- Tytuł:
- EXCESS OF MANDATE AND THE ALLEGED STRICTNESS OF THE SABINIANS
- Autorzy:
- Kacprzak, Agnieszka
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/664013.pdf
- Data publikacji:
- 2017
- Wydawca:
- Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
- Tematy:
-
Prawo rzymskie
zlecenie
zlecenie kupna
przekroczenie granic zlecenia, Sabinianie, Prokulianie, kontrowersja między szkołami
odpowiedzialność zleceniobiorcy
dolus
culpa.
Roman law
contract of mandate
purchase mandate
excess of mandate
the Sabinians
the Proculians
controversy between different schools
mandatary’s liability - Opis:
-
Prezentowany artykuł dotyczy słynnej kontrowersji między Sabinianami a Prokulianami dotyczącej przekroczenia granic zlecenia. Zleceniobiorca, który zapłacił za przedmiot, jaki polecono mu kupić, cenę wyższą, niż określona w zleceniu, zgodnie z poglądem Sabinianów nie mógł dochodzić od zleceniodawcy zwrotu jakichkolwiek kosztów, nawet do wysokości kwoty, wynikającej ze zlecenia. Zdecydowanie korzystniejsza dla zleceniobiorcy była opinia Prokulianów: jeśli był on gotów przekazać zleceniodawcy kupiony przedmiot po cenie, określonej w zleceniu, to zleceniodawca nie mógł odmówić jego przyjęcia. W takiej sytuacji miał on obowiązek zwrócić zleceniobiorcy część kosztów zakupu, tj. do wysokości kwoty, określonej w zleceniu.W literaturze przedmiotu opinia Prokulianów traktowana jest jako oczywista i nie wymagająca szerszych wyjaśnień. Tym, co wciąż budzi ciekawość uczonych jest pogląd Sabinianów, na ogół postrzegany jako nadmiernie surowy dla zleceniobiorcy.W prezentowanym artykule przedstawiam argumenty na rzecz tezy, że opinia Sabinianów jest w pełni zrozumiała zarówno z dogmatycznego, jak i z praktycznego punktu widzenia. To opinia Prokulianów, wbrew temu, co może się na pierwszy rzut oka wydawać, prowadzi do bardziej kłopotliwych konsekwencji.Jedną z takich kłopotliwych konsekwencji jest nierówna pozycja prawna zleceniodawcy i zleceniobiorcy, a konkretnie uprzywilejowanie tego drugiego względem pierwszego. W sytuacji gdy cena przedmiotu, który zleceniodawca miał kupić, okazała się wyższa, niż określona w zleceniu, miał on prawo kupić go dla siebie (G.3,161). Zleceniodawca nie mógł w takiej sytuacji żądać od zleceniobiorcy wydania mu przedmiotu. Zleceniobiorca natomiast zgodnie z poglądem Prokulianów mógł podjąć decyzję, że odda przedmiot zleceniodawcy po kosztach, określonych w zleceniu. W takiej sytuacji zleceniodawca nie mógł odmówić. W efekcie, to czy zlecenie zostanie wykonane czy nie, zależało wyłącznie od woli zleceniobiorcy.W artykule stawiam hipotezę, że jednym z głównych powodów rozwiązania, przyjętego przez Sabinianów, była chęć uniknięcia powyższej nierówność. Z tekstu Paulusa, przekazanego w D.17,1,3,2 wynika, że takie właśnie zastrzeżenie podnosili oni względem poglądu Prokulianów. Rozwiązanie Sabinianów zabezpieczało ponadto zleceniodawcę przed ewentualnymi nadużyciami ze strony zleceniobiorcy, który mógłby kupić przedmiot dla siebie a następnie, odkrywszy jego wady, chcieć się pozbyć kłopotu, odzyskując od zleceniodawcy przynajmniej tę część kosztów zakupu, jaka była określona w zleceniu.
This paper concerns the famous controversy between the Sabinians and the Proculians on the consequences for the mandatary if he exceeded the limit of his mandate. According to the Sabinians, if a mandatary commissioned to buy a given good paid more than the price specifed by the mandator, he could not claim the restitution of any costs, not even to the limit specifed by the mandator. The Proculians’ opinion on the issue was more favourable to the mandatary, they permitted him to claim restitution of the costs up to the limit specifed in the mandate, provided he was prepared to hand the purchased item over to the mandator for the specifed price, viz. less than what he actually paid.In the literature on the subject the Proculians’ opinion is usually treated as self-evident. Most scholars tend to be surprised by the alleged strictness of the Sabinians.This paper argues that the Sabinian position is fully understandable both from the dogmatic and practical point of view, and that contrary to appearances the Proculian opinion leads to more troublesome consequences.One was the unequal status of the parties to the contract. The mandatary was free to buy the item and keep it for himself if it turned out to be more expensive than the mandator was willing to pay (G.3,161). Yet from the Proculian point of view, he could also decide to hand the item over to the mandatary for the price specifed in the mandate. Hence, it depended solely on the mandatary’s decision if the mandate was to be completed or not.In this article I suggest that one of the main reasons underlying the Sabinian position was to avoid this inequality. It follows from D. 17,1,3,2 that they actually raised this objection against the Proculian view. Their solution also protected the mandator from possible abuses on the part of the mandatary, who could have purchased the item for himself, and only on having discovered defects in it decided to hand it over to the mandator, thus recovering at least part of the price. - Źródło:
-
Zeszyty Prawnicze; 2017, 17, 4
2353-8139 - Pojawia się w:
- Zeszyty Prawnicze
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł