Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "liturgical books" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 22
Tytuł:
Zamość Style Unification: Liturgicon and Euchologion in the Basilian Monasteries of the Lviv Eparchy in Second Half of the 18th Century
Autorzy:
Almes, Ivan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34112131.pdf
Data publikacji:
2024-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
Zamość Council 1720
Basilian monasteries
Lviv eparchy
liturgical books
inventory descriptions
protocols of visitations
Synod Zamojski 1720
klasztory bazyliańskie
eparchia lwowska
księgi liturgiczne
inwentarze
protokoły wizytacji
Opis:
The paper studies the problem of the unification of the liturgical books in the Basilian monasteries of the Lviv eparchy in the second half of the 18th century. Research concentrates on the problem of Zamość council resolution implementation by analyzing the “church books” in the monasteries of Basilians. Investigating the “book lists” from inventory descriptions and protocols of visitations allows to trace changes in the monasteries concerning the “church books” as it was fixed in the documents, a major part of which used for this research are from the Lviv archives. Among the main indicators of a certain liturgical tradition are the texts of the Liturgicon and the Euchologion. In the second half of the 18th century, the presence of Univ and Pochaiv Liturgicon and Euchologion was selective since we do not have data for all decades for all monasteries. At the same time, such an analysis allows tracing a clear tendency – the full-fledged unification of liturgical literature in Basilian monasteries can be noted at the start of the 1760s.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2024, 18, 1; 167-177
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Włocławski” fragment karolińskiego lekcjonarza z przełomu VIII i IX wieku
The “Włocławek” fragment of the Carolingian lectionary from the turn of the 8th and 9th centuries
Autorzy:
Starzyński, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763468.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
fragmentologia
księgi liturgiczne
lekcjonarz
minuskuła karolińska
fragmentology
liturgical books
lectionary
Carolingian minuscule
Opis:
Artykuł mieści analizę fragmentu karolińskiego lekcjonarza, spisanego najpewniej w skryptorium katedry w Salzburgu w latach 780-820, znalezionego przed II wojną światową w Bibliotece Kapitulnej we Włocławku i przechowywanego od tego czasu w Pracowni Nauk Pomocniczych Historii i Źródłoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
The paper contains an analysis of fragment from a Carolingian lectionary, most probably produced in the cathedral scriptorium in Salzburg during the years 780-820. It was found before World War II in the Chapter Library in Włocławek and has since been part of the collection of the Section of Auxiliary Sciences of History and Study of Sources at the Jagiellonian University.
Źródło:
Roczniki Historyczne; 2023, 88; 167-181
0324-8585
Pojawia się w:
Roczniki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
‘Secundum notulam dominorum teutonicorum’: A New Look at the Repertoire and Genesis of Manuscript PL-GD Mar. F 406
„Secundum notulam dominorum teutonicorum” – nowe spojrzenie na repertuar i genezę rękopisu PL-GD Mar. F 406
Autorzy:
Watkowski, Kamil
Ziółkowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24259970.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Kościół Mariacki w Gdańsku
liturgiczne księgi muzyczne
Kyriale
śpiewy ad offertorium
śpiewy Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy
liturgia Zakonu Niemieckiego
chorał Zakonu Niemieckiego
Nawiedzenie NMP
St. Mary’s Church in Gdańsk
liturgical music books
offertory chants
Holy Week and Easter chants
liturgy of the Teutonic Order
chant of the Teutonic Order
Visitation of the Blessed Virgin Mary
Opis:
In the wake of publications by Maciejewski and Jasiewicz devoted to manuscript PL-GD Mar. F 406, the present article offers a fresh perspective on this Gdańsk source and revises some of those researchers’ opinions. The structure of the manuscript is re-examined, as is the repertory of the Ordinary. Chants for the Offertory and the Feast of the Visitation, as well as the body of compositions for the Holy Week and Eastertide (some of which are unica), are analysed here for the first time. The presented findings make it possible to relate this source unequivocally to the liturgy of the Teutonic Order, and especially to the church of St Mary in Gdańsk. Also shown are the codex’s links to Central European traditions (to manuscripts from Poland and Bohemia). Analysis of the repertoire also allows us to establish more accurately the order in which the volume was compiled and date its individual sections to the period between the first quarter of the fifteenth century and the turn of the sixteenth century. The compilers’ motives are analysed, and attention is drawn to the range of themes covered by the codex, not previously noted to such an extent: apart from Marian piety, also the cult of the Holy Sacrament and elements of the Holy Week and Easter liturgies.
Ta kolejna po pracach Maciejewskiego i Jasiewicza publikacja poświęcona rękopisowi PL-GD Mar. F 406 pozwala na nowo spojrzeć na gdański zabytek i skorygować opinie sformułowane przez poprzednich badaczy. W artykule powrócono do kwestii struktury księgi oraz repertuaru ordinarium missae. Po raz pierwszy analizie poddane zostały kompozycje wykonywane ad offertorium, śpiewy święta Nawiedzenia NMP oraz korpus utworów przeznaczonych na Wielki Tydzień i okres wielkanocny, wśród których znaleziono śpiewy unikatowe. Przedstawione rozważania pozwoliły bezsprzecznie powiązać zabytek z liturgią Zakonu Niemieckiego, a w sposób szczególny z gdańskim kościołem Mariackim. Zademonstrowano również związki kodeksu z tradycjami środkowoeuropejskimi – nie tylko z zabytkami z Polski, ale również z rękopisami czeskimi. Analiza repertuaru pozwoliła ponadto z większą dokładnością określić kolejność, w jakiej kompletowano zawartość księgi i datować poszczególne jej części pomiędzy pierwszą ćwiercią XV wieku a przełomem XV i XVI wieku. Pokazano również motywacje, jakie towarzyszyły twórcom rękopisu i wskazano niedostrzegany wcześniej w takim zakresie zakres tematyczny zainteresowań użytkowników kodeksu – obok pobożności maryjnej miejsce znalazły kult Najświętszego Sakramentu oraz elementy zaczerpnięte z liturgii Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy.
Źródło:
Muzyka; 2023, 68, 1; 20-61
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Anointing with the Holy Oil of St. Sharbel — a New Phenomenon in Catholic Practice
Namaszczenie olejem św. Szarbela – nowy fenomen w praktyce katolickiej
Autorzy:
Krupa, Jozef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2108729.pdf
Data publikacji:
2022-06-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
namaszczenie
olej
św. Szarbel
księgi liturgiczne
sakramentalia
anointing
oil
st. Sharbel
liturgical books
sacramentals
Opis:
In recent years, especially in eastern Slovakia, a new phenomenon has emerged in Catholic practice — anointing with the Holy Oil of St. Sharbel. Although the rite of such anointing is not found in any liturgical book, some Catholic priests of the Latin rite, especially in this part of the country, confer it to the Catholics of their rite. Catholics from various parts of Slovakia, western Poland, Ukraine, Moravia and others also take part in it. The author of the article mainly uses the comparative method, comparing this practice with the documents of the Magisterium and the bishop guidelines. He tries to find out if it is a sacramental in the Maronite church. If so, he states that the priests of the Latin rite cannot confer sacramental of the Maronite church without permission. The aim of the article is to find an answer to the question of whether it is a sacramental within the Catholic Church of the Latin rite or a rite that belongs to the field of human faith, such as immersion in the Lourdes water, during which several miraculous healings have taken place, but which is not accompanied by any assistance by a priest or deacon.
W ostatnich latach, zwłaszcza we wschodniej Słowacji, pojawia się w praktyce katolickiej nowe zjawisko − namaszczenie olejem św. Szarbela. Chociaż ceremonia tego namaszczenia nie znajduje się w żadnej księdze liturgicznej, niektórzy katoliccy kapłani obrządku łacińskiego, zwłaszcza w tej części kraju, udzielają go katolikom tego obrządku. Uczestniczą w nim również katolicy z innych części Słowacji, zachodniej Polski, Ukrainy, Moraw i innych krajów. Autor stosuje w artykule przede wszystkim metodę porównawczą, porównując tę praktykę z dokumentami Urzędu Nauczycielskiego Kościoła i wytycznymi biskupa. Próbuje dowiedzieć się, czy tego typu sakramentalia są w kościele maronickim. Jeśli tak, to stwierdza, że kapłani obrządku łacińskiego nie mogą, bez pozwolenia, udzielać sakramentaliów kościoła maronickiego. Celem artykułu jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy chodzi o sakramentalia w Kościele katolickim obrządku łacińskiego, czy o ceremonię należącą do strefy ludzkiej wiary, jak np. zanurzenie w wodzie w Lourdes, podczas którego miało miejsce kilka cudownych uzdrowień, ale której nie towarzyszy żadna asysta ze strony kapłana lub diakona.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2022, 69, 6; 61-75
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
La ricchezza delle tradizioni liturgiche dell’Occidente: riti latini non romani
The Richness of the Liturgical Traditions of the West: The Non-Roman Latin Rites
Bogactwo tradycji liturgicznych Zachodu: obrządki łacińskie nierzymskie
Autorzy:
Valli, Norberto
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27316556.pdf
Data publikacji:
2022-12-30
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
Tematy:
riti latini non romani
libri liturgici
rito ambrosiano
storia della liturgia
latin non-roman rites
liturgical books
ambrosian rite
history of the liturgy
obrządki łacińskie nierzymskie
księgi liturgiczne
ryt ambrozjański
historia liturgii
Opis:
Dopo una presentazione generale delle diverse liturgie sviluppatesi nel corso dei secoli in Occidente accanto al rito romano, l’articolo considera in modo particolare l’ambrosiano, attualmente ancora in vigore non solo in gran parte del territorio dell’arcidiocesi di Milano (nella quale il rito romano è minoritario), ma anche in alcune parrocchie delle diocesi italiane di Bergamo, Novara e nella diocesi svizzera di Lugano, per gran parte di rito romano. A una sintetica ricostruzione delle fasi che hanno contraddistinto la riforma postconciliare del rito proprio della Chiesa milanese segue una disamina dei libri liturgici in uso presso di essa. Le peculiarità che emergono consentono di apprezzare il contributo offerto dal rito della Chiesa di Milano alla bellezza pluriforme della liturgia cattolica.
The paper takes a general look at the various liturgies that have developed during the past centuries in the West, as well as the Roman rite; then it focuses on the Ambrosian rite. This one is still in use not only in much of the archdiocese of Milan, where the Roman rite is a minority, but also in some parishes of the Italian dioceses of Bergamo, Novara, and in the Swiss diocese of Lugano, where the Roman rite is a majority. After a synthetic description of the phases that characterized the post-conciliar reform of the Milanese Church, the article examines her current liturgical books. The emerging peculiarities allow to appreciate the Ambrosian Rite’s contribution to the pluriform beauty of the catholic liturgy.
Po ogólnym przedstawieniu różnych liturgii, które rozwinęły się w ciągu wieków na Zachodzie obok rytu rzymskiego, artykuł przygląda się w szczególności obrządkowi ambrozjańskiemu, który obowiązuje do dziś nie tylko na znacznej części terytorium archidiecezji mediolańskiej (w której obrządek rzymski stanowi mniejszość), ale także w niektórych parafiach włoskich diecezji Bergamo, Novara oraz w szwajcarskiej diecezji Lugano, w której w większości obowiązuje obrządek rzymski. Po krótkiej rekonstrukcji etapów, które wyznaczyły posoborową reformę własnego obrządku Kościoła mediolańskiego, następuje analiza używanych tam ksiąg liturgicznych. Wyłaniające się osobliwości pozwalają docenić wkład, jaki wniósł obrządek Kościoła mediolańskiego w wielopostaciowe piękno liturgii katolickiej.
Źródło:
Teologiczne Studia Siedleckie; 2022, XIX/19; 277-290
1733-7496
Pojawia się w:
Teologiczne Studia Siedleckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pierwsze wydania mszału w języku polskim
The first editions of the Missal in the Polish language
Autorzy:
Nowak, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432080.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
historia mszału w języku polskim
tłumaczenia w liturgii
wydawanie ksiąg liturgicznych
history of the missal in the Polish language
translations in the liturgy
editions of liturgical books
Opis:
Opracowanie „Pierwsze wydania mszału w języku polskim” rozpoczyna się od zarysowania kontekstu związanego z Ruchem liturgicznym, na podstawie którego pojawiło się pierwsze wydanie „Mszału rzymskiego dla użytku wiernych” w 1874 r. Dalej jest mowa o stopniowym wprowadzaniu języka polskiego do liturgii, zaczynając od 1961 r. Ten etap kończy się wydaniem „Mszału rzymskiego łacińsko-polskiego”, Paris 1968, w formie ołtarzowej. Ta księga była oparta na mszale potrydenckim, z którego pochodziły części zmienne, natomiast części stałe zawierały już zmiany dokonane po Soborze Watykańskim II. W 1970 r. ukazał się już Mszał Pawła VI w odnowionej formie. Drugie wydanie tej księgi pojawiło się w 1975 r. Ta edycja stała się podstawą do opracowania „Mszału rzymskiego dla diecezji polskich”, Poznań 1986. W między czasie został wydany mszał studyjny w 1979 r. Przy omawianiu zagadnień teologiczno-lingwistycznych są pokazane dyskusje dotyczące: długich zakończeń modlitw, Communicantes, per ipsum oraz „Panie nie jestem godzien”. Opracowanie przedstawia również kwestie wydawnicze związane z mszałem ołtarzowym z 1986 r. Ukazuje także przygotowania i druk samego mszału. Ostatnim tematem jest wydanie drugie poszerzone z 2009 r. i argumentacja przemawiająca za tą edycją.
The elaboration ‘The first editions of the Missal in the Polish language’ starts with explaining the context, connected with the Liturgical Movement, thanks to which in 1874 there appeared the first edition of the ‘Roman Missal for the use of the faithful’. Next, it treats about the gradual introduction of the Polish national language into the liturgy, beginning in 1961. This stage ended with the publication of the ‘Latin-Polish Roman Missal’ (Paris 1968), in an altar form. This book was based on the Tridentine Missal, from which originated the propria missae, while ordinaria missae already contained changes intorduced after the Vaticanum II. In 1970 was published Paul VI’s Missal, in a renewed form. Second edition of this book appeared in the year 1975. This edition became the basis for the „Roman Missal for Polish dioceses’ (Poznań 1986). In the meantime a study missal was published in 1979. The section concerning theological-linguistic matters also treats about discussions concerning: the long endings of the orationes, Communicantes, per Ipsum as well as the ‘Domine, non sum dignus’. The elaboration also presents various editorial matters concerning the altar missal of 1986. It also treats about preparation and printing of the missal. The last topic is the second (and expanded) edition of 2009, and the arguments for this editio
Źródło:
Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars; 2022, 60, 2; 83-104
1234-4214
Pojawia się w:
Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Produkcja ksiąg muzycznych w skryptorium lubiąskim do połowy XIV w.
Production of musical books in the scriptorium of Lubiąż to the mid-fourteenth century
Autorzy:
Chachulska, Irina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520790.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
skryptorium lubiąskie
cysterskie źródła muzyczne
cysterskie księgi liturgiczne
cystersi
Lubiąż
Śląsk
Lubiąż scriptorium
Cistercian music sources
Cistercian liturgical books
Cistercians
Lubiąż (Leubus)
Silesia
Opis:
Badania pisma muzycznego ksiąg cysterskich na Śląsku, podjęte z uwzględnieniem osiągnięć badaczy z zakresu paleografii i iluminacji książkowej, pozwoliły na identyfikację kolejnych woluminów lubiąskiego pochodzenia, poszerzając tym samym grupę znanych źródeł sporządzonych w tym skryptorium. Artykuł przedstawia aktualną listę źródeł muzycznych (20 jednostek) powstałych w Lubiążu od powstania opactwa w trzeciej ćwierci XII w. do połowy XIV stulecia.
The study of the musical script in the Cistercian books in Silesia, undertaken with regard to the establishments made by researchers in the field of palaeography and book illumination, made it possible to identify other volumes of Lubiąż origin, greatly enlarging the number of known sources produced in this scriptorium. The article presents an up-to-date list of musical sources (20 pieces of music) produced in Lubiąż from the abbey’s foundation in the third quarter of the twelfth century to the mid-fourteenth century.
Źródło:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes; 2022, 60; 13-25
0081-7147
Pojawia się w:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Per una rilettura della storia della formazione e dello sviluppo del Messale Romano. Il caso del Messale di Clemente V
For a Re-reading of the History of Formation and Development of the Roman Missal. The Case of the Missal of Clement V
Ku relekturze historii powstania i rozwoju Mszału Rzymskiego. Przypadek Mszału Klemensa V
Autorzy:
Celiński, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2056600.pdf
Data publikacji:
2021-01-04
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
Tematy:
Mszał Rzymski
historia ksiąg liturgicznych
liturgika komparatywna
Roman Missal
history of the liturgical books
comparative liturgy
Opis:
La storia della formazione e dello sviluppo del Messale Romano viene presentata a tutt’oggi come l’inversione di un procedimento diretto a cercare la fonte della fonte. In questo modo, però, si corre il rischio che possano essere annoverate tra le varie tappe del suo sviluppo anche le fonti tipologicamente diverse. Un caso di questo tipo si rinviene nella fonte conosciuta come il Messale di Clemente V (1305-1314). L’originalità di questo messale induce ad un ripensamento della questione dello sviluppo del Messale Romano. Il presente contributo è teso ad offrire alcuni orientamenti, basati sulle acquisizioni del metodo di liturgia comparata, per una rilettura della storia della formazione e dello sviluppo del messale.
The history of the formation and the development of the Roman Missal is presented until now as the reversal of a procedure to seek the source of the source. In this way, however, you run the risk that they may be counted among the various stages of its development also different typologically sources. A case of this type is found in the source known as the Missal of Pope Clement V (1305-1314). The originality of this missal leads to a rethinking of the issue of the development of the Roman Missal. This present contribution offers some guidelines, based on the acquisitions of the method of comparative liturgy, for a rereading of the history of the formation and development of the missal.
Historia powstania i rozwoju Mszału Rzymskiego aż po dziś dzień przedstawiana jest jako odwrócony proces poszukiwania źródła danego źródła. W ten sposób jednakże zachodzi ryzyko zakwalifikowania do poszczególnych etapów rozwoju mszału źródeł typologicznie różnych od siebie. Przypadek taki dotyczy źródła znanego jako Mszał Klemensa V (1305-1314). Oryginalność tego mszału nakazuje przemyśleć na nowo kwestię rozwoju Mszału Rzymskiego. Bazując na osiągnięciach metody liturgiki komparatywnej, niniejszy artykuł prezentuje niektóre spostrzeżenia służące relekturze historii powstania i rozwoju mszału.
Źródło:
Teologiczne Studia Siedleckie; 2020, XVII/17; 47-66
1733-7496
Pojawia się w:
Teologiczne Studia Siedleckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nierozpoznany graduał z kościoła świętojańskiego w Toruniu – przyczynek do badań nad księgami muzycznymi diecezji chełmińskiej w średniowieczu
An unresearched Gradual from St Johns’ Church in Toruń – A contribution to the study of music sources in Chełmno Diocese in the Middle Ages
Autorzy:
Jakubek-Raczkowska, Monika
Raczkowski, Juliusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28017469.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
państwo zakonu krzyżackiego w Prusach
liturgiczne księgi muzyczne
graduał
kodeksy iluminowane
diecezja chełmińska
the state of the Teutonic Order in Prussia
liturgical music books
gradual
illuminated manuscripts
diocese of Kulm
Opis:
Artykuł referuje wstępne wyniki badań kodykologicznych, zabytkoznawczych i technologicznych przeprowadzonych przy średniowiecznej księdze muzycznej ze zbiorów Muzeum Diecezjalnego w Toruniu (nr inw. MDT-K-003) w ramach grantu 0122/NPRH6/H11/85/2018, Inwentarz Sztuki Torunia, cz. 1, Dziedzictwo sakralne, zespół staromiejski. W skąpej literaturze przedmiotu kodeks rozpoznany został jako antyfonarz, wykonany dla kościoła parafialnego pw. św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty w Toruniu, (do którego zasobów archiwalnych do niedawna należał), datowano go na przełom XV i XVI wieku.  W prezentowanym artykule księga została rozpoznana jako Graduale de tempore o uzusie krzyżackim: autorzy analizują zawartość kodeksu, omawiają zagadnienia kodykologiczne, związane z jego strukturą materialną i użytkowaniem, prezentują studium zdobień i nowe wnioski proweniencyjne. Księga wykazuje bardzo bliskie analogie – zarówno pod względem oryginalnej struktury, jak i charakteru dopisów – wobec niekompletnego woluminu Graduale de sanctis ze zbiorów Biblioteki Diecezjalnej w Pelplinie (sygn. L2). Oba woluminy pochodzą prawdopodobnie z kręgu kapituły chełmińskiej (co potwierdza także analiza porównawcza zdobień w pelplińskim antyfonarzu L5–L6 wykonanym na zlecenie dziekana kapituły w Chełmży, Iohannes Copetz w 1419 r.) i powstały najpewniej w 2. ćwierci XV wieku. Dokonana tu identyfikacja ważnego, ale mało znanego dzieła rękopiśmiennego, przechowywanego w zbiorach toruńskich, ma duży potencjał i w ujęciu porównawczym może prowadzić do wyłonienia konkretnego skryptorium, czynnego w I poł. XV w. przy katedrze w Chełmży.
This article presents preliminary results of codicological, historical and technological research into a medieval liturgical manuscript from the collection of the Diocesan Museum in Toruń (inv. no. MDT-K-003), carried out thanks to grant no. 0122/NPRH6/H11/85/2018, ‘An Inventory of Toruń’s Art’, part 1, ‘Sacred Art Heritage, Old Town Complex’. In the scant subject literature, this codex is identified as an antiphonary compiled for the parish church of SS John the Baptist and John the Evangelist in Toruń (in the archive of which it remained until recently) and dated to the turn of the sixteenth century. In the present article, this book is identified as a Graduale de tempore used by the Teutonic Knights. The authors analyse the contents of the codex, discuss codicological issues related to its material structure and use, present a study of its decoration and draw new conclusions concerning its provenance. The book demonstrates very close analogies, with respect to both its original structure and the character of the later entries, to an incomplete Graduale de sanctis held in the Diocesan Museum in Pelplin (shelf mark L2). Both these manuscripts probably originated in the environment of Chełmża (Kulmsee) Cathedral Chapter (as is confirmed by comparative analysis with the decoration in the Pelplin Antiphonary L5–L6, compiled in 1419 at the request of Iohannes Copetz, dean of the chapter, in Chełmża (Kulmsee)). The two volumes can probably be dated to the second quarter of the fifteenth century. Our reinterpretation of an important but little-known handwritten source from the Toruń collection shows considerable potential. Comparative studies may lead to the identification of a scriptorium operating in the first half of the fifteenth century at Chełmża (Kulmsee) Cathedral.
Źródło:
Muzyka; 2020, 65, 1; 95-111
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Generosity for the Church or a passion for beauty - in the world of valuable objects of the Bishop of Włocławek and the Archbishop of Gniezno Jakub of Sienno
Autorzy:
Wilk-Woś, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607593.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Jakub of Sienno, archbishop of Gniezno, bishop of Włocławek, foundation activity, books, liturgical objects
Opis:
soon
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2019, 74
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mszał Kraśnicki – zabytek z XV wieku
Kraśnik missal – monument from the 15th century
Autorzy:
Moskal, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1019075.pdf
Data publikacji:
2017-12-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
księgi liturgiczne
mszał
Kanonicy Regularni Laterańscy
Kraśnik
liturgical books
missal
Canons Regular of the Lateran
Opis:
Kraśnik missal – liturgical manuscript dated for the beginning the 15th century, probably product scriptorium by the monastery of Canons Regular in Cracow. In the 16th century his presence authenticated at the monastery in Kraśnik. In the XIX century transported to the seminar library in Lublin. He consists of two parts, containing the calendar of the Cracow diocese and liturgical texts among others.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2017, 108; 193-198
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Homilia w celebracji sakramentów poza Mszą Świętą
Homily in the Celebration of the Sacraments Out of the Holy Mass
Autorzy:
Szypa, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2038128.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
homilia
sakrament
chrzest
bierzmowanie
Eucharystia
pokuta i pojednanie
sakrament chorych
małżeństwo
święcenia
księgi liturgiczne
homily
sacrament
Baptism
Confirmation
Eucharist
Penance and Reconciliation
Anointing of the Sick
Marriage
Holy Orders
liturgical books
Opis:
Sobór Watykański II w wielu miejscach podkreślał znaczenie przepowiadania ze szczególnym znaczeniem homilii. I choć minęło ponad 50 lat od soborowych wskazań, jest to zagadnienie ciągle aktualne. Ponieważ liturgia słowa jest integralną częścią celebracji sakramentalnej, dlatego w celu umacniania wiary wiernych muszą być dowartościowane znaki słowa Bożego, a wśród nich także homilia, która przedłuża głoszenie Słowa. Ten ważny element w sprawowaniu każdego sakramentu Kościoła w praktyce duszpasterskiej jednak praktycznie nie istnieje. Pragnienie Kościoła odnośnie do homilii wyrażone jest przede wszystkim w księgach liturgicznych do celebracji świętych sakramentów. Niepokojący jest zatem fakt, że Dyrektorium homiletyczne szczątkowo podejmuje ten temat. Częsty brak homilii w sprawowaniu sakramentów i brak szczegółowych wskazań Dyrektorium homiletycznego jest pobudką podjęcia tego zagadnienia. Celem jest odpowiedź na pytanie o życzenie Kościoła odnośnie do miejsca i treści homilii w celebracji sakramentów poza Mszą św., wyrażone w księgach liturgicznych do celebracji sakramentów dostosowanych do zwyczajów diecezji polskich.
The second Vatican Council frequently emphasised the importance of preaching, especially homily.  Even though 50 years have passed since the Council, this is still a current issue. Since the liturgy of the Word is an integral part of sacramental celebration, the signs present in the Divine Word must be attributed full importance in order to strengthen faith, as must be homily which is an emanation of the Word of God. However, this crucial element in the celebration of each Sacrament of the Church virtually does not appear in pastoral work. The desire of the Church in respect of homily is expressed chiefly in liturgic books for the celebration of Holy Sacraments. It is worrying that this issue is given little attention in Homiletic Directory. A frequent lack of homily in the administration of the Sacraments and a lack of detailed guidance in Homiletic Directory call for an exploration of this issue. The goal is to answer the question about the Church’s wishes regarding the place and content of a homily in the celebration of the Sacraments out of Holy Mass, expressed in liturgical books for celebration of the Sacraments and adapted to the customs of Polish dioceses.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2016, 63, 8; 157-168
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Processionale z klasztoru OO. Karmelitów w Oborach
Processionale from the monastery of the Carmelite order in Obory
Autorzy:
Wiśniewski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/585117.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
procesjonał
księgi liturgiczno-muzyczne
Obory
karmelici
procesja
processional
liturgical–musical books
Carmelite order
procession
Opis:
Księgi liturgiczno-muzyczne zawierające chorał gregoriański należą do nadzwyczaj cennych źródeł. Z uwagi na swoją zawartość stanowią one istotne źródło wiedzy dla wieloaspektowych badań: historycznych, liturgicznych, muzykologicznych i innych. Podjęte zagadnienie dotyczy podręcznej drukowanej księgi liturgicznej Processionale… reductum z 1759 r. z biblioteki klasztornej oo. karmelitów w Oborach. Celem studium jest najpierw ukazanie najbardziej charakterystycznych cech księgi karmelitańskiej, a następnie jej ogólne porównanie z Processionale Andrzeja Piotrkowczyka z 1621 r.W świetle dokonanej analizy zawartości repertuaru należy stwierdzić, iż Processionale z Obór było liturgiczną księgą użytkową zredagowaną na potrzeby lokalnego konwentu. Odzwierciedla żywą tradycję organizowania procesji w wybrane święta i uroczystości roku liturgicznego, a jeszcze bardziej obchody Dnia Zadusznego i obrzędy pogrzebu. Wydanie tej księgi świadczy o potrzebie i przywiązaniu zakonników do tej formy religijności. Natomiast w zestawieniu z edycją A. Piotrkowczyka (Proprium de Sanctis) druk oborski wypada pod względem zawartości nader skromnie. Przekonującym uzasadnieniem tego stanu rzeczy może być fakt, iż wydanie piotrkowskie przeznaczone było dla całej prowincji, a księga karmelitańska dla konkretnego ośrodka. W ogólnej ocenie należy stwierdzić, iż Processionale z Obór wpisuje się w ciąg prac badawczych związanych z pojawiającymi się wówczas księgami liturgicznymi. Przedstawione studium należy traktować zatem jako przyczynek do podjęcia dalszych całościowych badań ksiąg karmelitańskich. Fakt jej istnienia świadczy o żywej tradycji, która pomimo różnych zawirowań przetrwała do Soboru Watykańskiego II.
Liturgical – musical books containing Gregorian chant are extremely valuable sources of information for different kinds of research: historical, liturgical, musicological studies and others. The issue being concerned refers to the printed ordinal Processionale… reductum from year 1759, from the library of the Carmelite monastery in Obory. The aim of this study is, first, to present the most characteristic features of the Carmelite book and then, to compare it to Processionale by Andrzej Piotrkowczyk from 1621. Having analysed the repertoire, it can be stated that Processionale from Obory was a liturgical book used in the local monastery. It depicts a living tradition of organizing processions during certain festivities of the liturgical year. The fact that such a book was issued proves the monks’ need for this form of religiousness. Comparing it to the edition by A. Piotrkowczyk (Proprium de Sanctis), the content of the Obory book is quite modest. The main reason for this could be the fact that Piotrkowczyk edition was to serve the whole province, while the Carmelite book was only for a particular monastery. The following study is meant as a starting point for further complete research of Carmelite books.
Źródło:
Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars; 2016, 22, 47; 165-175
1234-4214
Pojawia się w:
Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Woda święcona czy pobłogosławiona? Analiza prawno-liturgiczna
Holy or blessed water? Legal and liturgical analysis
Autorzy:
SAJ, MAREK
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/662157.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
woda pobłogosławiona
księgi liturgiczne
używanie wody podczas liturgii
blessed water
Liturgical books
using water during liturgy
Opis:
During celebration of a different kind of liturgical acts water is used frequently. According to liturgical acts water should be previously blessed with the appriopriate prayer. After that act of prayer water becomes blessed water. However, within the Church the notion „holy water” is widely applied. Legal and liturgical research  shows that the only proper phrase is „aqua benedicta” - blessed water. It is difficult to explain why that improper notion „holy water” is so strongly rooted in Polish reality. Probably it derives from the fact that the phrase „holy water” is introduced in liturgical books. It seems necessary to provide formation for both laity and clergymen to make them aware of the fact why the notion „blessed water” is the only proper one.
Zaprezentowana analiza prawno-liturgiczna dotycząca pojęciowego określania używanej w liturgii Kościoła wody stanowi ogólne spojrzenie na to zagadnienie. Dokonane badania pozwalają stwierdzić, iż wyrażenie „aqua benedicta” obecne w typicznych wydaniach ksiąg liturgicznych ich polskie tłumaczenia oddają najczęściej jako „woda święcona” lub „poświęcona”. Rzadko kiedy funkcjonuje termin „woda pobłogosławiona”. W zasadzie stosują je tylko dwie księgi, mianowicie Ceremoniał liturgicznej posługi biskupów oraz Obrzędy egzorcyzmów. Trudno znaleźć przyczynę, dla której w polskiej rzeczywistości kościelnej tak mocno zakorzeniło się nieprawidłowe określenie; być może dlatego, że tak właśnie było to zapisane w księgach liturgicznych. Aktualnie nie chodzi o to, by jakby na siłę próbować je wyeliminować z praktyki pastoralnej, choć z drugiej strony z pewnością byłoby dobrze używać prawidłowego nazewnictwa i w ten sposób formować wiernych świeckich. Już sama świadomość niepoprawności tych wyrażeń, zwłaszcza u duchownych, byłaby dużym osiągnięciem.
Źródło:
Prawo Kanoniczne; 2016, 59, 2; 59-72
2353-8104
Pojawia się w:
Prawo Kanoniczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Celebracja Eucharystii w zakonie kartuzów w świetle pierwszych źródeł liturgicznych wydanych po reformie trydenckiej
The Celebration of the Eucharist in the Carthusian Order in the Light of the First Liturgical Sources Published after the Trent Reform
Autorzy:
Pałęcki, Waldemar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040490.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kartuzi
Sobór Trydencki
Ordo Missae
księgi liturgiczne
Carthusians
Council of Trent
liturgical books
Opis:
Zakon kartuzów założony przez św. Brunona (zm. 1101) z Kolonii w La Grande Chartreuse we Francji (łac. Carthusia) należy do wspólnot łączących w swym charyzmacie zarówno życie wspólnotowe jak i pustelnicze. Reguła zakonna, zwana Consuetudines Cartusiae, została spisana przez piątego przeora Wielkiej Kartuzji, Guigo II (zm. ok. 1188) już po śmierci założyciela. Ze względu na to, że pierwsza wspólnota zakonna powstała na terenie diecezji Grenoble, kartuzi przejęli wiele zwyczajów liturgicznych znanych w Lyonie. Uwzględniając jednak niezmienną specyfikę tego zakonu zachowano przez wieki autonomię liturgiczną, sięgającą czasów średniowiecza. Interesującym zagadnieniem jest, w jaki sposób maksyma o niezmienności zwyczajów odnosi się do liturgii Mszy św. w zakonie kartuzów po reformie Soboru Trydenckiego? Odpowiedzią na to pytanie jest poznanie Ordo Missae opisanego w zwyczajnikach kartuskich i utrwalonego w pierwszej edycji ksiąg liturgicznych obowiązujących w tym zakonie. W 1582 r. wydano w Paryżu nowe Ordinarium Cartusiense i w tym samym roku na kapitule generalnej kartuzów powołano komisję w celu przeprowadzenia rewizji ksiąg liturgicznych w oparciu o nowe księgi opublikowane po Soborze Trydenckim. Pierwszym owocem było wydanie w 1585 r. nowego zbioru kazań i homilii przeznaczonych do officium divinum, a w 1587 r. nowego brewiarza. Poprawiony mszał, wydano natomiast w 1603 r. (Missale Cartusiani Ordinis). Na podstawie zachowanych źródeł w porównaniu z księgami reformy ksiąg rzymskich, jak też późniejszych ksiąg liturgicznych, można poznać odrębności podczas celebracji Eucharystii w zakonie kartuzów w pierwszym okresie po Soborze Trydenckim. Źródła liturgiczne powstałe w zakonie kartuzów pozwalają poznać w jaki sposób celebrowano Mszę św. Interesującym zagadnieniem było ukazanie celebracji Mszy św. opisanej w Ordinarium kartuzów z 1582 r. i przedłożonej w pierwszym wydaniu po Soborze Trydenckim Mszału kartuskiego z 1603 r. Porównanie tych tekstów z Ordo Missae pierwszego potrydenckiego Mszału Rzymskiego z 1570 r. pozwoliło na ukazanie podobieństw i różnic z liturgią rzymską tego czasu. Celebracja Eucharystii w zakonie kartuzów dostosowana była do surowego i pustelniczego charakteru życia. Można zauważyć różnice występujące w samej strukturze i odrębności tekstów liturgicznych, jak też w przyjmowanych gestach i postawach. Interesującym jest, że kartuzi rozpoczynali celebrację Eucharystii po stronie Ewangelii, a nie pośrodku ołtarza. Modlitwy u stopni były znacznie krótsze niż w liturgii rzymskiej. Można wskazać także na odrębności w samych tekstach takich modlitw jak: Confiteor, Misereatur, czy szyk przestawny wyrazów w hymnie Gloria. Podobnie uproszczone formuły występowały w liturgii słowa. Do odrębności należy, że diakon zakładał stułę tylko na czas czytania Ewangelii i czynił to w inny sposób niż w liturgii rzymskiej. Należy także podkreślić, że celebrujący Mszę św. kartuz nigdy nie przyklękał – również podczas wypowiadania słów ustanowienia – ale tylko wykonywał skłony i lekko zginał kolana. Wiele odrębności występuje również podczas ofiarowania. Do osobliwości należało to, że już na początku przygotowania darów celebrans obmywał ręce. W tradycji kartuskiej nie występowało także wiele modlitw nad chlebem i winem, które znane były w liturgii rzymskiej. Celebrans odmawiał tylko De latere Domini – podczas wlewania wody do kielicha, a unosząc razem Hostię i kielich recytował: In spiritu humilitatis... Także inny tekst Orate fratres przekazują źródła kartuskie. Do odrębności u kartuzów należy trzymanie rąk wyciągniętych nad darami w czasie odmawiania secrety. Centrum Eucharystii stanowi Kanon mszalny, który w swej treści był prawie taki sam jak w liturgii rzymskiej. Do odrębności należy wspominanie u kartuzów oprócz imienia papieża i biskupa, także imienia króla oraz szyk przestawny w modlitwie Unde et memores. Także na uwagę zasługuje sposób trzymania rąk. Gdy rubryki przewidywały rozłożenie dłoni, wówczas celebrans trzymał je rozpostarte w kształcie krzyża, a gdy głęboko skłaniał się, aby odmówić Supplices te rogamus, krzyżował je na piersi. Również pewne różnice występowały w obrzędach Komunii św. u kartuzów przewidziano tylko jedną modlitwę rozpoczynającą się od słów Domine Jesu Christe, a nie dwie, jak w liturgii rzymskiej, oraz nie odmawiano wiele tekstów i wersetów, które utrwalono w liturgii rzymskiej w 1570 r. Także kapłan tylko raz przed Komunią św. odmawiał Agnus Dei, a po raz drugi i trzeci czynił to po przyjęciu Ciała i Krwi Chrystusa. Do osobliwości należy także, że na zakończenie Mszy św. celebrans nigdy nie udzielał błogosławieństwa. Celebracja Mszy św. w zakonie kartuzów, w dobie zaraz po reformie Soboru Trydenckiego, nawiązywała do tradycji liturgicznych średniowiecza, znanych w metropolii Lyońskiej w X i XI w. Poznanie zarówno tekstów jak i nieco innych form celebracji pozwala ukazać Eucharystię również jako centrum życia kontemplacyjnego realizowanego w zakonie uważanym jako najsurowszy w Kościele zachodnim.
The Carthusian Order established by St Bruno of Cologne (died 1101) in La Grande Chartreuse (Latin: Carthusia), France, belongs to communities that in their charisma combine cenobitic and eremitical life. The rule of the Order, called Consuetudines Cartusiae, was written by the fifth prior of the Chartreuse Guiges II (died about 1188) after St Bruno had already died. Due to the fact that the first monastic community was founded in the area of the Grenoble Diocese, Carthusians took over many liturgical customs known in Lyon. However, taking into consideration the unchanging specific character of the order, a liturgical autonomy going back to the Middle Ages has been preserved for centuries. The way in which the maxim about the invariability of the customs concerns the liturgy of the Holy Mass in the Carthusian Order after the Trent Council reform is an interesting issue. Learning about the Ordo Missae described in the Carthusian directories and recorded in the first edition of liturgical books binding in the order is the answer to this question. In 1582 a new Ordinarium Cartusiense was published in Paris, and in the same year a commission was established during the assembly of the General Chapter in order to do a revision of liturgical books on the basis of new books published after the Council of Trent. The first result was publishing a new collection of homilies for the officium divinum in 1585, and a new breviary in 1587. The amended missal was published in 1603 (Missale Cartusiani Ordinis). On the basis of the preserved sources, in comparison with the books of reform of the Roman books, as well as in comparison with later liturgical books, differences may be seen in celebrating the Eucharist in the Carthusian Order in the first period after the Council of Trent. The liturgical sources coming from the Carthusian Order allow knowing the way, in which the Holy Mass was celebrated. Showing the celebration of the Holy Mass described in the Carthusian Ordinarium of 1582 and presented in the first edition of the Carthusian missal after the Council of Trent, in 1603, is an interesting issue. A comparison of the texts with the Ordo Missae of the first post-Trent Roman Missal of 1570 allows showing similarities to and differences from the Roman liturgy of that time. The celebration of the Eucharist in the Carthusian Order was adjusted to the Carthusians’ severe, eremitical way of life. Differences may be noticed in the very structure of the liturgical texts as well as in the assumed postures and attitudes. It is interesting that the Carthusians started the celebration of the Eucharist on the Gospel side, and not in the middle of the altar. Prayers at the steps were much shorter than in the Roman liturgy. Differences may be also pointed to in the very texts of such prayers as Confiteor, Misereatur, or in the inverted order of the words in the hymn Gloria. Similarly simplified formulas occurred in the liturgy of the word. The differences also include the fact that the deacon only wore the stole at the time of reading the Gospel, and did it in a way that was different from the way in the Roman liturgy. It should also be stressed that a Carthusian celebrating the Holy Mass never knelt – also when he said the words of the origin – but only bowed and slightly bended his legs at the knees. There are also many differences during the offertory. Peculiarities include the fact that as soon as at the beginning of preparation of the gifts the celebrant washed his hands. In the Carthusian tradition also many prayers over the bread and wine did not occur; although they were said in the Roman liturgy. The celebrant only said the De latere Domini – when he poured water into the cup, and when he lifted up the Host and the cup he recited: In spiritu humilitatis… Also another test, the Orate fratres is transmitted by the Carthusian sources. The differences between the Carthusian tradition and the Roman one also includes holding stretched arms over the gifts during the reciting of the secreta. The Canon of the Mass is the center of the Eucharist; in its content it was nearly the same in the Carthusian as in the Roman liturgy. Mentioning, besides the name of the pope and the bishop, that of the king by the Carthusians, as well as the inverted order in the prayer Unde et memores, are also differences. The way the hands were put deserve special attention. When the rubrics said that the hands had to be spread, the celebrant put them in the shape of the cross, and when he took a deep bow in order to say the Supplices te rogamus, he crossed them on his breast. Some differences also occurred in the rites of the Holy Communion – the Carthusians said only one prayer, beginning with the words Domine Jesu Christe, and not two, like in the Roman liturgy, and many texts and verses were not said that had been recorded in the Roman liturgy in 1570. Also, before the Holy Communion the priest said Agnus Dei only once, and for a second and third time he did so after he had received Christ’s Body and Blood. The peculiarities also include the fact that at the end of the Holy Mass the celebrant never imparted a blessing. The celebration of the Holy Mass in the Carthusian Order in the period just after the reform of the Council of Trent echoed the liturgical traditions of the Middle Ages, known in the Lyon Diocese as early as the 10th and 11th centuries. Studying both the texts and a little different forms of celebration lets one see the Eucharist also as the center of contemplative life that was led in the order considered the strictest one in the Western Church.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 8; 109-130
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 22

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies