Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "medieval manuscripts" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-18 z 18
    Tytuł:
    Remarks on the language of Chirurgia parva of Lanfranco of Milan in the manuscript Ital. Quart. 67
    Autorzy:
    Sosnowski, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/634577.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Northern Italian vernaculars, medieval Venetian, Lanfranco of Milan, medieval manuscripts, medieval medicine
    Opis:
    This paper investigates the language of the vernacular version of Lanfranco’s Chirurgia parva in the manuscript Ital. Quart. 67 kept at the Jagiellonian Library in Krakow. The brief description of the linguistic traits leads to the determination of the place of origin of the manuscript. From the initial idea that the manuscript was made in Northern Italy, through the examination of orthographic, phonetic, morphologic and lexical features, I arrive at the conclusion that the codex must have been written in Veneto, and more precisely in central Veneto, maybe in or near Padua. The language itself may be described as the expression of the “koiné di terraferma”, a very characteristic Venetian variety of the 15th century that combined local and Tuscan characteristics.
    Źródło:
    Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2015, 130, 3
    2083-4624
    Pojawia się w:
    Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rękopis Digestum vetus ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej PAN
    Manuscript Digestum vetus from the collection of the Kórnik Library, Polish Academy of Sciences
    Autorzy:
    Baran-Kozłowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2164675.pdf
    Data publikacji:
    2014-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Digestum vetus
    Justinian
    Roman law
    medieval manuscripts
    rzymski prawo
    średniowieczne manuskrypty
    Opis:
    Currently in the collection of the Kórnik Library, the manuscript, produced by order of the Emperor Justinian, contains Digestum vetus with the later gloss of Accursius. It is considered one of the most interesting copies of this work in Europe, its rank determined mainly by the rich iconographic program consisting of 25 initials and over 230 illustrations in the margins, the majority of which are multiform scenes. Art historians studying the discussed manuscript indicate that among numerous manuscripts of the Digestum preserved in European collections, there is not another one with such a gorgeous illustrative programme. The miniature illustrations in initials, produced by a single master, open subsequent books of the Digests, referring specifi cally to the content of the fi rst titles of given books. The remaining 238 marginal miniatures were made by three illustrators working in parallel on particular signatures to the manuscript. The analysis of their dispersion on each page has revealed that they were produced once the marginal gloss of Accursius was written down. In most cases the illustrations directly illustrate case studies contained in the Digestum. These miniatures were designed so as to facilitate the perception of the text of the Digestum, help in memorising specifi c cases and to facilitate the search in the entire comprehensive codifi cation. In light of recent fi ndings of art historians, this manuscript was produced in several stages. First, the text of the Digestum was written, probably in northern Italy, in the last quarter of the twelfth century, then, in France in the 1230s the marginal gloss of Accarsius was added and illuminations prepared. This Code came to Poland in the fi fteenth century, owing to the canon of Kraków and the scholastic of Płock Dersław of Karnice, who bought it during his studies in Italy in the years 1469–1471. The manuscript spent 300 years in the library of the Chapter of Płock, where he was purchased by Tadeusz Czacki to be located it in the Poryck Library. Then Digesta were bought by Adam Jerzy Czartoryski, and stored in the Library of Puławy, from where with a considerable part of manuscripts, it was ultimately transported to the Działyński Library in Kórnik, which has housed them to this day.
    Źródło:
    Historia Slavorum Occidentis; 2014, 2(7); 39-62
    2084-1213
    Pojawia się w:
    Historia Slavorum Occidentis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Text and Image: Revisiting Traube’s Halbgraphische Objekte in a Paleographic-pragmatic Approach to Scribal Abbreviation
    Autorzy:
    Rogos-Hebda, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076398.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    abbreviations
    paleography
    visual pragmatics
    medieval manuscripts
    Gower
    abrewiatury
    paleografia
    pragmatyka wizualna
    średniowieczne manuskrypty
    Opis:
    This article outlines a paleographic-pragmatic approach to scribal abbreviations in Cambridge, Trinity College MS R.3.2. of Gower’s Confessio Amantis with a view to demonstrating how expanding the scope of tradtional paleographic analyses, focused on the linguistic interpretation of the half-graphic symbols (Traube 1909: 134), to include a pragmatic reading of the interactions between abbreviations and other visual elements on the page allows for a better understanding of medieval reading practices.
    Niniejszy artykuł przedstawia propozycję paleograficzno-pragmatycznego ujęcia abrewiatur skrybiarskich w analizie rękopisu Cambridge, Trinity College MS R.3.2., zawieracjącego tekst Confessio Amantis Gowera. Celem artykułu jest wykazanie jak poszerzenie zakresu tradycyjnych badań paleograficznych, których celem jest językoznawcze odczytanie symboli pół-graficznych (Traube 1909: 134), o interpretację pragmatyczną interakcji zachodzących pomiędzy skróceniami a innymi elementami wizualnymi na stronie manuskryptu wspomaga pełniejsze zrozumienie średniowiecznych praktyk czytelniczych.
    Źródło:
    Kwartalnik Neofilologiczny; 2018, 1; 45-59
    0023-5911
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Neofilologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The anonymous Parisian prologue to Averroes’ De substantia orbis from the end of the 13th century
    Autorzy:
    Tomanek, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/51360280.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
    Tematy:
    Fernand of Spain
    University of Paris
    philosophy of nature
    textual criticism
    medieval manuscripts
    Opis:
    The article examines the anonymously preserved prologue to Averroes’ De substantia orbis dating to the end of the 13th century (manuscript Munich, Bayerische Staatsbibliothek Clm 14246, ff. 16r–v, 19rb) and presents its edition. Along with commentaries by Fernand of Spain and Giles of Orléans (lost), this work is a rare witness of the still scarcely known commenting practice of Averroes’ work at the Faculty of Arts in Paris in this period. The codicological and paleographical examination conducted on the manuscript led to establishing the approximate dating and origin of the prologue. Additionally, the doctrinal analysis allowed us to place this opusculum within the context of other similar prologues and commentaries produced in this period. Of significant importance are similarities between the anonymous author and Fernand of Spain, whose prologue to his commentary on De substantia orbis provides an important context for the Anonymous Monacensis. Both works often employ the same examples and consider De substantia orbis the supplement to De caelo et mundo, which was an unusual addition to traditionally established divisio librorum naturalium.
    Źródło:
    ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2022, 12, 2; 349-37
    2083-6635
    2084-1043
    Pojawia się w:
    ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Znaczenia scen tańca na marginesach iluminowanych kodeksów europejskich od XIII do XV wieku
    The Meanings of Dance Scenes in the Margins of Illuminated European Codices from the Mid-13th to the 15th Century
    Autorzy:
    Załęska, Zofia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15583848.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    sceny tańca
    rękopisy średniowieczne
    modlitewnik
    marginalia
    dance scenes
    medieval manuscripts
    prayer book
    Opis:
    Artykuł został poświęcony przedstawieniom scen tańca pojawiającym się na marginesach średniowiecznych manuskryptów religijnych (takich jak psałterz, godzinki, brewiarz), powstałych w kręgu łacińskiego średniowiecza między połową XIII a XV w. Tekst jest oparty na kilku wybranych przykładach iluminacji, które przeanalizowane zostały przez pryzmat różnych kontekstów znaczeniowych tańca (m.in. wg podziału wywodzącego się z tradycji biblijnej na taniec „grzeszny” i „niebiański”). Autorka skupia się na funkcji marginaliów i ich relacjach z tekstem, na marginesie którego zostały namalowane. Wskazuje, że sceny są równorzędne wobec tekstu rękopisu i stanowią ważny element narracji. Odznaczają się walorami dydaktycznymi i moralizatorskimi, oferując czytelnikowi wzór do naśladowania bądź przestrogę. Iluminacje wzbogacają konteksty znaczeniowe rękopisu i sugerują sposoby odczytania tekstu.
    This article focuses on dance scenes present in the margins of medieval religious manuscripts (such as a psalter, a book of hours and a breviary) produced in the Latin Middle Ages between the mid-13th and the 15th century. The text discusses selected examples of illuminations, which are analysed with regard to the various semantic contexts of dance (among others, the division of dance into “sinful” and “heavenly” as derived from the biblical tradition). The author focuses on the function of the marginalia and their relationship to the text. She argues that the scenes are parallel to the text and constitute a significant part of the narrative. Imbued with didactic and moralistic values, they offer the reader either an example to follow or a warning. Illuminations enrich the semantic contexts of the manuscript and suggest the ways of reading the text.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 3; 487-518
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Hymn Rex sanctorum angelorum in Notated Missal ms. 387 and its Partial Meaning in the Search of the Provenance of the Manuscript
    Autorzy:
    Bednáriková, Janka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1790944.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    rękopisy średniowieczne
    chorał gregoriański
    tradycja liturgiczna
    mszał
    hymn
    medieval manuscripts
    Gregorian chant
    liturgical tradition
    missal
    Opis:
    Hymn Rex sanctorum angelorum w missale notatum sygn. rkp. 387 i jego znaczenie w poszukiwaniu proweniencji rękopisu Hymn Rex sanctorum angelorum jest śpiewem Wigilii Paschalnej przeznaczonym na błogosławieństwo wody przed chrztem katechumenów. Obecność tego śpiewu w średniowiecznych rękopisach nie jest powszechna. W Missale notatum zanotowano go również na wigilię uroczystości Zesłania Ducha Świętego. Jego wersja różni się jednak od większości przebadanych manuskryptów. W porównaniu z nimi rkp. 387 zachowuje w większym stopniu tradycję niemiecką. Biorąc pod uwagę niektóre zawarte w nim obrzędy, np. związane z chrztem dziecka, wielce prawdopodobne jest duńskie pochodzenie tego rękopisu.
    Amongst the 18 notated manuscripts (today located in Slovak depositories as part of our precious cultural heritage), we can find Notated Missal ms. 387 from the former Evangelical College Library in Bratislava. It is preserved in the Central Library of the Slovak Academy of Sciences in Bratislava. Currently it is the subject of deeper research. Its most disputable aspect is its provenance. According to many scholars, it dates back to the 13th century, because it does not include the Feast of Corpus Christi. On the basis of a later note in the calendar (f. 5) we may also assume that the manuscript was written (or, at least, utilised) in the city of Lund, Sweden. For confirmation or refutation of such a hypothesis, the author will take into account the considerations regarding the hymn Rex sanctorum angelorum, that may represent one of the clues in order to get closer to the truth.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 12; 7-24
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    El Códice Calixtino de la catedral de Santiago de Compostela
    The Calixtino Codex from the Cathedral of Santiago de Compostela
    Codex Calixtinus z katedry w Santiago de Compostela
    Autorzy:
    Temperán Villaverde, Elisardo
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040502.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Codex Calixtinus
    Liber Sancti Iacobi
    Santiago de Compostela
    ozdobne rękopisy średniowieczne
    średniowieczne rękopisy liturgiczne
    muzyka w średniowiecznej Hiszpanii
    fontanny muzyczne średniowieczu w Hiszpanii
    pielgrzymki jakubowe
    Camino de Santiago
    Jacobean Medieval manuscripts
    Medieval liturgical manuscripts
    Medieval music in Spain
    musical fountains of the Middle Ages in Spain
    Jacobean Pilgrimage
    Opis:
    Calixtinus Codex to iluminowany rękopis z połowy XII wieku, który jest przechowaywany w Archiwum kapitulnym katedry w Santiago de Compostela. Składa się z pięciu ksiąg i dwóch załączników, w sumie liczy 225 arkuszy pergaminu zapisanych obustronnie. Pierwsza księga ma charakter liturgiczny, zawiera kazania, pieśni, modlitwy i inne teksty na obchody święta św. Jakuba Większego. Druga księga to zbiór relacji o dwudziestu cudach dokonanych przez Apostoła. Trzecia zawiera historię translacji szczątków św. Jakuba. Czwarta księga pomieszcza relację Turpina, arcybiskupa Reims, towarzyszącego Karolowi Wielkiemu w podboju północnej Hiszpanii. Piąta księga jest najstarszym przewodnikiem dla pielgrzymów na camino do Santiago de Compostela; opisuje drogę, ludzi, lokalne zwyczaje, kościoły i dzieła sztuki. Przede wszystkim jednak opisuje katedrę w Santiago i samo miasto Santiago de Compostela, jakie pielgrzym mógł zobaczyć w XII wieku. Podwójny dodatek zawiera inne teksty liturgiczne, pieśni i utwory muzyczne poświęcone Apostołowi. Chociaż czasami Calixtinus Codex bywa utożsamiany z Liber Sancti Iacobi, nie są identyczne. Liber Sancti Iacobi to zbiór tekstów odnoszących się do św. Jakuba Większego, którego jednym z najważniejszych rękopisów jest Codex Calixtinus, przechowywanyw katedrze w Santiago de Compostela. El Códice Calixtino de la catedral de Santiago de Compostela
    Calixtinus Codex is an illuminated manuscript from the mid-twelfth century that is kept in the Chapter Archive of the Cathedral of Santiago de Compostela. It consists of five books and two appendices, with a total of 225 parchment sheets written on both sides. The first is of a liturgical nature, it contains sermons, hymns, prayers and other texts for the celebration of the festival of St James the Greater. The second is a collection of twenty miracles wrought by the Apostle. The third contains the story of the translation of the remains of St James. The fourth book contains the story of Turpin, Archbishop of Reims, accompanying Charlemagne in the reconquest of northern Spain. The fifth is the oldest guide for pilgrims on their way to Santiago de Compostela; it describes the way, people, local customs, churches and works of art. And most of all describes the Santiago Cathedral and the city of Santiago as the pilgrim could see in the twelfth century. A final double Appendix includes other liturgical texts, hymns and musical pieces dedicated to St James the Greater. Although sometimes referred to as Liber Sancti Calixtino – Codex Iacobi, the two concepts are not identical. The Liber Sancti Iacobi represents the contents of the book, a collection of texts related to St James the Greater, which several manuscripts, the most notable of which is the Codex Calixtinus kept in the cathedral of Santiago de Compostela.
    El Códice Calixtino es un manuscrito iluminado de mediados del siglo XII que se custodia en el Archivo Capitular de la Catedral de Santiago de Compostela. Consta de cinco libros y dos apéndices, con un total de 225 folios de pergamino escritos por las dos caras. El primero es de carácter litúrgico, contiene sermones, himnos, oraciones y otros textos necesarios para la celebración de las fiestas del Apóstol Santiago el Mayor. El segundo es una colección de veintidós milagros obrados por el Apóstol. El tercero contiene el relato de la translación de los restos del Apóstol Santiago. Su cuarto libro recoge el relato de Turpín, Arzobispo de Reims, que acompaña a Carlomagno en la reconquista del norte de España. El quinto es la más antigua guía para los peregrinos del Camino de Santiago en su viaje a Compostela; describe el camino, sus gentes, costumbres locales, iglesias y obras de arte. Y sobre todo describe la catedral compostelana y la ciudad de Santiago tal como la podía contemplar en peregrino en el siglo XII. Un doble apéndice final recoge otros textos litúrgicos, himnos y piezas musicales dedicadas al Apóstol Santiago. Aunque a veces se denomina al Códice Calixtino como Liber Sancti Iacobi, ambos conceptos no son idénticos. El Liber Sancti Iacobi representa el contenido del libro, una recopilación de textos relacionados con el Apóstol Santiago el Mayor, del cual se gestaron varios manuscritos, el más notable de los cuales es el Códice Calixtino custodiado en la catedral de Santiago de Compostela.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 8; 185-210
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ego librarista”. Działalność Jana ze Skawiny jako bibliotekarza na Wydziale Prawa Uniwersytetu Krakowskiego
    Ego librarista’. The activity of Jan of Skawina as a librarian at the Faculty of Law of the University of Kraków
    Autorzy:
    Świeboda, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/784031.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Jan ze Skawiny
    Uniwersytet Krakowski
    Wydział Prawa
    biblioteka
    rękopisy średniowieczne
    Jan of Skawina
    the University of Kraków
    Faculty of Law
    library
    medieval manuscripts
    Opis:
    The article is devoted to the figure of Jan of Skawina (†1520), a doctor and professor of canon law, librarian of the Faculty of Law of the University of Krakow. Although he was not one of the leading or distinguished figures from among the group of Polish scholars at the turn of the 15th and 16th centuries and his scientific legacy has not been preserved, he nevertheless showed particular zeal, as the guardian of the library book collection, for the other professors who held the position of librarian. Between 1501 and 1515 he obtained and systematized many works on the subject of law or preaching for the benefit of the faculty library, which were intended as aids to professors and law students. In retrospect, an invaluable achievement of the scholar from Kraków was inserting notes indicating that the manuscripts belonged to the collection of the Law College. These notes not only allow the codes to be assigned unambiguously to the Collegium Iuridicum library, but also inform about the previous owners and about the method and date of obtaining a given copy. Out of 46 preserved medieval books of the Faculty of Law, 39 have notes inscribed by his hand. Jan of Skawina was not only a book keeper but also a donor of several manuscripts. Owing to his efforts, several professors of law and members of Jan’s family passed on their books in their will to the Faculty of Law. In the face of the tragic fire of the Collegium Iuridicum building in 1455, Jan of Skawina’s efforts to acquire new works facilitated a partial reconstruction of the jurist library. These were mainly legal and theological works, which could serve as an aid to the work of preaching. A casual review of the works in the book collection of the Faculty of Law allows us to conclude that the selection of the letters obtained or offered by Jan of Skawina was not accidental. Seemingly modest testimonies of Jan of Skawina’s activity as a librarian turn out to be invaluable for learning about the resources and organization of the library of the Law College. The notes he has included in his manuscripts are a very important source of information about the medieval Faculty of Law of the University of Kraków. They also prove that the position of librarian did not have to be treated by university professors as a burden, but could be seen as a kind of distinction. Jan of Skawina held a number of important church and university posts, and yet he wrote about himself modestly, but with pride, using the term ‘librarista’.
    Artykuł poświęcony jest osobie Jana ze Skawiny (†1520), doktora i profesora prawa kanonicznego, bibliotekarza biblioteki Wydziału Prawa Uniwersytetu Krakowskiego. Nie należał on wprawdzie do postaci pierwszoplanowych lub wyróżniających się spośród grona uczonych polskich przełomu XV i XVI stulecia, nie zachowała się także jego spuścizna naukowa, niemniej jednak jako opiekun księgozbioru bibliotecznego wykazał się szczególną gorliwością na tle innych profesorów sprawujących funkcję bibliotekarza. W latach 1501-1515 pozyskał na rzecz biblioteki wydziałowej i usystematyzował wiele dzieł o tematyce prawniczej lub kaznodziejskiej, mających służyć jako pomoc dla profesorów i studentów prawa. Z perspektywy czasu nieocenionym dokonaniem krakowskiego uczonego było umieszczenie not wskazujących na przynależność rękopisów do księgozbioru Kolegium Prawniczego. Pozwalają one nie tylko na jednoznaczne przypisanie kodeksów do biblioteki Collegium Iuridicum, ale też informują o poprzednich właścicielach oraz o sposobie i dacie pozyskania danego egzemplarza. Spośród 46 zachowanych do dzisiaj średniowiecznych ksiąg Wydziału Prawa aż 39 posiada noty wpisane jego ręką. Jan ze Skawiny był nie tylko opiekunem książek, ale także darczyńcą kilkunastu rękopisów. Dzięki jego zabiegom kilku profesorów prawa oraz członków rodziny Jana przekazało w testamencie swoje księgozbiory na rzecz Wydziału Prawa. W obliczu tragicznego w skutkach pożaru gmachu Collegium Iuridicum w 1455 roku działania Jana ze Skawiny na rzecz pozyskania nowych dzieł pozwoliły na częściowe odbudowanie biblioteki jurystów. Były to dzieła przede wszystkim prawnicze, a także teologiczne, które mogły służyć jako pomoc w pracy kaznodziejskiej. Pobieżny przegląd dzieł znajdujących się w księgozbiorze Wydziału Prawa pozwala na stwierdzenie, że dobór pism pozyskanych lub ofiarowanych przez Skawińskiego nie był przypadkowy. Na pozór skromne świadectwa działalności Jana ze Skawiny na funkcji bibliotekarza okazują się być nieocenione dla poznania zasobu i organizacji biblioteki Kolegium Prawniczego. Noty, które zamieścił on w rękopisach, stanowią niezwykle ważne źródło informacji o średniowiecznym Wydziale Prawa Uniwersytetu Krakowskiego. Dowodzą również, że stanowisko bibliotekarza nie musiało być traktowane przez profesorów uniwersyteckich jako obciążenie, ale mogło być postrzegane jako rodzaj wyróżnienia. Jan ze Skawiny piastował szereg ważnych stanowisk kościelnych i uniwersyteckich, a jednak pisał o sobie skromnie, ale z dumą – „librarista”.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2020, 113; 407-429
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Najstarszy zapis dwóch pieśni maryjnych: „Cesarzewno, królewno Niebieska” i „O przenasławniejsza Panno” w późnośredniowiecznym rękopisie dominikańskim PL-Wn 8091 III
    The Earliest Record of Two Marian Songs: ‘Cesarzewno, królewno niebieska’ and ‘O przenasławniejsza panno czysta’ Found in a Late Medieval Dominican Manuscript, PL-Wn 8091 III 150
    Autorzy:
    Grabiec, Dominika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24263429.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    średniowieczne rękopisy
    rękopisy dominikańskie
    pieśni maryjne
    poezja staropolska
    Bolesław Erzepki
    Tabulatura Jana z Lublina
    medieval manuscripts
    Dominican manuscripts
    Marian songs
    Old Polish poetry
    Tablature of Joannes of Lublin
    Opis:
    Choć badania nad średniowiecznymi pieśniami polskimi trwają od lat, wciąż odnajdywane są kolejne nieznane, bądź nieuwzględniane dotąd w literaturze przedmiotu źródła. Jednym z nich jest dominikański sekwencjarz sygn. 8091 III z Biblioteki Narodowej (sygnatura dawna: BN akc. 6477), datowany na przełom XV i XVI w., prawdopodobnie proweniencji śląskiej. Na ostatniej stronie tego rękopisu zanotowane zostały teksty dwóch polskich pieśni maryjnych (fol. 172v): Cesarzewno, królewno niebieska oraz O przenasławniejsza panno czysta. Oba utwory znane były do tej pory z XIX-wiecznego odpisu Bolesława Erzepkiego, a dłuższa wersja drugiego z nich także z odpisu Wacława Aleksandra Maciejowskiego, opublikowanego jeszcze w XIX w. w Petersburgu. Opracowania muzyczne pieśni odnaleziono z kolei w źródłach muzycznych z XVI, XVII i początku XVIII w., m.in. w Tabulaturze Jana z Lublina, w kancjonałach Panien Benedyktynek w Staniątkach, a także w jednej z ksiąg muzycznych warszawskiej Archikonfraternii Literackiej, co świadczy o ich dużej popularności. Obie pieśni przywoływano wielokrotnie w literaturze poświęconej polskiej średniowiecznej poezji i pieśni maryjnej, jednak do tej pory żaden z autorów nie wspomniał o istnieniu najstarszego prawdopodobnie zachowanego przekazu rękopiśmiennego tych tekstów w sekwencjarzu z Biblioteki Narodowej. Zapisane w nim wersje utworów są zaskakująco zbieżne z transliteracją i transkrypcją B. Erzepkiego, można więc przypuszczać, że badacz wykonał odpis na podstawie tego właśnie rękopisu, choć oczywiście nie jest wykluczone, że istniała jeszcze inna, nieodnaleziona do tej pory średniowieczna kopia obu utworów.
    Despite long tradition of research on Polish medieval songs, sources that were either unknown or went unmentioned in the literature of the subject are still being unearthed. One such a source is the Dominican sequentiary from the National Library of Poland (shelf mark 8091 III, formerly BN akc. 6477), dated to the late 15th/early 16th centuries, most likely of Silesian provenance. The last page of this manuscript (fol. 172v) contains texts of two Polish Marian songs: Cesarzewno, królewno niebieska (Emperor’s Daughter, Heavenly Princess) and O przenasławniejsza panno czysta (O Most Famous and Pure Virgin). Previously these two songs were only known from a 19th-century copy by Bolesław Erzepki, while a longer version of the latter, copied by Wacław Aleksander Maciejowski, was also published in 19th-century Petersburg. Musical settings of these songs have been found in 16th-, 17th-, and early 18thcentury sources such as the Tablature of Joannes of Lublin, Benedictine Nuns’ Cantionals from Staniątki, and one of the musical volumes of Warsaw’s Literary Confraternity, which testifies to the considerable popularity of these compositions.  Though these songs have frequently been mentioned in writings dedicated to Polish medieval poetry and the Marian song repertoire, none of the authors to date has noted what seems to be the oldest handwritten record of these songs’ texts, contained in the sequentiary from the National Library. The versions recorded in that source bear striking resemblance to Erzepki’s transliteration and transcription, which suggests that he copied them from this particular manuscript.
    Źródło:
    Muzyka; 2023, 68, 2; 142-150
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Średniowieczne rękopisy Historia scholastica Piotra Comestora w zbiorach polskich
    Medieval manuscripts of the Historia scholastica by Peter Comestor in Polish libraries
    Autorzy:
    Fabiańska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/472207.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    Piotr Comestor
    Historia scholastica
    rękopisy średniowieczne
    komentarze biblijne
    nauczanie teologii w średniowieczu
    Peter Comestor
    medieval manuscripts
    biblical commentaries
    teaching of theology in the Middle Ages
    Opis:
    Historia scholastica, jak wykazały badania Agnety Sylwan, była jednym z najpopularniejszych tekstów przepisywanych w średniowieczu. Autorem tego poczytnego dzieła był Piotr dziś powszechnie znany jako Comestor lub Manducator (ok. 1100 – 12 X 1179). Początkowo kształcił się pod kierunkiem Jana z Tours, ucznia Anzelma z Laon. Około 1150 r. podążył do Paryża, by zostać uczniem Piotra Lombarda. Po kilku latach sam już był wyróżniającym się mistrzem. W latach 1164–1168 dzierżył jedną z katedr teologii, a w latach 1168–1178 był kanclerzem szkoły katedralnej Notre Dame. Około 1170 r. ukończył swoje największe dzieło, które było wynikiem wieloletnich studiów i doświadczeń w pracy ze studentami. Historia scholastica jest komentarzem do Biblii objaśniającym jej sens literalny. Już Comestor używał go jako podręcznika teologii dla swoich studentów. Wkrótce inni mistrzowie teologii poszli jego śladem i Historia zaczęła być jedną z podstaw nauki teologii na średniowiecznych uniwersytetach. Służyła także duchowieństwu jako pomoc w interpretacji Biblii i dlatego wiele jej odpisów przechowało się przez następne wieki w zbiorach bibliotek klasztornych. Nie inaczej było w Polsce: zachowało się 21 egzemplarzy, które w okresie średniowiecza funkcjonowały na naszych ziemiach. Tak jak i w innych krajach odpisy powstawały zarówno w środowisku uniwersyteckim, jak i na potrzeby kleru. Najstarszy odpis, jeszcze z XII wieku powstał prawdopodobnie w Paryżu, kolejne egzemplarze trafiały do Polski z innych miast Francji, Włoch oraz Czech, stając się podstawą rodzimych kopii.
    The Historia scholastica, as demonstrated by the research of Agneta Sylwan, ranks among the most popular texts of the Middle Ages. It was written by the French scholar and ecclesiastic Peter, known as Comestor or Manducator (ca. 1100 – 12 October 1179). Comestor was educated by John of Tours, disciple of the famous Anselm of Laon. Around 1150, he travelled to Paris, to further his education under the direction of Peter Lombard. Several years later, Comestor himself was already a renowned teacher. During the period 1164–1168, he held one of the chairs in theology, later to become chancellor of the cathedral school of Notre Dame (1168–1178). Circa 1170, he completed his opus magnum, the result of many years of studies and classroom experience. The Historia scholastica is a Biblical commentary, focusing on the literal sense. Already Comestor himself used it as a textbook in his teaching. Promptly, other masters followed in his footsteps. With time, the work established itself as one of the chief sources in teaching of theology at medieval universities. It was also used by the clergy as a guide in Biblical interpretation, hence its numerically signifi cant presence in monastic libraries. In Poland, just like in other countries of the medieval Latin world, Historia scholastica was copied both at the university and for the use of the clergy. The oldest extant copy is dated to the 12th century and was most probably executed in Paris. Further copies came from other French cities, from Italy, and from Bohemia, in Poland becoming exemplars for yet other copies
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2015, 9; 121-148
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Graduał Jana Olbrachta z Archiwum Katedry Wawelskiej. Opis zewnętrzy
    Jan Olbracht Gradual from the Archives of the Wawel Cathedral. Physical description
    Autorzy:
    POPOWSKA, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/454123.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    średniowieczna muzyka polska,
    muzyka liturgiczna,
    liturgia w katedrze wawelskiej,
    średniowieczne manuskrypty,
    Graduał Jana Olbrachta,
    Archiwum Kapitulne na Wawelu.
    medieval Polish music,
    liturgical music,
    liturgy in the Wawel Cathedral,
    medieval manuscripts,
    Jan Olbracht Gradual,
    the Wawel Chapter Archive.
    Opis:
    Badania chorału gregoriańskiego w Polsce są potrzebne dla ustalenia genezy, specyfiki i odrębności polskiej kultury muzycznej, która wyrosła na fundamencie twórczości europejskiej. Śledzenie rozwoju chorału w Polsce jest również interesujące ze względu na jego wpływ na inne formy muzyki religijnej, które rozwijają się u nas już od XIV wieku. Poza tym badania te mają jeszcze inny ważny aspekt, mianowicie chodzi o uzupełnienie ogólnego piśmiennictwa muzykologicznego informacjami zawartymi w polskich źródłach średniowiecznych. Zachodnioeuropejskie publikacje przedstawiają bowiem naszą kulturę mediewistyczną czasem jednostronnie, nie uwzględniając rezultatów dociekań polskich muzykologów w tym zakresie. Analizy źródłoznawcze polskich śre- dniowiecznych rękopisów liturgicznych szczególne znaczenie posiadają dziś, ponieważ zachował się w Polsce jedynie mały procent dawnego ich zasobu. Świadczą o tym niezaprzeczalnie informacje zawarte w dawnych inwentarzach bibliotecznych i aktach wizytacji biskupich. Przedmiotem niniejszego artykułu jest opis zewnętrzny trzytomowego Graduału Jana Olbrachta. W rozwiązaniu niniejszej problematyki wykorzystałam heurystykę, typową metodę stosowaną w pierwszym etapie badań źródłoznawczych. W artykule obejmuje ona najpierw omówienie literatury przedmiotu. Dalej przedstawiam opis zewnętrzy kodeksu, na który składają się okoliczności i czas powstania graduału, format biblioteczny, opis opraw wszystkich trzech tomów, materiał pisarski, struktura we- wnętrzna bloków poszczególnych ksiąg oraz ich ubytki, foliacja, dopisy i palimpsest, a także stan zachowania. Ostatnią część artykułu stanowi analiza paleograficzna, w której poruszam następujące kwestie: obraz graficzny karty, pismo literackie i muzyczne oraz zdobnictwo.
    Research on Gregorian chant in Poland is necessary to establish the origin, specifity and the uniqueness of the Polish musical culture which grew on the foundation of the European artistic creation. Tracing the development of the Gregorian chant in Poland is also of great interest on account of its impact on other forms of sacred music which develop in our country already since the 14th century. Furthermore, this research has another significance as well, namely complementing the general musicological literature with information contained in Polish medieval sources. The reason for this is that Western European publications sometimes present our medievalistic culture in an one-sided manner without taking into account the results of research of Polish musicologists in this field. Source analyses of Polish medieval liturgical manuscripts are of a particular importance these days as only a tiny percentage of their former corpus has survived in Poland. That is undeniably evidenced by the information provided in early library inventories and the records from bishops’ visitsations. The subject matter of this paper is focused on the collation of the three-volume Jan Olbracht Gradual. In dealing with this issue, I used heuristcs, the method commonly used in the irst stage of source analyses. The paper begins with presenting the subject literature. Afterward, it contains the physical decsription of the codex, comprising the circumstances and the time of production of the gradual, book format, bindings’ description of all three vulumes, writing material, internal structure of the books’ blocks and their losses, foliation, additions and palimpset, and also the state of preservation. The last section of the paper is dedicated to the paleographic analysis focused on the issues such as: the visual aspect of the leave, textual and musical script, and decoration.
    Źródło:
    Edukacja Muzyczna; 2018, 13; 157-181
    2545-3068
    Pojawia się w:
    Edukacja Muzyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kodeks magistra Hieronima Szwarca. Przyczynek do dziejów najstarszego księgozbioru bernardynów w Krakowie
    Master Hieronim Szwarc codex. A contribution to the history of the oldest book collection of the Franciscans/Bernardines in Cracow
    Autorzy:
    Szulc, Alicja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/911824.pdf
    Data publikacji:
    2014-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Giovanni Balbis of Genoa
    provenance research
    Catholicon
    Hieronim Szwarc
    Kraków
    the Bernardines
    Cracow University in the 15thc.
    liber catenatus
    medieval manuscripts
    medieval codices
    Bernardyni
    Uniwersytet Krakowski w XV wieku
    kodeksy średniowieczne
    rękopisy średniowieczne
    badania proweniencyjne
    Opis:
    Artykuł ma na celu pokazanie na przykładzie jednego kodeksu średniowiecznego wartości i znaczenia badań proweniencyjnych księgozbiorów historycznych. Przedmiotem charakterystyki jest średniowieczny kodeks ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu − XV-wieczny odpis Catholiconu Giovanniego Balbi da Genova, popularnego w średniowieczu podręcznika gramatyki łacińskiej. Rękopis ukończony w 1457 roku, skromnie iluminowany, jest jedynym w zbiorach Biblioteki przykładem rękopiśmiennej księgi łańcuchowej (liber catenatus). Kodeks ten jest unikatowy i cenny ze względu nie tyle na treść, ile na osobę pierwszego właściciela (być może także kopisty księgi) – Hieronima Szwarca, magistra atrium Uniwersytetu Jagiellońskiego i późniejszego zakonnika w klasztorze franciszkanów obserwantów (bernardynów) w Krakowie na Stradomiu. Jak wynika z analizy zapisków proweniencyjnych odnotowanych na przedniej części wyklejki oprawy Catholiconu oraz ze źródeł historiograficznych, uniwersyteckich i zakonnych, Hieronim był synem znanego mieszczanina krakowskiego Jerzego Szwarca, który na przełomie 1453 i 1454 roku gościł w swojej kamienicy przy rynku sławnego włoskiego kaznodzieję pokutnego i reformatora zakonu franciszkanów Jana Kapistrana oraz towarzyszących mu braci. Powyższe badania źródłowe dowiodły, że prezentowany kodeks był własnością (może nawet dziełem rąk) absolwenta Uniwersytetu Jagiellońskiego, a zarazem reprezentanta kapistrańczyków, tj. licznego grona krakowskich studentów, którzy pod wpływem kazań Jana Kapistrana wstąpili do zakonu franciszkanów obserwantów i pierwszego na ziemiach polskich klasztoru bernardynów, założonego w Krakowie w 1453 roku. Druga zapiska własnościowa na oprawie księgi przynosi z kolei informację, iż w 1466 roku kodeks magistra Hieronima został przekazany (przez właściciela?) do biblioteki krakowskiego klasztoru. Należy więc do najstarszego księgozbioru bernardyńskiego w Polsce.
    The present article attempts to present, with an example of a medieval codex, the value and significance of the research on provenance of historical book collections. This is the case with the book under review: it is a detailed description of the Codex from the book collection of Poznań University Library – the fifteenth century copy of Catholicon by Giovanni Balbis of Genoa, a popular and commonly used in the Middle Ages dictionary and text book (primer) of Latin grammar. The manuscript, modestly illuminated and finished in 1457, is the only specimen of a hand-written chained book (liber catenatus) currently held in the Library’s collection. The codex is unique and extremely valuable not only on account of its content, but rather because of its first owner (possibly the copyist of the original book) – Hieronim Szwarc, Master of Arts or atrium magister of the Jagiellonian University, and later a monk at Priory of Franciscans/Observants, also known as the Bernardines, in Cracow-Stradom. As it follows from the analysis of the provenance notes placed on the front side of the flyleaf of the original binding of Catholicon, as well as from available historiographical sources, both academic and monasterial, Hieronim was a son of a well-known Cracow burgher Jerzy Szwarc who, at the turn of the 1453/1454, hosted in his tenement house in the market the famous Italian penitential preacher and reformer of the Franciscan Order John of Capistrano and accompanying friars. The relevant source study has revealed that the codex was in possession (or was possibly even the work) of the Jagiellonian University graduate, and at the same time a Capistrano-follower, i.e. a member of the numerous circle of students of the Cracow Academy who, inspired by sermons delivered by John of Capistrano, joined the Franciscan/Observants Order and the first priory of the Bernardines in Poland founded in Cracow in 1453. Another ownership note provides, in turn, a statement that Master Hieronim’s codex was handed over (by the owner?) to the library of this particular priory in 1466. It belongs then to the oldest Bernardine book collection in Poland.
    Źródło:
    Biblioteka; 2014, 18(27); 219-234
    1506-3615
    2391-5838
    Pojawia się w:
    Biblioteka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dots and Acute Accent Shapes in the Dobrejšo Gospel
    Autorzy:
    Vakareliyska, Cynthia M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/682459.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Old Church Slavonic
    Bulgarian Church Slavonic
    Slavic linguistics
    medieval Slavic manuscripts
    liquid consonants
    vocalic liquids
    historical Slavic phonology
    Gospels
    Opis:
    This paper examines the distribution of three types of sporadic and infrequent diacritics in the Dobrejšo Gospel and their functions: a dot or acute-accent shape over a liquid consonant letter in OCS trъt/trьt formations, and, more rarely, over other consonant letters in clusters; a single or multiple acute-accent shape over the letter л or н in certain words; and a titlo over unabbreviated words containing OCS trъt/trьt formations.
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2016, 6; 205-224
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jan Olbracht Gradual from the Archives of the Wawel Cathedral. Physical description
    Graduał Jana Olbrachta z Archiwum Katedry Wawelskiej. Opis zewnętrzy
    Autorzy:
    POPOWSKA, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/454034.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    medieval Polish music,
    liturgical music,
    liturgy in the Wawel Cathedral,
    medieval manuscripts,
    Jan Olbracht Gradual,
    the Wawel Chapter Archive
    średniowieczna muzyka polska,
    muzyka liturgiczna,
    liturgia w katedrze wawelskiej,
    średniowieczne manuskrypty,
    Graduał Jana Olbrachta,
    Archiwum Kapitulne na Wawelu.
    Opis:
    Badania chorału gregoriańskiego w Polsce są potrzebne dla ustalenia genezy, specyfiki i odrębności polskiej kultury muzycznej, która wyrosła na fundamencie twórczości europejskiej. Śledzenie rozwoju chorału w Polsce jest również interesujące ze względu na jego wpływ na inne formy muzyki religijnej, które rozwijają się u nas już od XIV wieku. Poza tym badania te mają jeszcze inny ważny aspekt, mianowicie chodzi o uzupełnienie ogólnego piśmiennictwa muzykologicznego informacjami zawartymi w polskich źródłach średniowiecznych. Zachodnioeuropejskie publikacje przedstawiają bowiem naszą kulturę mediewistyczną czasem jednostronnie, nie uwzględniając rezultatów dociekań polskich muzykologów w tym zakresie. Analizy źródłoznawcze polskich średniowiecznych rękopisów liturgicznych szczególne znaczenie posiadają dziś, ponieważ zachował się w Polsce jedynie mały procent dawnego ich zasobu, o czym świadczą niezaprzeczalnie informacje zawarte w dawnych inwentarzach bibliotecznych i aktach wizytacji biskupich. Przedmiotem niniejszego artykułu jest opis zewnętrzny trzytomowego Graduału Jana Olbrachta. W rozwiązaniu niniejszej problematyki wykorzystałam heurystykę, typową metodę stosowaną w pierwszym etapie badań źródłoznawczych. W artykule obejmuje ona najpierw omówienie literatury przedmiotu. Dalej przedstawiam opis zewnętrzy kodeksu, na który składają się okoliczności i czas powstania graduału, format biblioteczny, opis opraw wszystkich trzech tomów, materiał pisarski, struktura we- wnętrzna bloków poszczególnych ksiąg oraz ich ubytki, foliacja, dopisy i palimpsest, a także stan zachowania. Ostatnią część artykułu stanowi analiza paleograficzna, w której poruszam następujące kwestie: obraz graficzny karty, pismo literackie i muzyczne oraz zdobnictwo.
    Research on Gregorian chant in Poland is necessary to establish the origin, specificity and the uniqueness of the Polish musical culture which grew on the foundation of the European artistic creation. Tracing the development of the Gregorian chant in Poland is also of great interest on account of its impact on other forms of sacred music which develop in our country already since the 14th century. Furthermore, this research has another significance as well, namely complement- ing the general musicological literature with information contained in Polish medieval sources. The reason for this is that Western European publications sometimes present our medievalistic culture in a one-sided manner without taking into account the results of research of Polish musicologists in this field. Source analyses of Polish medieval liturgical manuscripts are of a particular importance these days as only a tiny percentage of their former corpus has survived in Poland. That is undeniably evidenced by the information provided in early library inventories and records from bishops’ visitations. The subject matter of this paper is focused on the physical description of the three- volume Jan Olbracht Gradual. In dealing with this issue, I used heuristcs, the method commonly used in the first stage of source analyses. The paper begins with presenting the subject literature. Afterward, it contains the physical description of the codex, comprising the circumstances and the date of production of the gradual, book format, bindings’ description of all three volumes, writing material, internal structure of the books’ blocks and their losses, foliation, additions and palimpsest, and also the state of preservation. The last section of the paper is dedicated to the paleographic analysis focused on the issues such as: the visual aspect of the leaf, textual and musical script, and decoration.
    Źródło:
    Edukacja Muzyczna; 2018, 13; 183-207
    2545-3068
    Pojawia się w:
    Edukacja Muzyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teksty Hieronima, Seduliusza Szkota i Bedy Czcigodnego w biblijnych kodeksach płockich i nadmozańskie z XII wieku
    The Texts of St. Jerome, Sedulius Scottus and Beda Venerable in Plock and Mosan Biblical Manuscripts of XII century
    Autorzy:
    Misiarczyk, Leszek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/449943.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    biblical codex
    medieval Plock
    mosan manuscripts
    Opis:
    This article is on the comparison of two biblical manuscripts of the twelfth century from Plock, namely the so-called Bible of Plock and Evangeliar of Princess Anastasia with two Mosan biblical manuscripts: Evangeliar of Averbode and the Biblia Universa transcribed in the same period. The first three texts: Beatissimo Papae Damaso (Novum opus), Prologus quatuor evangeliorum (Plures fuisse) and Iheronimus Damaso Pape (Sciendum etiam) – the last one is not in the Bible of Plock - and Evangeliar of Princess Anastasia are of St. Jerome. In contrast, the introduction to the Synoptic Gospels: Argumentum secundum Matheum, Prologus in Marco and Prologus sancti Evangelii secundum Lucam are not the texts of St. Jerome, as is sometimes mistakenly repeated by different scholars, but belong to Sedulius Scottus, an Irish monk and poet who lived and worked in a school in Leodium in the ninth century, and the introduction to the Gospel of John: Prephatio in Evangelium secundum Iohannem was written by Bede the Venerable. While the texts of Jerome were quite commonly used in biblical medieval manuscripts, the fact that the introductions to the Synoptic Gospels are written by Sedulius Scottus and are present in both the Bible of Plock as well as partially in Evangeliar of Princess Anastasia is a very strong argument for the Mosan origin of the biblical manuscripts of Plock from the twelfth century. Comparative analysis of the texts themselves clearly leads to several important conclusions. First, the Bible of Plock and Evangeliar of Princess Anastasia are closer to the version of the text preserved in the Biblia Universa, a codex written in the monastery of Sancti Trudonis, than to Evangeliar of Averbode. It follows that the sources for the biblical manuscripts of Plock from the twelfth century should be searched at Mosan Benedictine monasteries, perhaps in the very monastery Sancti Trudonis near Liège. Second, the Gospel of Mark generally follows the version of the text preserved in the Biblia Universa and the Bible of Plock but not all the time. It should therefore be hoped that further comparative studies, especially the version of the biblical text, would confirm this relationship and will help determine whether the codex was written in the Mosan region or is a copy of the Bible of Plock made on the spot. Thirdly, and this is an extremely interesting proposal, Evangeliar of Princess Anastasia, not counting minor copyist changes like the conversion of - tium to - cium, is very much dependent on the Bible of Plock. If, as it is confirmed by records of the miracles, the Bible was already in Plock in 1148 or before that date, it is very likely that Evangeliar of Princess Anastasia, would be a copy of the text made on the spot in a local Plock scriptorium as a foundation of Boleslaw Kedzierzawy and a votive offering for the salvation of his deceased wife Anastasia. The codex would therefore arise after her death, dating back to the year 1158 in Plock in the time of Bishop Werner and would not have been brought by him following his trip to Aachen. These conclusions, for obvious reasons, are only preliminary, as comparsion of the texts are not fully detailed and fuller conclusions will be presented only after benchmarking a version of the biblical text of the four Gospels.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2016, 23; 54-72
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Staropolskie słownictwo prawnicze w łacińskim kontekście (na przykładzie ksiąg sądowych)
    Old Polish Legal Vocabulary in Latin Context (The Case of Court Books)
    Autorzy:
    Trawińska, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1929459.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-22
    Wydawca:
    Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
    Tematy:
    medieval court books
    manuscripts
    Old Polish
    medieval Latin
    legal vocabulary
    Opis:
    The article presents preliminary findings concerning the legal vocabulary found in medieval Latin-Polish court books. On the basis of various entries related to the lien law, it has been shown that many Latin fragments of monuments abound in names derived from the Roman law, which then were replaced with the equivalent Polish names. However, the way writers have used them makes it very difficult to determine their contextual meaning.
    Źródło:
    Język. Religia. Tożsamość; 2021, 2 (24) A; 171-181
    2083-8964
    2544-1701
    Pojawia się w:
    Język. Religia. Tożsamość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uhorské sekvencie o Panne Márii v kontexte stredovekej mariánskej úcty
    The Hungarian Sequences to the Virgin Mary in the Context of Medieval Marian Awareness
    Węgierskie sekwencje o Maryi Pannie w kontekście średniowiecznego kultu maryjnego
    Autorzy:
    Zahradníková, Zuzana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2036112.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    średniowieczny kult maryjny
    rękopisy
    sekwencje
    Maryja Panna
    Węgry
    Medieval Marian Awareness
    Manuscripts
    Sequences
    Virgin Mary
    Hungary
    Opis:
    Kult Maryi Panny został rozszerzony w średniowieczu na cały świat chrześcijański. Wyraźnie zaznaczył się nie tylko w liturgii, ale także w różnych formach sztuki. Do naszych czasów zachowało się kilka średniowiecznych rękopisów węgierskich, zawierających rzadkie zabytki – sekwencje o tematyce maryjnej. Teksty poetyckie tych śpiewów łączą w sobie odniesienia do Pisma Świętego, natury i życia codziennego, Maryi Dziewicy jako Matki Bożej i Królowej Nieba, a także prośby o wstawiennictwo u Jej Syna za grzesznikami. Wszystkie te elementy wskazują na rozwiniętą na terytorium ówczesnych Węgier tradycję maryjną oraz jej główne cechy, typowe dla późnego średniowiecza, odzwierciedlające nie tylko uczucia religijne, ale także społeczne i egzystencjalne uwarunkowania tamtych czasów.
    The Virgin Mary´s esteem was extended in the Middle Ages throughout the entire Christian world. Its content was transferred not only to the liturgy but also to various forms of art. From Hungary there are several manuscripts preserved from the Middle Ages that contain rare monuments – sequences with Marian themes. The poetic texts of these chants combine references to holy scripture, pictures of nature and ordinary life, the revelation of the veneration of the Virgin Mary as the Mother of God and the Queen of Heaven as well as the desire of people to protect her and the requests for her intercessions to her Son for sinners. All of these elements point to the Marian tradition, which was very developed in the territory of what was then Hungary and its main features, typical for the later Middle Ages, reflecting not only religious feelings and expressions, but also the social and existential conditions of that time.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2018, 65, 13; 81-94
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mowa Kosmy Prezbitera w Szmaragdzie – nowe dane
    Treaty of Kozma Presbyter in Izmaragd – new information
    Die Rede von Kosma Presbyter im Izmaragd – neue Angaben
    Беседа Козьмы Пресвитера в Измарагде: новые данные
    Autorzy:
    Cistiakova, Marina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494618.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Medieval polemic literature
    Treaty of Kozma Presbyter
    Grand Duchy of Lithuania
    Cyrillic manuscripts cheti collections
    Izmaragd
    Средневековая полемическая литература
    Беседа Козьмы Пресвитера
    Великое княжество Литовское и Королевство Польское
    кириллические рукописные четьи сборники
    Измарагд
    Opis:
    Izmaragd is a noncalendar collection of instructions, composed in times of Old Rus' on the basis of existing corpus of, translated or written originally in Slavonic, homilies. Three redactions of Izmaragd are known: Old, Basic and Lithuanian. Izmaragd consists of excerpts from “Treatise against the Bogomils”, written in II half of the X century by Bulgarian writer Presbyter Kozma. Research proved that texts from Treatise against the Bogomils in three redactions of Izmaragd are not the result of direct use of Presbyter Kozma’s work. Compilers of the Old redaction of Izmaragd used chetis sbornik with excerpts from Treatise, from where they borrowed two homilies (chapter 28-29). Compilers of the Basic redaction of Izmaragd removed one text of the Old redaction, and the another changed reworded. Compilers of the Lithuanian redaction saved one homily of the Basic redaction of Izmaragd (chapter 3.VI) and added five texts from Prologue (chapter 72.I, 73.I, 74.I, 30.VII, 318.VII). The article is accompanied by three unpublished texts of homilies, form the Lithuanian redaction of Izmaragd (chapters 72.I, 73.I, 74.I), that originated form the Treatise against the Bogomils.
    Измарагд, некалендарный сборник поучений, составленный в Древней Руси на основе уже бытовавшего корпуса переводных и оригинальных учительных гомилий и известный в трех редакциях (древнейшей, основной и литовской), содержит выдержки из „Беседы против богомилов“, написанной во второй половине X в. болгарским писателем Козьмой Пресвитером. Исследование показало, что тексты Беседы против богомилов в трех редакциях Измарагда не являются результатом непосредственного обращения к сочинению Козьмы Пресвитера. Составители древнейшей редакции Измарагда воспользовались четьими сборниками с извлечениями из Беседы, откуда заимствовали две гомилии (гл. 28–29); редакторы основной редакции Измарагда устранили один текст древнейшей редакции, а второй сильно переработали (гл. 21); авторы литовской редакции сохранили одно поучение основной редакции Измарагда (гл. 3.VI) и привлекли 5 текстов из Пролога (гл. 72.I, 73.I, 74.I, 30.VII, 318.VII). В конце статьи приведены тексты 3 восходящих к Беседе Козьмы Пресвитера гомилий в составе литовской редакции Измарагда (гл. 72.I, 73.I, 74.I), которые ранее не опубликовались.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2013, 55, 1-2; 91-100
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-18 z 18

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies