Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "metajęzyk" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 18
Tytuł:
O pojęciu intensyfikacji
On the Concept of Intensification
Autorzy:
Puzynina, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127796.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
intensywność
intensyfikacja
metajęzyk
intensity
intensification
metalanguage
Opis:
The paper discusses the concept of intensification: the increase of features, states, processes, subordination to the broader concept of intensity which concerns also the weakening of those semantic values. The subject matter here is the absolute intensity, one that is different from the relative gradation of adjectives and adverbs. A adjectives and adverbs are subject to such intensification a fact that points to parametric features and are connected with number and measure (bardzo dużo [a great deal of], bardzo małe [very small], bardzo długie [very long], bardzo szerokie [very wide]), that denote coming to look somehow (bardzo wyładnieć [to become very pretty], bardzo zbrzydnąć [to become very ugly]), adjectives, adverbs, verbal nouns meaning human feelings and sensations (bardzo się cieszyć [to be very happy about sth], bardzo się martwić [to be very worried], wielki niepokój [great anxiety], wielki ból [great pain]) or evaluating (bardzo dobrze [very well], bardzo zdolny [very talented], bardzo ładny [very pretty], wielka podłość [great meanness], wielka zbrodnia [great crime]), verbs dealing with such activities as oszukiwać (deceive), kręcić (cheat), poświęcać się (sacrifice oneself), and also noun derivatives such as krętacz (cheater), leń (idler), patriota (patriot). Intensification may be indirect, as in the case of expressions with adjectives and adverbs with parametric features, e.g. bardzo szeroki (very wide) is “much wider than the norm” (here intensification refers directly to the comparative, and not to the basic form of the adjective). The semantics of the expression with the verb meaning becoming is similar, e.g. bardzo wyładnieć (to become very pretty) means “to become much prettier than in the past.” In the direct intensification the intensifier informs directly than something is more intense than it follows from the intensified lexem, cf. e.g. Piotr bardzo się cieszy (Piotr is very pleased).
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 321-327
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ograniczenia semantyki formalnej (logicznej)
Limitations of Formal (Logical) Semantics
Autorzy:
Woleński, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/561358.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Semiotyczne
Tematy:
język
metajęzyk
model
logika
składnia
pragmatyka
Opis:
According to the received view formal semantics applies to natural (ordinary) language to some extent only. It is so because natural language is inherently indefinite, in particular, its expressions are ambiguous, vague and admits departures from syntactic rule. Moreover, intensional contexts occur in ordinary language – it results in limitations of the principle of compositionality. The ordinary conversation appeals to various principles, for instance, Grice’s maxims which exceed logical formalism. Thus, ordinary language cannot be fully formalized. On the other hand, if L is a formal language, its metalanguage ML, must be partially informal – for instance, it contains, terms of ordinary mathematics, especially set theory. Even, if, for instance, due to the technique of aritmetization, ML can be represented in ML, such a representation is only local. In fact, this view can be derived from some Tarski’s remarks on the role played by natural language. It is usually assumed that the universality of natural language, is the source of troubles associated with antinomies. It is so and this circumstance requires a solution, for example by distinguishing levels of language. However, even, if antinomies are excluded, what is informal is prior with respect to what is formal. It shows that formal semantics has limitations even with respect to formalized languages.
Pogląd standardowy jest taki, że semantyka formalna stosuje się do języka naturalnego tylko w bardzo ograniczonym stopniu. Powodem tego stanu rzeczy jest nieunikniona nieokreśloność mowy potocznej polegająca m. in. na wieloznaczno- ściach, nieostrości czy tolerancji składniowej, a także obecności kontekstów intensjonalnych, co skutkuje limitacjami zasady kompozycjonalności. Ponadto konwersacja potoczna korzysta z rozmaitych reguł, np. reguł Grice’a, które wykraczają poza formalizm logiczny. W konsekwencji język naturalny nie podlega pełnej formalizacji. Z drugiej strony, jeśli L jest językiem formalnym, to metajęzyk ML, w którym ten pierwszy jest opisywany, musi być częściowo nieformalny – zawiera np. terminy zwykłej matematyki, w szczególności teorii mnogości. Nawet jeśli, np. dzięki technice arytmetyzacji, ML daje się przedstawić w L, tego rodzaju reprezentacja jest tylko lokalna. W gruncie rzeczy pogląd taki można wyprowadzić z pewnych uwag Tarskiego o roli języka naturalnego. Zwykle przyjmuje się, że tzw. uniwersalność języka potocznego jest źródłem kłopotów związanych z antynomiami. Tak jest oczywiście i okoliczność ta wymaga pewnej „sanacji”, np. postaci odróżnienia stopni języka. Jednakże nawet usunięcie antynomii w taki lub inny sposób nie zmienia faktu, że to, co nieformalne ma priorytet wobec tego, co formalne. W konsekwencji także semantyka formalna ma także swoje ograniczenia w odniesieniu do języków sformalizowanych.
Źródło:
Studia Semiotyczne; 2019, 33, 2
0137-6608
Pojawia się w:
Studia Semiotyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Psychological Determinants of Meta-Linguistic Skills by Pre-School Children
Psychologiczne uwarunkowania sprawności metajęzykowej dzieci w wieku przedszkolnym
Autorzy:
Jachimowska, Katarzyna
Pawłowska, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1035943.pdf
Data publikacji:
2020-11-26
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
metajęzyk
znaczenie
definiowanie
meta-language
meaning
defining
Opis:
The paper concerns psycholinguistic phenomena connected with meta-language, meta-linguistic awareness and children’s semantic skills. The main aim of empirical activities was to analyze psychological and linguistic conditionings of acquiring the meanings of words by 4- and 6-year-old children. It was examined how children understand the meaning of words from two categories: home and family. The analyses and conclusions on the creation of meaning presented in the paper are focused around the symbiosis of two planes: cognitive and linguistic. An analysis of the collected empirical material shows that their compilation reveals the unique nature of children’s meta-language reflection, the character of concepts and notion profiles which are closely determined by mental processes.
Artykuł dotyczy psycholingwistycznych zjawisk związanych z metajęzykiem, świadomością metajęzykową oraz dziecięcą sprawnością semantyczną. Głównym celem działań empirycznych było zgłębienie psychologicznych i językowych uwarunkowań nabywania znaczeń wyrazów przez dzieci 4- i 6-letnie. Sprawdzono, jak dzieci rozumieją znaczenia wyrazów z dwóch kategorii: dom oraz rodzina. Zaprezentowane w artykule analizy i wnioski dotyczące kreowania znaczeń pojęć skoncentrowane są wokół symbiozy dwóch płaszczyzn: poznawczej oraz językowej. Analiza zebranego materiału empirycznego wskazała, że dzięki ich kompilacji ujawnia się specyfika dziecięcej refleksji metajęzykowej oraz profili pojęć – ściśle zdeterminowanych przez procesy mentalne.
Źródło:
Logopaedica Lodziensia; 2020, 4; 61-72
2544-7238
2657-4381
Pojawia się w:
Logopaedica Lodziensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
NMS poza paradygmatem anglocentrycznym: Bert Peeters (red.), Heart- and Soul-like Constructs across Languages, Cultures, and Epochs, seria „Routledge Focus”, New York and London: Routledge, 2019, 148 s. ISBN: 9781138745308 (twarda oprawa); 9781315180670 (eBook)
Autorzy:
Underhill, James W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2081397.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
naturalny metajęzyk semantyczny
paradygmat anglocentryczny
język i kultura
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2020, 32; 235-240
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy językoznawstwo jest nauką przeterminowaną?
Is Linguistics an “Overtermed” Science?
Autorzy:
Szumska, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1192064.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
Tematy:
termin
terminologia
metajęzyk
definicja
term
terminology
metalanguage
definition
Opis:
Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy zauważalny przyrost zbioru terminów we wszystkich praktycznie subdyscyplinach nauki o języku jest istotnie przerostem, a więc winien być traktowany w kategoriach nadmiaru, czy też raczej jest efektem rozwoju tzw. podejścia fasetowego/synkretycznego, promującego wieloaspektowość rozważań lingwistycznych, a więc w naturalny sposób wpływającego na rozbudowę ich metajęzyka. Przedstawione rozważania konkluduje stwierdzenie, że zasadnicze kryterium oceny kondycji warstwy terminologicznej językoznawstwa winno mieć nie tyle charakter ilościowy, ile jakościowy, co oznacza, że powinno być nim nie tylko zaplecze pojęciowe, którego dany termin jest wykładnikiem, ale także stopień jego „usieciowienia”, czyli wpisania się w cały aparat konceptualno-metodologiczny teorii, której jest wytworem.
In view of the growing number of new terms in practically all areas of linguistic research, it is legitimate to ask whether what we have to do with is terminological overkill or whether the accretion of terms is due to the development of the facet-oriented/syncretic approach, which highlights the multifaceted character of linguistic inquiry and thus naturally promotes the expansion of its metalanguage. The paper attempts to answer this question and concludes by stating that the assessment of linguistic terminology should be based on qualitative rather than quantitative criteria: the value (usefulness, adequacy, relevance) of a term should be assessed not only on the basis of the conceptual content it is the exponent of, but also its “networking power” i.e. by estimating how well it fits into and enhances the entire conceptual and methodological framework of the theory that introduced it.
Źródło:
Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2016, 1, 1&2; 22-28
2543-7844
Pojawia się w:
Półrocznik Językoznawczy Tertium
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słowa-klucze ujęte w Naturalny Metajęzyk Semantyczny: Carsten Levisen i Sophia Waters (ed.), Cultural Keywords in Discourse, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 2017, s. ix + 249. ISBN: 978 90 272 5682 9 (twarda oprawa), 978 90 272 6547 0 (e-book). Cena: 95,00 EUR
Autorzy:
Głaz, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611353.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
słowa-klucze
dyskurs
Naturalny Metajęzyk Semantyczny
językowy obraz świata
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2019, 31
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dziecięcych refleksji nad językiem
Autorzy:
Manasterska-Wiącek, Edyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611440.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
children’s speech
metalanguage
grammar
mowa dziecka
metajęzyk
gramatyka
Opis:
The study proposes a linguistic analysis of children’s utterances with regard to their (linguistic and metalinguistics) reflection on the language they acquire. The aim of the analysis is to find out at what level and in what aspects children observe speech and how they talk about language. Metalinguistic reflection has been a subject of psychological research but there is little such reflection from the linguistic perspective relating to children. Psychologists are divided on the issue of (meta)linguistic awareness, therefore the assumption can be made that for linguistic behaviour to be considered metalinguistic it must be performed consciously, it must involve reflective thinking, and the intention to control one’s actions. The empirical part of the study, i.e., an analysis of a corpus of children’s reflective utterances about language, has led to the following conclusions: children think of what and how they say, they analyse their own utterances and those of others. Their reflective thinking functions at various levels of linguistic organization: phonological, lexical, syntactic, morphological. They pay attention to collocations, identify registers and lexis-based styles, play with words and their meanings. Without a conceptual framework at their disposal, they can devise their own.
Celem niniejszego artykułu jest lingwistyczna analiza wypowiedzi dziecięcych pod kątem ich refleksji (językowej i metajęzykowej) nad przyswajanym językiem. Badanie będzie próbą odpowiedzi na pytanie, na jakich poziomach, w jakim wymiarze badane dzieci obserwują mowę oraz jak mówią o języku za pomocą samego języka. O ile na gruncie psychologii odnotowuje się prace poświęcone metajęzykowi, o tyle w lingwistyce trudno dotrzeć do badań skoncentrowanych na metajęzyku tak specyficznego użytkownika języka, jakim jest dziecko. Niejednorodność poglądów psychologów odnośnie do rozumienia pojęcia świadomości (meta)językowej pozwala mimo wszystko oprzeć analizę na podstawowym założeniu, że o zachowaniach językowych – by mogły zostać uznane za metajęzykowe – można mówić wtedy, kiedy człowiek wykonuje je świadomie, kiedy posiada zdolność refleksji nad językiem oraz wykazuje intencję kontrolowania własnej aktywności.Część empiryczna artykułu, obfitująca w liczne wypowiedzi dzieci świadczące o ich refleksji nad językiem, pozwoliła na wyciągnięcie konkretnych wniosków: dzieci myślą o tym, co i jak mówią, analizują wypowiedzi swoje oraz innych; refleksji dziecięcej podlegają różne poziomy języka: fonologiczny, leksykalny, składniowy, analizują i różnicują skład morfemowy leksemów, zwracają uwagę na stałe połączenia wyrazów, identyfikują określony rejestr językowy oraz kwestie stylistyczne dotyczące użycia wyrazów, nie operując sprawnie aparatem pojęciowym są w stanie same wymyślić własny, umieją bawić się słowami oraz ich znaczeniami.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rhetorical Styles in Knowledge Communication
Retoryczne style przedstawiania wiedzy naukowej
Autorzy:
Załęska, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/649460.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
styl
retoryka
metajęzyk
dyskurs akademicki
popularyzacja
style
rhetoric
metalanguage
academic discourse
scientific popularization
Opis:
W artykule zastosowano retoryczną koncepcję trzech stylów, aby objaśnić pewne praktyki komunikacyjne w dyskursie akademickim. Wykorzystując zasoby perswazyjne stylu niskiego, autorzy skupiają się na retorycznym celu docere/probare, tj. nauczać/dowodzić. Ascetyczna rzeczowość stylu niskiego sugeruje czytelnikom, jakoby stylu w ogóle nie było, przekonując ich, że treść odzwierciedla rzeczywistość bez jakiegokolwiek retorycznego zapośredniczenia. Wybierając perswazyjne środki stylu średniego, badacze łączą cele epistemiczne i estetyczne, starając się osiągnąć retoryczny cel delectare, tj. zachwycać. Zajmujący styl pomaga wciągnąć czytelników w złożoną intelektualnie problematykę. Styl wysoki ułatwia osiągnięcie retorycznego celu movere, tj. poruszać, skłaniać do działania. Służy on do przedstawienia treści naukowych jako informacji użytecznych w podejmowaniu decyzji w życiu konkretnego czytelnika, zatem bywa wykorzystywany przez zaangażowanych naukowców i intelektualistów.
The author of the article applied the rhetorical framework of three styles (genera dicendi) to highlight some of the communicative practices employed in academic discourse. By utilising the persuasive resources of the plain style, authors focus on the rhetorical purpose of docere/probare, i.e. to teach/to prove. The sober matter-of-factness of the plain style suggests to readers that there is no style at all, convincing them that the content reflects reality without any rhetorical mediation. In choosing the persuasive means of the middle style, researchers combine epistemic and aesthetic goals, trying to reach the rhetoric purpose of delectare, i.e. to delight. An engaging style helps them draw readers into intellectually complex issues. The grand style facilitates the reaching of the rhetorical purpose of movere, i.e. to move or induce action. It serves to present science as a helpful resource for readers to make decisions in their lives, hence it is likely to be used by engaged scholars and public intellectuals.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2019, 54, 3; 67-80
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Angielskie (white) lies i francuskie (pieux) mensonges. Etnolingwistyczne rozważania o niemówieniu prawdy
Autorzy:
Peeters, Bert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611446.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
lying
white lies
pieux mensonges
Natural Semantic Metalanguage
cross-cultural differences
Naturalny Metajęzyk Semantyczny
różnice międzykulturowe
Opis:
The fact that most European languages have a word similar to the verb lie has led many to believe that lying is a universal cognitive category, that all human beings have an intuitive understanding of what it means to lie, and that all forms of discourse involving a lack of truth can be analysed as forms of lying, wherever they occur. This is a myth. Within Europe itself, there are differences, and these become more outspoken once we move further away. Even a Melanesian creole such as Bislama, in spite of being English-based, has no strict equivalent to the verb lie; the closest it gets is by means of the verb giaman, which, unlike to lie, refers to a fairly common, sometimes even a necessary course of action. On the other hand, whereas, at least from an Anglo point of view, lying is mostly felt to be morally reprehensible, there are instances that are not as straightforward. In English, lies that are deemed less bad than others are often referred to as white lies. Other terms exist, but this one is by far the commonest and has a high degree of cultural salience. Does the concept exist in other languages, e.g. French? The phrase pieux mensonge comes to mind. I propose to show that white lies and pieux mensonges are overlapping categories, but that they carry different connotations, which I will spell out using a tool known as the Natural Semantic Metalanguage.
Fakt, iż w większości języków europejskich istnieją słowa podobne do angielskiego lie ‘kłamać’ sugeruje, że jest to uniwersalna kategoria poznawcza. Może się zatem wydawać, że wszyscy ludzie intuicyjnie rozumieją, czym jest lying ‘kłamstwo’ i że wszelkie formy dyskursu, w których ma miejsce mijanie się z prawdą, bez względu na ich pochodzenie, można uznać za formę lying. To jednak mit – różnice istnieją nawet w Europie, a w miarę, jak się od niej oddalamy, stają się coraz wyraźniejsze. Na przykład w opartym na angielszczyźnie melanezyjskim kreolskim języku bislama nie występuje ścisły odpowiednik angielskiego lie – najbliższym słowem jest czasownik giaman, który w przeciwieństwie do lie oznacza dosyć powszechnie akceptowany, czasami wręcz konieczny sposób postępowania. Z drugiej strony, przynajmniej z anglocentrycznego punktu widzenia, chociaż lying najczęściej odbierane jest jako moralnie naganne, istnieją przypadki, gdzie nie jest to oczywiste. Niektóre kłamstwa uznaje się za nie tak złe, jak inne – określa się je jako white lies ‘białe kłamstwa’ (istnieją także inne sformułowania, jednak to jest najczęstsze i najbardziej wyraziste kulturowo). Czy pojęcie to występuje w innych językach, np. we francuskim? W języku tym istnieje wyrażenie pieux mensonge, dosł. ‘pobożne kłamstwo’. W artykule staram się wykazać, iż semantyka wyrażeń white lies i pieux mensonges częściowo się pokrywa, lecz także, że mają one inne konotacje, które opisuję za pomocą Naturalnego Metajęzyka Semantycznego.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współkonstruowanie znaczenia w dyskursie metajęzykowym na lekcji języka obcego
Co-construction of meaning in metalinguistic discourse in the foreign language classroom
Autorzy:
Szymankiewicz, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1037601.pdf
Data publikacji:
2019-09-24
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Collegium Novum. Polskie Towarzystwo Neofilologiczne
Tematy:
educational disourse
metalanguage
metalinguistic strategies
co-construction of meaning
dyskurs edukacyjny
strategie metajęzykowe
metajęzyk
wspólne konstruowanie znaczeń
Opis:
Metalinguistic discourse is the most common type of foreign language class-room discourse. It is commonly used by teachers in order to give explanations on language use, forms and meanings. While teachers dominate in this kind of discourse, students seem to remain passive. How can we promote students’ communicative and cognitive activity? This article focuses on teachers’ and learners’ strategies for negotiation of meaning in the case of written input. An analysis of four lessons of French as a foreign language recorded in a secondary bilingual school in Warsaw was carried out in order to reveal the metalinguistic strategies that enhance the discursive co-operation between the participants and, in this way, co-construction of meaning.
Źródło:
Neofilolog; 2012, 38/2; 183-200
1429-2173
Pojawia się w:
Neofilolog
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skrypty nauk ścisłych w kontekście badań nad metajęzykiem
Natural Science Textbooks in the Context of Research on Metalanguage
Autorzy:
Skubis, Ida
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1192990.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
Tematy:
metatekstemy
metajęzyk
metaoperatory
funkcje metatekstemów
skrypty nauk ścisłych
metatextemes
metalanguage
metaoperators
functions of metatextemes
natural science textbooks
Opis:
Zdolność pisania skryptów nauk ścisłych w przejrzysty i ciekawy sposób jest bardzo wymagającym zadaniem, ale w osiągnięciu tego celu autorowi może pomóc stosowanie licznych metatekstemów. Z ich pomocą mogą stworzyć artykuł przyjazny odbiorcy. Te konstrukcje mają różne zastosowania, o których naukowcy często zapominają, skupiając się przede wszystkim na przedstawieniu wyników swoich badań. Metatekstemy pomagają autorowi m.in. w poukładaniu i przedstawieniu ich toku myślenia, w informowaniu odbiorcy o podjętych przez autora krokach i jego opinii co do wprowadzanych informacji. Za pomocą środków metajęzykowych naukowcy mogą podkreślić najważniejsze informacje w tekście i powoływać się na badania innych autorów, a co najważniejsze, pomagają one nawiązać relację z czytelnikiem. Środki te mają wiele różnorodnych funkcji i w niniejszym artykule prezentujemy ich rolę w skryptach nauk ścisłych wraz z ich charakterystyką i przykładami. Autorzy tekstów naukowych powinni zwracać więcej uwagi na język i konstrukcje, których używają w swoich tekstach, ponieważ w ten sposób wpływają na czytelnika i jego wrażenia, a także jego stosunek odnośnie do zaprezentowanych w tekście danych i nas jako autora.
Ability to write Natural Science textbooks in a clear and interesting manner is a very demanding task, but the use of numerous metatextemes can help the authors to achieve it. With the application of metatextemes they can create a recipient-friendly article. These constructions have various functions, but the scientists often forget about them and concentrate mostly on showing the results of their analysis. Metatextemes help the authors e.g. to organise and present their line of thoughts, and to inform the recipient about the steps undertaken by the author and their attitude to the information they present. With the use of these metaoperators the researchers can highlight the most important information in the text and refer to research of other scientists and most of all, they help to establish a relationship with the reader. These measures have many different functions, and in this article we present their role in academic books on Natural Sciences with their characteristics and examples. The authors of scientific texts should pay more attention to the language and constructions they use in their texts, because in this way they influence the reader and their impressions and also their attitude towards data presented in the text and to their author.
Źródło:
Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2020, 5, 2; 221-242
2543-7844
Pojawia się w:
Półrocznik Językoznawczy Tertium
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bulgarian Evidential Forms and Wierzbicka’s NSM
Bułgarskie formy ewidencjalne i naturalny metajęzyk semantyczny A. Wierzbickiej
Autorzy:
Genew-Puhalewa, Iliana
Popova, Gergana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33315295.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
natural semantic metalanguage
evidentiality
dubitativity
inferentiality
Bulgarian language
grammar
naturalny metajęzyk semantyczny
ewidencjalność
dubitatywność
inferencjalność
język bułgarski
gramatyka
Opis:
Our focus in this paper is on the semantics of a particular grammatical category of Bulgarian, namely evidentiality. Our starting point is the account of evidentiality in Macedonian and Bulgarian in Wierzbicka (in Semantics: Primes and Universals. Oxford: 1996). We elaborate and expand on this proposal by suggesting semantic formulae for the renarrative, dubitative, inferential, and mirative forms, incorporating Wierzbicka’s universal semantic primitives know and think. Our aim is to provide a stepping stone towards precise intra- and inter-linguistic comparisons.  
Artykuł skupia się na semantyce specyficznego obszaru gramatyki języka bułgarskiego, znanego jako ewidencjalność. Wywód opiera się na dyskusji z koncepcją Anny Wierzbickiej dotyczącą ewidencjalności w językach bułgarskim i macedońskim (w: Semantics: Primes and Universals. Oxford: 1996). Autorki próbują określić znaczenie bułgarskich form renaratywnych, dubitatywnych, inferencjalnych i miratywnych, korzystając z proponowanych przez Wierzbicką uniwersalnych jednostek semantycznych ‘wiem’ i ‘myślę’. W rezultacie artykuł rewiduje oraz weryfikuje metodologię Wierzbickiej, ukazując jej przydatność w opisie kategorii gramatycznych oraz w badaniach międzykulturowych.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metajęzyk w wybranych podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego
Metalanguage in selected Polish as a foreign language textbooks
Autorzy:
Grochala, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/680193.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
metajęzyk
podręczniki do nauczania języka polskiego jako obcego
terminologia gramatyczna
metalanguage
Polish as a foreign language textbook
grammar terminology
Opis:
The author summarizes the definitions of metalanguage and metatext. She understands them as describing language with the language itself. She proceeds to discuss the metalanguage in selected textbooks. She applies the genological perspective and treats the textbook as a type of text, analyzing its stylistic and cognitive elements.
W artykule dokonano przeglądu definicji metajęzyka i metatekstu. Przyjęto, że jest to opis języka za pomocą tego języka. Następnie poddano analizie wybrane podręczniki pod kątem obecności wyrażeń metajęzykowych. Przyjęto perspektywę genologiczną – podręcznik traktowany jest jako gatunek tekstu, a badano elementy należące do aspektu stylistycznego i poznawczego.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2016, 23; 73-82
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Emocje i potrzeby w przestrzeni szkolnej dzieci 10-letnich – psychologiczno-lingwistyczna analiza narracji osobistych w świetle protokołu Global Tales
Autorzy:
Dłużniewska, Agnieszka
Kuracki, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31804177.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
personal narratives
emotions
psychological needs
childhood
Global Tales protocol
Natural Semantic Metalanguage
narracje osobiste
emocje
potrzeby psychologiczne
dzieciństwo
protokół Global Tales
Naturalny Metajęzyk Semantyczny
Opis:
Wprowadzenie: Narracje osobiste dzieci są ważnym źródłem wiedzy o doświadczeniach generujących zarówno pozytywne, jak i negatywne emocje, a także o ujawnianych potrzebach psychologicznych. Wykorzystany w badaniu protokół Global Tales pozwala m.in. na zidentyfikowanie tych z nich, które bezpośrednio odnoszą się do funkcjonowania w środowisku szkolnym. Cel badań: Celem badań było rozpoznanie sytuacji znaczących w narracjach dzieci 10-letnich w odpowiedzi na sześć monitów protokołu Global Tales oraz rozpoznanie językowych środków wyrazu emocji i potrzeb psychologicznych w kontekście opowiadania o doświadczeniach związanych z funkcjonowaniem szkolnym badanych dzieci. Metoda badań: W badaniu przeprowadzonym z wykorzystaniem protokołu Global Tales wzięło udział dwadzieścioro pięcioro 10-letnich dzieci bez stwierdzonych dysfunkcji rozwojowych. Po dokonaniu transkrypcji odpowiedzi dzieci przeprowadzono analizę jakościową i ilościową w celu zidentyfikowania sytuacji znaczących generujących pozytywne i negatywne emocje oraz rozpoznania językowych środków wyrazu emocji i potrzeb psychologicznych w dziecięcych narracjach. Wyniki: Badanie pozwoliło rozpoznać, jakie znaczące doświadczenia ujawniane w narracjach dzieci generują pozytywne i negatywne emocje, jaka część z nich odnosi się do środowiska szkolnego i funkcjonowania w roli ucznia, w jaki sposób dzieci konstruują narracje o sytuacjach znaczących w warstwie językowej, w tym również, w kontekście wykorzystywania jednostek uniwersalnych języka naturalnego, a także jakie potrzeby psychologiczne są ujawniane w wypowiedziach dzieci na temat doświadczeń związanych z wydarzeniami dotyczącymi środowiska szkolnego. Wnioski: Badania uzupełnią ważny obszar wiedzy na temat używania przez dzieci języka do wyrażania emocji i potrzeb związanych ze znaczącymi sytuacjami dotyczącymi funkcjonowania szkolnego. Protokół Global Tales może być wykorzystywany jako narzędzie służące psychologiczno-lingwistycznej analizie narracji dzieci w późnym wieku szkolnym.
Introduction: Children's personal narratives are an important source of knowledge about experiences generating both positive and negative emotions, as well as about revealed psychological needs. The Global Tales protocol used in the study allows e.g. to identify those that directly relate to functioning in the school environment. Research Aim: The aim of the research was to identify significant situations in the narratives of 10-year-old children in response to the six prompts of the Global Tales protocol, and to identify linguistic means of expressing emotions and psychological needs in the context of telling about experiences related to school functioning of the surveyed children. Method: Twenty-five 10-year-old children without diagnosed developmental dysfunctions took part in the study conducted using the Global Tales protocol. After the children's responses were transcribed, a qualitative and quantitative analysis was carried out to identify significant situations generating positive and negative emotions and to recognize the linguistic means of expressing emotions and psychological needs in children's narratives. Results: The study made it possible to identify what significant experiences revealed in children's narratives generate positive and negative emotions, what part of them relate to the school environment and functioning as a student, how children construct narratives about situations that are significant in the linguistic layer, including in the context of the use of universal units of natural language, and what psychological needs are revealed in children's statements about experiences related to events related to the school environment. Conclusions: The research will complete an important area of knowledge about children's use of language to express emotions and needs related to significant situations in school functioning. The Global Tales protocol can be used as a tool for the psychological-linguistic analysis of children's narratives in late school age.
Źródło:
Lubelski Rocznik Pedagogiczny; 2023, 42, 3; 25-39
0137-6136
Pojawia się w:
Lubelski Rocznik Pedagogiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Poczucie uprawnienia” zakodowane w gramatyce angielskiej
Autorzy:
Wierzbicka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611595.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
entitlement
function of pronoun my
ritualistic activity
privacy
Natural Semantic Metalanguage
uprawnienie
funkcja ang. zaimka my ‘mój/moja/moje’
działanie rutynowe
prywatność
Naturalny Metajezyk Semantyczny
Opis:
The study claims that in English there is a grammatical construction, or even a family of constructions, that expresses the notion of a ‘sense of entitlement’. In sentences like Can I have my apple and cheese, please?, this notion is expressed with the pronoun my. In order to describe the meaning of this construction in a way that would be understandable not only to speakers of English but also those whose languages do not contain the word for ‘entitlement’, Natural Semantic Metalanguage is used. NSM, in the intention of its creators, allows for descriptions of languages and cultures with the use of universal and semantically simple concepts, present in all languages as lexemes or similar units.The ‘sense of entitlement’ is expressed when everyday rituals are violated, which disturbs the speaker, e.g. Would you leave me finish my breakfast?. The assumption here is that everyone has the right and wants to perform these regular, ritualistic activities. The range of potential obstacles has not been established at this stage of research but can be captured in the formula “I cannot do now what I always do at this time; this is bad; everybody can know this”.The meaning of a ‘sense of entitlement’ is connected with such words and expressions as have the right to, be entitled to, personal space, privacy, violate/disturb/interfere, which express some of the major assumptions and concerns of contemporary Anglo-culture. Especially interesting is the connection between the ‘sense of entitlement’ and justice because both are grounded in the existence of voluntarily obeyed principles. It appears that the English grammar contains an implicit understanding that everybody has the right to their personal routine that involves having breakfast (my breakfast) or dinner (my dinner) in a particular way, or e.g. reading (my newspaper). It is bad when the routine is disturbed by others.
Autorka zauważa, że język angielski ma konstrukcję, a być może nawet rodzinę konstrukcji gramatycznych, pozwalającą wyrażać specyficzne dla angielskiej kultury znaczenie „poczucia uprawnienia” („poczucie bycia uprawnionym do”). W zdaniach takich jak Can I have my apple and cheese, please? nośnikiem owego „poczucia uprawnienia” jest zaimek my ‘mój’. Aby opisać znaczenie tej konstrukcji w sposób zrozumiały nie tylko dla użytkowników języka angielskiego, ale także dla tych, których języki nie mają odpowiedników ang. słowa entitlement ‘uprawnienie’, zastosowany został Naturalny Metajęzyk Semantyczny. W intencji jego twórców, ten minijęzyk pozwala opisywać języki i kultury za pomocą wspólnych wszystkim językom, uniwersalnych i semantycznie prostych pojęć, które w tych językach mają wykładniki bądź w postaci słów, bądź w postaci elementów podobnych do słów.„Poczucie uprawnienia” wyrażane jest wówczas, gdy dochodzi do zakłócenia codziennych rutynowych zachowań, do których mówiący jest przyzwyczajony, np. Would you leave me finish my breakfast? (‘Czy pozwolisz mi skończyć moje śniadanie?’). Zakłada, że każdy ma prawo do wykonywania rutynowych czynności, do których przywykł i które chce wykonywać. Zakres przeszkód, które uniemożliwiają mówiącemu robienie tego, co chce w danym momencie, nie został na tym etapie badań sprecyzowany. W przybliżeniu można go ująć formułą: „Nie mogę teraz robić czegoś, co zawsze robię w tej chwili; to jest złe; każdy może to wiedzieć”.Znaczenie „poczucia uprawnienia” wiąże się z takimi słowami i wyrażeniami, jak mieć prawo, być uprawnionym, przestrzeń osobista, prywatność, naruszać/przeszkadzać/zakłócać, które wyrażają niektóre z głównych założeń i trosk współczesnej kultury anglojęzycznej. Szczególnie interesujący jest związek między „poczuciem uprawnienia” a sprawiedliwością, ponieważ oba pojęcia zakładają istnienie zasad i zgodę na ich przestrzeganie. Wydaje się, że w gramatyce angielskiej zakodowany jest konsensus co do tego, że wszyscy mają prawo do osobistej rutyny, na którą składają się czynności takie, jak między innymi jedzenie w określony sposób śniadania (my breakfast) czy obiadu (my dinner) albo czytanie gazety (my newspaper) i jest źle, kiedy procedury te są zakłócane przez inne osoby.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 18

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies