- Tytuł:
- Ajdukiewicz alternatywny: pragmatysta i platonik
- Autorzy:
- Marciszewski, Witold
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/705798.pdf
- Data publikacji:
- 2013
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
- Tematy:
-
asercja
definicja realna
empiryzm
fallibilizm
fundamentalizm
intersubiektywność
matematyka obiektywna
metodologia empiryczno-historyczna
nauka dedukcyjna
nauka empiryczna
niewyczerpywalność matematyki
obiekt abstrakcyjny
platonizm
pragmatyzm - Opis:
- Ajdukiewicza postrzega się jako myśliciela, który przeszedł ewolucję od radykalnego konwencjonalizmu do empiryzmu. W proponowanym tu ujęciu alternatywnym, ewolucja prowadzi do empiryzmu, ale typu pragmatycznego i z pewnym elementem platonizmu. Wyrazem pragmatyzmu jest m.in. arty-kuł Logika a doświadczenie (1947), gdzie twierdzenia logiki uważa autor za pokrewne metodologicznie zdaniom nauk przyrodniczych. Różni je stopień zależności od doświadczenia, nie zaś pełna zależność w jednym przypadku, a niezależność w drugim. Taka wizja stopniowalności cechuje też Quine'a w jego manifeście pragmatyzmu Two dogmas of empiricism. Orientacja pla-tońska pojawia się w studium Trzy pojęcia definicji (1958), gdzie Ajdukiewicz przyznaje obywatelstwo w nauce definicjom realnym, świadom, iż dotyczą one powszechników, czyli idei w sensie platońskim. Jak pogodzić empiryzm, pragmatyzm i platonizm? Tego problemu Ajdukiewicz nie podjął, staje się to więc zadaniem jego interpretatorów. W artykule proponuje się interpretację po myśli Gödla, czołowego platonika XX w. Dystansował się on od klasycznie platońskiego pogłdu, że wszystkie twierdzenia matematyki cieszą się tym samym, najwyższym stopniem konieczności. Dostrzegał między nimi, podob-nie jak Quine, róznice zależne od stopnia odległości od doświadczenia. Jest ona szczególnie duża np. w hipotezie continuum, a minimalna w przypadku elementarnych twierdzeń o liczbach naturalnych. Te drugie sprawdzają się wciąz doświadczalnie w praktyce obliczeniowej, co jest na rzecz ich prawdzi-wości argumentem pragmatycznym. A skoro dotyczą obiektów nie-fizycznych i nie-psychicznych, odnoszą się do świata platońskiego5.
- Źródło:
-
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 4; 239-253
1230-1493 - Pojawia się w:
- Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł