- Tytuł:
-
Elegický štýl Rainera Mariu Rilkeho a Janka Silana
Elegical Style of Rainer Maria Rilke and Janko Silan
Styl elegijny Rainera Marii Rilkego i Janka Silana - Autorzy:
- Príhodová, Edita
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/440919.pdf
- Data publikacji:
- 2013
- Wydawca:
- Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
- Tematy:
-
elégia
tenzia
detenzia
modernizmus
Janko Silan (1914-1984)
Ján Ďurka (1914-1984)
katolícky kňaz
slovenský básnik
katolícka moderna
Rainer Maria Rilke (1875-1926)
elegy
tension
detension
modernism
Roman Catholic priest
Slovak poet
Catholic modernity
elegia
napięcie
odprężenie
modernizm
ksiądz katolicki
słowacki poeta
katolicka moderna - Opis:
-
Štúdia sa zameriava na kontrastívnu komparáciu elegických básní R. M.
Rilkeho a J. Silana. Rainer Maria Rilke a Janko Silan predstavujú vo viacerých
poetologických charakteristikách opačné básnické typy (charakterizujú ich také
zásadné protiklady ako intelektuálnosť / emocionálnosť, osobnosť / nadosobnosť,
individualizmus / sociatívnosť, hatenie detenzie / hatenie tenzie). Rainer Maria
Rilke predstavuje jednu z najviac kanonizovaných postáv európskeho modernizmu,
Janko Silan je reprezentantom katolíckeho modernizmu a patrí medzi literatúry
malých národov (slovenská literatúra). Kontrastívna komparácia umožňuje vidieť
v básnických textoch oboch autorov také súvislosti, ktoré by bez kontrastívneho
literárneho kontextu zostali nepovšimnuté. Základnou interpretačnou líniou je identifikácia
zdrojov tenzívnych a detenzívnych prvkov u oboch básnikov.
Interpretácia elégií oboch autorov odkryla nové poznatky o základných
princípoch básnického sveta oboch autorov. Tenzia Duinských elégií nie je daná
osobnou stratou; ide o nadosobnú, filozofujúcu, intelektuálnu poéziu. Lyrický subjekt
pociťuje hodnotový deficit vytvorený problematizáciou života založeného na
tradičných hodnotách, náboženských predstavách a ideológiách. Odpoveď však
lyrickému subjektu neprináša úľavu, detenziu, naopak, hromadenie otázok a odpovedí
tenzívnosť kumuluje. Problematickosť lyrického subjektu sa koncentruje v
oblasti »hlavy«. Sled tenzívnych motívov má povahu intelektuálnej problematizácie.
Janko Silan v básnickej skladbe Slávme to spoločne tematizuje život a smrť
svojej matky. Báseň je teda poznačená biografickým kontextom autora. Diskurzivita
sa vyznačuje dialogickosťou a emocionálnosťou, ktoré sú dané autobiografickos133
ťou témy. Problematickosť lyrického subjektu sa koncentruje v oblasti »srdca«.
Kresťanský ideový rámec spôsobuje, že autor spočiatku hatí tenziu (smútok) a
zameriava sa viac na oslavu. Aj keď Janko Silan neproblematizuje tradičný kresťanský
náboženský rámec, predsa ho subjektivizuje vytváraním si osobného duchovného
sveta, ktorých ťažiskom je spojenie s mŕtvymi predkami (s matkou).
Spoločné v prístupe oboch autorov je, že prostredníctvom elegického žánrového
rámca vyjadrili postoje k veľkým literárnym témam: k životu, k smrti a k
láske (osobnej alebo nadosobnej). Aj keď odlišnými cestami, predsa obaja sa dopracovali
k problematizácii života založenom na jednoduchom vlastnení hodnôt.
Hodnotovo naplená existencia podľa nich spočíva v prehĺbenom a otvorenom postoji
k životu, do ktorého človek prijme a integruje aj tenzívne skúsenosti.
The study focuses on the contrastive comparative analysis of the elegiac poems of R. M. Rilke and J. Silan. In several poetological characteristics, Rainer Maria Rilke and Janko Silan present opposite poetic types (characterized by such fundamental contradictions as intellectuality / emotionality, personality / metapersonality, individualism / sociativity, blocking of tension / blocking of a lack of tension. Rainer Maria Rilke is one of the most canonized figures of European modernism, Janko Silan is a representative of Catholic modernism and belongs to the literature of small nations (Slovak literature). The contrastive comparative analysis allows the perception such connections in the poetic texts of both authors that would stay unnoticed without contrastive literary context. The basic interpretive line is to identify the sources of tension and lack of tension elements in both poets. The interpretation of elegies of both authors has uncovered new knowledge of the fundamental principles of the poetic world of both authors. The tension of The Duino elegies does not lie in personal loss, it is meta-personal philosophizing, intellectual poetry. The lyrical subject experiences a value deficit created by the problematization of life based on traditional values, religious ideas and ideologies. However, the answer does not bring the relief of a lack of tension to the lyrical subject; 134 quite the contrary, the accumulation of questions and answers increases the tension. The problem of the lyrical subject concentrates in the area of the »head«. The sequence of tension motifs has the nature of intellectual problematization. Janko Silan in the poem Slávme to spoločne (Let's Celebrate it Together) discusses the life and death of his mother. The poem is thus marked by the author's biographical context. The discursivity is characterized by dialogue and emotionality that are caused by the autobiographical nature of the topic. The problem of the lyrical subject is concentrated in the area of the »heart«. The Christian ideological framework makes that author initially block the tension (sadness) and focuses more on the celebration. Although Janko Silan does not find a problem in the traditional Christian religious framework, he subjectivizes it by creating a personal spiritual world where the focus is on a connection with the dead ancestors (with his mother). The common ground in the approach of both authors is that through an elegiac genre framework they have expressed views on major literary themes: life, death, love (personal or meta-personal). Although in different ways, both of them achieved the problematization of life based on a simple possession of values. The existence filled with values according to them lies in a deep and open attitude to life, to which a human being accepts and integrates the tension experience.
Niniejsze studium koncentruje się na kontrastywnym porównaniu elegijnych wierszy R.M.Rilkego i J. Silana. Twórczość analizowanych przeze mnie przedstawicieli zaliczanych do nurtu modernistycznego, czyli Rainera Marii Rilkego i Janko Silana ukazuje ich poetyckość w zupełnie różnym świetle, bo charakteryzuje ich całkowita różnorodność i odmienność, skupiająca się na zagadnieniach, które dotyczą np.: intelektualności i emocjonalności, osobowości i indywidualności, niszczenia spokoju i burzenia napięcia. Rainer Maria Rilke to jedna z najbardziej wiodących osobowości modernizmu europejskiego, natomiast Janko Silan to przedstawiciel modernizmu katolickiego należący do literatury małych 135 narodów (por. literatura słowacka). Porównawcza analiza twórczości pozwala nam dostrzec w poezji obu autorów związek, który nie zostałby dostrzeżony bez konfrontatywnego kontrastu literackiego. Podstawowa linia interpretacyjna obu autorów skupia się na identyfikacji źródeł elementów napięcia i ich rozładowania. Interpretacja elegijna przedstawionych autorów odkryła nowe doświadczenia, które dotyczą podstawowych zasad świata poetyckiego. Napięcie w utworze Elegii duinejskich nie wynika z osobistego zagubienia podmiotu literackiego; chodzi przede wszystkim o szeroko pojętą poezję, która wykracza poza ramy indywidualnego, filozoficznego i intelektualnego postrzegania rzeczywistości. Podmiot liryczny czuje deficyt wartości, powstałych za sprawą złożoności istnienia, których fundamentem są wartości tradycyjne, wyobrażenia religijne i ideologiczne. Jednak podmiotowi lirycznemu to nie przynosi ani ulgi, ani rozładowania napięcia, a przeciwnie, pojawia się wiele pytań, a odpowiedzi kumulują tylko napięcie. Napięcia i sprzeczności podmiotu lirycznego koncentrują się przede wszystkim w okolicy „głowy“ – stąd dominacja problematyki intelektualnej. Janko Silan w utworze poetyckim Slávme to spoločne [dosł. pol. Świętujmy to razem] opisuje życie i śmierć swojej matki. Przedstawiony wiersz zawiera kontekst biograficzny. Dyskursywność zostaje określona przez dialogi i emocjonalność, które są wyznaczane przez fakty związane z jego autobiografią. Rozważania podmiotu lirycznego koncentrują się przede wszystkim w okolicy „serca“ – problematyka emocjonalna. Chrześcijańskie ramy ideowe sprawiają, że w początkowej fazie najpierw zostaje zniszczone napięcie (niweczy smutek), a następnie podmiot liryczny skupia się na świętowaniu. Chociaż Janko Silan nie uwypukla problemów, które dotyczą tradycyjnych chrześcijańskich wzorców religijnych, to i tak pojawiają się wątki osobiste odnoszące się do jego świata duchowego, w którym zauważalne są trudności dotyczące kontaktu z nieżyjącymi przodkami (z matką). Wspólną cechą Rainera Marii Rilkego i Janko Silana jest to, że przez pośrednictwo ramowego gatunku elegijnego przedstawili swoje poglądy dotyczące uniwersalnej tematyki, czyli: życia, śmierci i miłości (osobistej i zbiorowej). Chociaż podążali różnymi drogami, to poglądy na temat złożoności życia i nieodzownych w nim wartości mają podobne. Według nich, istnienie oparte na fundamentalnych wartościach sprawia, że człowiek ma otwarty i głęboki stosunek do życia, akceptuje świat i istnienie, łączy swoje doświadczenia, choć często są one związane z różnorakim napięciem. - Źródło:
-
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 4(4); 117-138
2299-9922 - Pojawia się w:
- Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł