Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "międzywojenna polska" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 36
Tytuł:
«Беларуская санацыя» ў Польшчы (1928–1937): паміж канфрантацыяй і лаяльнасцю
„Sanacja białoruska” w Polsce (1927–1937): między konfrontacją a lojalnością
“Belarusian sanation” in Poland (1928–1937): between confrontation and loyality
Autorzy:
Горны, Аляксандр
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/437006.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej
Tematy:
białoruski ruch narodowy
Zachodnia Białoruś
Polska międzywojenna
„białoruska sanacja”
grupa Łuckiewicza-Ostrowskiego
Belarusian national movement
Western Belarus
interwar Poland
“Belarusian sanation”
Luckievič-Astroŭski group
Opis:
W okresie międzywojennym w białoruskim ruchu narodowym na zachodniej Białorusi w Polsce istniało wiele prądów politycznych. Wśród nich była „białoruska sanacja” („grupa Łuckiewicza-Ostrowskiego”), która powstała po zdelegalizowaniu przez władze polskie Białoruskiej Włościańsko-Robotniczej Hromady. Przedstawiciele „białoruskiej sanacji” postulowali porzucenie radykalnej walki politycznej i rozpoczęcie poszukiwania kompromisu z władzami polskimi w celu zachowania istniejących białoruskich organizacji kulturalnych i oświatowych. Takie poglądy wyznawały m.in. organizacje Centrasajuz i Towarzystwo Białoruskiej Oświaty. Jednocześnie „białoruska sanacja” była dość krytycznie ustosunkowana wobec polityki polonizacyjnej i występowała w roli „konstruktywnej opozycji” wobec władz polskich. Przyczyną upadku „białoruskiej sanacji” były wewnętrzne nieporozumienia między przywódcami tego obozu politycznego.
A number of political trends existed in the Belarusian national movement in Western Belarus in Poland in the interwar period. One such political trend was the “Belarusian sanation” (“Luckievič-Astroŭski group”), which arose after the Polish authorities dissolved the Belarusian Peasants Workers Hramada. Followers of the “Belarusian sanation” proposed to abandon the radical political struggle and begin a search for a compromise with the Polish authorities to preserve the existing Belarusian cultural and educational organizations. Based on these ideas, such organizations as Centrasajuz and the Belarusian Education’s Association were created. At the same time, the “Belarusian sanation” was quite critical of polonization policy and acted as a “constructive opposition” towards the Polish authorities. The reason for the decline of the “Belarusian sanation” was internal disagreement among the leaders of this political direction.
Źródło:
Przegląd Środkowo-Wschodni; 2019, 4; 91-115
2545-1324
Pojawia się w:
Przegląd Środkowo-Wschodni
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pozycja finansowo-prawna Kościoła katolickiego obrządku łacińskiego w Polsce międzywojennej
Autorzy:
Żurek, Konrad Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2158252.pdf
Data publikacji:
2022-12-01
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Finance
the Catholic Church
Interwar Poland
land reform
Concordat
Finanse
Kościół katolicki
Polska międzywojenna
reforma rolna
Konkordat
Opis:
Celem głównym niniejszego artykułu jest zaprezentowanie pozycji finansowej i prawnej Kościoła katolickiego obrządku łacińskiego w Polsce po odzyskaniu niepodległości oraz opisanie drogi zmian prawnych, jakie dokonały się w wyniku zawarcia Konkordatu i przeprowadzenia reformy rolnej. Za sprawą umowy konkordatowej podpisanej w dniu 10 lutego 1925 r. zaobserwować można wzrost znaczenia Kościoła katolickiego w Polsce, co poświadczają liczne publikacje. W opracowaniu posłużono się metodą dogmatyczno-prawną, zaś przedstawione w niniejszym artykule rezultaty mogą stanowić istotną wskazówkę dla osób interesujących się zagadnieniem relacji na linii państwo–Kościół, zarówno na płaszczyźnie prawnej, jak i historycznej.
The paper aims at presenting the legal and financial position of the Latin Rite Catholic Church in Poland after the restoration of independence. Moreover, the study describes the path of legal changes that occurred as a result of the Concordat and land  reform. As evidenced by numerous publications, due to the concordat agreement signed on February 10th, 1925, an increase in the significance of the Catholic Church in Poland has been observed. The legal-dogmatic method has been applied  in the study. The results presented in the article might provide guidance for those interested in the issue of relations between the State and the Church, both on a legal and historical level.
Źródło:
Przegląd Prawno-Ekonomiczny; 2022, 4; 157-173
1898-2166
Pojawia się w:
Przegląd Prawno-Ekonomiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Budowa administracji skarbowej w pierwszych latach Polski międzywojennej
Building the fiscal administration in the first years of interwar Poland
Autorzy:
Witkowski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945323.pdf
Data publikacji:
2021-04-01
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
administracja skarbowa
izby skarbowe
urzędy skarbowe
Ministerstwo Skarbu
Polska międzywojenna
tax administration
tax chambers
fiscal and tax offices
Ministry of the Treasury
interwar Poland
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie procesu budowania administracji skarbowej w pierwszych latach Polski międzywojennej, zakończonego uchwaleniem i stopniowym rozszerzaniem zakresu terytorialnego mocy obowiązującej ustawy z dnia 31 lipca 1919 r. o tymczasowej organizacji władz i urzędów skarbowych. Zastąpiła ona rozwiązania pozaborcze, które początkowo poddawano doraźnym zmianom. Rozważania dotyczące organizacji i zakresu działania administracji skarbowej dopełniają uwagi ilustrujące wysiłki Ministerstwa Skarbu na rzecz zatrudnienia i wyszkolenia urzędników skarbowych i kandydatów do służby w skarbowości. Zamieszczone uwagi i spostrzeżenia poczynione zostały w oparciu o analizę aktów prawnych, źródeł pozwalających odtworzyć przebieg procesów legislacyjnych (druki sejmowe i sprawozdania stenograficzne z posiedzeń Sejmu) oraz literatury. Potwierdzają one, iż w ustawie z 31 lipca 1919 r. przyjęto konstrukcję zbudowaną na zasadach: 1/ wyodrębnienia władz i urzędów skarbowych z administracji ogólnej, 2/ trzystopniowego ustroju władz skarbowych (Ministerstwo Skarbu, izby skarbowe, urzędy skarbowe), 3/ jednakowego potraktowania administracji podatków bezpośrednich i pośrednich, o czym świadczyło ich organizacyjne zespolenie w izbach skarbowych, przy zachowaniu wyodrębnienia tylko we władzach I instancji (urzędy podatków i opłat skarbowych; urzędy akcyz i monopolów państwowych). Przyjęty ustrój administracji skarbowej wychodził naprzeciw wzrastającej roli podatków bezpośrednich, która wymagała budowy instytucji sprawnego ich wymiaru i poboru. Z kompetencji izb skarbowych wyodrębniono jednak zarząd ceł.
The purpose of this article is to present the process of building fiscal administration in the first years of interwar Poland, which ended with the adoption and gradual extension of the territorial scope of the binding law of July 31, 1919, on the temporary organization of tax authorities and offices. It replaced the post-partition solutions, which were initially subject to temporary changes. Considerations concerning the organization and scope of activities of the fiscal administration are complemented by comments illustrating the efforts of the Ministry of the Treasury to employ and train tax officials and candidates for tax services. The stated comments and observations were made on the basis of an analysis of legal acts, sources allowing to reconstruct the course of legislative processes (The Lower House of Polish Parliament [Sejm] documents and stenographic reports from the Lower House [Sejm] sessions) and literature. They confirm that the Act of July 31, 1919, adopted a structure based on the following principles: 1/ separation of fiscal authorities and offices from general administration, 2/ three-stage system of fiscal authorities (Ministry of the Treasury, tax chambers, tax offices), 3/ equal treatment of administration of direct and indirect taxes, as evidenced by their organizational unification in tax chambers, while maintaining the separation only in the authorities of the first instance (tax and fiscal offices; excise and state monopoly offices). The adopted fiscal administration system met the increasing role of direct taxes, which required the building of institutions for efficient calculation and collection of those taxes. However, the management of customs was separated from the competence of the tax chambers.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2020, 19, 2; 319-348
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fundusz Kwaterunku Wojskowego w Polsce międzywojennej
The Military Housing Fund in Pre-War Poland
Autorzy:
Witkowski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096339.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Military Housing Fund
pre-war Poland
accommodation for the army in peacetime
the Polish Senate
the Polish Sejm
Fundusz Kwaterunku Wojskowego
Polska międzywojenna
zakwaterowanie wojska w czasie pokoju
Senat
Sejm
Opis:
The initiative to establish the Military Housing Fund (Fundusz Kwaterunku Wojskowego, FKW) was launched in 1925 in the Polish Senate, which, during considering the draft Act on accommodation for the army in peacetime adopted by the Polish Sejm opposed the possibility provided for by the draft law (causing social unrest) to seize (for a compensation) private premises for permanent accommodation for officers and married non-commissioned officers, in a situation where other (specified in the Act) methods of acquiring housing for this purpose did not bring the expected results. The Senate voted in favour of the construction and maintenance of residential buildings intended as permanent housing for the military by a specially established FKW. A fundamental role in the structure of its financing (as non-returnable income) was played by the accommodation tax. However, it covered the same premises and the same people who were already burdened with the municipal tax on premises and the state tax on premises. The situation in which the same premises and the same individuals were burdened, according to the same rules, with three taxes (in the total amount of up to 15% of rent), changed on 2 August 1926 with the enactment of the Act on the tax on premises, which replaced the previous ones and the new tax was to be collected starting from 1 August 1926, also for the purposes of the FKW (a total of 114,174,379 Polish zlotys was paid to the FKW account by the end of 1938). This solution, combined with the authorisation of the FKW to take out (with the guarantee of the Government) a loan of up to 140 million zlotys, allowed the FKW to pursue a quite broad construction activity, which resulted (in the period 1927–1937) in 7,334 dwellings for officers and married non-commissioned officers (in 1938 a total of 1,577 dwellings were under construction).
Inicjatywa odnośnie do utworzenia Funduszu Kwaterunku Wojskowego (FKW) narodziła się w 1925 r. w Senacie, który rozpatrując uchwalony przez Sejm projekt ustawy o zakwaterowaniu wojska w czasie pokoju, sprzeciwił się przewidzianej przezeń (i wywołującej niepokoje społeczne) możliwości zajmowania (za wynagrodzeniem) pomieszczeń prywatnych na kwatery stałe dla oficerów i żonatych podoficerów zawodowych w sytuacji, gdy inne (wskazane w ustawie) sposoby pozyskania pomieszczeń na ten cel nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Senat opowiedział się za wznoszeniem, utrzymaniem i konserwacją budynków mieszkalnych przeznaczonych na kwatery stałe dla wojska przez specjalnie utworzony w tym celu FKW. W strukturze jego dochodów zasadniczą rolę (wśród dochodów bezzwrotnych) odgrywał podatek kwaterunkowy. Podlegały mu jednak te same lokale i te same osoby, które już były obciążone komunalnym podatkiem od lokali oraz państwowym podatkiem od lokali. Sytuacja, w której te same lokale i te same osoby obciążone były, według tych samych zasad, trzema podatkami (w łącznej wysokości do 15% komornego), zmieniła się wraz z uchwaleniem w dniu 2 sierpnia 1926 r. ustawy o podatku od lokali, który (zastępując dotychczasowe) miał być pobierany od 1 sierpnia 1926 r., m.in. na rzecz FKW (do końca 1938 r. na konto FKW wpłynęło 114 174 379 zł). Rozwiązanie to, w połączeniu z upoważnieniem FKW do zaciągnięcia (za poręką Rządu) pożyczki do wysokości 140 mln zł, pozwoliło FKW rozwinąć stosunkowo szeroko zakrojoną działalność budowlaną, która zaowocowała (w latach 1927–1937) 7334 mieszkaniami dla oficerów i żonatych podoficerów (w 1938 r. pozostawało w budowie 1577 mieszkań).
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2021, 30, 5; 541-575
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kontrola skarbowa w pierwszych latach Polski międzywojennej
Fiscal control in the first years of interwar Poland
Autorzy:
Witkowski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1394507.pdf
Data publikacji:
2021-07-10
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
interwar Poland, fiscal control, fiscal administration
interwar Poland
fiscal control
fiscal administration
Polska międzywojenna
kontrola skarbowa
administracja skarbowa
Opis:
W dniu 24 czerwca 1925 r. Minister Skarbu wydał rozporządzenie o organizacji kontroli skarbowej. Weszło ono w życie z dniem 1 września 1925 r. na obszarze izb skarbowych w Grudziądzu, Poznaniu, Krakowie i Lwowie oraz na obszarze Górnego Śląska, a z dniem 1 stycznia 1926 r. na obszarze izb skarbowych w Białymstoku, Brześciu, Kielcach, Lublinie, Łodzi, Łucku, Warszawie i Wilnie. Zniosło zarazem obowiązujący na terenie b. zaboru austriackiego Przepis dla straży skarbowej z dnia 19 marca 1907 r. oraz „przepisy i rozporządzenia” obowiązujące w pozostałych dzielnicach.  Wcześniej, w drodze rozporządzenia z dnia 21 stycznia 1920 r., Minister Skarbu zarządził, aby organy wykonawcze powołane do strzeżenia dochodów państwowych z podatków pośrednich (akcyz) i monopoli na obszarze byłego zaboru rosyjskiego i w Małopolsce, nosiły nazwę „kontrola skarbowa”. Ujednolicenie uprawnień ich i organów wykonawczych, przewidzianych w urzędach skarbowych akcyz i monopolów państwowych (tworzonych na podstawie ustawy z dnia 31 lipca 1919 r. o tymczasowej organizacji władz i urzędów skarbowych i wydanego na jej podstawie rozporządzenia wykonawczego), nastąpiło w drodze ustawy z dnia 14 grudnia 1923 r. o uprawnieniach organów wykonawczych władz skarbowych i wydanego na jej podstawie rozporządzenia wykonawczego. Zostały one objęte wspólną nazwą – „kontrola skarbowa”.
On 24th June 1925, the Minister of Treasury issued an ordinance on the organisation of fiscal control. It entered into force on 1st September 1925 on the area of the treasury offices in Grudziądz, Poznań, Cracow and Lviv, as well as in Upper Silesia, and on 1st January 1926 — on the territory of the treasury offices in Białystok, Brześć, Kielce, Lublin, Łódź, Łuck, Warsaw and Vilnius. At the same time, the ordinance abolished the Treasury Guard Regulation [Przepis dla straży skarbowej] of 19th March 1907, which had been in force in the territory of the former Austrian partition, as well as the “regulations and ordinances” in force in other districts. Earlier, by the ordinance of 21st January 1920, the Minister of Treasury had ordered that the executive bodies established to oversee state income by means of indirect taxes (excise duties) and monopolies on the territory of the former Russian partition and in Malopolska region should be called “fiscal control”. The powers of the said bodies and of the executive bodies, excise and state monopoly pro- vided for in tax offices (created under the Act of 31st July 1919 on the temporary organisation of tax authorities and offices and the implementive ordinance issued on its basis) were united by the Act of 14th December 1923 on the powers of the executive tax authorities and the implementive ordinance issued on its basis. These were subsumed under the common name ‘fiscal control’.
Źródło:
Z Dziejów Prawa; 2020, 13; 189-214
1898-6986
2353-9879
Pojawia się w:
Z Dziejów Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sprawczość w badaniach nad historią społeczną dziewcząt. Przykład międzywojennego Tarnowa
Agency in Research into the Social History of Girls. Interwar Tarnów as an Example
Autorzy:
Wilk, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/14748466.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
girlhood studies
social history
interwar Poland
gender
agency
historical sociology
studia nad dziewczętami
historia społeczna
międzywojenna Polska
płeć kulturowa
sprawczość
socjologia historyczna
Opis:
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, w jaki sposób dziewczęta międzywojennego Tarnowa mogły być sprawcze. Analizę dyskursów określających ramy funkcjonowania dziewcząt, poprzedziła próba określenia struktury społecznej i jej przemian w międzywojennym mieście. Bazę źródłową stanowiły wybrane numery czasopism wydawanych w międzywojennym Tarnowie i dotyczących spraw lokalnych, protokoły szkolne, a także dane statystyczne oraz egodokumenty. W badaniach przyjęto perspektywę mikrohistoryczną i skoncentrowano się na wybranych aspektach życia codziennego. Ramę metodologiczną stanowiły studia nad dziewczętami (girlhood studies). Jakkolwiek w międzywojennym Tarnowie olbrzymią rolę w kształtowaniu wyborów życiowych dziewcząt i młodych kobiet nadal odgrywał świat wartości tradycyjnych, wyraźnie widać, że dziewczęta z różnych środowisk i warstw w coraz większym zakresie poszerzały pole autonomii. Sprawczość ich przejawiała się głównie w mikrodziałaniach, a istotnym kontekstem były procesy demokratyzacji i indywidualizacji.
The aim of the article is to answer the question of how girls could have agency in interwar Tarnów. The analysis of discourses framing how these girls functioned was preceded by an attempt to define the social structure and its transformations in the city between the wars. The source base included selected issues of periodicals published in Tarnów at the time, concerning local issues, school protocols, as well as statistical data and personal documents. The research adopted a microhistorical perspective and focused on selected aspects of everyday life. Girlhood studies constituted the methodological framework. Although the world of traditional values played an enormous role in shaping the life choices of girls and young women in interwar Tarnów, it is noticeable that girls from different groups increasingly expanded their scope of autonomy. Their agency was mainly manifested in micro-activities, while the processes of democratisation and individualisation were a significant context.
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2022, 66, 4; 159-180
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sprawa o szpiegostwo Józefa Maculewicza, podkomisarza Straży Celnej w Chojnicach w dokumentach instytucji bezpieczeństwa II RP (1924–1925). Próba rekonstrukcji afery szpiegowskiej
Józef Maculewicz’s espionage case, assistant officer of Border Guards (Straż Celna) in Chojnice in documents of The Second Republic of Poland (1924–1925). An attempt to reconstruct espionage case
Autorzy:
Wałdoch, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/902153.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna
Tematy:
espionage
internal security
history of international relations
Chojnice
interwar Poland
szpiegostwo
bezpieczeństwo wewnętrzne
historia stosunków międzynarodowych
Polska międzywojenna
Opis:
This article is based on documents (primary sources) and literature. Author shows one untypical case of espionage conducted by one of the officers of polish Border Guards (Straż Celna in years 1924–1925). Which is an element of Bolshe-viks’ history of activities aimed toward the independence of The Second Republic of Poland from Soviets bases in Free City of Gdańsk and Chojnice. This what is highlighted here is not only a reconstruction of not known before espionage case, but also a mechanism that may be adequate to the present times. It is obviously visible how different countries recruit citizens and on what basis and inceptives they shows theirs willingness to support third countries interest within the borders of homeland. Readers may also notice unknown before case of espionage that have reached top level spheres of polish special forces.
Źródło:
Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość; 2014, 11; 149-164
1731-8440
Pojawia się w:
Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sprawa o szpiegostwo Józefa Maculewicza, podkomisarza Straży Celnej w Chojnicach w dokumentach instytucji bezpieczeństwa II RP (1924–1925). Struktura afery szpiegowskiej
Józef Maculewicz’s espionage case, assistant officer of Border Guards (Straż Celna) in Chojnice in documents of The Second Republic of Poland (1924–1925). Espionage case structure
Autorzy:
Wałdoch, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/902140.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna
Tematy:
espionage
internal security
history of international relations
Chojnice
interwar Poland
szpiegostwo
bezpieczeństwo wewnętrzne
historia stosunków międzynarodowych
Polska międzywojenna
Opis:
This article is based on documents (primary sources) and literature. Author shows one untypical case of espionage conducted by one of the officers of polish Border Guards (Straż Celna in years 1924–1925). Which is an element of Bolsheviks’ history of activities aimed toward the independence of The Second Republic of Poland from Soviets bases in Free City of Gdańsk and Chojnice town. This what is highlighted here is a structure of espionage case based on actors of particular events. Readers may get to a conclusion about social, political and economical background of main characters who played important role in such affairs.
Źródło:
Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość; 2013, 10; 451-466
1731-8440
Pojawia się w:
Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z prac ministerialnych nad ujednoliceniem prawa chowania zmarłych w II Rzeczypospolitej
From the ministerial work on the unification of burial law in the Second Polish Republic
Autorzy:
Truszkowski, Bartosz Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621763.pdf
Data publikacji:
2020-04-22
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
prawo chowania zmarłych
zakładanie cmentarzy
miejsca pochówku
przepisy sanitarne
Polska międzywojenna
II Rzeczpospolita
burial law
establishment of cemeteries
burial grounds
sanitary regulations
interwar Poland
the Second Polish Republic
Opis:
The article aims to present the long-term process of forming the Burial and Determining the Cause of Death Act of 1932 and its implementing regulation of 1933. Through the outline of the history of burial customs and the related legal rules from antiquity to the 19th century, the author focuses on interwar Poland, re-established after years of non-existence, which tried to undertake its own legislative activity in this field. Basic sanitary regulations regarding the exhumation and transportation of corpses were passed very quickly, but the comprehensive and unifying legal act in the matter of burial was not established until the beginning of the 1930s. On the basis of archival files of the Ministry of Religious Denominations and Public Enlightenment, the author undertakes to present the chronology of work on the act of 1932, and to evaluate this process, which lasted over a decade.
Artykuł ma na celu przedstawienie wieloletniego procesu kształtowania się ustawy o chowaniu zmarłych i stwierdzaniu przyczyny zgonów z 1932 r. oraz uzupełniającego ją rozporządzenia wykonawczego z 1933 r. Przez zarys historii zwyczajów dotyczących pochówku, a także dziejów regulacji prawnych z nim związanych od starożytności po XIX w., autor dociera do odrodzonego po latach zaborów państwa polskiego, które próbowało podjąć w tej dziedzinie własną działalność ustawodawczą. Podstawowe przepisy sanitarne związane z ekshumacją i przewożeniem zwłok udało się uchwalić bardzo szybko po odzyskaniu niepodległości, jednak kompleksowej i ujednolicającej tę trudną tematykę ustawy Polska międzywojenna doczekała się dopiero na początku lat trzydziestych. Na podstawie archiwalnych akt z Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego autor podejmuje się przedstawienia chronologii prac nad ustawą z 1932 r. i oceny tego ponaddziesięcioletniego procesu.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2019, 18, 2; 111-139
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Byle polski sejm zaciszny, byle polski sejm spokojny”. Budowa i wygaszanie państwa prawa w II Rzeczypospolitej
“May the Polish Sejm be Tranquil, may the Polish Sejm be Quiet”. Building and Phasing out the Legal State in the Second Polish Republic
Autorzy:
Stus, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1927195.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
II Rzeczpospolita
Polska międzywojenna
kreowanie ustroju państwa
państwo prawa
międzywojenny konstytucjonalizm
Second Polish Republic
Interwar Poland
creating the state system
legal state
interwar constitutionalism
Opis:
Okres międzywojenny odegrał kluczową rolę w procesie urzeczywistniania idei państwa prawa w Polsce. Zaistniała wtedy, po raz pierwszy od czasu utraty suwerenności pod koniec XVIII w., nieskrępowana możliwość skonstruowania od podstaw formy rządów opartej na solidnych standardach demokracji i praworządności. Znalazła ona swój prawny wyraz w rozwiązaniach uchwalonej w 1921 r. konstytucji marcowej. Praktyczna realizacja postulatów państwa prawa w II Rzeczypospolitej odbiegała jednak od ideału. Zdecydowały o tym różne względy i wyzwania polityczne, społeczne, ekonomiczne i międzynarodowe. Nie zawsze fortunnie zredagowana konstytucja marcowa stała się przedmiotem zmasowanej krytykowana, a jej niewygodne rozwiązania ignorowano. Stopniowe odchodzenie od praworządności, naznaczone rosnącym autorytaryzmem obozu sanacyjnego po 1926 r., realizowało się na trzech płaszczyznach: tworzenia prawa, w tym kolejnych regulacji konstytucyjnych, jego interpretacji i stosowania. Następstwem tych procesów była stopniowa transformacja parlamentarno-gabinetowego „systemu marcowego” w autorytaryzm i towarzyszące jej „wygaszanie” państwa prawa. W artykule podjęto próbę analizy doświadczeń międzywojennych z punktu widzenia przebiegu tej degradacji praworządności oraz przyczyn jej nietrwałości w II Rzeczypospolitej.
The inter-war period played the key role in the process of realizing the idea of the legal state in Poland. It brought the uninhibited opportunity to establish a new the form of government based on solid democratic standards and the rule of law for the first time since the country had lost its independence in the late 18th century. It was expressed in the legal instruments of the March Constitution of 1921. Practical enforcement of the legal state concept in the Second Polish Republic was far from ideal though. It resulted from various political, social, economic and international challenges. The March Constitution, not always clearly worded, was subject to widespread criticism and its cumbersome regulations were ignored. Moving gradually away from the rule of law, marked by the Sanacja elites becoming more authoritarian after 1926, was expressed on three levels: creating law, including subsequent constitutional regulations, it’s interpretations and enforcement. Gradual transformation of the parliamentary-cabinet system of the March Constitution into authoritarian state was the result of these processes. The article attempts to analyze the inter-war experience from the point of view of growing degradation of the rule of law and the reasons for its instability in the Second Polish Republic.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 3 (61); 79-92
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Comparative Law and Procedural Law in Poland in 1918–1933 with a Particular Emphasis on the Silesian Voivodeship
Komparatystyka prawa a prawo procesowe w Polsce w latach 1918–1933 (ze szczególnym uwzględnieniem województwa śląskiego)
Autorzy:
Stawarska-Rippel, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31344073.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
comparative law
comparative legal history
comparative procedural law
system of justice
interwar Poland
Silesian Voivodeship
komparatystyka prawa
porównawcza historia prawa
komparatystyka prawa procesowego
ustrój sądów
międzywojenna Polska
województwo śląskie
Opis:
In 2023, 500 years have passed since the entry into force of the ordinary court procedure in Poland (formula processus iudiciarii, 1523), as well as 90 years since the unification of court procedures in Poland in general and 90 years since the entry into force of the first Polish Code of Civil Procedure (1933). Therefore, this is a special opportunity to refer, in this context, to the first transformation of procedural law in Poland in the 20th century, which took place after World War I, especially in the context of comparative procedural law issues. Applicability of foreign laws in the Polish territories after World War I: Russian, German, Austrian, and Hungarian (in a small area of Spisz and Orawa), as well as Polish-French legislation, gave rise to a complicated and territorial legal mosaic. The codification works undertaken at that time in Poland, unprecedented in Europe or even in the entire world, fell within a period of great development of comparative jurisprudence. They were profound comparative studies, which are proven by the published drafts, together with explanatory memorandums, offering an original synthesis of the legal thought. The considerations made in this article relate to procedural law, which was significantly diversified in the territory of Poland reborn in 1918, especially as regards the model of legal remedies, which gave rise to considerable difficulties in the practice of the system of justice prior to the unification of court procedures. Special attention was paid to the legal situation in the Silesian Voivodeship, being a peculiar microcosm of the legal situation in the entire country.
W 2023 r. mija 500 lat od wejścia w życie ziemskiej procedury sądowej w Polsce (formula processus iudiciarii, 1523), a także 90 lat od zunifikowania procedur sądowych w Polsce w ogóle oraz jednocześnie 90 lat od wejścia w życie pierwszego polskiego Kodeksu procedury cywilnej (1933). Jest to zatem szczególna okazja, by w tym właśnie kontekście nawiązać do pierwszej transformacji prawa sądowego w Polsce w XX w., która miała miejsce po I wojnie światowej, zwłaszcza w kontekście zagadnień komparatystyki prawa procesowego. Obowiązywanie obcych praw na ziemiach polskich po I wojnie światowej: rosyjskiego, niemieckiego, austriackiego oraz węgierskiego na niewielkim skrawku Spiszu i Orawy, a także prawa polsko-francuskiego, tworzyło skomplikowaną, terytorialną mozaikę prawną. Podjęte wówczas prace kodyfikacyjne w Polsce, niemające precedensu w Europie, a nawet na świecie, przypadały na czasy bujnego rozwoju prawoznawstwa porównawczego. Były one głębokim komparatystycznym studium, a opracowane i opublikowane projekty wraz z ich uzasadnieniem stanowiły oryginalną syntezę myśli prawniczej. Rozważania będące przedmiotem niniejszego artykułu dotyczą prawa procesowego, które na terenach odrodzonej w 1918 r. Polski było w zasadniczy sposób zróżnicowane, szczególnie w odniesieniu do modelu środków zaskarżenia, co powodowało istotne trudności w praktyce wymiaru sprawiedliwości przed unifikacją procedur sądowych. Szczególną uwagę zwrócono na stan prawny w województwie śląskim, będący swoistym mikrokosmosem sytuacji prawnej w całym państwie.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2023, 32, 5; 407-425
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Masoneria jako „Antykościół” w publicystyce katolickiej Drugiej Rzeczypospolitej
Freemasonry as “Anti-Church” in the Catholic Journalism of the Second Polish Republic
Autorzy:
Sołga, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20433638.pdf
Data publikacji:
2023-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum
Tematy:
freemasonry
journalism
Catholic Church
anti-clericalism
interwar Poland
masoneria
publicystyka
Kościół katolicki
antyklerykalizm
Polska międzywojenna
Opis:
In the Catholic journalism of the Second Republic, Freemasonry was often accused of seeking to destroy the Church and eradicate religious life from society. It was attributed to its connections with Jews and satanic inclinations. Enunciations on the aforementioned issue were therefore an emanation of the “black legend” of freemasonry, which had long been spread in conservative circles, especially Catholic ones. The purpose of this article is to show the image of Freemasonry as an organization fighting against the Church and being the cause of secularization, or de-Christianization of society in the home country and the world, as it was created in the Catholic press of interwar Poland.
W publicystyce katolickiej Drugiej Rzeczypospolitej masonerię oskarżano często o dążenie do zniszczenia Kościoła i wyrugowania religii z życia społecznego. Przypisywano jej powiązania z Żydami i inklinacje satanistyczne. Enuncjacje dotyczące wspomnianego zagadnienia były emanacją „czarnej legendy” wolnomularstwa, rozpowszechnianej od dawna w środowiskach zachowawczych, zwłaszcza katolickich. Celem artykułu jest ukazanie wizerunku masonerii jako organizacji walczącej z Kościołem i będącej przyczyną laicyzacji, czy też dechrystianizacji społeczeństwa w rodzimym kraju i na świecie, jaki był kreowany w prasie katolickiej Polski międzywojennej.
Źródło:
Studia Ełckie; 2023, 25, 3; 307-329
1896-6896
2353-1274
Pojawia się w:
Studia Ełckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problemy Kościoła prawosławnego w Polsce w okresie międzywojennym
Problems of the Orthodox Church in Poland in the Interwar Period
Autorzy:
Sawicki, Doroteusz ks.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/494576.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:
Kościół prawosławny
cerkiew
autokefalia
rewindykacja mienia
burzenie cerkwi
Tymczasowe przepisy o stosunku rządu do Kościoła prawosławnego w Polsce
Polska międzywojenna
stosunki wyznaniowe
prześladowania
episkopat
Orthodox Church
church
autocephaly
revindication of property
destruction of churches
The Provisional Regulations Concerning the Government’s Relation to the Orthodox Church in Poland
Interwar Poland
religious relations
persecution
episcopate
Opis:
W 1918 r. po ponad 120 latach niewoli Polska powróciła na mapy Europy. Wraz z odradzaniem się państwa wielkie przemiany sięgnęły Kościoła prawosławnego w Polsce. Przed I wojną światową był on częścią Patriarchatu Moskiewskiego, który decydował o jego kadrach, statucie, życiu liturgicznym, obrzędowości, itp. Teraz cerkiew w Polsce została oderwana od rosyjskiej. Z jednej strony władze Rzeczypospolitej pragnęły jak najmocniej zerwać z przeszłością niewoli. Dążyły więc do kościelnej niezależności polskiego prawosławia. Z drugiej strony Rosja ogarnięta pożogą Rewolucji Październikowej zamknęła się w kręgu wewnętrznych problemów. Patriarchat zmuszony był walczyć o przetrwanie. Sprawy cerkwi w Polsce siłą rzeczy miały dla niego drugorzędne znaczenie. W kraju tymczasem brakowało biskupów i duchownych. Co gorsza powracający na rodzinną ziemię przedwojenni hierarchowie i kapłani posiadali rosyjskie obywatelstwo. Ukształtowani też byli w duchu rosyjskich szkół teologicznych, z których się wywodzili i w duchowości rosyjskiego Prawosławia. Nie sprzyjało to normalizacji stosunków państwo – cerkiew. Władze nieprzychylnie patrzyły na Kościół prawosławny widząc w nim relikt zaborów. Od hierarchów wymagano pełnej lojalności włącznie z podpisywaniem deklaracji lojalności. Społeczność kapłańską podzielono na uznawaną przez państwo i nieuznawaną. Ta druga nie mogła liczyć na objęcie etatowych placówek duszpasterskich, zatrudnienie jako katecheta w szkołach publicznych, czy też uzyskanie obywatelstwa (w każdej chwili mogli być – i bywali – wydaleni poza granice Ojczyzny). Wystarczyło tylko sprzeciwiać się polonizacji cerkwi, zwalczać neounię, czy też krytykować plany autokefalii Kościoła by znaleźć się w tej grupie kapłanów „drugiej kategorii”. Władze dążyły również do ograniczenia ilości czynnych placówek duszpasterskich. Czyniono to na trzy sposoby. Po pierwsze wielu dawnym parafiom nie przyznano prawa samodzielności degradując je do rangi filii nieetatowej (nawet jeśli posiadały kilka tysięcy wiernych). Po drugie od razu po zakończeniu wojny rozpoczęła się rewindykacja prawosławnego mienia. Jeśli w przeszłości jakieś prawosławne grunta lub świątynia, choć przez kilka dni należały do Kościoła rzymskokatolickiego lub unickiego, mogły teraz być odebrane czy to w ramach wyroku sadowego czy też samowolnej akcji nieprawosławnej społeczności. Cerkiew pozbawiono kilkuset świątyń i dziesiątków tysięcy hektarów ziemi uprawnej oraz lasów. Trzecim sposobem destabilizacji życia parafialnego były akcje burzenia świątyń. Propagowane, jako rozbiórka opuszczonych świątyń w bardzo złym stanie technicznym były barbarzyńskim, zaplanowanym programem zniszczenia cerkwi w Polsce. Wysadzano, palono, rozbierano profanując, bijąc i poniżając nielicznych obrońców domów bożych. Jednocześnie z tym „fizycznym niszczeniem” państwo prowadziło „wojnę prawną”. Przez długie lata posługiwało się carskim ustawodawstwem cerkiewnym pozwalającym mu penetrować wewnętrzne życie cerkwi. Konstytucja marcowa z 1921 r. potwierdziła uprzywilejowaną rolę Kościoła rzymskokatolickiego. Tymczasowe przepisy o stosunku rządu do Kościoła prawosławnego w Polsce, jako jednostronny akt rządowy nie uwzględniały specyfiki Prawosławia. Nie rozwiązywały też najważniejszych spraw. Episkopat coraz bardziej skłaniał się, wobec zaistniałej sytuacji politycznej (niezbyt przyjazne państwo i utrudniony kontakt z kanoniczną zwierzchnością w Moskwie), w stronę starań o uzyskanie statutu autokefalii z Konstantynopola, do którego należeliśmy do XVII w. Po wieloletnich zabiegach w Moskwie i Konstantynopolu ogłoszenie autokefalii nastąpiło w 1925 r. Niezależność sprzyjała reorganizacji i rozwojowi działalności edukacyjno – wydawniczej, normalizacji struktur w terenie, ujednoliceniu życia liturgiczno – obrzędowego, organizacji duszpasterstw specjalnych (w tym wojskowego ordynariatu), działalności młodzieżowej (bractwa cerkiewne), normalizacji zagadnień narodowościowych, itp. Oczywiście pozbawiała Kościół zewnętrznej opieki i patronatu. Zyski wydają się jednak dużo większe niż straty. Tych ostatnich było całkiem sporo. Państwo ograniczało rozwój prawosławnego monastycyzmu. Dążyło do narzucenia cerkwi nowego kalendarza (gregoriańskiego) i języka polskiego jako urzędowego i liturgicznego. Nie zaprzestało, a w 1938 r. nasiliło, proceder burzenia świątyń. Czteromilionowa prawosławna społeczność (11-15% obywateli) wielokrotnie zastanawiała się czym zasłużyła sobie na tak niesprawiedliwe traktowanie. Pokonała wszystkie te problemy, choć przyszło się jej złożyć daninę łez i krwi. Pamiętajmy, że wszystko to działo się w przededniu II wojny światowej. Rzeczpospolita zamiast jednoczyć się wewnętrznie wobec śmiertelnego zagrożenia prowadziła zgubną politykę szowinizmu, ksenofobii i nietolerancji.
In 1918, after over 120 years of captivity, Poland appeared once again on the map of Europe. Great changes also affected the Orthodox Church in Poland at the time of the re-emergence of the state. Before the First World War, the Orthodox Church was a part of the Moscow Patriarchate, which made decisions about its personnel, statutes, liturgical life, rites, etc. The church in Poland now has been detached from the Russian Church. On the one hand, the Republic’s authorities wanted to sever itself from the captivity of the past as much as possible. They strived for ecclesiastical independence for Polish Orthodoxy. On the other hand, Russia was overcome by the horrors of the Russian Revolution and was therefore confined to the sphere of domestic problems. The Patriarch was forced to struggle to survive. For him, the church’s situation in Poland was inevitably of secondary importance. At the time, there was a lack of bishops and priests in Poland. What’s worse, the pre-war hierarchs and priests, who were returning to their homeland possessed Russian citizenship. They were also shaped by Russian spirit of theological schools, from which they graduated, and by Russian Orthodox spirituality. This was not favourable for normalizing church-state relations. The authorities regarded the Orthodox Church in an unfavourable way, as they saw it as a relic of the partitions. The hierarchs were required to be fully loyal and to sign a declaration of loyalty. The community of priests were divided into two groups: those who were recognized by the state and those who were not. The latter could not count on receiving full-time pastoral positions, employment as catechists in public schools or obtaining citizenship (at any time they could be, and in some cases were, deported from their homeland). It was enough to oppose the polonization of the church, to fight the neo-union or criticise the plans for an Autocephalous church to find oneself in the “second category” of priests. The authorities also strived to limit the number of operational places for pastoral care. This was done in three ways. Firstly, several former parishes were not granted the right to independence, thus degrading them to the ranks of dependant parishes (even if they were made up of several thousand faithful). Secondly, immediately after the ending of the war, the process of revindication of Orthodox property commenced. If, in the past, any Orthodox land or church, even it belonged to the Roman Catholic or Uniate Church for merely a couple days, could now be re-possessed either by court ruling or by arbitrary action on the part of the non-Orthodox community. The Orthodox church was deprived of several hundred church buildings, tens of thousands of hectares of cultivated land and forests. The third way of destabilizing parish life were campaigns to destroy churches. What was propagated as dismantling abandoned churches in very poor technical condition was in fact a barbarian and planed program of destroying the Orthodox church in Poland. These churches were exploded, burned and dismantled and the few who defended the temples were mocked, beaten and humiliated. Simultaneously with the “physical destruction”, the state also waged a “legal war.” For many years, the Tsar’s church legislation, which allowed the state to penetrate into the internal life of the church was applied. The March Constitution of 1921 reaffirmed the privileged role of the Roman Catholic Church. The Provisional Regulations Concerning the Government’s Relation to the Orthodox Church in Poland as a unilateral governmental act did not take the specific nature of Orthodoxy into consideration. It also failed to resolve the most important issues. The episcopate was more and more inclined, in the face of the existing political situation (a hostile state and difficulties in contacting the canonical leader in Moscow), to strive for obtaining autocephalous status from Constantinople, to which we belonged until the 17th century. After several years of intervention in Moscow and Constantinople, autocephaly was announced in 1925. Independence allowed for the reorganization and development of education and publishing, normalization of structures within the territory, standardization of liturgical and ceremonial life, organization of specific areas of pastoral care (including the military ordinariate), youth activities (church brotherhoods), normalization of issues of nationality, etc. This, of course, deprived the Church of external protection and patronage. The gains seem to be much greater than the losses. There was a great amount of the latter. The state limited the development of Orthodox monasticism. It strived to impose on the Church the new (Gregorian) calendar and Polish as the official and liturgical language. These efforts did not cease, and in 1938 they intensified, now taking the form of destroying churches. The Orthodox community, which was composed of four million people (11-15% of citizens), repeatedly wondered why they deserved such unfair treatment. The community overcame all of these problems, but only after paying a tribute of blood and tears. Let us remember that all of this took place just before the outbreak of the Second World War. The Republic, instead of uniting itself internally in the face of the deadly threat of war, chose to pursue a fatal policy of chauvinism, xenophobia and intolerance.
Źródło:
Rocznik Teologiczny; 2014, 56, 2; 75-106
0239-2550
Pojawia się w:
Rocznik Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Atlas Polski Continental dla automobilistów – pierwszy atlas samochodowy odrodzonej Polski
Continental Atlas of Poland for Automobilists – the first road atlas in the independent Poland
Autorzy:
Rutkowski, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/204119.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geograficzne
Tematy:
historia
kartografia
polska kartografia międzywojenna
mapa drogowa
atlas samochodowy
history
cartography
Polish interwar cartography
road map
road atlas
Opis:
W artykule, po przypomnieniu wcześniejszych, pochodzących z XIX i początku XX wieku map drogowych, głównie z terenu Królestwa Polskiego, omówiono Atlas Polski Continental dla automobilistów, wydany przez Continental Caoutchouc Compagnie Sp. z o.o. Warszawa. Był on pierwszą publikacją tego typu po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku. W atlasie nie podano daty wydania, dlatego w artykule przeprowadzono próbę jej ustalenia na podstawie treści: linii kolejowych, sieci osadniczej i granic administracyjnych. Można szacunkowo przyjąć, że atlas wydano na początku roku 1926, jednak na jednoznaczne określenie daty nie pozwalają niedociągnięcia dotyczące aktualności treści map. Atlas, wydany w nakładzie 10 000 egzemplarzy, składa się z 20 jednostronnie drukowanych arkuszy mapy w skali 1:1 000 000 pokrywających całą Polskę i fragmenty państw ościennych oraz mapy ogólnej pokazującej podział na arkusze. Zasadniczą treść map stanowi pięć kategorii dróg. Tłem dla obrazu dróg są linie kolejowe, miasta i wsie, sieć wodna oraz nieliczne szczyty i przełęcze. Objaśnienie znaków w legendzie dano w pięciu językach: polskim, rosyjskim, niemieckim, francuskimi i angielskim. W atlas wyraźnie widać zróżnicowanie gęstości i jakości dróg między obszarami dawnych zaborów pruskiego i austriackiego, a zaniedbanym pod względem infrastruktury drogowej zaborem rosyjskim.
The 90th anniversary of the appearance of Atlas Polski Continental dla automobilistów ( Continental Atlas of Poland for Automobilists) published by Continental Caoutchouc Compagnie Ltd Warsaw is nearing. The Atlas was the first publication of its kind after Poland had regained its independence in 1918. After mentioning the earlier 19th and the beginning of 20th century road maps, mainly from the region known as the Kingdom of Poland being at the time under the rule of the Russian Empire, the author of the article discusses the Continental road atlas. The date of publishing the Continental road atlas is not known, nevertheless, the date may be estimated as the beginning of the year 1926. The atlas consists of 20 single-sided map sheets (foldouts) at the scale of 1:1,000,000, which cover the whole territory of Poland as well as some parts of neighboring countries, and a general map showing the division into sheets. The maps’ main contents consists of five categories of roads marked in red. Their background is composed of railroad lines, towns and villages in seven size classes according to the number of inhabitants, water network, some peaks and passes as well as mountain range names. Explanations of map symbols in the legend are given in Polish, Russian, German, French, English. The atlas very clearly shows the differences in the density and quality of roads between the regions of the Prussian and Austrian partitions and the road infrastructure- wise neglected Russian partition, especially its eastern part. Apart from mileage information for roads, the maps do not contain additional information specifically for motorists. They do not even show petrol stations or auto repair shops. What is really worth praise is the sole idea of creating such an automobile atlas and publishing it in 10,000 copies, a copy for every other Polish driver at the time! The fact speaks for the publisher’s, Continental Caoutchouc Compagnie’s, perspective. Despite numerous shortcomings discussed in the article, the Continental Atlas of Poland for Automobilists remains an unique work, which gave a beginning to a new kind of maps in Poland.
Źródło:
Polski Przegląd Kartograficzny; 2015, T. 47, nr 2, 2; 137-144
0324-8321
Pojawia się w:
Polski Przegląd Kartograficzny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filmowe impresje Andrzeja Własta
Andrzej Włast’s Film Impressions
Autorzy:
Radkiewicz, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340644.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Andrzej Włast
krytyka filmowa
Polska międzywojenna
film criticism
interwar Poland
Opis:
Felietony filmowe Andrzeja Własta ukazywały się w latach 1923-1924 na łamach czasopisma „Ekran i Scena”, skąd zaczerpnął je do przygotowanego przez siebie zbioru Wojciech Świdziński. W edycji Biblioteki Kwartalnika Filmowego teksty Własta zebrane w omawianym tomie Dziesiąta Muza (impresje). Felietony filmowe z lat 1923-1924 (2017) zyskały staranne opracowanie naukowe i graficzne (fotografie, reklamy), osadzające je w kontekście polskiego życia literackiego i kabaretowego oraz rodzimej krytyki filmowej. Lektura impresji Własta dostarcza materiałów na temat warszawskiego życia filmowego, kinoteatrów jako instytucji, ich publiczności oraz repertuaru. Jest ponadto sposobem na odtworzenie doświadczeń filmowych – tych subiektywnych samego autora, i tych wpisanych w epokę oraz rozwój Dziesiątej Muzy. Włast pisał swoje felietony w błyskotliwy i dowcipny sposób, starając się przy tym uchwycić najważniejsze aspekty kina jako sztuki. Dlatego czytając jego teksty warto potraktować je jako zapis refleksji o charakterze teoretycznym, łączącej krytykę z rozważaniami nad istotą filmowej kreacji, której przykłady odnajdywał w kinie amerykańskim i europejskiej awangardzie.
Andrzej Włast’s column appeared in the years 1923-1924 in the magazine “Ekran i Scena” [“Screen and Stage”], from where Wojciech Świdziński collected them for the volume he edited. In the Library of Kwartalnik Filmowy Book Series, Włast’s texts are included in the discussed volume Dziesiąta Muza (impresje). Felietony filmowe z lat 1923-1924 [The Tenth Muse (Impressions). Essays on Film 1923-1924] (2017) where they gained careful scientific and graphic elaboration (photographs, commercials), embedding them in the context of Polish literary and cabaret life as well as Polish film criticism. The reading of Włast’s impressions provides materials on the subject of Warsaw film culture, cinema theatres as institutions, their audience and repertoire. It is also a way to recreate film experiences – the subjective ones of the author himself, and those inscribed in the era, and the development of the Tenth Muse. Włast wrote his columns in a brilliant and witty way, trying to capture the most important aspects of cinema as an art. When reading his texts, it is worth treating them as a record of a theoretical reflection, combining criticism with reflection on the essence of film creation, examples of which he found in American cinema and European avant-garde.
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2019, 107; 258-262
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 36

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies