- Tytuł:
- Language shift: The case of the Žeimiai area in the Kaunas-Jonava region
- Autorzy:
-
Mikulėnienė, Danguolė
Pacevičiūtė, Aušra - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/676910.pdf
- Data publikacji:
- 2019
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
- Tematy:
-
multimodal dialectology
local dialects of Lithuanian
local dialects of Polish
convergence - Opis:
- Language shift: The case of the Žeimiai area in the Kaunas-Jonava regionAs a result of application of the principles of multidimensional dialectology in Lithuania in the early twenty-first century, the research discourse of Lithuanian dialectologists now covers not only the traditional dialects, but also several local language variations that continuously interact and compete with one another in the same geographical area. The processes of convergence and divergence of language variations are addressed in a more comprehensive manner, not only analysing the linguistic characteristics of a local variation, but also looking into the language environment (or language landscape) and the attitude of the local populace (especially the young generation) towards their linguistic homeland.The linguistic study presented in this article was conducted in the Žeimiai area in the Kaunas-Jonava region in 2015–2017. It involved interviews with 21 members of three generations of one family (15 females and 6 males aged 19 to 95), over 20 hours of audio material in total; the informants also answered a sociolinguistic survey. The description and analysis of collected material involved: (1) analysis of the degree of viability of language variations used in the area on the basis of a model of sociocultural networks of Žeimiai town; (2) description of the linguistic landscape of the region; (3) description of the linguistic behaviour and attitudes towards local variations on the basis of informants’ replies in the sociolinguistic survey; (4) analysis of salient phonetic features of the informants’ speech that best describe the local language variation in use. The collected and processed material allowed the researchers to investigate the competitiveness of local language variations in this area, identifying ones that have greater demand with representatives of different generations compared to others (cf. Inoue, 1997, p. 41).In the opinion of the authors of this article, a local Lithuanian variation has developed in the Kaunas-Jonava region on the basis of the local Polish variation actively used for decades; this variation cannot be seen as a natural continuation of the Western Higher Lithuanian subdialects of the Kaunas or Šiauliai regions. What makes it different from the traditional Lithuanian subdialects is the mixing of ė and ie, o and uo in stressed position, and the processes of neutralisation of intonation in stressed compound and mixed diphthongs.These phonetic features, which, as the analysis shows, have been preserved in the language of all three generations to a greater or lesser extent, were absorbed by the Lithuanian dialectal language from the local Polish subdialect. Consequently, the local Lithuanian variation currently spoken in the Kaunas-Jonava region cannot be considered a direct continuation of the old traditional dialect. Przesunięcie językowe: Okolice Żejm w regionie kowieńsko-janowskim (studium przypadku)Kiedy na początku XXI wieku na Litwie zaczęto stosować metodologię opartą na zasadach dialektologii wielofunkcyjnej (ang. multidimensional dialectology), badania naukowe litewskich dialektologów ukierunkowano nie tylko na opis tradycyjnych gwar, ale też na inne języki współwystępujące na tym samym terenie, oddziałujące na siebie nawzajem i konkurujące ze sobą. Zachodzące procesy konwergencji i dywergencji różnych odmian języka są badane kompleksowo: przy opisie właściwości językowych miejscowej odmiany języka bada się otoczenie językowe (krajobraz lingwistyczny) oraz nastawienie mieszkańców (zwłaszcza najmłodszego pokolenia) do ukształtowanej sytuacji językowej.Badania językoznawcze przedstawione w niniejszym artykule przeprowadzono w okolicach Żejm w regionie kowieńsko-janowskim w latach 2015–2017. Przeprowadzono wywiady z 21 mieszkańcami w wieku od 19 do 95 lat, reprezentującymi trzy pokolenia jednej rodziny; nagrano 20 godzin rozmów i pozyskano dane za pomocą kwestionariusza socjolingwistycznego. Zgromadzony materiał został opracowany w następujący sposób: 1) wykorzystując sporządzony model sieci społeczno-kulturowych miasteczka Żejmy, ustalono stopień witalności używanych na tym terenie odmian języka; 2) zanalizowano krajobraz lingwistyczny regionu; 3) na podstawie odpowiedzi informatorów na pytania kwestionariusza socjolingwistycznego przedstawiono zachowania językowe osób badanych i ich nastawienie do lokalnych odmian języka; 4) dokonano analizy podstawowych cech fonetycznych języka respondentów, które najlepiej oddają właściwości miejscowych odmian języka. Zgromadzony i usystematyzowany materiał pozwolił na bardziej dogłębne zbadanie konkurencyjności odmian języka używanych w tym rejonie, to znaczy na ustalenie, która z odmian cieszy się wyższym prestiżem wśród reprezentantów różnych pokoleń mieszkańców tych okolic.Zdaniem autorek artykułu, w regionie kowieńsko-janowskim, pod wpływem miejscowej odmiany języka polskiego, intensywnie używanej przez wiele dziesięcioleci, ukształtował się lokalny wariant języka litewskiego, którego nie można uznać za typową gwarę dialektu zachodnioauksztockiego, kowieńskiego lub szawelskiego. Różni się on od tradycyjnych dialektów litewskich sposobem realizacji ė oraz ie, o oraz uo w pozycji akcentowanej, jak również zjawiskiem neutralizacji zestrojów akcentowych w dyftongach złożonych i mieszanych, występujących w pozycji akcentowanej.Te cechy fonetyczne, które, jak wynika z przeprowadzonej analizy, w różnym stopniu występują w języku wszystkich trzech pokoleń mieszkańców, zostały przejęte do języka litewskiego z miejscowej gwary polskiej. Dlatego nie można uznać lokalnej odmiany języka litewskiego używanej obecnie w regionie kowieńsko-janowskim za bezpośrednią kontynuację dawnego tradycyjnego dialektu litewskiego.
- Źródło:
-
Acta Baltico-Slavica; 2019, 43
2392-2389
0065-1044 - Pojawia się w:
- Acta Baltico-Slavica
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł