Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "monuments" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Ochrona zbiorów bibliotecznych w Polsce w świetle Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
Safeguarding library collections in Poland in the light of the Act of 23 July 2003 on the Protection and Care of Historical Monuments
Autorzy:
Fluda-Krokos, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343463.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
dziedzictwo
kultura
biblioteka
ochrona zbiorów
ustawa o ochronie zabytków
heritage
culture
library
protection of collections
Act on the Protection of Historical Monuments
Opis:
W artykule został przeanalizowany system ochrony zbiorów bibliotecznych w Polsce w świetle Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, która jest aktem prawnym powiązanym z Ustawą z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach. Ustawa o bibliotekach nakłada na nie obowiązek ochrony gromadzonych zbiorów, stąd istotna jest świadomość możliwości ich ochrony. W tekście zostały opisane takie jej formy, jak kontrola wywozu za granicę, digitalizacja czy umieszczanie informacji o zbiorach w ogólnodostępnych wykazach. Szczegółowo omówiono dwie bazy danych – krajowy wykaz zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem oraz katalog strat wojennych – które odpowiadają wymogom współczesności, są bowiem dostępne online. Wskazano też nie do końca dobrze funkcjonujące rozwiązania, co pokazuje, że przepisy łatwo jest tworzyć, ale trudniej wprowadzać w życie. Autorka wymienia ponadto inne akty prawne, w które wpisana jest ochrona zasobów bibliotecznych. Jej celem było podkreślenie, jak istotnym elementem dziedzictwa kulturowego są zbiory gromadzone przez biblioteki, a także jakie możliwości ochrony zbiorów mają biblioteki i z jakich regulacji powinny czerpać w swoich działaniach. Dla powodzenia tych działań ważna jest współpraca na tym polu różnych organów administracji i jednostek kultury, dlatego artykuł powinien zainteresować nie tylko instytucje biblioteczne.
The article analyses the way in which library collections in Poland are safeguarded in the light of the Act of 23 July 2003 on the Protection and Care of Historical Monuments, which is a legislative act related to the Act of 27 June 1997 on Libraries. The Act on Libraries imposes on such institutions the obligation to protect the collections, therefore it is important to be aware of the possibilities available for their protection. This article describes the various forms, such as controlling exports abroad, digitization and placing information on collections on publicly available lists. Two databases are discussed in detail – the national list of historical artefacts which were either stolen or exported abroad illegally and a list of war losses – which meet contemporary requirements as they are available online. It also indicates those solutions which do not function adequately, thereby demonstrating that regulations are easy to draw up but more difficult to implement. The author also lists other legislative acts that include the protection of library resources. Her objective was to emphasize how important an element of cultural heritage these library collections are, as well as to draw attention to the means libraries have to protect their collections and which regulations they should use in their activities. For their success, cooperation in this regard between various administrative bodies and cultural institutions is important, therefore the article should be of interest not only for libraries.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 293-306
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Relacja między muzeum a jego siedzibą na wybranych przykładach instytucji krakowskich i warszawskich przed 1939 rokiem
The relationship between the museum and its seat based on selected examples of institutions in Kraków and Warsaw before 1939
Autorzy:
Tołysz, Aldona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343461.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
muzeum
zabytek
ochrona zabytków
dwudziestolecie międzywojenne
Kraków
Warszawa
museum
historic building
protection of historic monuments
interwar period
Warsaw
Opis:
Powszechnie przyjmuje się, że lokalizacja muzeum w zabytku stanowi najlepszy sposób użytkowania takiego obiektu. Do 1939 roku większość muzeów mieściła się budynkach, które współcześnie należy uznać za zabytkowe. Przykład kilku instytucji z Krakowa i Warszawy pokazuje jednak, że perspektywa ich założycieli była odmienna. Wybór lokalizacji dla kolekcji wynikał z przesłanek pragmatycznych, dostępności lokalu, jego ceny oraz nakładów właściciela na modernizację budynku. Poza nielicznymi obiektami o wyjątkowej wartości, takimi jak Sukiennice czy Wawel, prace konserwatorskie i remontowe wynikały z konieczności zabezpieczenia zbiorów, rzadziej z potrzeb ochrony niszczejącego zabytku. Takie podejście wynikało nie tylko z charakteru przedwojennej zabudowy polskich miast i bardziej restrykcyjnego podejścia do ochrony zabytków, lecz także z traktowania muzeum jako nadrzędnej wartości. Zniszczenia powstałe w czasie II wojny światowej zmieniły ten punkt widzenia, warto jednak pamiętać, że relacje między muzeum a budynkiem zabytkowym nie mają stałego charakteru i odzwierciedlają perspektywę obowiązującą w danej epoce.
It is widely accepted that locating a museum in a historic building is the best way to use such a resource. Until 1939, most museums were located in buildings that are now considered historic. However, the example of several institutions in Kraków and Warsaw shows that their founders had different ideas. The choice of location for the collections was the result of practical considerations: the availability of the premises, the price, and how much the owners would have to spend on modernizing the building. Apart from a few buildings of exceptional value, such as the Cloth Hall or Wawel Castle, conservation and renovation works were determined more by the need to protect the collections, and less by the need to protect the deteriorating building. This approach was not only the effect of the nature of the pre-war development of Polish cities and a more restrictive approach to the protection of historic monuments, but also from the treatment of the museum as a primary value. The devastation caused by the Second World War changed this point of view, but it is worth remembering that the relationship between a museum and a historic building is not permanent and reflects the perspective prevailing in a given era.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2024, 1; 275-292
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartości drzew pomnikowych dla turystyki krajoznawczej – przykłady z województwa mazowieckiego
The value of monumental trees for sightseeing tourism – examples from the Mazowieckie Voivodeship
Autorzy:
Pietrzykowska, Karolina
Wojtatowicz, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/48540437.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
Tematy:
pomniki przyrody
ocena drzew
walory estetyczno-widokowe drzew i ich otoczenia
architektura krajobrazu
turystyka krajoznawcza
natural monuments
tree assessment
aesthetic and scenic values of trees and their surroundings
landscape architecture
sightseeing tourism
Opis:
W artykule podjęto się próby określenia wartości drzew pomnikowych z punktu widzenia osób je odwiedzających ze szczególnym uwzględnieniem turystyki krajoznawczej. Cel ten zrealizowano na przykładzie 83 drzew zlokalizowanych na terenie województwa mazowieckiego. Analizy w tym zakresie dokonano w sposób wielokierunkowy. W pierwszym etapie zwrócono uwagę na parametry służące do oceny pomników przyrody. Dokonano także analiz przeglądu literatury pod kątem oceny postrzegania walorów krajobrazu. Następnie wybrano drzewa do oceny. Wyboru dokonano na podstawie: danych pozyskanych z PTTK Oddział Mazowsze o odwiedzanych w latach 2016–2022 pomnikach przyrody, prac studenckich powstałych w latach 80. XX w. do 2022 r., własnych preferencji. Wartości estetyczno-widokowe wybranych drzew opracowano na podstawie metodyki przedstawionej w artykule Ocena drzew szczególnych w krajobrazie [Wojtatowicz 2010, s. 100–105], w którym zaprezentowano arkusze ewidencyjne drzew: A1, B1 oraz T1. Ponadto na potrzeby postawionego celu opracowano arkusz P3 oraz dziewięć kryteriów, według których dokonano oceny drzew. Kryteria te dotyczyły ich położenia i dostępności, cech: estetyczno-widokowych, przyrodniczo-kulturowych i kompozycyjnych z uwzględnieniem otoczenia. Uzyskane dane zestawiono w tabeli. Przeprowadzone analizy wykazały, że na 83 przebadane pomniki przyrody, 54 z nich rosły w pobliżu miejsc lub obiektów atrakcyjnych dla turystów lub spacerowiczów, 73 w miejscach atrakcyjnych, 35 przy szlakach turystycznych i ścieżkach spacerowych. W przypadku 65% drzew pomnikowych niemożliwa jest ich obserwacja na tle otoczenia. W przypadku 6% drzew pomniki widać było z jednej strony, 7% drzew jest ogrodzonych, 6,6% drzew pomnikowych turyści nie mogą oglądać bez dodatkowych pozwoleń. Dwadzieścia jeden drzew z osiemdziesięciu trzech badanych podnosiło walory estetyczno-widokowe wnętrza, a estetyczne otoczenie wpływało pozytywnie na odbiór wartości wizualnej i percepcję samego drzewa. Czternaście z osiemdziesięciu trzech pomników przyrody uznano jako służące orientacji w terenie. Zasadność łącznego wykonania arkuszy T1 i P3 stwierdzono w przypadku 13% pomników przyrody. 86% z badanych pomników przyrody wymagało tylko arkusza T1.
The article attempts to determine the value of monumental trees from the perspective of visitors, with particular emphasis on sightseeing tourism. This aim was achieved on the example of 83 trees located in the Mazowieckie Voivodeship. The analysis in this regard was conducted in a multi-directional way. In the first stage, focus was placed on the parameters used to assess natural monuments. An analysis of the literature review was also carried out in terms of assessing the perception of landscape values. Subsequently, the trees were selected for evaluation. The selection was made based on data obtained from PTTK Mazovia Branch of the Polish Tourist and Sightseeing Society (PTTK) regarding natural monuments visited in the years 2016–2022, student papers originating in the 1980s to 2022, and personal preferences. The aesthetic and scenic values of selected trees were developed on the basis of the methodology presented in the article “Assessment of Exceptional Trees in the Landscape” [Wojtatowicz 2010, pp. 100–105], which includes tree inventory sheets: A1, B1, and T1. In addition, sheet P3 and nine criteria were developed to evaluate the trees. These criteria were related to their location and accessibility, as well as aesthetic, scenic, natural and cultural, compositional features, considering their surroundings. The obtained data are summarised in the table. The analyses conducted revealed that out of the 83 natural monuments examined, 54 grew near places or objects attractive to tourists or walkers, 73 in attractive locations, 35 along tourist trails and walking paths. In the case of 65% of monumental trees, it is impossible to observe them against the background of the environment. For 6% of the trees, the monuments were visible from one side, 7% of the trees were fenced, and 6.6% of the monumental trees could not be viewed by tourists without additional permits. Twenty-one out of eighty-three trees increased the aesthetic and scenic value of the interior, and the aesthetic environment positively influenced the visual perception of the tree itself. Fourteen out of eighty-three natural monuments were considered useful for orientation in the area. The legitimacy of T1 and P3 sheets was confirmed for 13% of natural monuments, and only T1 for 86% of them.
Źródło:
MAZOWSZE Studia Regionalne; 2024, 50; 53-83
1689-4774
2543-4373
Pojawia się w:
MAZOWSZE Studia Regionalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Inter Arma Silent Musae”. Destroying Museums, Historical Buildings, and Monuments during the War in the Ukraine as War Crimes within the Meaning of International Law
Autorzy:
Główczewska, Aleksandra
Zawacka-Klonowska, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40255058.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
international law
museum
destroying monuments
war crime
Hague Convention
Opis:
The article summarizes the situation related to the armed conflict in Ukraine in the context of the destruction of monuments and cultural objects as a war crime. The considerations relate to the provisions of international and European law, as well as to the positions developed by international case law. The stands of the international organization and community alongside the bodies of the European Union have been indicated. Poland’s efforts to help Ukrainian monuments are also discussed. Reference is made to the activities of the Polish Support Center for Culture in Ukraine established in Poland, within the structure of the National Heritage Institute and the Committee for Aid to Museums of Ukraine.
Źródło:
Review of European and Comparative Law; 2023, Special Issue; 133-153
2545-384X
Pojawia się w:
Review of European and Comparative Law
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Accessibility study of historic buildings and contemporary heritage - on the example of Kielce’s public utility buildings
Studium dostępności obiektów zabytkowych oraz dziedzictwa współczesności - na przykładzie obiektów użyteczności publicznej Kielc
Autorzy:
Gil-Mastalerczyk, Joanna
Gardyńska-Kieliś, Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27314912.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Politechnika Świętokrzyska w Kielcach. Wydawnictwo PŚw
Tematy:
monuments
contemporary cultural assets
sharing
alternative access
people with disabilities
zabytki
dobra kultury współczesnej
udostępnianie
dostęp alternatywny
osoby z niepełnosprawnością
Opis:
Ensuring the accessibility of buildings and spaces is a common contemporary challenge, in particular for historic buildings and spaces as well as the heritage of contemporary culture. It involves all activities aimed at adapting facilities and space to the needs of people with various disabilities, including seniors. The problem of aging societies and increasing life expectancy forces extensive changes both in the approach to architectural and urban design as well as in the practice of making historic buildings accessible through architectural solutions. Particularly in existing public buildings, it becomes very important to pay attention to the specific needs and reduced psychophysical abilities of various groups of architecture recipients due to their age. For this reason, the article analyzes the accessibility of selected examples of historical objects (case studies) functioning in the structures of the modern city of Kielce - for several dozen years. In order to get acquainted with the functioning and architectural solutions of buildings, which are among the most frequented by the general public, in situ research was carried out, the multi-criteria method was used, enabling comparative analyzes and being an effective tool in making a precise assessment. The research was focused on the location of the city of Kielce, taking into account current reports and statistics indicating the largest increase in the number of people over 65 in the Świętokrzyskie Voivodeship. It was found that it is important to revise the approach and generally accepted functional and spatial solutions regarding the accessibility of this type of facilities.
Zapewnienie dostępności budynków i przestrzeni jest powszechnym współczesnym wyzwaniem w szczególności dla obiektów i przestrzeni zabytkowych oraz dziedzictwa kultury współczesnej. Wiąże się ono z wszelkimi działaniami służącymi dostosowaniu obiektów i przestrzeni do potrzeb osób z różnorodnymi niepełnosprawnościami, w tym seniorów. Problem starzejących się społeczeństw i wydłużania się długości życia wymusza szerokie zmiany zarówno w podejściu do projektowania architektoniczno-urbanistycznego, jak i praktyki w zakresie udostępniania zabytkowych obiektów poprzez rozwiązania architektoniczne. Szczególnie w istniejących budynkach użyteczności publicznej bardzo ważne staje się zwrócenie uwagi na specyfikę potrzeb i obniżone, z uwagi na wiek, możliwości psychofizyczne różnych grup odbiorców architektury. Z tego względu w artykule dokonano analizy dostępności wybranych przykładów historycznych obiektów (case studies), funkcjonujących w strukturach współczesnego miasta Kielce - od kilkudziesięciu już lat. W celu zapoznania się z funkcjonowaniem oraz rozwiązaniami architektonicznymi budynków, należących do najczęściej uczęszczanych przez ogół ludzi, przeprowadzono badania in situ, wykorzystano metodę wielokryterialną, umożliwiającą przeprowadzenie analiz porównawczych i stanowiącą skuteczne narzędzie w dokonaniu precyzyjnej oceny. Badania skoncentrowano lokalizacyjnie na obszarze Kielc, mając na uwadze aktualne raporty i statystyki wskazujące na największy przyrost liczby osób powyżej 65 lat w województwie świętokrzyskim. Stwierdzono, że istotna jest rewizja podejścia i ogólnie przyjętych rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych w zakresie dostępności tego typu obiektów.
Źródło:
Structure and Environment; 2023, 15, 3; 133--146
2081-1500
Pojawia się w:
Structure and Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Al heritage of Ukraine and ways of their recreation lost monuments of the culture
Utracone zabytki dziedzictwa kulturowego Ukrainy i sposoby ich odtworzenia
Autorzy:
Abyzov, Vadym
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2203970.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Politechnika Świętokrzyska w Kielcach. Wydawnictwo PŚw
Tematy:
cultural heritage sites
lost architectural monuments
Russian aggression
recreation
directions
obiekty dziedzictwa kulturowego
zaginione zabytki architektury
agresja rosyjska
odtworzenia
kierunki
Opis:
The article deals with scientific and practical issues of solving the problem of lost cultural monuments in Ukraine. It highlights the loss of Ukrainian cultural heritage sites as a result of war crimes of the Russian Federation and considers possible ways of recreating them, taking into account existing practice, which will serve as a useful example for the subsequent incarnations of the lost architectural monuments. The questions of the legitimacy of the reconstruction of various objects of cultural heritage in accordance with domestic and international standards are discussed. Some financial and economic aspects of restoring the cultural heritage of Ukraine are considered. The purpose of this study is to highlight the problems of destruction and damage of Ukrainian cultural heritage sites’ after full-scale Russian aggression and directions of their recreation considering domestic and foreign experience.
Artykuł dotyczy naukowych i praktycznych zagadnień rozwiązania problemu zaginionych zabytków kultury na Ukrainie. Zwraca uwagę na utratę obiektów dziedzictwa kulturowego Ukrainy w wyniku zbrodni wojennych popełnionych przez Federację Rosyjską i rozważa możliwe sposoby ich przywrócenia z uwzględnieniem istniejącej praktyki, co posłuży jako użyteczny przykład dla kolejnych wcieleń utraconych zabytków architektury. Omówiono kwestie zasadności odbudowy różnych obiektów dziedzictwa kulturowego zgodnie ze standardami krajowymi i międzynarodowymi. Rozważono niektóre finansowe i ekonomiczne aspekty przywracania dziedzictwa kulturowego Ukrainy.
Źródło:
Structure and Environment; 2023, 15, 1; 17--24
2081-1500
Pojawia się w:
Structure and Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza klimatu w obiektach zabytkowych – kryteria oceny. Na przykładzie kościoła w Skępem
Climate analysis in historic buildings – evaluation criteria. Based on the example of the church in Skępe
Autorzy:
Rouba, Bogumiła J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21151083.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
klimat
klimat w otoczeniu dzieł sztuki
zabytki
analiza klimatu
ocena klimatu
climate
climate surrounding works of art
monuments
climate analysis
climate assessment
Opis:
Parametry klimatu otaczającego zabytki mają podstawowe znaczenie dla ich stanu zachowania oraz szybkości przebiegu procesów niszczenia budującej je materii. Kontrola parametrów klimatu nie jest dziś problemem, trudne jest natomiast prawidłowe zinterpretowanie wyników pomiarów i przełożenie ich na wnioski użyteczne w praktyce ochrony zabytków. Celem tej publikacji jest tworzenie rodzaju przewodnika ułatwiającego dokonanie analizy klimatu w obiekcie zabytkowym. Jako narzędzia do analizy klimatu zastosowane zostały wprowadzone już przed kilku laty kryterium oceny jego stabilności oraz nowe narzędzie – kryterium oceny bezpieczeństwa wilgotnościowego obiektu. Taki sposób analizy pozwala nie tylko stwierdzić ewentualne nieprawidłowości, ale także ustalić ich przyczyny. Dopiero zaś ustalenie przyczyn umożliwia świadome dokonywanie korekt klimatu. Ma to istotne znaczenie dla kształtowania warunków klimatycznych w muzeach, ale przede wszystkim dla ogromnego zasobu dóbr kultury, które są i będą poza zasięgiem profesjonalnej opieki muzealnego konserwatora, dla ich gospodarzy, opiekunów, także dla służb konserwatorskich podejmujących decyzje o np. ewentualnym montażu ogrzewania w zabytkowych kościołach. Projekt ogrzewania zawsze powinien być poprzedzony dokładnym rozpoznaniem klimatu wnętrza po to, aby móc wybrać taki typ ogrzewania, który nie będzie destabilizował klimatu, przez to przyspieszając procesy niszczenia.
The climatic parameters of the surroundings of monuments are of fundamental importance to their state of preservation and also to the rapidity of the processes that cause deterioration and decay in the building materials from which they are made. Nowadays, controlling climatic parameters is no longer a problem; however, it is difficult to accurately assess the findings and then to formulate them as conclusions that are useful for monument conservation practices. The aim of this article is to compile a ‘guide’ of sorts to facilitate analysing the impact of climate change on historic buildings. A criterion for evaluating their stability – introduced several years ago – and a new tool – the criterion for evaluating the object’s safe relative humidity level – have been used as tools in climate analysis. This method of analysis makes it possible not only to identify possible irregularities, but also to determine their causes. It is only possible to make informed adjustments to the climate once the causes have been identified. This is of vital importance for creating environmental conditions in museums, but above all for the huge stock of cultural assets which are and will be beyond the reach of a professional museum conservator, for their hosts, caretakers, and also for the conservation services that make the decisions about, for example, the possible installation of heating in historic churches. Any heating project should always be preceded by a comprehensive examination of the interior climate in order to be able to choose a type of heating that will not destabilize the environment and thus accelerate the deterioration processes.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2023, 1; 193-228
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Co chcemy chronić? Refleksje na temat kryteriów obejmowania zabytku ochroną konserwatorską
What do we want to protect? Thoughts on the criteria for putting a monument under conservation protection
Autorzy:
Brudnicki, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23203213.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
zabytek
wpis do rejestru zabytków
ujęcie zabytku w ewidencji zabytków
waloryzacja zabytków
klasyfikacja zabytków
kryteria objęcia zabytku ochroną konserwatorską
monument
entry in the register of monuments
criteria for putting a monument under conservation protection
classification of monuments
inclusion of a monument in the records of monuments
valorization of monuments
Opis:
W związku z dwudziestoleciem obowiązywania Ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami autor stawia zasadnicze pytania dotyczące przedmiotu ochrony prawnej, to jest rozumienia prawnej definicji zabytku, granicy oddzielającej zabytki od innych obiektów dawnych oraz kryteriów przesądzających o tym, który obiekt winien trafić do rejestru zabytków, a który – jedynie do wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków. W poszukiwaniu odpowiedzi w pierwszej kolejności prześledzono przepisy ustawy i przeanalizowano poszczególne kategorie zabytków w kontekście zakresu przyznanej ochrony prawnej oraz kryteria, na których podstawie dany obiekt ma być kwalifikowany do określonej kategorii. Następnie omówiono prowadzony w ostatnich latach dyskurs przedstawicieli środowiska konserwatorskiego, który dotyczył zagadnień związanych z wartościowaniem zabytków, w tym prac nad ujednolicaniem kryteriów waloryzacji. Przedstawiono także zróżnicowane stanowiska w kwestii kryteriów wpisania zabytku do rejestru, prezentowane w decyzjach organów ochrony zabytków oraz w orzecznictwie sądów administracyjnych. Rezultatem prowadzonej analizy są krytyczne wnioski dotyczące braku jednolitych i powszechnie zrozumiałych standardów oceny zasobu zabytkowego i sposobu interpretacji prawnego pojęcia zabytku oraz niejasnych kryteriów mających przesądzać o tym, który obiekt winien trafić do rejestru zabytków. Artykuł wieńczą refleksje na temat działań, które w ocenie autora winny zostać podjęte, by uporządkować proces wartościowania zabytków.
In conjunction with the twentieth anniversary of the Act of 23 July 2003 on the protection and care of historical monuments, the author raises some fundamental questions concerning the subject of legal protection, that is, the understanding of the legal definition of a monument, the borderline separating monuments from other historical objects, and the criteria determining which objects should be included in the central register of monuments, and which should only be included in voivodship or municipal records of monuments. In order to find an answer, first the provisions of the Act were examined, and the various categories of monuments analysed with regard to the scope of legal protection provided and the criteria for qualifying them to a particular category. Then the discourse that has been taking place in recent years among representatives of the conservation community is discussed; this concerns issues related to the valuation of monuments, including work on standardizing the criteria for their valorization. Also presented are the differing views on the issue of the criteria for entering a monument in the register, as expressed in the decisions of monument protection authorities and in the rulings of administrative courts. The result of the analysis is a critique of the lack of consistent and generally understood standards for the evaluation of historic monuments and how the legal concept of a monument should be interpreted, as well as vague criteria to determine which objects should be included in the register of monuments. The article concludes with reflections on actions which, in the author’s opinion, should be taken to organize the process of valuation of monuments.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2023, 2; 9-34
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Co dalej z gminną ewidencją zabytków? Stan po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11 maja 2023 roku (sygn. P 12/18)
What next for the municipal register of monuments? The situation following the verdict of the Constitutional Tribunal of 11 May 2023 (P 12/18)
Autorzy:
Jakubowski, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23203215.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
gminna ewidencja zabytków
Trybunał Konstytucyjny
Municipal Register of Monuments
Constitutional Tribunal
Opis:
Artykuł przedstawia dylematy prawne związane z instytucją gminnej ewidencji zabytków. Koncentruje się w szczególności na wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11 maja 2023 roku (sygn. P 12/18) i jego konsekwencjach. W serii orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego zapadłych po wyroku TK wskazano, że pociąga on za sobą skutki dla kontroli sądowoadministracyjnej wpisu do gminnej ewidencji zabytków, powoduje bowiem stwierdzenie bezskuteczności tej czynności przez sądy administracyjne. W publikacji zaprezentowano sposoby zapewnienia ochrony zabytków objętych wpisem do gminnej ewidencji zabytków przed stwierdzeniem jego bezskuteczności, a ponadto zasygnalizowano, jaki jest zakres swobody ustawodawcy, który powinien wykonać wskazania zawarte w wyroku TK. W tym drugim kontekście zaleca się zachowanie charakteru prawnego wpisu do ewidencji, przy jednoczesnym odpowiednim (a nie bezpośrednim) stosowaniu w tym postępowaniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, zwłaszcza zapewniających czynny udział stronie.
This article discusses the legal challenges concerning the introduction of a municipal register of monuments, in particular focusing on the judgment of the Constitutional Tribunal of 11 May 2023 (P 12/18) and its consequences. A series of decisions of the Supreme Administrative Court made after the verdict of the Constitutional Tribunal indicates that it has consequences for the administrative court’s control over making entries in the municipal register of monuments, resulting in the ineffectiveness of the act of making such entries by administrative courts. The article outlines the ways in which to ensure the protection of monuments entered in the municipal register of monuments before the entries are declared ineffective, and also indicates the scope of freedom of the legislator, who should implement the instructions included in the judgment of the Constitutional Tribunal. In the latter context, it is recommended that the legal nature of the entry in the register be preserved, while at the same time applying the provisions of the Code of Administrative Procedure appropriately (and not directly) in these proceedings, in particular those ensuring the active participation of the party.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2023, 2; 35-47
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Funding of the activities of religious organizations in Ukraine
Finansowanie działalności organizacji religijnych na Ukrainie
Autorzy:
Bilash, Oleksandr
Karabin, Tetyana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050664.pdf
Data publikacji:
2023-12-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
organizacje religijne
finansowanie wspólnot religijnych
zabytki architektury sakralnej
ulgi podatkowe
Ukraina
ukraińskie prawo wyznaniowe
religious organizations
financing of religious communities
religious architectural monuments
tax benefits
Ukraine
Ukrainian law on religion
Opis:
This article is devoted to the legal regulations pertaining to funding the activities of religious organizations in Ukraine. First, the analyses concern the direct financing of religious organizations from public funds (funding from the state budget programs for the restoration of religious architectural monuments, as well as the educational subventions that can be directed to private institutions of secondary education founded by religious organizations). However, financing religious organizations is also possible from other public funds, particularly local self-government budgets. The so-called “indirect” funding of religious organizations takes the form of tax benefits, discounts on natural gas and electricity, as well as free transfer of property. The analyses concerning the self-funding of religious organizations are focused on voluntary donations made by faithful as well as the economic activity of enterprises founded by religious organizations. The considerations aim to facilitate the choice of possible directions and types of activity of religious organizations, taking the provisions of financial law into account.
Artykuł poświęcony jest unormowaniom prawnym dotyczącym finansowania działalności organizacji religijnych na Ukrainie. Prowadzone analizy odnoszą się w pierwszym rzędzie do bezpośredniego ich finansowania ze środków publicznych (finansowanie z budżetu państwa programów renowacji zabytków architektury sakralnej, a także udzielanie dotacji oświatowych, które mogą być kierowane do niepublicznych szkół średnich, tworzonych przez organizacje wyznaniowe). Finansowanie działalności organizacji religijnych możliwe jest jednak również z innych środków publicznych, w szczególności z budżetów samorządów terytorialnych. „Pośrednie” finansowanie podmiotów religijnych przybiera natomiast postać ulg podatkowych, zniżek na gaz ziemny i energię elektryczną, a także nieodpłatnego oddawania nieruchomości w użytkowanie. Rozważania dotyczące samofinansowania działalności organizacji religijnych skoncentrowano na dobrowolnych datkach składanych przez parafian, a także na działalności gospodarczej przedsiębiorstw zakładanych przez organizacje wyznaniowe. Całość przeprowadzonych analiz zmierza do ułatwienia wyboru możliwych kierunków i rodzajów działalności organizacji wyznaniowych z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa finansowego.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2023, 26; 115-132
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11 maja 2023 r., sygn. akt P 12/18
Gloss to the Judgment of the Constitutional Tribunal of May 11, 2023, file ref. no. P 12/18
Autorzy:
Mijal, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27177723.pdf
Data publikacji:
2023-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucyjne prawo własności
gminna ewidencja zabytków
skuteczna gwarancja ochrony prawnej właściciela nieruchomości
constitutional property right
municipal register of monuments
effective guarantee of legal protection for the real estate owner
Opis:
The subject of the judgment of the Constitutional Tribunal of May 11, 2023 was the assessment of the compliance with the Constitution of the Republic of Poland of the provision of Art. 22 sec. 5 point 3 of the Act of July 23, 2003 on the protection and care of monuments. The regulation in question limited the ownership right to real estate by allowing it to be included as a monument in the municipal register of monuments. This occurred without providing the owner with a guarantee of legal protection against such a restriction. The Tribunal – finding this provision inconsistent with the Constitution – stated that it was not necessary to protect the public interest, and the effects of its application were not in proportion to the burdens imposed on property owners. The judgment of the Constitutional Tribunal therefore resolved a key issue, deciding on the need to provide the property owner with an effective guarantee of legal protection against such a restriction.
Przedmiotem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11 maja 2023 r. była ocena zgodności z Konstytucją RP przepisu art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Przedmiotowa regulacja ograniczała prawo własności nieruchomości poprzez dopuszczenie jej ujęcia jako zabytku w gminnej ewidencji zabytków. Następowało to bez zapewnienia właścicielowi gwarancji ochrony prawnej przed dokonaniem takiego ograniczenia. Trybunał – uznając ów przepis za niezgodny z ustawą zasadniczą – wskazał, że nie jest niezbędny do ochrony interesu publicznego, a efekty jego zastosowania nie pozostają w dopuszczalnej proporcji do ciężarów nakładanych na właścicieli nieruchomości. Wyrok TK rozstrzygnął zatem kluczową kwestię, przesądzając o konieczności udzielenia właścicielowi nieruchomości skutecznej gwarancji ochrony prawnej przed dokonaniem takiego ograniczenia.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 6(76); 437-446
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gminne akty planowania przestrzennego jako instrumenty ochrony zabytków nieruchomych
Communal spatial planning acts as instruments for the protection of immovable monuments
Autorzy:
Fogel, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192754.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Kancelaria Sejmu. Biuro Analiz Sejmowych
Tematy:
spatial planning in Poland
immovable monuments
communal spatial planning acts
Opis:
The protection of immovable monuments requires a proper spatial planning policy. Of particular importance are communal acts of spatial planning, which ensure the protection of immovable monuments previously covered by various forms of protection and included in the communal register of monuments, but also independently create the protection regime. The aim of the article is to analyse to what extent such acts in the Polish spatial planning system constitute instruments of protection of immovable monuments and how they strengthen the system of monument protection. It discusses, among other things, conservation protection zones. The article also refers to the issue of determining the principles and conditions for the location of billboards and advertising devices, small architectural objects and fences, as well as numerous interpretational doubts related to this issue.
Źródło:
Studia BAS; 2023, 1(73); 47-58
2080-2404
2082-0658
Pojawia się w:
Studia BAS
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Memory of the Past in the Multi-Ethnic Space of Danube Cities
Autorzy:
Tsyganenko, Liliia
Oleinikova, Galina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28697606.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Southern Bessarabia
memory
regional cities
monuments
churches
mosque
Opis:
The article presents the issues of preserving the historical memory of the cities of Southern Bessarabia (the southwestern part of Odesa region, Ukraine). The specific features of the region’s historical development, frequent changes in the state affiliation, intermixture and diversity of confessional and ethnographic aspects contributed to the formation of a special, multicultural and polyethnic habitat for the residents of this region. The region’s cities, formed many centuries ago, demonstrate specific, often unique features of the memory of the past, embodied in the temples, street names, residential buildings, and administrative and fortification structures. The preservation of the urban memory and its popularisation serve as the foundation of human beings who are free from prejudice, protect their identity and are tolerant of their neighbours.
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2023, 126; 29-48
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mozolne początki zmagań o ochronę zabytków w Galicji. Rozważania na marginesie najnowszej książki Tadeusza Łopatkiewicza
The Arduous Beginnings of the Struggle for Monument Protection in Galicia. Reflections on the Margins of the Latest Book by Tadeusz Łopatkiewicz
Autorzy:
Laskowski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29433439.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie
Tematy:
conservation of monuments
monument protection system
Ludwik Mieczysław Lubicz Potocki
conservator’s diary
Galicia
Dukla
Iwonicz
Krosno
Odrzykoń
Rymanów
Tadeusz Łopatkiewicz
konserwacja zabytków
system ochrony zabytków
dziennik konserwatorski
Galicja
Opis:
Artykuł zawiera rozważania na temat procesu rodzenia się i powolnego dojrzewania systemu ochrony zabytków w Galicji, jednym z krajów koronnych monarchii habsburskiej, zachodzącego w latach 60. i 70. XIX wieku. Jedną z kluczowym postaci tego czasu był Ludwik Mieczysław Lubicz Potocki, konserwator zabytków działający na terenie Galicji Wschodniej, obejmujący swoim działaniem 49 ówczesnych powiatów politycznych, w tym m.in. miasto Krosno i jego okolice. Punktem wyjścia do rozważań jest najnowsza (wydana w 2022 roku) książka autorstwa Tadeusza Łopatkiewicza poświęcona postaci tego konserwatora i jego działalności na terenie Krosna i okolic. Wspomniana książka przybliża postać samego konserwatora i koleje jego życia (ostatni rozdział), pokazuje tło, na jakim przyszło mu wzrastać, zdobywać wykształcenie i podejmować współpracę w zakresie odkrywania i interpretacji śladów przeszłości (rozdział pierwszy), prezentuje zręby rodzącego się systemu ochrony zabytków w monarchii habsburskiej, w tym w Galicji (rozdział drugi) oraz – co najważniejsze – w oparciu o odnalezione źródła przedstawia i precyzyjnie objaśnia dorobek Potockiego w zakresie urzędowej opieki nad zabytkami Galicji Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem zabytków Krosna i okolic. Pracę uzupełniają: aneks źródłowy, bibliografia, indeksy i streszczenie w języku angielskim. Publikacja autorstwa Tadeusza Łopatkiewicza, owoc jego wieloletnich badań oraz poszukiwań archiwalnych i bibliotecznych, stanowi istotny przyczynek do nowej syntezy dziejów konserwatorstwa polskiego i ochrony zabytków na ziemiach Polski w XIX wieku. Elementem szczególnie cennym, odnalezionym przez autora książki i wykorzystanym pod kątem badanego miasta i jego okolic, jest Dziennik konserwatorski Potockiego, spisywany w latach 1866–1878, na kartach którego uwidaczniają się wszystkie blaski i cienie pracy ówczesnego konserwatora, znakomicie wydobyte i skomentowane przez Tadeusza Łopatkiewicza. Jest rzeczą konieczną, aby w najbliższym czasie źródło to zostało opublikowane i zinterpretowane w całości, najlepiej dzięki współpracy grona badaczy bliżej zajmujących się w ostatnim czasie osobą Ludwika Mieczysława Lubicz Potockiego, w tym Tadeusza Łopatkiewicza.
The article reflects on the process of birth and slow maturation of the monument protection system in Galicia (one of the crown countries of the Habsburg monarchy), taking place in the 1860s and 1870s. One of the key figures of the time was Ludwik Mieczysław Lubicz Potocki, a conservator active in Eastern Galicia – an area covering 49 political districts of the time, including the town of Krosno and its surroundings. The starting point for the discussion is the latest book (published in 2022) by Tadeusz Łopatkiewicz dedicated to Potocki figure of this conservator and his activities in Krosno and the surrounding area. The book takes a closer look at the figure of the conservator himself and the vicissitudes of his life (the last chapter), shows the background against which he grew up, received his education and began to cooperate in discovering and interpreting traces of the past (chapter one), presents the foundations of the emerging system of historic monument protection in the Habsburg monarchy, including Galicia (chapter two) and, most importantly, based on the archival sources, presents and explains in detail Potocki’s achievements in the official care of historic monuments in Eastern Galicia, with particular emphasis on the monuments of Krosno and the surrounding area. The work is supplemented by a source appendix, bibliography, indexes, and an abstract in English. This publication by Tadeusz Łopatkiewicz, the fruit of his many years of research and archive and library searches, is an important contribution to a new synthesis of the history of the conservation and the protection of historical monuments in the Polish lands in the 19th century. A particularly valuable element, found by the book’s author and used from the perspective of the town and its surroundings under study, is Potocki’s Conservator’s Diary, written down between 1866 and 1878, on the pages of which all the glories and shadows of the conservator’s work of the time are visible, brilliantly brought out and commented on by Tadeusz Łopatkiewicz. It is imperative that this source have to be published and interpreted in its entirety in the near future, preferably through the collaboration of a group of researchers more closely involved in the person of Ludwik Mieczysław Lubicz Potocki in recent times, including Tadeusz Łopatkiewicz.  
Źródło:
Studia Pigoniana; 2022, 5, 5; 229-248
2657-3261
Pojawia się w:
Studia Pigoniana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowe spojrzenie na pałac biskupów płockich w Broku
A New Assessment of the Płock Bishops’ Palace in Brok
Autorzy:
Lasek, Piotr
Związek, Tomasz
Wółkowski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23322367.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Brok
palace
Henryk Firlej
the bishopric of Płock
ceremonial residence architecture
Baroque architecture
episcopal residences
villas
Jan Wolff
Society for the Protection of Historic Monuments
Jarosław Wojciechowski
pałac
biskupstwo płockie
architektura rezydencjonalna
architektura barokowa
rezydencje biskupie
wille
Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości
Opis:
Problematykę biskupiego pałacu czy też willi w Broku podejmowano w licznych opracowaniach. Niemal całkowite zniszczenie zabytku utrudniało jednak prowadzenie pogłębionych badań nad jego pierwotną architekturą i zdefiniowanie kręgu potencjalnych budowniczych. Funkcja budowli oraz jej nazewnictwo również pozostawało niejasne, ponieważ w niektórych materiałach określano ją jako zamek. Na podstawie dokumentacji wizualnej i dotychczas nieznanych oraz niewykorzystanych źródeł pisanych przedstawiono w artykule nowe ustalenia na temat architektury pałacu, umożliwiające jego pełną rekonstrukcję. Ustalenia te nie tylko uzupełniają w istotny sposób historię budowy, ale też otwierają interesujące perspektywy badawcze dotyczące kwestii genezy stylistycznej, wykonawstwa, funkcji, znaczenia, wreszcie miejsca, jakie pałac zajmował w architekturze rezydencjonalnej Polski 1. ćwierci XVII stulecia.
The issue of the episcopal palace – or villa – in Brok has been addressed in numerous studies. The nearly complete destruction of the structure, however, made it difficult to conduct in-depth research into its original architecture and to define the circle of its potential builders. The function of the building and the relevant terminology were unclear as well, since some sources referred to it as a castle. On the basis of visual documentation and hitherto unknown and unused written sources, the article presents new findings on the architecture of the palace, enabling its full reconstruction. These findings not only materially supplement its construction history, but also open up interesting research perspectives on the questions of the palace’s stylistic origins, the builders involved in its construction, its function, significance, and finally the place it occupied in the residential architecture of Poland in the first quarter of the 17th century.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 3; 147-178
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies