Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "literatura słowacka" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 16
Tytuł:
Stereotypy w przekładzie słowackich opowiadań "Bajki dla niegrzecznych dzieci i ich troskliwych rodziców" Dušana Taragela
Stereotypy v preklade slovenských "Rozprávok pre neposlušné deti a ich starostlivých rodičov" Dušana Taragela
Stereotypes in the translation of Slovak short stories under the title "Fairy Tales for Naughty Children and Their Caring Parents" by Dušan Taragel
Autorzy:
Buczek, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487127.pdf
Data publikacji:
2013-07-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
stereotyp i przekład
literatura słowacka
Dušan Taragel
Tomasz Grabiński
literatura słowacka w Polsce
Stereotyp a preklad
slovenská literatúra
slovenská literatúra v Poľsku
Stereotype and translation
Slovak literature
Slovak literature in Poland
Opis:
Marta Buczek, autorka článku zaoberá sa problémom stereotypov v knihe slovenského spisovateľa Dušana Taragela pod titulom "Rozprávky pre neposlušné deti a ich starostlivých rodičov" publikovanej v roku 1997. Článok sa zameriava na pôvodný text a jeho poľský preklad uverejnený v roku 2005, ktorého autorom je Tomasz Grabiński. Zbierka rozprávok Dušana Taragela je zaujímavý príklad použitia stereotypov v literatúre. Autor používa dobre známe stereotypy a núti ich k plneniu úloh v rozpore s ich základnou sémantikou, čo vedie k transformácii jednotlivých zložiek stereotypov a zahŕňa nové atypické štrukturálne vzťahy. Rozprávky Taragela uskutočňujú špecifickú hru so stereotypami pomocou žánru grotesky. Zaujímavé je ako sú tieto translatologické problémy riešené v preklade. Autorka článku sa snaží odpovedať na otázku, čí stereotypy sú prekladateľné do iných jazykov, čí sú prekladateľné v akte kultúrnej komunikácie.
The author of the article raises the problem of stereotypes in the Slovak collection of short stories book under the title "Fairy Tales for Naughty Children and Their Caring Parents" (1997) written by Dušan Taragel. The article focuses on the original text and its Polish translation by Tomasz Grabiński published in 2005. Dušan Taragel‘s short stories are an interesting example of using stereotypes in literature. He uses and forces well known sterotypes to perform tasks inconsistent with their basic semantics which leads to a transformation of the individual components of the stereotype and includes the new atypical structural relationships. Taragel’s short stories undertake a peculiar play with stereotypes using of the genre of the grotesque. An interesting matter is how the Polish translation deals with this and is carried out at all levels play. The article tries to answer the question if stereotypes may be translatable into the second language when the code changes, if they can be translatable in an act of cultural communication.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2013, 4, 1; 224-240
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie przekłady dramatu słowackiego w latach 1990—2005
Poľské preklady slovenskej drámy v rokoch 1990—2005
Polish translations of slovak drama between 1990—2005
Autorzy:
Spyrka, Lucyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487070.pdf
Data publikacji:
2009-10-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
przekład
kultura
literatura słowacka
dramat
teatr
translation
culture
Slovak literature
drama
theatre
Opis:
Prehľad prekladov slovenskej drámy v Poľsku v rokoch 990—2005 berie do úvahy dve oblasti obehu dramatického textu: jednak divadelnú, a jednak literárnu oblasť ako dva priestory priameho styku príjemcu s textom preloženého dramatického diela. V uvedenom obdobi preklady slovenskej drámy boli iba zriedkavo inscenované poľskými divadlami, pričom prevládajú v tomto počte inscenácie rozhlasových hier. Príčinou je nedostatok prekladov slovenskej drámy do poľštiny. Preklady, ktoré vznikli pred rokom 1989, neboli uverejnené v tlači, zmizli v prekladateľských archívoch a dnes nie sú pristupné režisérom. Od začiatku 90. rokov tlačou vyšli preklady len štyroch slovenských hier, ktoré takisto neboli inscenované profesionálnymi divadlami. Preto priama prítomnosť slovenskej dramatickej tvorby v Poľsku je skoro nulová, pričom iba v malej miere je to spôsobené prekladateľovým výberom diela na prevod alebo kvalitou prekladu — výsledkom prekladateľových rozhodnutí počas procesu translácie. Dôležitou príčinou, no aj následkom neprítomnosti slovenských hier na poľských javiskach je skutočnosť, že poľský príjemca o slovenskej dráme a divadle vie len veľmi málo.
The review of polish translation of slovak drama between 1990—2005 regards two areas of dramatic text’s circulation. They are: scenic area and literatury area, which are also two spaces for direct contact between recipient and a text of a drama’s translation. During an indicated time slovak drama were staged by polish theatres seldom, stagings of radio-plays were dominated. The reason is in insufficiency of slovak drama’s translations in polish. Translations from before 1989 weren’t published, they loos at translators’s archives and now stage managers haven’t approach to them. From the beginning of 90. years only four translations of slovak drama were published. They also weren’t staged by polish profesional theatres. The direct presence of slovak drama in Poland is almost zero. This situation is only slightly owing by translators’s decision about a text to translating. It’s also slightly owing by a quality of translations like a final effect of a translators’s choices during his work. The minimal knowlegde of polish recipient anout slovak drama and theatre is also very important agent.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2009, 1, 1; 183-195
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Świat – grób. Gnostyckie lęki i chrześcijańskie nadzieje słowackiego wieszcza Janka Kráľa
The world as a grave. Gnostic fears and Christian hopes of a Slovak poet Janko Kráľ
Autorzy:
Kobylińska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012210.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
literatura słowacka
Janko Kráľ
tanatologia
gnostycyzm
historiozofia
Slovak literature
thanatology
gnosticism
historiosophy
Opis:
One of the most signifi cant Slovak romantic poets, Janko Kráľ (1822-1876), was buried in an unknown place, however today he has a symbolic grave in the Slovak National Cemetery in Martin. In this case we may speak of a peculiar irony of fate, because the vision of the world as a grave is central in his work, especially in the poetic cycle known as Dráma sveta (Drama of the World). More intensive analysis of this theme reveals author’s deep involvement in gnosticism on the one hand, and a Christian worldview on the other. Kráľ uses the grave in its extremely negative aspects to illustrate the condition of the modern man, which in his historiosophy project is determined by a temporary victory of evil. The article describes the way of escape from negativity based on the Christian faith in the Resurrection, which is contaminated by the pagan vision of nature and the 19th century myth of Slavic revival. The grave in the author’s interpretation is the metaphor of the modern world. Therefore, special attention is given to the theme of grave as a specifi c variant of the labyrinth. There is the seed of the tree of life hidden in the centre of the labyrinth-grave. In Kráľ’s vision the seed is the Slovak language/ Slovakia. Following that implication, the grave conceals the Garden of Eden.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2012, 2(5); 199-218
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pierwiastki folklorystyczne w słowackiej poezji miłosnej okresu baroku – wybrane zagadnienia
Elements of Folklore in Slavic Baroque Love Poetry: Selected Issues
Autorzy:
Sagało, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/962148.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
Slavic literature
Baroque
folklore
love poetry
literatura słowacka
barok
folklor
poezja miłosna
Opis:
The article focuses on selected folklore elements in Slavic Baroque poetry. It opens with an overview of the historical background, followed by a discussion and exemplification of folklore elements (among others: characteristic names, motifs of plants and animals, situations presented in texts, motifs of heart and brawl) which appear in anonymous Baroque works coming from two collected volumes.
Artykuł ukazuje wybrane elementy folklorystyczne w słowackiej poezji barokowej. Na początku zostaje przedstawione tło historyczne. Następnie omawiane i prezentowane są na wybranych przykładach pierwiastki folklorystyczne (należą do nich między innymi charakterystyczne imiona, motywy roślinne i zwierzęce, sytuacja przedstawiona w utworach, motyw serca czy bójki), które pojawiają się w anonimowych barokowych utworach, pochodzących z dwóch tomów zbiorowych.
Źródło:
Literatura Ludowa; 2019, 63, 4-5; 5-15
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bibliografia przekładów literatury słowackiej w Polsce w 2013 roku
The bibliography of translations of Slovak literature in Poland in the year 2013
Autorzy:
Buczek, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487042.pdf
Data publikacji:
2014-07-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
bibliografia przekładów
literatura słowacka w Polsce
bibliography of translations
Slovak literature in Poland
Opis:
Bibliografia przekładów literatury słowackiej w Polsce w 2013 roku, obejmująca przekłady książek i przekłady opublikowane w czasopismach.
The bibliography of translations of Slovak literature in Poland in the year 2013 which includes translations of the books and translations in periodicals.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2014, 5, 2; 161-162
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pamięć o Holokauście w najnowszej prozie słowackiej (na przykładzie powieści Silvestra Lavríka "Niedzielne szachy z Tisą")
The memory of the Holocaust in modern Slovak prose (as exemplified by Silvester Lavrik’s novel "Niedzielne szachy z Tisą")
Autorzy:
Majerek, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40615064.pdf
Data publikacji:
2023-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Holocaust
Slovak literature
Silvester Lavrík
memory
responsibility
Holokaust
literatura słowacka
pamięć
odpowiedzialność
Opis:
The article presents the main problems connected with Silvester Lavrik’s historical novel Niedzielne szachy z Tisą. The book belongs to an important trend in contemporary Slovak literature, addressing the period of the clerofascist Slovak State during the Second World War. In the first part, selected cultural and historical‑literary contexts have been presented, e.g. the issue of reinterpreting the past in the circumstances of freedom after 1989, or the ways of discussing the problems of Holocaust in Slovak literature. The second, interpretive part, is devoted to the narrative strategies implemented in the novel, various attitudes of characters towards the activities preceding the Extermination, demythologizing the figure of the state leader, Josef Tisa, as well as the way of presenting conditions and circumstances which made the tragedy of Slovak Jews possible. It has been pointed out that submission to state authority and ideology led to losing the sense of individual responsibility and justified an active participation in violence acts or assuming the role of passive spectators. The novel’s engaging character and the potential to provoke reflection concerning the attitude of an individual towards contemporary problems and challenges has been regarded as a significant aspect of Lavrik’s novel as a work dedicated to the condition of the community and its value. 
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2023, 23; 349-361
2081-1853
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słowacki realizm magiczny w polskim przekładzie
Slovenský magický realismus v poľskom preklade
Slovak magical realism in polish translation
Autorzy:
Buczek, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486757.pdf
Data publikacji:
2009-10-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
literatura słowacka 1989
literatura słowacka w polskich tłumaczeniach
strategia tłumaczenia
Vaclav Pankovcin
realizm magiczny
Slovak literature after 1989
Slovak literature in Polish translation
strategy of translation
magical realism
Opis:
V svojom članku autorka uvažuje na tému prekladových výborov Jacka Bukowského, poľského prekladateľa prózy Václava Pankovčína, predstaviteľa mládej generácie slovenských spisovateľov, debutujúcich na začiatku 90 tých rokov. Zbierka krátkych poviedok Marakéš (1994) a novela Tri ženy pod orechom (1996), ktoré boli publikované v Poľsku pod názvom Marakesz (2006) sú ojedinelé preklady slovenskej prózy vychádzajúce v tomto roku. Autorka članku rozvažuje výbor prekladovej stratégie a jeho konzekvencie.
The author presents in this paper her consideration of the strategy of translation taken by Jacek Bukowski, polish translator of Václav Pankovčín prose. Short stories Marakéš (1994) and the novel Tri ženy pod orechom (1996) by Václav Pankovčín were publicated in Poland under the title Marakesz (2006) and are the only one example of slovak prose transalted into polish this year. The author of the paper discusses transtlatological problems of the prose wchich strongly corespondents with magical realism, she concentrates on the semantic signals of the text, significant elements of the structure which define the boundary‑line of the meaning space of Václav Pankovčín works. Finaly she reflects on the transfer of implicated senses and meanings from original into translation. She reflects how in proces of translation the translator transfered hormony of fundamental codes of the original (lexical, semantics, cultural and estetic).
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2009, 1, 1; 196-208
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bibliografia przekładów literatury słowackiej w Polsce w latach 2007—2012
The bibliography of translations of Slovak literature in Poland in the period 2007-2012
Autorzy:
Buczek, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487159.pdf
Data publikacji:
2014-01-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
bibliografia przekładów
literatura słowacka w Polsce
bibliography of translations
Slovak literature in Poland
Opis:
Bibliografia przekładów literatury słowackiej w Polsce w latach 2007—2012, obejmująca przekłady książek i przekłady publikowane w czasopismach.
The bibliography of translations of Slovak literature in Poland in the period 2007-2012 which includes translations of the books and translations in periodicals.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2014, 4, 2; 363-382
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bibliografia przekładów literatury słowackiej w Polsce w latach 1990―2006
The bibliography of translations of Slovak literature in Poland in the period 1990-2006
Autorzy:
Buczek, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486964.pdf
Data publikacji:
2013-01-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
bibliografia przekładów
literatura słowacka w Polsce
bibliography of translations
Slovak literature in Poland
Opis:
Bibliografia przekładów literatury słowackiej w Polsce w latach 1990-2006, obejmująca przekłady książek i przekłady opublikowane w czasopismach.
The bibliography of translations of Slovak literature in Poland in the period 1990-2006 which includes translations of the books and translations in periodicals.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2013, 1, 4; 187-247
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Magiczny cmentarz Słowacja. Powieść Dušana Mitany „Mój rodzinny cmentarz”
Slovakia: a Magic Cemetery. Dušan Mitana’s novel „My Home Cemetery”
Autorzy:
Roberts, Dagmar Kročanová
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012205.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
literatura słowacka
Dušan Mitana
postmodernizm
groteska
mitologia narodowa
Slovak literature
postmodernism
grotesque
national mythology
Opis:
Dušan Mitana’s book My Home Cemetery (Môj rodný cintorín, 2000) is centred on banal scenes from everyday life that could happen in any Slovak village in the 1960s, such as family relations, village gossips, political and theological disputes in pubs and at home, building homes, working in a local cooperative, supporting a local football team, etc. However, the narration denies any similarity with Realism. Instead, the story is bizarre, hyperbolized, and grotesque; very much along the tradition of Magic Realism. Mitana’s writing is Postmodern; he uses different languages, genres, approaches and quotations in his book. Cemetery in Mitana’s story is both space and place; it is both pars and totum; it is one (real/fictional) cemetery and entire Slovakia. Even though this cemetery is situated on the outskirts of the village, it is the centre (navel); its eccentric location is a song of human disrespect towards eternity. Besides being the centre, the cemetery is also a middle world where reality meets fi ction, banal meets high, fl esh meets spirit, Christianity meets paganism, banal everyday routines mix with dreams, visions and prophecies, and those who are alive coexist happily with those who are dead. It is also a nodal point between past and (Messianic) future, since it is the home place of the writer himself, and this writer is a Slovak writer. Whereas the writer has a mission to revive the dead by weaving stories about them, his nation’s mission is to spread the Slovak word in the world. In this way, Mitana’s book also mocks manifestations of Slovak nationalism in the 1990s, which was still partially using concepts and rhetoric of Romantic Messianism.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2012, 2(5); 271-281
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Literatura słowacka w Polsce w latach 2007—2013
Slovenská literatúra v Poľsku v rokoch 2007—2013
Slovak literature in Poland in years 2007—2013
Autorzy:
Buczek, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487123.pdf
Data publikacji:
2014-07-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
słowacka literatura w tłumaczeniach
literatura słowacka w Polsce
przekład literacki
slovenská literatúra v preklade
slovenská literatúra v Poľsku
úmelecký preklad
Slovak literature in translation
Slovak literature in Poland
literary translation
Opis:
The author of the article describes in detail the Slovak literature which was translated in Poland in the years 2007—2013. In her article she also deals with contemporary Polish publishers market which publishes translations of „small”, „peripheral” literatures. She analyzes translation literature with view of its entry into a new literary context.
Autorka príspevku charakterizuje slovenskú literatúru, ktorá bola prekladana v Poľsku v rokoch 2007—2013. Vo svojom príspevku sa zaoberá súčasným poľským knižným trhom, ktorý zverejňuje preklady z „malých“, „periférnych“ literatúr. Podrobne analýzuje prekladovú literatúru z ohľadom na jej vstup do nového literarného kontextu.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2014, 5, 2; 163-176
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
PAVOL STRAUSS – A GENIUS OUTSIDER
PAVOL STRAUSS – GENIUSZ OUTSIDER
Autorzy:
Žilka, Tibor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/911760.pdf
Data publikacji:
2019-04-03
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
totalitarianism
surrealism
Catholic poet
Slovak literature
essayistic prose
medicine
music
totalitarianizm
surrealizm
poeta katolicki
literatura słowacka
proza eseistyczna
medycyna
muzyka
Opis:
The aim of this paper regarding Pavol Strauss‘ Literary Work in the Central European Context is to introduce Pavol Strauss as a man and a writer, who was with his heart and soul a Central European. He had a strong bound to this territory spatially and temporally. At first, he was chased as a Jew, later on in the age of 30 he converted into Catholic. During the period of Stalinism, they considered him a second-class citizen, and he was wrongly called the clero-fascists however he was a believing Catholic. He was literally active in the second half of the 1930s, when he published two poetic collections in German. His poems in German were influenced by avant-garde which he became in touch with in Prague – its literary atmosphere defined Pavol Strauss’ literary experiments and further orientation. When speaking of Prague, also think of Franz Kafka, Franz Werfel and, of course, Reiner Maria Rilke. From the literary point of view, Pavol Strauss with his literary essays reached the highest level along with famous authors (R. Musil, K. Kraus, H. Broch). For his 82 years long life, Pavol Strauss cured many patients and left rare books of a unique philosophical dimension.
Celem artykułu jest przedstawienie Pavola Straussa jako człowieka i pisarza, który był sercem i duszą z Europy Środkowej. Miał silne związki lokalne w sensie przestrzennym i czasowym. Po pierwsze, był prześladowanym Żydem po czym dokonał konwersji na katolicyzm. W czasach stalinowskich był uznawany za obywatela drugiej kategorii i błędnie nazywany klero-faszystą, a w rzeczywistości był wierzącym katolikiem. Był aktywny literacko w drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku, w których to czasach opublikował dwa tomiki wierszy w języku niemieckim. Jego wiersze po niemiecku miały wpływ na awangardę, z którą miał styczność w Pradze. Ta społeczność literacka określała Straussa jako eksperyment literacki. W związku z Pragą przychodzą na myśl również Franz Kafka, Franz Werfel i oczywiście Reiner Maria Rilke. Z punktu widzenia literatury eseje literackie Pavola Straussa osiągnęły szczyt wraz z innymi popularnymi twórcami (R. Musil, K. Kraus, H. Broch). Przez 82 lata swojego życia Pavol Strauss wyleczył wielu pacjentów i pozostawił rzadkie książki o wyjątkowym przesłaniu filozoficznym.
Źródło:
Porównania; 2018, 23, 2; 227-237
1733-165X
Pojawia się w:
Porównania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metodologické východiská vo výskume spirituality a metaempirickej dimenzie literárnej skutočnosti
Methodological Starting Points in the Research of Spirituality and the Meta-empirical Dimension of Literary Reality
Metodologiczne podstawy w badaniu duchowości i metaempirycznego [metafizycznego, ponaddoświadczalnego] wymiaru rzeczywistości literackiej
Autorzy:
Hajdučeková, Ivica
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/441078.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
slovenská literatúra
metodológia
spiritualita a religiozita
t/Transcendencia
spiritualéma
homo religiosus
homo spiritualis
homo spiritus
sakrálno – profánno
Slovak Literature
methodological
spirituality and religiosity
t/Transcendency
spiritualeme
sacral and profane
sacred and profane
Literatura słowacka
metodologia
duchowość i religijność
transcendencja / Transcendencja
duchowe (spirutualne, mistyczne)
sacrum – profanum
Opis:
Autorka v štúdii predstavuje metodologické východiská výskumu duchovnosti v umeleckom texte. Základným východiskom sú možnosti interdisciplinarity (filozofia, experimentálna psychológia, teológia, religionistika, lingvistika, literárna veda aj semiotika), ktorá smeruje k transdisciplinárnemu prieniku do stvárnenia metaempirickej dimenzie skutočnosti v semiotickej štruktúre. Bázové podnety autorka čerpá z výskumu Z. Plašienkovej, J. Komorovského, M. Stríženca, ale aj P. Libu, M. Milčáka a J. Sabola. Metodologicky zostavený súbor pojmov: duchovnosť – t/Transcendencia – religiozita a spiritualita – spiritualéma – „homo religiosus“ – sakrálno a profánno dopĺňa príkladmi analýzy a interpretácie konkrétnych básnických či prozaických textov predstaviteľov slovenskej literatúry 19. a 20. storočia (napr. Hviezdoslava [P. Országha], M. Kukučína, J. G. Tajovského, S. Cambela – Š. Kosorkina, E. B. Lukáča, I. Kraska, F. Švantnera aj M. Rúfusa). Obohatením, ktoré štúdia prináša, je návrh ďalšieho rozšírenia modality fenoménu duchovnej zrelosti v skúmaní lyrického či epického subjektu v umeleckej poézii a próze o pojmy „homo spiritualis“ a „homo spiritus / homo Spiritus“. Tie umožňujú, popri pojme J. Komorovského „homo religiosus“, diferencovane vystihnúť mieru umeleckého stvárnenia duchovnej zrelosti, podmienenej sebapresahovaním, t.j. autotranscendenciou. Roztvárajú sa tak možnosti sledovať umelecké stvárnenie procesu spiritualizácie, a to v teocentrickom, kristocentrickom či až mystickom ukotvení života v jednote s Duchom svätým. Jej výsledkom je nielen vyšší stupeň integrity postavy ako duchovnej bytosti, ale aj estetické rozvinutie metaempirickej dimenzie literárnej skutočnosti ako umelecky stvárnenej numinozity v obraze života. V rámci semiotickej štruktúry umeleckého textu tak duchovný rozmer preniká v osobitej podobe tzv. diafánie aj do kategórie času (chronos – kairos) a priestoru (tzv. genius loci). Prínosom štúdie je pojmový aparát, ktorý do metodológie výskumu umeleckého textu prináša možnosť diferencovane skúmať mieru spiritualizácie v tvarovaní epického či lyrického subjektu a literárnej skutočnosti. Autorka predstavuje metodologické východiská výskumu duchovnosti v umeleckom texte. Základným východiskom sú možnosti interdisciplinarity, ktorá smeruje k transdisciplinárnemu prieniku do stvárnenia metaempirickej dimenzie v semiotickej štruktúre. Obohatením je návrh ďalšieho rozšírenia modality fenoménu duchovnej zrelosti pri skúmaní lyrického či epického subjektu v umeleckej poézii a próze.
The author presents methodological starting points of the research on spirituality in the literary text. The basic one is the potential of an interdisciplinary approach (philosophy, experimental psychology, theology, religious studies, linguistics, literary scholarship, and semiotics) heading towards the transdisciplinary penetration into the depiction of meta-empirical dimension in the semiotic structure. Basic impulses are drawn from the research of Z. Plašienková, J. Komorovský, M. Stríženec, and also P. Liba, M. Milčák and J. Sabol. The author methodologically forms a set of concepts: transcendence / Transcendence – religiosity and spirituality – spiritualeme – „homo religiousus“ – sacral and profane nature, adding examples of an analysis and interpretation of particular poetic or prosaic texts of the Slovak literature of 19th and 20th century (Hviezdoslav [P. Országh], M. Kukučín, J. G. Tajovský, S. Cambel – Š. Kosorkin, E. B. Lukáč, I. Krasko, F. Švantner and M. Rúfus). The study proposes to further extend the modality of the phenomenon of the spiritual maturity in the research of the lyrical or epic subject in poetry and prose by means of introducing the concepts „homo spiritualis“ and „homo „spiritus / homo Spiritus“. Along with J. Komorovský’s concept “homo religiosus“, they make it possible to estimate the degree of the artistic depiction of spiritual maturity determined by autotranscendence. This gives us new possibilities to observe the artistic depiction of the process of spiritualisation, that is in theocentric, Christocentric or even mystical anchoring of the life in 78 unity with the Holy Spirit. Its outcome is not only the higher degree of the integrity of the character as a spiritual being, but also the aesthetic development of the meta-empirical dimension of literary reality as an artistically rendered numinosity in the picture of life. Thus, within the semiotic structure of an artistic text, the spiritual dimension penetrates the category of time (chronos vs. kairos) and space (genius loci) in a special form of diaphany. The main contribution of the study is the introduction of such conceptual apparatus into the methodology of the study of an artistic text that makes it possible to explore differently the degree of spiritualisation in modelling the epic or lyrical subject and literary reality. The author presents methodological starting points of the research of spirituality in literary texts. The basic one is the potential of interdisciplinary approach heading towards transdisciplinary penetration into the rendering of meta-empirical dimension in the semiotic structure. She proposes to further extend the modality of phenomenon of the spiritual maturity in the research into the lyrical or epic subject in poetry and prose.
Autorka w studium przedstawia metodologiczne podstawy badań nad duchowością w tekście artystycznym (literackim). Punktem wyjścia jest możliwość interdyscyplinarności [ujęcia interdyscyplinarnego] (filozofia, psychologia eksperymentalna, teologia, religioznawstwo, językoznawstwo, literaturoznawstwo oraz semiotyka), która ukierunkowuje do transdyscyplinarnego (ponaddziedzinowego) wniknięcia [penetrowania] w tworzenie (proces stwarzania) metaempirycznego (metafizycznego, ponad-doświadczalnego) wymiaru rzeczywistości w strukturze semiotycznej. Bazowe inspiracje [impulsy] autorka czerpie z badań Z. Plašienkovej, J. Komorovskiego, M. Stríženca, ale także P. Liby, M. Milčáka i J. Sabola. Metodologicznie skompilowany [ukształtowany] zestaw [wybór] pojęć (terminów, kategorii): ‘duchowność‘ – ‘transcendencja‘ / ‘Transcendencja‘ – ‘religijność‘ i ‘spirytualność‘ (‘duchowość‘, ‘mistyczność‘) – ‘spirytualne‘ (‘duchowe‘, ‘mistyczne‘) – „homo religiosus“ – sacrum i profanum dopełnia przykładami analizy oraz interpretacji konkretnych, poetyckich lub prozatorskich tekstów przedstawicieli literatury słowackiej 19. i 20. stulecia (na przykład: Hviezdoslava [P. Országha], M. Kukučína, J. G. Tajovskiego, S. Cambela – Š. Kosorkina, E. B. Lukáča, I. Kraska, F. Švantnera oraz M. Rúfusa). Dodatkową wartością, którą to studium wnosi, jest propozycja dalszego rozszerzenia modalności (modelu) zjawiska (fenomenu) duchowej dojrzałości w zrozumieniu (badaniu) podmiotu lirycznego lub epickiego w artystycznej [artystowskiej, wysokoliterackiej, wysokoartystycznej] poezji i prozie o ujęcie (koncepcję) „homo spiritualis“ i „homo spiritualis / homo Spiritus“. Pozwalają one [kategorie], poprzez ujęcie J. Komorovskiego „homo religiosus“, w sposób zróżniowany oceniać (przybliżać, prezentować) stopień [miarę] artystycznego wcielenia [tworzenia / stwarzania / urzeczywistniania / odmalowania / przedstawienia, artystycznej realizacji / ekspresji] duchowej dojrzałości, uwarunkowanej przez przekraczanie samego siebie, t.j. przez autotranscendencję. Otwierają się więc nowe możliwości śledzenia [obserwowania] artystycznego wcielania [tworzenia / stwarzania / urzeczywistniania / odmalowania / przedstawienia, realizowania / wyrażania] procesu spirytualizacji [procesu uduchowienia (artystów i ich dzieł)], zarówno w teocentrycznym, chrystocentrycznym, jak i 79 nawet w mistycznym zakotwiczeniu [zaczepieniu, zakorzenieniu] życia w jedności z Duchem Świętym. Jej efektem jest nie tylko wyższy stopieň integralności postawy [charakteru, osobowości] jako istoty duchowej [jestestwa duchowego], ale także estetyczne rozwinięcie metaempirycznego [metafizycznego, ponad-doświadczalnego] wymiaru rzeczywistości literackiej jako artystycznie stworzonego [wypowiedzianego, zinterpretowanego, przetłumaczonego, przełożonego, okazanego] numinosum w obrazie życia. Przeto, w ramach semiotycznej struktury tekstu artystycznego (literackiego) ów duchowy wymiar przenika [prześwituje] w osobistej podobiźnie [specjalnej formie] tzw. diafanii, także do kategorii czasu [liniowego, historycznego, profanicznego oraz kolistego, cyklicznego, sakralnego, świętego] (chronos – kairos) oraz przestrzeni (tzw. genius loci). Wkładem, jaki wnosi to studium, jest wprowadzenie aparatu kategorialnego [aparatu pojęciowego, koncepcyjnego], który do metodologii badań tekstu artystycznego [literackiego] wnosi możliwość zróżnicowanego zrozumienia [badania, eksplorowania] stopnia [miary] spirytualizacji [uduchowienia] w modelowaniu [formowaniu, kształtowaniu, tworzeniu, stwarzaniu] podmiotu [przedmiotu, tematu] lirycznego lub epickiego oraz rzeczywistości literackiej. [polski przekład: Marek Mariusz Tytko]
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 4(4); 59-82
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słowacki klimat Europy Środkowej w Polsce
Slovenská klíma Strednej Európy v Poľsku
The Slovak climate of Central Europe in Poland
Autorzy:
Buczek, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487249.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
umelecký preklad
súčasná slovenská literatúra
slovenská literatúra v Poľsku
Pavel Vilikovský
Pavol Rankov
Rudolf Chmel
Tomasz Grabiński
Jacek Bukowski
vydavateľstvo Książkowe Klimaty
literary translation contemporary Slovak literature
Slovak literature in Poland
Pavol Vilikovský
publishing house Książkowe Klimaty
przekłady współczesnej literatury słowackiej
literatura słowacka w Polsce
wydawnictwo Książkowe Klimaty
Opis:
Príspevok autorky Marty Buczek sa týka slovenskej literatúry preloženej do poľského jazyka v posledných rokoch 2013 a 2014. Autorka sa zaoberá problémom prekladu súčasnej slovenskej literatúry, ktorá skúma problematiku stredoeurópskej totožnosti v stredoeurópskom priestore. Uvažuje o slovenských dielach a ich recepcii v poľskom horizonte čitateľov. Podrobne analyzuje preklady, ktoré v poľskom priestore plnia úlohu mediácie, podporujú porozumenie a pochopenie medzi dvoma kultúrami patriacimi ku spoločnému stredoeurópskemu kruhu. Posledné poľské preklady slovenskej súčasnej literatúry, medzi ktoré patria prózy Pavla Rankova, Pavla Vilikovského a eseje Rudolfa Chmela, dopĺňajú v poľskom priestore znalosť slovenskej kultúry, literatury a dejín. Taktiež zvyšujú povedomie poľského čitateľa, jeho citlivosť a schopnosť vnímania innej a rôznorodej kultúry. Inšpirujú skúmanie a objavovanie nových významov rôznorodého stredoeurópskeho sveta.
The article concerns Slovak literature translated into Polish in recent years, 2013 and 2014. The author focuses on the problem of the translation of contemporary Slovak literature that examines the issue of Central European identity in Central Europe. She considers the latest Slovak literary works and their reception in the Polish horizon, as well as analyses translations which in the Polish horizon play the role of mediation, and promote understanding between two cultures belonging to the common Central European circle. Recent translations of contemporary Slovak literature, including Pavol Rankov, Pavel Vilikovský, Rudolf Chmel, compliment the knowledge about Slovak culture, literature and history among Polish readers. They also raise their awareness for diverse sensitivity and ability of perception. They also inspire exploration and search for new meanings.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2015, 6, 2; 155-166
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
THE MYTH OF SACRIFICE AND THE MYTH OF TRUTH IN SLOVAK LITERATURE AFTER THE SECOND WORLD WAR (J. C. HRONSKÝ: ANDREAS BÚR MAJSTER AND DOMINIK TATARKA: FARSKÁ REPUBLIKA AND ESSAYS)
MIT POŚWIĘCENIA I MIT PRAWDY W SŁOWACKIEJ LITERATURZE PO DRUGIEJ WOJNIE ŚWIATOWEJ (J. C. HRONSKÝ: ANDREAS BÚR MAJSTER AND DOMINIK TATARKA: FARSKÁ REPUBLIKA AND ESSAYS)
Autorzy:
Bátorová, Mária
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/911809.pdf
Data publikacji:
2019-04-03
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Slovak literary modern (two phases and lines)
Christianity
myth of sacrifice
myth of truth
typological associations
historical context
słowacka literatura nowoczesna (dwa etapy i trendy)
chrześcijaństwo
mit poświęcenia
mit prawdy
powiązania typologiczne
kontekst historyczny
Opis:
Hronský’s work was written in Rome at the beginning of his journey until emigration in 1947/48. This, in terms of genre and content, is a distinctive form: an autobiographical tale through which the author erected a memorial. Andreas Búr embodies the capabilities and tragedy of the author. The sacrifice for the people who kill him bears in itself a Christian pathos and at the same time the extinction of everything the author was. His character remains in the memory of the people as the myth of an ethical act. Tatarka’s work was written in Slovakia in 1948. This critique of conventional Christianity, which has tragic consequences for a defenceless woman and her children, is linked with criticism of the author Hronský in the novel Andreas Búr Majster. The movement towards the myth of truth begins in Tatarka immediately at the time of thawing after Stalin’s death in the essay “Démon súhlasu” (The Demon of Conformity) and ends in the author’s 19 years of “life in truth” and the victim of a life without civil rights.
Hronský pisał swoje utwory w Rzymie na początku emigracji w latach 1947-1948. Pod kątem gatunku i zawartości jest to odrębna forma: opowieść autobiograficzna, w której autor tworzy memoriał. Andreas Búr jest ucieleśnieniem możliwości i tragedii autora. Poświęcenie za ludzi, którzy go zabijają, samo w sobie ukazuje chrześcijański patos, ale również symbolizuje koniec tego, kim był autor. Jego osoba pozostaje w pamięci jako mit aktu etycznego. Utwory Tatarki zostały napisane w roku 1948 na Słowacji. Jest to krytyka konwencjonalnego chrześcijaństwa o tragicznych konsekwencjach dla bezbronnej kobiety i jej dzieci, nawiązująca do krytyki Hronský’ego jako autora powieści Andreas Búr Majster. Mit prawdy ukazuje się u Tatarki w okresie odwilży zaraz po śmierci Stalina w eseju Démon súhlasu (Demon zgody). Tendencja ta kończy się po 19 latach „życia w prawdzie” i bycia ofiarą życia pozbawionego praw obywatelskich.
Źródło:
Porównania; 2018, 23, 2
1733-165X
Pojawia się w:
Porównania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 16

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies