his writings, however, Styczeń consistently uncovers the personalist content of the moral experience, thus showing that personalism is a special variety of value ethics. Moreover, he specifies the area of the autonomy of ethics: ethics is an autonomous discipline already in its starting point, which is the moral experience, yet ethics draws on other disciplines, in particular on anthropology, at the stage of building its argumentation to justify the moral rightness of an action. Styczeń also shows the relations between ethics constructed ‘in the field of experience’ and the moral theology based on the Christian Revelation. The autonomy of ethics—within the framework Styczeń worked out—lies in the autonomy of the moral experience and its content. Styczeń simultaneously questions the post-Kantian approach to the issue of the autonomy of ethics, rejecting its claim that the moral subject is actually the creator of moral norms. The author of the article also refers to the controversies over the axiological foundations of democracy and offers some remarks on the practical significance of Styczeń’s conception of autonomous ethics. He draws a comparison between Styczeń’s standpoint and the conception of ‘minimal morality’ introduced by Michael Waltzer. The author also points that the ‘deformations’ of morality observable in various religious traditions (such as Hinduism, Christianity, and Islam) call for an autonomous moral discourse provided by ethics. Translated by Dorota Chabrajska
Źródło:
Ethos; 2016, 29, 3 (115); 268-280
0860-8024
Pojawia się w:
Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Granice prawa. W odpowiedzi na polemikę Piotra Ślęczki SDS Kompromis czy kłamstwo? Głos w sporze o zakres prawnej ochrony życia w Polsce
The Boundaries of Law: A Response to “A Compromise—or a Lie? A Voice in the Controversy over the Scope of Legislation on Human Life Protection in Poland,” a Polemics of Piotr Ślęczka, SDS
Autorzy:
WIERZBICKI, Alfred M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046693.pdf
Data publikacji:
2020-01-12
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
prawo do życia, norma moralności, norma prawna, demokracja, wartości, kompromis aksjologiczny, kompromis polityczny
right to life, the norm of morality, legal norm, democracy, values, axiological compromise, political compromise
Opis:
Rozważania o granicach prawach są odpowiedzią autora na krytykę jego stanowiska przez Piotra Ślęczkę SDS (zob. P. Ślęczka SDS, Kompromis czy kłamstwo? Głos w sporze o zakres prawnej ochrony życia w Polsce 29(2016) nr 4(116), s. 297-305). Kontekstem tych rozważań jest społeczna inicjatywa zaostrzenia prawa chroniącego życie człowieka nienarodzonego oraz masowy protest, z jakim inicjatywa ta spotkała się w Polsce w roku 2016. Ustawa z roku 1993 dopuszcza legalną aborcję w trzech przypadkach. W interpretacji autora hiatus między normą moralną a normą prawną jest wynikiem uwzględnienia przez prawodawcę granic samego prawa. Po pierwsze, źródłem granicy prawa jest demokratyczna procedura jego stanowienia na drodze głosowania. Kompromis prawny nie musi z konieczności stawać się kompromisem aksjologicznym. Po drugie, źródłem granicy prawa jest uwzględnienie przygodnej i dramatycznej kondycji ludzkiej, wobec której prawodawca zawiesza kategoryczny charakter normy prawnej bez podważania obowiązywalności normy moralnej. Prawo wycofuje się w takich sytuacjach od nakazywania czynów heroicznych czy też przekraczających psychologiczną zdolność podmiotu. U podstaw analiz znajduje się pogląd, że wierność wartościom oraz zdolność do kompromisu są filarami demokracji, a mądrość prawodawcy polega na trosce o ich wzajemną więź w sytuacji poważnego konfliktu aksjologicznego.
The present considerations regarding the boundaries of law are a response to Fr. Piotr Ślęczka’s criticism of the author’s standpoint (see Piotr Ślęczka, SDS, “A Compromise—or a Lie? A Voice in the Controversy over the Scope of Legislation on Human Life Protection in Poland,” Ethos 29:4(116) (2016): 297-305). The context of the considerations is the public initiative to toughen the prenatal life protection law and the mass protests the initiative in question encountered in Poland in 2016. The 1993 anti-abortion law allows legal abortion if one of three exceptions is met. The author holds that the hiatus between the moral norm and the legal norm results here from the lawmaker’s consideration of the boundaries of law as such. Firstly, the boundaries of law are a consequence of the democratic procedures of voting used in lawmaking. However, a legal compromise does not necessarily turn into an axiological one. Secondly, the boundaries of law are a consequence of the lawmaker’s consideration of the human condition, its contingency and tragic realities, in the face of which the lawmaker suspends the categorical nature of the legal norm without, however, questioning the imperative nature of the respective moral norm. In cases in question the law abstains from prescribing heroic acts or acts beyond the psychological capacity of the subject. The author’s standpoint stems from the view that both faithfulness to values and the ability to compromise are the pillars of democracy. The wisdom of the lawmaker lies in the concern for preserving the link between the two in the situation of a grave axiological conflict. Translated by Dorota Chabrajska
Źródło:
Ethos; 2017, 30, 1 (117); 283-289
0860-8024
Pojawia się w:
Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przemiany moralności w polskim społeczeństwie między mitem a rzeczywistością. W kręgu socjologii Janusza Mariańskiego
Changes in Morality in the Polish Society between the Myth and Reality. Within the Range of Janusz Mariański’s Sociology
Autorzy:
Adamczyk, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1832950.pdf
Data publikacji:
2020-05-14
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
scenariusze przemian moralności
relatywizacja i indywidualizacja moralności
młodzież
hipotezy braku i socjalizacji
scenarios of morality changes
relativization and individualization of morality
young people
hypotheses of scarcity and socialization
Opis:
Janusz Mariański formułuje cztery scenariusze przemian moralności w społeczeństwie polskim – sekularyzacja, indywidualizacja, rekonstrukcja i rewitalizacja moralności. Wyniki badań socjologicznych wskazują, że obecnie najintensywniej realizującym się scenariuszem jest sekularyzacja, w rozumieniu autonomizacji religijności i moralności. Można przypuszczać, że w przyszłości nastąpi intensyfikacja procesów przemian moralności również w ramach pozostałych scenariuszy. Wskazują na to hipotezy braku i socjalizacji Ronalda Ingleharta. Obecne pokolenie młodzieży wzrasta w zgoła odmiennych warunkach bezpieczeństwa materialnego niż reprezentanci starszych kohort urodzeniowych, których młodość przypadała w okresie Polski Ludowej. Osłabione poczucie bezpieczeństwa fizycznego czy materialnego wiąże się z silniejszym rygoryzmem moralnym. Niepodważalność reguł moralnych sprawia bowiem, że świat społeczny jest bardziej przewidywalny, a w związku z tym bardziej bezpieczny, mimo zagrożeń bytu fizycznego i materialnego. Wzrastanie w warunkach bezpieczeństwa fizycznego i materialnego wywołuje efekt odwrotny – relatywizacja moralności jest łatwiejsza. Zgodnie z koncepcją Ingleharta społeczeństwo polskie czeka intensywniejsza faza przemian moralności na skutek wymiany pokoleniowej. Porównanie wyników badań Mariańskiego nad kondycją moralną młodzieży z wynikami badań w przekroju ogólnospołecznym nie uprawnia do wniosku, że przemiany te będą mieć charakter gwałtowny. Rzeczywiście młodzież w większym stopniu, niż dorośli opowiada się za relatywizacją moralności. Jednak w obszarze autonomizacji moralności, w kwestiach obyczajowości oraz zaufania społecznego jako spoiwa ładu moralnego różnice pomiędzy młodzieżą a dorosłymi nie mają charakteru międzypokoleniowej „przepaści”.
Janusz Mariański formulates four scenarios for changes in morality in the Polish society – secularization, individualization, reconstruction and revitalization of morality. The results of sociological research show that at present the most intensively realized scenario is secularization, understood as autonomization of religiousness and morality. It may be assumed that in the future processes of transformation of morality will be intensified also as far as the other scenarios are concerned. It is pointed to by Ronald Inglehart’s scarcity and socialization hypotheses. The present generation of young people grows up in completely different conditions of material security than representatives of older birth cohorts whose young years fell on the period of the Polish People’s Republic. A blunted sense of physical or material security is connected with a stronger moral rigorism, as indisputability of moral rules makes the world more predictable, and hence safer, despite the threats for physical and material lives. Growing up in conditions of physical and material safety produces the opposite effect – relativization of values is easier. According to Ingelehart’s conception a more intensive stage of transformations of morality caused by generation exchange awaits the Polish society. A comparison of the results of Mariański’s research on the moral condition of young people with the results of research on the whole society does not entitle one to draw the conclusion that the changes will have a violent character. It is true that young people to a greater degree than adults are in favor of relativization of morality. However, in the area of autonomization of morality, in the issues connected with morals and social trust as the bond of moral order the differences between young people and adults do not have the character of the generation gap.
Źródło:
Roczniki Nauk Społecznych; 2015, 43, 2; 161-180
0137-4176
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Społecznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Socjologia moralności – empiryczna nauka o zjawiskach i procesach moralnych zachodzących w zbiorowościach różnej skali
Sociology of Morality – an Empirical Science of Moral Phenomena and Processes Occurring in Communities of Different Scales
Autorzy:
Tarczyński, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1832954.pdf
Data publikacji:
2020-05-14
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
moralność
socjologia moralności
relatywizm metodologiczny
wartości i wartościowanie w socjologii
zmiana społeczna a moralność
morality
sociology of morality
methodological relativism
values and evaluating in sociology
social change and morality
Opis:
Socjologia moralności jako subdyscyplina socjologiczna zajmuje szczególną pozycję, będąc specjalnością rzadko reprezentowaną zarówno w Polsce, jak i w innych krajach, i to nawet tych, które mają bogatą tradycję socjologiczną. Głównym powodem tego stanu rzeczy są dwa rodzaje trudności, przed którymi stają socjologowie, którzy czyniący przedmiotem swych badan fakty i zjawiska moralne. Pierwszym źródłem problemów jest samo wykreślenie zakresu pojęcia moralność. Drugą kluczową kwestią pozostaje konieczność wypracowania i zastosowania w praktyce takiej formuły metodologicznej, która uchroni socjologa moralności przed popadaniem w dogmatyzm etyczny, a jednocześnie nie pozwoli na popełnianie błędu socjologizmu moralnego (tj. uznawanie stwierdzanego stanu faktycznego za obowiązującą normę). Postawa badawcza socjologa moralności akcentuje pluralizm (środowiskowy, kulturowy, historyczny) i zmienność form moralnych oraz ukazuje dynamikę moralności w dłuższej perspektywie czasowej. Jednocześnie na terenie socjologii moralności występują różne formy „odniesienia do wartości”. Kluczową sprawa dla reprezentanta socjologii moralności pozostaje konieczność oddzielania stwierdzanych faktów empirycznych od interpretacji tych faktów zrelatywizowanych do własnych poglądów na moralność. Pomimo istnienia różnic zapatrywań w ujmowaniu moralności między poszczególnymi badaczami, uprawianie tej specjalności naukowej pozwala na lepsze zrozumienie mechanizmów zapewniających równowagę i kontynuację w życiu społecznym, jak i na dokonanie precyzyjnej diagnozy stanu istniejącego oraz pełniejsze zinterpretowanie zarysowujących się trendów i dokonujących się przemian w ramach społeczeństwa ponowoczesnego.
Sociology of morality as a subdiscipline of sociology has a particular position, as it is rarely represented either in Poland or in other countries, even those that have a rich sociological tradition. The main reason for this situation are two kinds of difficulties that sociologists face when they study moral facts and phenomena. The first source of troubles is the very defining of the range of the concept of morality. Another key question is the necessity to work out and to use in practice such a methodological formula that can protect a sociologist of morality from falling into ethical dogmatism, and at the same time will not allow him to make the mistake of moral sociologism (i.e. recognizing the actual state that he finds as a binding norm). The research attitude of a sociologist of morality emphasizes pluralism (environmental, cultural, historical) and changeability of moral form as well as shows the dynamics of morality within a longer period. At the same time on the ground of sociology of morality various forms of “reference to values” occur. For a representative of sociology of morality the necessity to separate the empirical facts he finds from an interpretation of these facts relativized to his own views of morality remains the key problem. Despite the existence of these differences in opinions about defining morality that can be seen between particular researchers developing this discipline allows to understand better the mechanisms ensuring balance and continuation in social life as well as making a precise diagnosis of the existing state and to interpret more fully the trends and changes occurring in the postmodernist society.
Źródło:
Roczniki Nauk Społecznych; 2015, 43, 2; 119-132
0137-4176
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Społecznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Socjologia moralności Marii Ossowskiej i Janusza Mariańskiego – analiza porównawcza
Maria Ossowska’s and Janusz Mariański’s Sociology of Morality a Comparative Analysis
Autorzy:
Zemło, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1832953.pdf
Data publikacji:
2020-05-14
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Janusz Mariański
Maria Ossowska
historia socjologii moralności
socjologia moralności
przedmiot materialny i formalny socjologii moralności
history of sociology of morality
sociology of morality
material and formal subject of sociology of morality
Opis:
W niniejszym tekście przeprowadzono porównanie dwóch stanowisk, jakie wybijają się w polskiej socjologii moralności. Pierwsze reprezentuje dorobek Marii Ossowskiej – pionierki socjologii moralności. Ona torowała drogę tej subdyscyplinie nie tylko w literaturze rodzimej, ale i światowej. Do dziś uznawana jest za autorytet. Drugie stanowisko związane jest z twórczością Janusza Mariańskiego – należącego do następnego pokolenia socjologów, który kilkadziesiąt lat swoich naukowych dociekań poświęcił zagadnieniom moralności i bez wątpienia poszczycić się może dorobkiem, który wyraźnie wybija się spośród innych zarówno z perspektywy tego, co dokonano w Polsce, jak i poza jej granicami. W porównaniu uwzględniono: przedmiot badań, stosowane metody, relację między moralnością a religią, język wypowiedzi, inspiracje zajmowania się dyscypliną.
In the present text a comparison is made between two positions that are outstanding in Polish sociology of morality. The first one is represented by the work of Maria Ossowska, the pioneer of sociology of morality. It was she who paved the way for this subdiscipline, not only in Polish but also in world literature. She is considered an authority even today. The second position is connected with Janusz Mariański’s work. He belongs to the next  generation of sociologists and he has devoted several dozen years of his research to moral issues; he doubtless may boast of his achievements that clearly make a mark in the perspective of what has  been done both in Poland and abroad. In the comparison the following points are considered: the subject of research, the used methods, the relation between morality and religion, the language of his works, the inspirations for taking up the discipline.
Źródło:
Roczniki Nauk Społecznych; 2015, 43, 2; 133-159
0137-4176
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Społecznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartości prorodzinne w świadomości maturzystów puławskich (1994-2009-2016)
Pro-family values in the consciousness of secondary-school graduates from puławy (1994-2009-2016)
Autorzy:
Mariański, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046440.pdf
Data publikacji:
2020-10-01
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
wartości prorodzinne
rodzina jako wartość
metody i techniki w wychowaniu dzieci
style wychowania moralnego
katolickie normy moralności małżeńsko-rodzinnej
sekularyzacja moralności
pro-family values
family as avalue, methods and techniques inraising children
styles of moral education
Catholic norms of marital and family morality
secularization of morality
Opis:
W niniejszym artykule zostaną ukazane kluczowe kwestie związanie z miejscem i rolą wartości prorodzinnych w hierarchii wartości codziennych (rodzina jako wartość ogólna), a także małżeństwo (ślub) i partnerstwo, metody i techniki wychowawcze, style wychowania w rodzinie oraz postawy młodzieży wobec katolickich norm moralności małżeńsko-rodzinnej. Kwestie te zostaną omówione w świetle badań socjologicznych zrealizowanych w Puławach wśród maturzystów w latach 1994-2009-2016. Jakkolwiek rodzina jako wartość jest w Polsce bardzo wysoko ceniona, to jednak równocześnie dokonały się w naszym kraju daleko idące przemiany w poglądach na jej strukturę, funkcję, podział ról, władzę, przekazywanie wartości i norm. Najbardziej wyraźne przemiany można dostrzec w dziedzinie moralności seksualnej. Moralność podbudowana kościelnym systemem etycznym realizuje się w życiu wyraźnej mniejszości badanych maturzystów, a nawet osiąga w niektórych kwestiach tzw. stan krytyczny. Sytuacja zasadniczej, niemal fundamentalnej niepewności i niejasności oraz ambiwalencji urastającej do rangi zasady organizującej życie moralne, wskazuje na pojawienie się czegoś, co można by określić jako moralność postmodernistyczną.  
This article will discuss the key issues related to the place and role of family values in the hierarchy of modern values (family as a general value), marriage and partnership, methods and techniques of education inthe family and attitudes of young people towards Catholic norms ofmarital and family morality. These issues will be discussed in the lightof sociological research carried out in Puławy among secondary-school graduates in the years 1994-2009-2016. Although the families as a value is highly valued in Poland, at thesame time far-reaching changes have taken place in our country in terms of its structure, function, role division, power, transmission of values and norms. The most significant changes can be seen in the area ofsexual morality. Morality fostered by the Church’s ethical system is implemented in the life of a clear minority of the surveyed graduates, and even reaches the so-called critical state in some matters. The situation of essential, almost fundamental uncertainty as well as ambivalence that grows to the rank of a principle organizing moral life,indicates the emergence of something that could be described as postmodern morality.
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2018, 61, 4; 455-477
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Godność ludzka jako nowy paradygmat w socjologii moralności
Autorzy:
Mariański, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1367299.pdf
Data publikacji:
2019-02-28
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
godność ludzka
nowy paradygmat
personalizm
socjologia moralności
Opis:
W kontekście poszukiwania nowych paradygmatów badania moralności należy uwzględnić ujęcie personalistyczne. Teza o godności osobowej człowieka powinna być traktowana jako ogólna teoretyczna podstawa socjologii moralności. Tylko człowiek jako osoba jest zdolny do przeżywania idei i norm moralnych oraz wartości związanych z sacrum (wartości religijne). Choć godność człowieka funkcjonuje, do pewnego stopnia, jako główne tabu współczesności, socjologowie zwracają uwagę na to, że jest ona w pewnym sensie funkcją kształtowania się świadomości. Zatem doświadczenie godności nie jest – w tym znaczeniu – ani powszechne, ani zawsze jednakowo wiążące. Procesy sekularyzacji i pluralizacji społeczno-kulturowej sprawiają, że religia i moralność tworzą coraz częściej odrębne systemy regulacji zachowań ludzkich. Empiryczna socjologia moralności bada przede wszystkim społeczne wymiary godności, w tym także warunki jej zachowania w społeczeństwie. Wskazuje na sytuacje moralnie degradujące człowieka. Dla tej subdyscypliny ważne jest nie tylko podejmowanie prób diagnozy, lecz także pokazywanie rozwiązań oraz kierunku społecznych przemian.
Źródło:
Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne; 2017, 21, 4; 9-20
2299-2367
Pojawia się w:
Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
In Search Spirituality Biology
Autorzy:
Dyk, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591923.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
neurobiology
spiritual brain
evolution
neurobiology of spirituality
neurobiologia
duchowy mózg
ewolucja
neurobiologia moralności
Opis:
In the context of brain evolutionary processes, thalamus plays important role in shaping of spirituality. Animal and human brain structure and function shows evolutionary leap between infraorbital region and prefrontal cortex which gives foundation for searching there human spirituality. Neuroscientists does not only associate human spirituality with brain evolution and development but also see foundations of morality and consciousness in its structures. Recent neurobiological research results are very insightful in what used to be exclusively philosophical area of expertise. Considerations presented in the article include language, morality, rationality and mind in context of evolution.
W kontekście procesów ewolucji mózgu wzgórze odgrywa istotną rolę w kształtowaniu się duchowości. Struktura i funkcja mózgu zwierzęcia i człowieka wykazują ewolucyjny przeskok między okolicą podoczodołową a korą przedczołową, co daje podstawę poszukiwania w tych rejonach duchowości ludzkiej. Neuronaukowcy nie tylko wiążą duchowość człowieka z ewolucją i rozwojem mózgu, ale także dopatrują się w jego strukturach podstaw moralności i sumienia.
Źródło:
Colloquia Theologica Ottoniana; 2019, 1; 27-39
1731-0555
2353-2998
Pojawia się w:
Colloquia Theologica Ottoniana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 45

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies