Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "luteranie" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 21
Tytuł:
Nierozerwalność małżeństwa w optyce luterańskiej
Indissolubility of Marriage in the Lutheran Perspective
Autorzy:
Kałużny, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553903.pdf
Data publikacji:
2010-12-31
Wydawca:
Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów
Tematy:
nierozerwalność małżeństwa
małżeństwo
luteranie
Opis:
The issue of marriage indissolubility ranks as the main one among the numerous issues included in the specifically Lutheran view of marriage. While supporting the indissolubility of marriage, the Evangelical Lutheran Church allows for a divorce and does not rule out a possibility of the divorced entering other marriages in case of an irreversible breakup of marriage. As far as understanding of the clauses is concerned, Luther and his followers accepted their literal interpretation, that is, as being exceptions to the rule of indissolubility. First and foremost, it is adultery that, being destructive for marriage, is such an exception and a reason for divorce. Luther also added other reasons justifying divorce to prove that the Church is understanding toward “human weakness”. When one is studying the issue of marriage indissolubility in the documents of the dialogue between the Roman Catholic Church and the Lutheran Church, one’s special attention is due to 1976 document of the Roman Catholic Study Commission, the Lutheran World Federation and the World Alliance of Reformed Churches titled: “Theology of Marriage and the Problem of Mixed Marriages”.
Źródło:
Sympozjum; 2010, 1(19); 61-74
2543-5442
Pojawia się w:
Sympozjum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsce i rola Kościoła luterańskiego w dziejach Prus Książęcych
Place and role of Lutheran Church in Ducal Prussia
Autorzy:
Małłek, Janusz
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23942714.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Luteranie
Prusy Książęce
luteranizm
Kościół luterański
protestanci
Opis:
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o miejsce i rolę Kościoła luterańskiego w Prusach Książęcych w latach 1525–1657. Przedstawiono w nim problem stosunku Kościoła luterańskiego do państwa pruskiego oraz do innych wyznań. Podkreślono fakt utożsamiania się państwa pruskiego z Kościołem luterańskim poprzez zagwarantowanie mu wyłączności na uprawianie kultu religijnego w Księstwie Pruskim. Współczesna historiografia nazwała to konfesjonalizacją luterańską, co oznaczało nietolerancję wobec innych wyznań. Dotyczyło to zwłaszcza katolicyzmu i kalwinizmu, a nawet wyznania braci czeskich. Ostro zwalczano tendencje odśrodkowe w Kościele luterańskim – szwenkfeldianizm i osiandryzm, mimo sympatii dla tego drugiego deklarowanej przez księcia Albrechta. Ponadto przedstawiono wkład protestantyzmu w rozwój oświaty i kultury w Prusach Książęcych. Zwrócono uwagę na wypowiedzi Marcina Lutra, w których zalecał odprawianie nabożeństw w języku zrozumiałym dla wiernych, tak aby mogli w pełni korzystać ze Słowa Bożego. Otwarcie się Kościoła luterańskiego na języki narodowe dało nowy impuls dla rozwoju szkolnictwa i piśmiennictwa. Nowy uniwersytet w Królewcu (1544) kształcił pastorów. Obok niego specjalną troską otoczono szkoły w parafiach. Szacuje się, że w 1528 r. było ich 228. W XVI w. w Królewcu ukazało się drukiem 297 druków w języku łacińskim, 183 w języku niemieckim i 90 w języku polskim. Były to w większości książki o treści religijnej, a więc katechizmy, postylle i śpiewniki.
The objective of the article is to present the place and role of Lutheran Church in Ducal Prussia in 1525–1657. The issue of Lutheran Church’s position with respect to the Prussian state and other denominations is presented as well. The article emphasizes the fact that the Prussian state identified with Lutheran Church by guaranteeing its exclusive rights to practice religious worship in the Duchy of Prussia. Modern historiography has dubbed it “the Lutheran confessionalization”, which meant lack of tolerance for other confessions. This pertained in particular to Catholicism and Calvinism, and even the Bohemian Brethren. Any decentralist tendencies within the Lutheran Church – Schwenkfelders and Osiandrian controversy – were fought ardently, despite sympathy for the latter, declared by Prince Albrecht. Moreover, the article presents the contribution of Lutheranism into development of education and culture in Ducal Prussia. Martin Luther’s statements are pointed out, in which he recommended holding services in a language understandable for the followers, so they could fully benefit from the Word of God. Lutheran Church opening to national languages has become a new stimulus for development of education and writing. New university in Konigsberg (1544) was educating pastors. Besides that, special care was given to parish schools. It is estimated, that in 1528 there were 228 such schools. In 16th century, 297 works in Latin were printed in Konigsberg, 183 in German and 90 in Polish. Those were mainly publications of religious nature – catechisms, postils, and hymnals.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 411-432
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A Half-Century of Catholic-Lutheran Dialogue (1967-2017)
Półwiecze dialogu katolicko-luterańskiego (1967-2017)
Autorzy:
Budniak, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/950781.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Catholics
Lutherans
dialogue
ecumenism
Reformation
katolicy
luteranie
dialog
ekumenizm
reformacja
Opis:
The pursuit of the unity in the Church is the primary task of all believers in Christ. This pursuit should take place on every level: spiritual (through prayer), practical (through concrete actions), and doctrinal (through dialogue about the main truths of faith). In the past 50 years (1967–2017), many common positions between Catholics and Lutherans have been worked out and recorded in the 2013 document From Conflict to Communion. October 31, 2016, which marked the 500-year anniversary of the Reformation as well as the 50-year anniversary of Catholic-Lutheran dialogue, has changed the way that Catholics and Evangelicals view each other. Pope Francis, as a representative of the Catholic Church, Bishop Munib Younan, and Fr. Martin Junge, who represented the Lutheran World Federation, co-hosted an ecumenical celebration that took place in Lund, Sweden, inaugurating the 500-year anniversary of the Reformation. After the service, a joint document entitled Joint Declaration on the 500th Anniversary of the Reformation was published. The document concluded with the following message: “We call upon all Lutheran and Catholic parishes and communities to be bold and creative, joyful and hopeful in their commitment to continue the great journey ahead of us. Rather than conflicts of the past, God’s gift of unity among us shall guide cooperation and deepen our solidarity. By drawing close in faith to Christ, by praying together, by listening to one another, by living Christ’s love in our relationships, we, Catholics and Lutherans, open ourselves to the power of the Triune God. Rooted in Christ and witnessing to him, we renew our determination to be faithful heralds of God’s boundless love for all humanity”. The 50-year Catholic-Lutheran dialogue should be an encouragement for Christians to testify together to a wounded and the divided world, to more passionately pursue further dialogue in order to overcome existing differences, and to be open to unity, which is the source of our common hope.
Dążenie do jedności Kościoła jest podstawowym zadaniem wszystkich wierzących w Chrystusa. Powinno się to dokonywać na każdej płaszczyźnie: zarówno duchowej (przez modlitwę), jak i praktycznej (konkretne działania) oraz doktrynalnej (dialog o głównych prawdach wiary). W ostatnim półwieczu (1967–2017) wypracowano wiele wspólnych stanowisk, co zostało zaprezentowane w dokumencie Od konfliktu do komunii, z 2013 roku. Dzień 31 października 2016 roku – Święto Reformacji i początek obchodów 500. lat Reformacji oraz dziękczynienie za pięćdziesiąt lat wspólnego dialogu – odmienił dawne spojrzenie na siebie katolików i ewangelików. Papież Franciszek, w imieniu Kościoła katolickiego oraz bp Munib Younan i ks. dr Martin Junge, reprezentujący Światową Federację Luterańską, byli współgospodarzami ekumenicznego nabożeństwa, jakie odbyło się w Lund w Szwecji inaugurujące obchody 500 lat Reformacji. Po nabożeństwie został opublikowany wspólny dokument zatytułowany Deklaracja Wspólna z okazji wspólnego katolicko-luterańskiego upamiętnienia 500-lecia Reformacji, zakończony przesłaniem: „Wzywamy wszystkie parafie i wspólnoty katolickie i luterańskie do śmiałości i kreatywności, by były radosne i pełne nadziei w swoim zaangażowaniu, by kontynuowały wspaniałą drogę, która jest przed nami. Zamiast konfliktów z przeszłości, Boży dar jedności między nami powinien kierować współpracą i pogłębiać naszą solidarność. Zbliżając się do Chrystusa w wierze, modląc się razem, słuchającsiebie nawzajem, żyjąc miłością Chrystusa w naszych relacjach, my, katolicy i luteranie, otwieramy się na moc Trójjedynego Boga. Zakorzenieni w Chrystusie i świadcząc o Nim, ponawiamy nasze postanowienie, by być wiernymi głosicielami bezgranicznej miłości Boga do całej ludzkości”. Wspólny pięćdziesięcioletni dialog katolicko-luterański powinien być zachętą dla chrześcijan, aby razem dawać świadectwo zranionemu i podzielonemu światu, z większą pasją prowadzić dalszy dialog, aby przełamać istniejące wciąż różnice, otworzyć się na jedność, która jest treścią naszej wspólnej nadziei.
Źródło:
Rocznik Teologii Katolickiej; 2017, 16, 2
1644-8855
Pojawia się w:
Rocznik Teologii Katolickiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Luteranizm a Państwo Izrael. Wypowiedzi wybranych międzynarodowych organizacji reprezentujących luteranów w latach 1948-2010
The Lutherans and the State of Israel. The statements of the international lutheran organisations form the 1948 till 2010
Autorzy:
Paszta, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/494649.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:
luteranie
status Izraela
ekumenizm
polityka
lutherans
state Israel
ecumenism
international policy
Opis:
Tekst podejmuje zagadnienie zaangażowania rozmaitych luterańskich organizacji w kwestie egzystencji i kształtu współczesnego państwa Izrael. Refleksja przedstawiana w artykule dotyczy nie tylko działań instytucji „konfesyjnych” ale również tych spośród organizacji międzywyznaniowych, w których luteranie odgrywają znaczącą rolę. Spektrum zagadnień wyznaczone zostało przez następujące zagadnienia: istnienie państwa Izrael, ideologia syjonizmu i jej odziaływanie, etos państwa żydowskiego wobec religii funkcjonujących w tym państwie, koegzystencja religijna w państwie Izrael, pomoc humanitarna dla żydowskich ofiar Zagłady, pomoc humanitarna dla arabskich uchodźców - ofiar wojen izraelsko-arabskich, kwestia granic międzynarodowych i statusu prawnego Jerozolimy, problematyka praw człowieka. Spośród najbardziej wpływowych instytucji wymienianych w tekście - nie licząc lokalnych Kościołów luterańskich - wyróżnia się Światową Federację Luterańską, Światową Radę Kościołów oraz komisję Kościół i Judaizm LEEKJ. Wypowiedzi wspomnianych organizacji są jednocześnie komentarzem do działań wielkich instytucji międzynarodowych, takich jak ONZ. W tekście przewija się kluczowe pytanie o solidarność z pokrzywdzonymi; czy można działać solidarnie wobec obu stron konfliktu?
The text deals with the confessional involvement of different organisations in the question of existance and shape of the modern State Israel. An object of the reflexion here presented are activities of lutheran international institutions and these ecumenical organisations where lutheran voices seam to be significant. On the horizon of here mentioned questions appear following problems: existance of the State Israel, ideology of sionism and its attitude towards religions, religious coexistance inward the state, humanitarian help for Jewish (after the WWII) refugees, help for Arab refugees (after arab-israeli wars), question of international borders, problem of stately belonging of Jerusalem, and especially – reflexion about human and citizen laws in the Middle East. Among the organisations described in the article one can find Lutheran World Federation, Lutheran Comission Church and Judaism (LEKKJ) and expectionally an overconfessional one: WCC (because of the presence of lutherans there). The author of the article shows, how – from the historical perspective – these institutional bodies – supported or struggled decisons of United Nations related to the main social and religious problems. Text reveals also a development of the attitudes of lutheran christians, among whom the hudge disscusions had have place in the period of 1948 – 2010. One of the crucial problems expressed in this debate is the question brouht up for discussion: ”Solidarity with which side?
Źródło:
Rocznik Teologiczny; 2014, 56, 1; 199-218
0239-2550
Pojawia się w:
Rocznik Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cmentarz ewangelicko-augsburski w Pabianicach – dzieje i analiza wartości artystycznych
The Evangelical-Augsburg Cemetery in Pabianice – history and analysis of artistic values
Autorzy:
Gwarda, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1197953.pdf
Data publikacji:
2019-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
cmentarz
luteranie
ewangelicko-augsburski
Pabianice
Krusche
Ender
Kindler
Cemetery
Lutherans
Evangelical-Augsburg
Opis:
Cmentarz ewangelicko-augsburski powstał w początkach istnienia parafii w Pabianicach. Luteranie zapoczątkowali przemysł tekstylny w mieście i przyczynili się do jego rozwoju, a cmentarz stał się miejscem wiecznego spoczynku najbogatszych mieszkańców miasta. Ich społeczny status i sukces finansowy są widoczne również na cmentarzu – ich nagrobki zostały wykonane przez najlepsze firmy kamieniarskie i uznanych artystów, takich jak choćby Johannes Schilling – profesor drezdeńskiej Akademii Sztuk Pięknych, który jest twórcą figury Chrystusa na nagrobku rodziny Krusche. Większość realizacji pochodzi z lokalnych zakładów, a większość sygnatur na nagrobkach wskazuje na firmy z Łodzi – zakład Antoniego Urbanowskiego i firmę Fiebiger & Frantz, dlatego też na cmentarzu przy ulicy Ogrodowej w Łodzi możemy odnaleźć bliźniacze nagrobki. Na pabianickim cmentarzu znajdziemy realizacje najpopularniejszych stylów i tematów w sztuce sepulkralnej XIX i XX wieku, a także różne typy nagrobków – stele, cippusy, złamane kolumny, obeliski, nagrobki w typie aedicularnym i najpopularniejsze w tym zestawieniu – proste lub stylizowane krzyże. Mimo że często produkowane w wielu egzemplarzach, nadal pozostają cennym świadectwem epoki i wyrazem kunsztu rzeźbiarskiego ich twórców.
The Evangelical-Augsburg Cemetery in Pabianice was founded in the beginnings of the Lutheran parish. Lutherans were founders of the textile industry and they contributed to development of the city. Their cemetery is a place of eternal rest for the members of the wealthiest families of Pabianice. Their social status and fortune is visibly reflected on their graves. The gravemarkers have high artistic values and were made by best sculptural companies and acclaimed artists – such as Johannes Schilling, the professor of Fine Arts Academy from Dresden, who created the statue of Christ on the grave of Krusche family. Most of the realizations were made by local companies and most of the gravemarkers with signatures were made by company of Antoni Urbanowski and Fiebigier & Frantz from Łódź. This is a reason why we can find some identical gravemarkers on the cemetery on Ogrodowa street in the near city. In the Lutheran cemetery there are realisations of most popular themes and styles in sepulchral art of XIX and XX century and many types of gravemarkers such as stellas, cippuses, aediculas, broken columns, obelisks or the most popular – simple or stylized crosses. Even though they were often designed for serial production, they are still beautiful piece of craft and important sign of the past.
Źródło:
TECHNE. Seria Nowa; 2019, 4; 95-118
2084-851X
Pojawia się w:
TECHNE. Seria Nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polemics of Arsenii Matseevich
Polemiki Arseniusza Maciejewicza
Autorzy:
Drozdek, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040525.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Arseniusz Maciejewicz
schizmatycy
luteranie
Katarzyna II
Arsenii Matseevich
schismatics
Lutherans
Catherine II
Opis:
Arseniusz Maciejewicz, ważna postać w historii Kościoła, bronił doktryny prawosławnej przed schizmatykami, w szczególności przed atakami Joasifa, który, między innymi, pragnął znieść kapłaństwo prawosławne. Maciejewicz był również zaangażowany w polemiki z luteranami, którzy krytykowali monumentalne dzieło Stefana Jaworskiego Kamień wiary. Niniejszy artykuł prezentuje argumenty Maciejewicza przeciw schizmatykom i luteranom. Maciejewicz był odosobnionym głosem przeciwko sekularyzacji dóbr kościelnych przeprowadzanej przez Katarzynę II. Artykuł przedstawia argumenty Maciejewicza użyte celem zachowania godności Kościoła, a nawet przywrócenia jego dawnej świetności. Z powodu swych starań Maciejewicz został osadzony w więzieniu, gdzie też zmarł.
Arsenii Matseevich, an important ecclesiastical figure, defended the doctrine of Orthodox Church from schismatics, in particular, from attacks of Ioasif, who, among others, wanted to abolish the Orthodox priesthood. Matseevich was also involved in polemics with Lutherans who criticized Iavorskii’s monumental The Rock of faith. The article discusses arguments Matseevich used against schismatics and Lutherans. Matseevich was an isolated vocal voice that opposed the idea of secularization of the Church. The article describes arguments he used to retain the dignity of the Church and even to restore it to the former glory. For all his efforts Catherine II put him in prison where he died.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 7; 137-157
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje kościoła Bożego Ciała w Elblągu do 1945 roku
History of the Corpus Christi Church in Elbląg until 1945
Autorzy:
Zawadzki, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2144358.pdf
Data publikacji:
2021-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
Elbląg
kościół Bożego Ciała
architektura
wyposażenie
luteranie
Corpus Christi church
architecture
equipment
Lutherans
Opis:
U schyłku XIII w. zbudowano na północnym przedmieściu Elbląga szpital i drewnianą kaplicę pod wezwaniem św. Jerzego, którą w 1386 r. zastąpiono murowanym kościołem. Świątynia ta spłonęła doszczętnie w 1400 roku. W jej zgliszczach odnaleziono nietkniętą Hostię, co uznano za cud eucharystyczny. Odbudowany w 1405 r. kościół otrzymał wezwanie Bożego Ciała i stał się sanktuarium znanym w całych Prusach krzyżackich. Od połowy XVI w. do 1945 r. kościół Bożego Ciała był własnością elbląskich ewangelików. W jego wnętrzu zachowało się wyposażenie gotyckie i nowożytne. W związku z wkroczeniem do Elbląga Armii Czerwonej, na przełomie stycznia i lutego 1945 roku kościół został zniszczony i legł w gruzach.
At the end of the 13th century a hospital and a wooden chapel dedicated to St George were built in the northern suburb of Elbląg and replaced by a brick church in 1386. This temple burned down in 1400. In its ruins an intact Host was found, which was considered a Eucharistic miracle. Rebuilt in 1405, the church received the invocation of Corpus Christi and became a shrine known throughout Teutonic Prussia. From the middle of the 16th century until 1945, the Corpus Christi church was owned by Evangelicals from Elbląg. Inside,its Gothic and modern furnishings have been preserved. When the Red Army entered Elbląg in January/February 1945, the church was destroyed and lay in ruins.
Źródło:
Studia Elbląskie; 2021, 22; 21-32
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The idea of work: from Luther to Pentecostals in recent protestant authors
Idea pracy: od Lutra do zielonoświątkowców u najnowszych autorów protestanckich
Autorzy:
Blanco-Sarto, Pablo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339362.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
ordinary work
worship
Lutherans
Calvinists
Puritans
Methodists
Pentecostals
zwykła praca
kult
luteranie
kalwiniści
purytanie
metodyści
zielonoświątkowcy
Opis:
For Luther, work was a vocation, while Calvin emphasised the need to glorify God through work. Since the proposal of Weber and Troeltsch, the theology of work and the origin of capitalism has been discussed and studied in different Protestant denominations such as Lutherans, Calvinists, Puritans and Methodists. In this selection of some recent Protestant theologians, we appreciate continuity and evolution in the theology of work that lead us to the Pentecostal inheritance in our days. Some perspectives go back to the contemptus mundi that Luther refused, but the discovering of the action of the Holy Spirit in the daily work needs a Pentecostal theology of the work.
Dla Lutra praca była powołaniem, Kalwin zaś przez pracę podkreślał potrzebę uwielbienia Boga. Od czasu propozycji Webera i Troeltscha teologię pracy i pochodzenie kapitalizmu omawiano i badano w różnych denominacjach protestanckich, takich jak luteranie, kalwiniści, purytanie i metodyści. U niniejszych wybranych kilku ostatnich teologów protestanckich doceniamy ciągłość i ewolucję w teologii pracy, które prowadzą nas do dziedzictwa zielonoświątkowego w naszych czasach. Niektóre perspektywy powracają do koncepcji contemptus mundi, którą odrzucił Luter, jednak odkrycie działania Ducha Świętego w codziennej pracy wymaga zielonoświątkowej teologii pracy.
Źródło:
Teologia i moralność; 2022, 17, 2(32); 189-203
1898-2964
2450-4602
Pojawia się w:
Teologia i moralność
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje łódzkich parafii ewangelicko-augsburskich w XIX i na początku XX w.
History of parishes of the Evangelical Church of Augsburg Confession in Łódź in the 19th and the beginning of the 20th century
Autorzy:
Grzegorczyk, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/502744.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
protestanci
ewangelicy
luteranie
Kościół ewangelicko-augsburski
Łódź
Protestants
evangelicals
Lutherans
Evangelical Church of Augsburg Confession
Lodz
Opis:
The period of the 19th century and the beginning of the 20th century was a very profitable period for Łódź and consequently for ecclesial structures. Factories and enterprises, which were set up in this period, attracted to Łódź many people from various parts of the continent, including many Protestants. This led to the building of four churches (Holy Trinity’s, St. John’s, St. Matthew’s, St. Michael’s) which up till now (although in new circumstances) exist in our city. At the same time active parishes were formed around them and gathered evangelicals in Łódź. Despite organizational difficulties this period was the time of development for protestant community in Łódź. This period ended with the outbreak of the war in 1939 and its consequences, i.e. deportations in 1945.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2016, 25, 4; 89-101
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rösnitz/Rozumice. Polifoniczność górnośląskiej tradycji protestanckiej
Rösnitz /Rozumice. Polyphonicity of the upper silesian protestant tradition
Autorzy:
Gładkowski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1179559.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
reformacja
luteranie
Górny Śląsk
husytyzm
bracia morawscy
pietyzm
Herrnhut
Reformation
Lutherans
Upper Silesia
Hussites
Moravian Brothers
Pietism
Opis:
Autor prezentuje tu uszczegółowione wyniki swoich badań na religijną przeszłością luterańskiej społeczności z miejscowości Rösnitz (dzisiejsza polska nazwa Rozumice) na Górnym Śląsku. Wieś ta jest położona na granicy z dzisiejszą Republiką Czeską. Dziś jest to miejsce pamięci związane z ciągłością protestanckiej tradycji, wliczając w to ruchy przedreformacyjne, od XV wieku. Ciągłość wyznania luterańskiego od 1523 roku społeczności, którą badania autora wykazały, przeczy generalizującej tezie, mówiącej o całkowitej rekatolizacji Górnego Śląska. W tym artykule wyeksponowano jeden z wątków historii tego miejsca pamięci – różnorodności protestanckiej tradycji, jaką ukazują badania przeszłości tej społeczności luterańskiej. Na tę różnorodną tradycję składają się przedreformacyjne ruchy chrześcijańskie, do których należą bracia morawscy, z którymi jeszcze przed końcem XV wieku nawiązali kontakt mieszkańcy Rösnitz. W wierzeniach tej społeczności pojawiają się też wątki charakterystyczne dla waldensów, znane na Śląsku. Ruchy te przygotowały społeczność rozumiczan na przyjęcie luteranizmu. W okresie kontrreformaji społeczność ta nie poddała się rekatolizacji. Później silnie oddziałuje tu ruch pietystyczny, sam hrabia Ludwik von Zinzendof odwiedza Rösnitz, gdzie przemawia do licznie tu zgromadzonych z okolicznych miejscowości przebudzonych. Dochodzi nawet do rozłamu w dotąd zjednoczonej gminie, którego skutkiem było wyemigrowanie zwolenników jednoty braterskiej do Herrnhut.
The author presents here the detailed results of his research on the religious past of the Lutheran community of Rösnitz (today’s Polish name Rozumice) in Upper Silesia. This village is situated on the border with today’s Czech Republic. Today it is a place of remembrance of the continuity of Protestant tradition, including pre-reform movements, since the 15th century. The continuity of the Lutheran denomination of the community since 1523 of the, which the author’s research has shown, contradicts the generalized thesis of total recatholization of Upper Silesia. This article highlights one issue of the memorial site – the diversity of the Protestant tradition shown by the research of the past of this Lutheran community. This diverse tradition consists of pre-reformation Christian movements, including the Moravian Brothers, with whom the inhabitants of Rösnitz had already established contacts before the end of the 15th century. In the beliefs of this community, there are also themes characteristic for Waldensians who were known in Silesia. These movements prepared Rösnitz dwellers for the acceptance of Lutheranism. During the counterreformation period, the community did not undergo a recatholization. Later, Pietism strongly influenced the area, Count Ludwik von Zinzendof himself visits Rösnitz, where he speaks to the many gathered there from the surrounding villages. It even came to a split in this so far united municipality, which resulted in the emmigration of followers of Unita Fratrum to Herrnhut.
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2017, 60, 2; 265-282
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ekumeniczne pojednanie luterańsko-menonickie jako przykład rozliczenia z religijnymi prześladowaniami wieku XVI
Ecumenical Lutheran-Mennonite Reconciliation as an Example of Reckoning with the Religious Persecutions of the 16th Century
Autorzy:
Sojka, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/46183802.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
luteranie
menonici
prześladowania
pojednanie
reformacja
ekumenizm
stosunki państwo–Kościół
Lutherans
Mennonites
persecution
reconciliation
Reformation
ecumenism
Church–State relations
Opis:
W artykule dokonano prezentacji raportu ekumenicznego dialogu bilateralnego między luteranami a menonitami z roku 2010 pt. Healing Memories. Reconciling in Christ. Tekst ten omówiono jako przykład krytycznej, teologiczno-historycznej analizy luterańskiego wkładu w prześladowania szesnastowiecznych anabaptystów, kładącej nacisk na teologiczne koncepcje luterańskich reformatorów, które dostarczyły uzasadnienia dla wymierzonych w anabaptystów działań władzy świeckiej. Tekst ten jest również przykładem wspólnego opowiedzenia trudnej historii, która umożliwiła pojednanie obu tradycji.
The article analyses the report of the ecumenical bilateral dialogue between Lutherans and Mennonites from 2010, entitled Healing Memories. Reconciling in Christ. This text is discussed as an example of a critical theological-historical analysis of the Lutheran contribution to the persecution of the 16th-century Anabaptists. It emphasizes the theological concepts of the Lutheran Reformers that provided justification for the anti-Anabaptist actions of the secular authorities. This text is also an example of jointly telling a difficult history that made it possible to reconcile both traditions.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2023, 112; 297-313
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W sprawie zmiany kalendarza w Prusach Książęcych w 1612 r.
On the change of the calendar in Ducal Prussia in 1612
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049833.pdf
Data publikacji:
2021-12-24
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
kalendarz gregoriański
kalendarz juliański
luteranie
Prusy Książęce
wiek XVII
Gregorian calendar
Julian calendar
Lutherans
Ducal Prussia
13th century
Opis:
Sprawa zamiany kalendarza juliańskiego na gregoriański w Prusach Książęcych nie doczekała się jak do tej pory oddzielnego omówienia. Problem to z pozoru prosty, wywoływał jednak w dotychczasowej literaturze spore zamieszanie. Józef Szymański w podstawowej pracy o naukach pomocniczych historii podaje co prawda informację o zamianie kalendarza, ale z błędną datą, mianowicie 1610 r. Natomiast wydawca pracy Maxa Toeppena Historia Mazur podaje datę 1700 r., kiedy to rzeczywiście wprowadzono kalendarz gregoriański, ale w protestanckich krajach niemieckich. Przy tym samego Toeppena problem ten nie interesował i daty podawał za dokumentami, nie zmieniając ich na kalendarz gregoriański. Tak postępowała większość badaczy niemieckich, a za nimi też polscy. Powoduje to jednak, że daty między 1582 a 1612 r. podawane są na ogół według kalendarza juliańskiego i wiele z nich należy zweryfikować. Takim przykładem jest m.in. datacja lokacji miasta Leca (Giżycka) w maju 1612 r.
The issue of changing the Julian calendar to the Gregorian calendar in Ducal Prussia has not been discussed separately so far. The problem seems simple, but it has caused quite some discussion in the literature to date. In his seminal work on the auxiliary sciences of history, Józef Szymanski provides information about changing the calendar, but with the wrong date, namely 1610. The publisher of Max Toeppen’s work, The History of Masuria, gives the date of 1700, when the Gregorian calendar was actually introduced, although in German Protestant countries. At the same time, Toeppen himself was not interested in this problem and he gave the dates from the documents, without changing them to the Gregorian calendar. This was what most German researchers subsequently did, and following them Polish researchers. However, this means that the dates between 1582 and 1612 are generally given according to the Julian calendar and many of them need to be verified. One such example is dating the location of the town of Lec (Giżycko) to May 1612.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 315; 41-46
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dziejów luteranizmu w Łatgalii w tzw. czasach polskich (1561–1772)
Autorzy:
Jeziorski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/602844.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
województwo inflanckie
Inflanty Polskie
protestanci
luteranie
szlachta polsko-inflancka
konwertyci
Livonian Voivodeship
Polish Livonia
Protestants
Lutherans
Polish-Livonian nobility
converts
Opis:
Dzieje konfesji luterańskiej w dawnych Inflantach Polskich (łotewskiej Łatgalii) są zagadnieniem bardzo słabo rozpoznanym. Niewielkie zainteresowanie tą kwestią, niezwykle frapującą chociażby z racji położenia Łatgalii i jej funkcjonowania na pograniczu kulturowym, jest przede wszystkim efektem poważnego zdekompletowania bazy źródłowej i jej silnego rozproszenia. Niniejszy tekst ma na celu ukazanie w ogólnym zarysie losów łatgalskiego luteranizmu w okresie, w którym tzw. Inflanty Polskie należały do państwa polsko-litewskiego (1561–1772). Szczególny nacisk położono na relacje luteranów z katolikami, którzy w tzw. czasach polskich mieli w Łatgalii uprzywilejowaną pozycję.
History of Lutheran confession in the former Polish Livonia (Latvian Latgale) is very poorly investigated. Minor interest in this matter, which is fascinating due to Latgale location and its functioning in the cultural borderland, is mainly the effect of a serious decomposition of the source base and its strong dispersion. This text is aimed at showing a general outline of the history of Latgale Lutheranism in a period, when the so-called Polish Livonia belonged to the Polish-Lithuanian Commonwealth (1561–1772). Particular emphasis is put on Lutherans’ relations with Catholics, who had a privileged position in Latgale in the “Polish times”.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2019, 63
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rekonstrukcja XIX-wiecznej mapy muzycznych tradycji polskojęzycznych ewangelików
Reconstructing the map of 19th-century music traditions among Polish-speaking Protestants
Autorzy:
Nawrocka-Wysocka, Arleta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28408355.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
ewangelicyzm
kancjonał
luteranie
chorał luterański
Mazury Pruskie
Śląsk Cieszyński
Słowińcy
Protestantism
hymnbook
Lutherans
Lutheran chorale
Prussian Masuria
Cieszyn Silesia
Slowinzen
Opis:
W badaniach tradycji muzycznych polskich ewangelików kategoria pogranicza jest bardzo pomocna i nośna. Ze względu na rozmieszczenie geograficzne i uzależnienie polityczne społeczności te, mimo iż starały się utrzymywać lokalną tradycję pozostawały pod dużym wpływem kultury oficjalnej. Na XIX-wiecznej mapie tradycji polskich ewangelików takich społeczności występowało całkiem sporo – kilka z nich uległo dezintegracji i zanikowi. Wykorzystując wyniki najnowszych badań historyków, etnografów i religioznawców, a także informacje zgromadzone podczas kwerend źródłowych autorka podejmuje w artykule próbę nakreślenia XIX-wiecznej mapy tradycji polskich ewangelików. Na mapie oprócz społeczności lepiej znanych, jak ewangelicy ze Śląska Cieszyńskiego czy społeczność ewangelicka z Mazur Pruskich zostali umieszczeni również ewangelicy Pomorza Zachodniego (tak zwani Słowińcy), „zapomniany” lud z południowej Wielkopolski, ewangelicy z Dolnego i Górnego Śląska oraz z Królestwa Polskiego. Opracowanie  naświetla takie problemy jak: przenikanie kultur narodowych (niemieckiej i czeskiej zwłaszcza), wzajemne wpływy pomiędzy rozproszonymi społecznościami ewangelickimi, oraz postrzeganie tych społeczności przez duchownych i władze Kościoła. Muzyczne tradycje rozumiane są jako zwyczaje towarzyszące śpiewom religijnym oraz repertuar propagowany przez lokalne śpiewniki. W artykule zagadnienia te, jak również lokalny styl wykonawczy omówione są bardzo ogólnie, gdyż szczegółowa analiza zawartości poszczególnych śpiewników i porównanie zachowanych zapisów melodycznych wymaga osobnego opracowania. Ze względu na niesymetryczność zachowanych źródeł, dokładna rekonstrukcja mapy tradycji nie jest możliwa. W artykule przedstawiono jednak po raz syntetyczny obraz poszczególnych społeczności luterańskich obejmujący elementy uniwersalne i istotne cechy wyróżniające.
The category of the frontier is very helpful and popular in the study of the Polish Protestant music traditions. Owing to their geographic location and political dependencies, these communities – though striving to cultivate their local traditions – were under the strong influence of official culture. The map of Polish 19th-century Protestant music traditions shows many such communities, though several of them later disintegrated and disappeared. On the basis of most recent research undertaken by historians, ethnographers and specialists in religious studies, as well as information collected during source surveys, the author attempts to draw a map of Polish 19th-century Protestant traditions. Apart from well-known communities, such as those found in the Těšín (Pol. Cieszyn) region in Silesia and in Masuria (part of Prussia at that time), the map also includes Western Pomerania (the so-called Slowinzen in German, Słowińcy in Polish), the ‘forgotten folk’ of southernGreater Poland, the Protestants of the Lower and Upper Silesia, as well as of the (Congress) Kingdom of Poland. The article discusses such issues as the interpenetration of national cultures (especially German and Czech with the local one), mutual influences among the widely scattered Protestant communities, and the perception of those communities by the clergy and by the Church authorities. Music traditions are understood here as the customs that accompany religious song performances and the repertoire promoted in the local hymnbooks. I discuss these topics (as well as local performance styles) in very general terms, since a detailed analysis of the hymnbook contents and comparison of the preserved (notated) melodies calls for a separate study. The sources have been preserved to a different extent in different places, which makes a precise reconstruction of the map of traditions largely impossible. What this paper therefore attempts to do is to provide a synthetic picture of the various Lutheran communities, their universal as well as specifically local qualities.
Źródło:
Muzyka; 2019, 64, 2; 70-88
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Lesser Poland version of Silesian folk costume. Attitudes towards the Cieszyn folk costume displayed by regionalists east of the Biała River in the 21st century
Małopolska wersja stroju śląskiego. Postawy wobec stroju cieszyńskiego wśród regionalistów po prawej stronie rzeki Białej w XXI w.
Autorzy:
Król, Tymoteusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/46177973.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
folk costume
heritage
Lesser Poland
Cieszyn Silesia
borderlands
Lutherans
strój ludowy
dziedzictwo kulturowe
Małopolska
Śląsk Cieszyński
pogranicze
luteranie
etnologia i antropologia kulturowa
Opis:
The Cieszyn folk costume, also referred to as the Silesian or the Valachian costume, is an important element of the cultural heritage of Cieszyn Silesia. It has been analysed in many academic and popular publications, both in terms of its material aspect and its role within the society. Thus far, however, authors focused on the region of Cieszyn Silesia in its historical borders, while in the early 20th century the Cieszyn folk costume could also be seen in what is now the Bestwina, Wilamowice and Brzeszcze communes, historically belonging to the region of Lesser Poland. Nowadays, it is worn for church ceremonies, as well as by members of folk dance and song ensembles and Rural Housewives Associations from the area. In some localities, there have been initiatives to replace the Cieszyn folk costume with others, e.g. the so-called lachowski (Lachy) attire, which used to be worn in the region and is associated with the cultural heritage of western Lesser Poland. The aim of this article is to analyse the various attitudes towards the Cieszyn folk costume as part of the heritage of western Lesser Poland. Some see it as a source of pride, others, as unwanted heritage. The analysis is based on interviews with local activists coupled with field observation and examination of photographic documentation available on the Internet.
Strój cieszyński, zwany też śląskim lub wałaskim, jest ważnym elementem dziedzictwa kulturowego Śląska Cieszyńskiego. Poświęcono mu sporo miejsca w publikacjach naukowych i popularnonaukowych, zarówno jego sferze materialnej, jak i jego funkcjonowaniu w społeczności. Dotychczasowi autorzy opracowań skupiali się jednak na regionie Śląska Cieszyńskiego w jego historycznych granicach. Tymczasem strój cieszyński na początku XX w. przenikał na tereny obecnych gmin Bestwina, Wilamowice i Brzeszcze, które leżą na terenach historycznej Małopolski. Współcześnie jest noszony podczas uroczystości kościelnych oraz przez zespoły regionalne i koła gospodyń wiejskich na tym terenie. W niektórych miejscowościach pojawiają się inicjatywy jego wyrugowania na rzecz innych strojów, np. „lachowskiego”, który dawniej występował na tym obszarze i jest kojarzony z dziedzictwem kulturowym zachodniej Małopolski. Celem tego artykułu jest analiza różnych postaw wobec stroju cieszyńskiego jako dziedzictwa mieszkańców zachodniej Małopolski. Dla jednych jest on powodem do dumy, dla innych dziedzictwem niechcianym. Analiza opiera się na wywiadach z miejscowymi działaczami oraz na obserwacji terenowej i analizie dokumentacji fotograficznej dostępnej w Internecie.
Źródło:
Łódzkie Studia Etnograficzne; 2024, 63; 237-258
2450-5544
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Etnograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 21

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies