- Tytuł:
-
Twórca w czasach przełomu: nowe formy wyrażania wiary i religijności w tekstach Vaidotasa Daunysa
An Artist in a Watershed Time: New Forms of Expressing Faith and Religiosity in Texts by Vaidotas Daunys - Autorzy:
- Kasner, Małgorzata
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/38438474.pdf
- Data publikacji:
- 2020
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
- Tematy:
-
Vaidotas Daunys
współczesna litewska literatura chrześcijańska
literatura i społeczeństwo Litwy okresu sowieckiego
literatura i społeczeństwo Litwy w okresie postsowieckim
generacja 1947–1955
contemporary Lithuanian Christian literature
Lithuanian literature and society of the Soviet period
Lithuanian literature and society of the post-Soviet period
1947–1955 generation - Opis:
-
This article discusses Christian themes in the works of the Lithuanian poet, essayist, publisher and editor Vaidotas Daunys (1958–1995). Daunys belonged to the generation of Lithuanian writers born between 1947 and 1995, whose most intense creative period were the 1980s and 1990s – the dusk of the Lithuanian Soviet Socialist Republic, the activity of Sąjūdis (Reform Movement of Lithuania), and the beginning of systemic transition in the independent Republic of Lithuania. Still within the confines of the Soviet system, the ideological demands of the Communist Party of the USSR and the omnipotent censorship, a careful process began in Lithuanian literature of reconstructing severed bonds with its own national (including émigré) and Western European culture. The political breakthrough of 1990 resulted in a completely new political situation and sped up the existing cultural processes. An important position within Lithuanian culture was reclaimed by religion (mostly Catholicism), Christian tradition, and the closely related national and patriotic themes. The author analyses Vaidotas Duanys’s most important works (poems as well as essays) against the backdrop of his biography but also as an expression of the Christian tradition and its shape at the turn of the 1990s. Vaidotas Daunys’s creative biography places him among those who throughout the Soviet period balanced between the conformism of the socio-political status quo and a (naїve?) faith in creative independence and the possibility to safeguard one’s own worldview. Daunys was the editorin-chief of the Pergalė [Victory] monthly (from 1987), the Veidai [Faces] almanac (1985–1988) and, starting from 1988, the Krantai [Shores] monthly. In 1985, he published his first book of poetry, entitled Metų laikai [The Four Seasons]; the next one, Kelio ženklai [Road Signs], appeared in 1999, after the poet’s death. In independent Lithuania, he established the Regnum Foundation (whose fields of activity include publishing, music and culture) and reactivated the tradition of the inter-war cultural criticism magazine Naujoji Romuva [The New Romuva]. Vaidotas Daunys died tragically in the summer of 1995, while preparing to take flight at a balloon race.
Niniejszy artykuł został poświęcony tematyce chrześcijańskiej w twórczości litewskiego poety, eseisty, wydawcy i redaktora – Vaidotasa Daunysa (1958–1995). Należał on do pokolenia litewskich pisarzy urodzonych między rokiem 1947 a 1955, których najintensywniejszy okres twórczy przypadł na lata 80. i 90. XX wieku – schyłek Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, okres Sąjūdisu (Litewski Ruch na Rzecz Przebudowy) i początek transformacji ustrojowej niepodległej Republiki Litewskiej. Jeszcze w czasach istnienia Związku Radzieckiego, wymogów ideologicznych partii komunistycznej (KPZR) i wszechwładnej cenzury w literaturze litewskiej końca lat 80. ubiegłego wieku rozpoczął się ostrożny proces rekonstrukcji zerwanych więzi z własną kulturą narodową (także emigracyjną) oraz z kulturą zachodnioeuropejską. Przełom polityczny roku 1990 stworzył zupełnie nową sytuację polityczną i przyśpieszył wcześniejsze procesy kulturowe. Swoją ważną pozycję w litewskiej kulturze zaczęła odzyskiwać religia (przede wszystkim katolicyzm) i tradycja chrześcijańska, a także blisko z nią związana tematyka narodowo-ojczyźniana. Autorka analizuje najważniejsze utwory V. Daunysa (lirykę i eseistykę) z jednej strony w kontekście wydarzeń biograficznych, z drugiej jako wyraz tradycji chrześcijańskiej na przełomie lat 80. i 90. XX wieku. Biografia twórcza sytuuje V. Daunysa w gronie tych, którzy w czasach sowieckich balansowali między konformizmem polityczno-społecznego status quo a (naiwną?) wiarą w samodzielność twórczą i możliwość ochrony własnego światopoglądu. Był redaktorem miesięcznika „Pergalė” [Zwycięstwo] (do 1987 roku), almanachu Veidai [Oblicza] (1985–1988), a od 1988 roku czasopisma „Krantai” [Brzegi]. W 1985 roku wydał debiutancki tomik poetycki Metų laikai [Pory roku], następny Kelio ženklai [Znaki drogowe] ukazał się już po jego śmierci (1999). Po przełomie niepodległościowym założyciel Fundacji „Regnum” (obejmującej działalność wydawniczą, muzyczną i kulturalną), odnowiciel tradycji międzywojennego katolickiego czasopisma kulturalnego „Naujoji Romuva” [Nowe Romowe]. Zginął tragicznie podczas przygotowań do lotu w zawodach baloniarskich latem 1995 roku. - Źródło:
-
Acta Baltico-Slavica; 2020, 44; 65-84
2392-2389
0065-1044 - Pojawia się w:
- Acta Baltico-Slavica
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł