Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "lesser Poland" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-25 z 91
Tytuł:
Węgrzy w Małopolsce w X-XII wieku w świetle źródeł toponomastycznych i archeologicznych
The Hungarians in Małopolska in the 10th-12th centuries in the light of topon ymic and archaeological sources
Autorzy:
Florek, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407583.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Hungarians
Lesser Poland
Early Middle Ages
Opis:
This article deals with the interpretation of toponyms and archaeological materials from early medieval Lesser Poland that may be associated with the Hungarians or the Khazar Kabars. So far, they have most often been interpreted as traces of invasions by Hungarians – nomads (single monuments) or the operations of watchtowers they established to control the passes through the Carpathians and subjugated the local Slavic population (the so-called Old Magyar cemetery in Przemyśl) in the late 9th and1st half of the 10th century. It could have been related to their participation in the armed squads of the Piasts or the Rurikiviks, the activities of Hungarian merchants or prisoner-of-war settlements. The dating and interpreting the so-called Old Magyar cemetery in Przemyśl remains an open issue until it is fully developed and the results published.
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2023, 64; 169-196
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rodzina jako problem, rodzina jako rozwiązanie
Autorzy:
Miś, Lucjan
Dąbrowska, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/679337.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
family, values, foster families, supervision, Lesser Poland
Opis:
Family as a problem, family as a solutionSurveys show a high degree of satisfaction with marital relationship and relationship between parents and children in Polish families. Family is invariably located on the top of the hierarchy of values for the Poles. They assess family policy of the state at less than a sufficient  grade. The authors analyze social work with foster families in Myślenice and support for social workers working with families in Krakow. They are new forms of direct or indirect support for problem families. The assistance is now possible thanks to new laws on foster care and supervision for social workers.
Źródło:
Zeszyty Pracy Socjalnej; 2014, 19, 4
2449-6138
Pojawia się w:
Zeszyty Pracy Socjalnej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kryzysy demograficzne w Małopolsce w końcu XVII i pierwszej połowie XVIII wieku. Zarys problematyki
Demographic Crises in Lesser Poland at the End of 17th and in the First Half of the 18th Centuries. An Outline
Autorzy:
Miodunka, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1367644.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
demographic crisis
famine
Lesser Poland (Polish: Małopolska)
births
Opis:
The article deals with demographic questions on the basis of baptism (birth) registers from eleven parishes situated in various parts of Southern Lesser Poland. A special attention has been paid to the periods when in all the analysed parishes there was a sharp and substantial decrease in births. Thus, two major crises (1714–1715 and 1735–1736) and a few milder ones (1675, 1691, 1694, 1699–1700, 1709–1710, 1732 and 1746) have been identified. A detailed quarterly observation of fecundations during the selected three crises (the first half of the 1690s, 1714–1715, and 1736–1736) juxtaposed with the quarterly prices of rye, oats, buckwheat, and peas from Cracow and Warsaw prove that they were food crises. It has been confirmed by narrative sources, which mention a severe famine in 1714–1715 and 1736–1736. Those years of famine coincided with the years when the quantity of corn sent to Gdańsk was at the lowest level in the first half of the 18th century.
Źródło:
Przeszłość Demograficzna Polski; 2015, 37, 4; 7-37
0079-7189
2719-4345
Pojawia się w:
Przeszłość Demograficzna Polski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Osadnictwo kultury mierzanowickiej na stanowisku 2 w Zagórzu, pow. wielicki, woj. małopolskie
Settlement of the Mierzanowice culture in Zagórze, site 2, Wieliczka District, Małopolskie Voivodeship
Autorzy:
Jarosz, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/896903.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Early Bronze Age
grave
Mierzanowice culture
Lesser Poland
Opis:
The paper presents an analysis of the Mierzanowice Culture settlement at the multicultural site 2 in Zagórze. A sepulchral feature with grave goods was discovered there (no. 3122), as well as 20 pottery fragments found in secondary context (in features, cultural layers and natural layers). The sepulchral feature did not contain a skeleton, and the grave goods included a fragment of a copper object and two flint arrowheads found in the central part of the pit. Although the grave cannot be dated precisely on the basis of the grave goods, loose pottery fragments discovered at the site are chronologically attributable to the classical and the late phase of the Mierzanowice culture.
Źródło:
Raport; 2017, 12; 25-32
2300-0511
Pojawia się w:
Raport
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Grave of the Corded Ware culture from site 2 in Aleksandrowice, Kraków District
Autorzy:
Peschel, Kamila
Włodarczak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52495238.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Eneolithic
Corded Ware culture
Lesser Poland
funeral rite
Opis:
Graves from the Final Eneolithic period are very common in the loess uplands of western Lesser Poland (Małopolska). Their predominant form is a catacomb construction, related to the Kraków-Sandomierz group of the Corded Ware culture. A grave from Aleksandrowice, Kraków district, belongs to a smaller group of features known from the western border of this region. The grave goods are comprised of a stone battle-axe and a long blade knife, and the bones of the burial have not survived due to unfavourable soil conditions. The grave construction and the type of furnishing allow us to suppose that the grave was originally covered with a barrow. The faceted stone battle-axe with western stylistic connotations (Bohemia, Central Germany) is a unique find. It is the first find of this type in the western part of Lesser Poland. Based on the nature of the finds, the grave can be dated to around 2700–2500 BC, which means to the younger stage of the “barrow phase” of the Corded Ware culture.
Źródło:
Folia Quaternaria; 2020, 88; 79-92
0015-573X
2199-5915
Pojawia się w:
Folia Quaternaria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ruiny zamków Małopolski – ochrona i udostępnianie
Castle ruins in Lesser Poland – protection and accessibility
Autorzy:
Janczykowski, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/218650.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:
Małopolska
zamki
ruiny
zabezpieczanie
Lesser Poland
castles
ruins
preservation
Opis:
Zainteresowanie ruinami zamków w Polsce i na świecie stale rośnie. Niewątpliwie ta grupa zabytków oprócz wartości historycznych, artystycznych i naukowych posiada najbardziej niewymierne, ale jednocześnie najbardziej istotne dla zwiedzających wartości emocjonalne. Jednocześnie pojawiają się problemy z kategoryzacją, a zatem również z określeniem zasobu. Które ruiny zamków spełniają kryterium „ruiny historycznej”, zatem powstałej w wieloletnim, niejako „naturalnym” procesie niszczenia? Obecnie przyjmuje się dla całej Polski liczbę ok. 120–200 ruin zamków, w samym województwie małopolskim 22. Wprawdzie zainteresowanie już nie odbudową, ale utrwalaniem ruin zamków pojawiło się w Polsce już w drugiej połowie XIX w., jednak intensyfikacja tego zjawiska nastąpiła po II wojnie światowej. Pionierską w skali kraju była konserwacja ruin małopolskiego zamku Lipowiec w latach 1959–70. Roboty budowlane poprzedzone były pełnym zakresem badań: historycznych, archeologicznych, architektonicznych i konserwatorskich. Wypracowane tam zasady działań utrwalających ruiny, ograniczające do koniecznego minimum współczesną ingerencję w zabezpieczany zabytek stosowano wówczas przy konserwacji wielu ruin zamków. W wyniku zmian sytuacji politycznej i ekonomicznej w Polsce lat dziewięćdziesiątych, w szczególności wskutek odzyskania praw przez prywatnych właścicieli, pojawiło się nowe zjawisko: fantazyjna, w minimalnym stopniu oparta na badaniach, rekonstrukcja ruin zamku. W Małopolsce pierwszym przykładem takich działań był zamek Tropsztyn w Wytrzyszczce. Z uwagi na brak dawnych opisów czy rysunków zamku (był on już opuszczony i zrujnowany na początku XVII w.), do 2004 r. pojawiła się tu klasyczna „kreacja konserwatorska”, wzbogacona wprowadzeniem zamiast dachu jednego z budynków lądowiska dla śmigłowca właściciela. Podobnych realizacji tego typu w skali całego kraju pojawiło się wiele, przykładowo Korzkiew, Bobolice, Tykocin, tzw. „Zamek Przemysła” w Poznaniu i wiele innych. Wszystkie mają podobne cechy: wskutek braku danych o pierwotnym wyglądzie są niemal w pełni kreacjami architektonicznymi nawiązującymi jedynie do formy zamku. Dla uporządkowania kwestii doktrynalnych Polski Komitet Narodowy ICOMOS po kilku konferencjach poświęconych tej problematyce sformułował i przyjął na Walnym Zgromadzeniu w Warszawie w dniu 4 grudnia 2012 r. Kartę Ochrony Historycznych Ruin. W oparciu o sprecyzowane w tym dokumencie zasady prowadzone są obecnie prace zabezpieczające ruiny wielu zamków. W artykule szczegółowo przedstawiono uwarunkowania i zakres prowadzonych obecnie prac w dwóch ruinach małopolskich zamków: Tenczyn i Rabsztyn, krótko prezentując również działania w zamkach w Rytrrze, Muszynie, Dobczycach i in. Przedstawione przykłady dowodzą, że zainteresowanie tą grupą zabytków ciągle wzrasta, a efekty prowadzonej w prawidłowy sposób ich konserwacji są coraz bardziej widoczne.
The interest in castle ruins in Poland and the world is constantly increasing. Besides historic, artistic and scientific value, this group of monuments undoubtedly possesses the most intangible, yet the most essential for visitors, emotional value. At the same time, there emerge problems with categorisation, and thus determining the heritage. Which castle ruins fulfil the criterion of “historic ruins”, i.e. created in the course of years long, somewhat “natural” deterioration process? Currently it is assumed that there are app. 120–200 castle ruins in Poland, with 22 in the Lesser Poland Voivodeship. Although interest in not rebuilding but preserving castle ruins appeared in Poland already in the second half of the 19th century, the phenomenon intensified after World War II. The conservation of the ruined castle in Lipowiec, in Lesser Poland, in the years 1959–70 was pioneer work on the national scale. Building work was preceded by a full range of historic, archaeological, architectonic and conservation research. The principles for treatment preserving ruins worked out there, limiting the modern interference into the preserved monument to the absolute minimum, were then applied in conservation of numerous castle ruins. As a result of political and economic transformation in Poland in the 1990s, and particularly because private owners regained their property right, there appeared a new phenomenon: fanciful reconstructions of castle ruins, only minimally based on research. In Lesser Poland the first example of such an approach was the Tropsztyn castle in Wytrzyszczka. Because of the lack of old descriptions or sketches of the castle (it had already been abandoned and ruined at the beginning of the 17th c.), in 2004 it was replaced with a classical “conservation creation” with a helipad for the owner’s chopper mounted on the roof of one of the buildings. There are many similar realisations in the whole country, for instance in Korzkiew, Bobolice, Tykocin, the so called ‘Przemysł Castle” in Poznan and many more. All of those share similar features: because of the lack of data about their original appearance, they are almost entirely architectonic creations merely alluding to the form of a castle. In order to clarify the doctrinal matters, after a few conferences dedicated to that issue, the Polish National Committee of ICOMOS formulated and approved the Charter of Historical Ruins’ Protection at the General Meeting in Warszawa on December 4, 2012. On the basis of principles specified in this document work is currently carried out to preserve ruins of numerous castles. This article presents in detail conditions and the range of currently conducted work in two ruins of castles in Lesser Poland: Tenczyn and Rabsztyn, also briefly presenting work in the castles in Rytro, Muszyna, Dobczyce and other. The presented examples prove that the interest in this group of historical objects is still growing, and effects of their conservation carried out in a proper way are ever more visible.
Źródło:
Wiadomości Konserwatorskie; 2018, 54; 92-110
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:
Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza mineralogiczno-petrograficzna i technologiczna fragmentów naczyń ceramicznych kultury ceramiki wstęgowej rytej ze stanowiska Zagórze 2, gm. Niepołomice
Mineralogical, petrographic and technological analyses of fragments of ceramic vessels of the Linear Band Pottery Culture from Zagórze site 2, Niepołomice commune
Autorzy:
Rauba-Bukowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/896828.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Neolithic
technology
ceramics
Linear Band Pottery Culture
Lesser Poland
Opis:
This study presents the results of examinations of 21 fragments of ceramic vessels from Zagórze site 2, Niepołomice commune. These vessels date back to the older, Zofipole phase of the Linear Band Pottery Culture. Results of the analyses indicated that most vessels were made of a local alluvial raw material. Some vessels were made of a different raw material which demonstrates a lot of features convergent with vessels found in Mogiła (Cracow) and Modlniczka, Wielka Wieś commune. Technologically, all examined vessels do not divert from previously established basic types of ceramic mass. Interdependences between the types of ceramic mass and morphology, and the function of vessels observed in the classic phase of the Linear Band Pottery Culture have not been confirmed in the studied assemblage of vessels.
Źródło:
Raport; 2016, 11; 7-22
2300-0511
Pojawia się w:
Raport
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Osadnictwo kultury łużyckiej na stanowisku 2 w Zagórzu, gm. Niepołomice, pow. wielicki
Lusatian culture settlement at site 2 in Zagórze, Niepołomice Commune, Wieliczka District
Autorzy:
Górski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1205104.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Lesser Poland
Lusatian culture
Bronze Age
settlement
spatial organisation
Opis:
Multicultural site 2 in Zagórze, Wieliczka District, Małopolskie Voivodeship (AZP 104-59/2) is situated about 25 km east of Cracow, in the Wieliczka Foothills (Fig. 1). The paper characterizes and interprets archaeological settlement sources of the Lusatian culture. 93 various sunken features and about 8500 fragments of vessels have been unearthed. In stylistic and formal terms, a vast majority of pottery represents the oldest development phase of the Lusatian culture in Cracow region, described as the Iwanowice-Wysyłek phase and dated to phase D of the Bronze Age and phase A1 of the Hallstatt period. Features associated with later periods are scarce. The pottery is very typical – it contains all characteristic elements shared by Cracovian enclave of the Lusatian culture and its Silesian counterpart, with few analogies in the Transcarpathian zone. In the light of chronological data, mapping of the features containing vessels decorated with bosses helps to delineate the first functional zone of the settlement (Fig. 30), with 6-8 simultaneously functioning homesteads. Possibly, 8 homesteads have continued to be used (Fig. 31). A few of them were still in use at the beginning of period IV of the Bronze Age (Ha A2).
Źródło:
Raport; 2017, 12; 33-64
2300-0511
Pojawia się w:
Raport
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dziedzice Konarów herbów Ostoja i Szreniawa Analiza historycznoprawna
Heirs of Konary of Ostoja and Szreniawa coats of arms Historical and legal analysis
Autorzy:
Kruszewski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/782750.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Middle Ages
Lesser Poland
legal turnover
castellany
konarski=equerry
Opis:
The author shows the medieval village of Konary, whose name indicates that it was a servile village of the Konary castellan of Cracow. However, in the 14th century, it was an “ordinary” castellany run by Mikołaj from Grodzina. The estate in the village was divided by two families: knights from Grodzina village of the Szreniawa coat of arms and those from Koszyce (district of Pilsen) of the Ostoja coat of arms. The article is a description of legal transactions with their participation.
Źródło:
Z Dziejów Prawa; 2019, 12; 87-107
1898-6986
2353-9879
Pojawia się w:
Z Dziejów Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Leksykalne wyznaczniki tożsamości małopolskiej
The determining words of the Lesser Poland identity
Autorzy:
Wronicz, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459162.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
dialekt małopolski
słownictwo
tożsamość
Lesser Poland dialect
lexis
identity
Opis:
The article presents the dialect vocabulary referring to the human, characteristic of the Lesser Poland dialect.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2017, 12; 324-336
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Co w świetle źródeł prymarnych wiadomo o kompetencjach urzędników małopolskich z XIII wieku?
What, in the light of primary sources, do we know about the competence of the thirteenth-century officials from Malopolska?
Autorzy:
Kała, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164680.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Lesser Poland
primary sources
officials
Małopolska
źródła prymarne
urzędnicy
Opis:
Owing to several reasons, the accurate definition of the powers applicable to individual offi ces on Polish soil in the period of feudal fragmentation is a formidable task. Firstly, a relatively poor source basis furnishes insuffi cient normative and direct information regarding the competence of the then officials. Insurmountable interpretative problems stem from the ambiguous Latin legal terminology. We must also take into account the transformations of the then ‘administrative’ organisation which transpired over the years: the expiry of some offices and the emergence of new ones, the loss of hitherto held competencies and the acquisition of other. The examined period was also marked by the existence of disparities between regions It seems reasonable to assume that throughout the period in question there existed dissimilarities, sometimes profound (notably in Silesia). From time to time, modern ideas impinge upon the perception of the conditions prevailing in the distant past, a phenomena noticeable already in the case of medieval historians, and traceable also in the work of professional historians of the nineteenth-twenty century. For historiography associated with the addressed issues typical are several generalisations, often unverifiable in sources. Furthermore, the so called imaginary, invented tradition, which actually is a relatively recent invention, has an adverse effect on historiography. It can therefore be assumed that in the Middle Ages, when making references to the deep-rooted standards was a common practise, attempts were made to provide new arrangements with a pedigree from the distant past. The main objective of this paper is to answer the question what the sources from that period actually reveal about the competence of thirteenth-century civil servants from Małopolska. It is of utmost important in this case that the source be primary, because only they can provide more or less accurate answers to the questions we ask them (ignorance, mistake or some hidden intention of the author are nevertheless always to be expected), unlike later sources (both in terms of the time of production and form), which may have already be contaminated with different amplifications, beclouding the truth. This also leads to the analysis of the reliability of the existing historiographical views on the competence of the thirteenth-century civil servants. The author conducts the analysis of source and historiographical information concerning the competence and the importance of the following offi ces occurring in the area of Małopolska in the thirteenth century: chorąży (the standard-bearer), cześnik (the cup-bearer), łowczy (the master of the hunt), miecznik (the sword-bearer), mincerz (the mint master), kanclerz (the chancellor), kasztelan (the castellan), konarski (equerry), podczaszy (the deputy cup-bearer), podkanclerzy (the vice-chancellor), chamberlain (podkomorzy), podkoni (the deputy equerry), podłowczy (the deputy master of the hunt), podsędek (the deputy district judge), podskarbi (the grand treasurer), podstoli (the deputy pantler), sędzia (judge), skarbnik (treasurer), stolnik (the pantler), starosta (the governor), wojewoda (the voivode) and wojski (officer responsible for security of districts during war). In the paper the author will merely outline a problem, signifi cant for the Polish medieval studies. Conclusive answers to all doubtful issues are impossible to be provided as of yet, since in the case of some offices we may merely confirm their existence.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2014, 2(7); 156-175
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Karta ochrony historycznych ruin - teoria a praktyka. Przykłady z Małopolski
Charter on the Protection of Historic Ruins – theory and practice. Examples from Lesser Poland
Autorzy:
Janczykowski, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/113789.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Politechnika Lubelska. Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków
Tematy:
zamki
ruiny
zabezpieczanie
Małopolska
castles
ruins
protection
examples
Lesser Poland
Opis:
Karta ochrony historycznych ruin, przyjęta Uchwałą Walnego Zgromadzenia Członków Polskiego Komitetu Narodowego ICOMOS w dniu 4 grudnia 2012 r., stała się istotnym dokumentem doktrynalnym, pomocnym dla służb konserwatorskich w opracowywaniu zaleceń dla właścicieli ruin zamków, a następnie w ocenie uzgadnianych projektów. W Małopolsce trwają obecnie prace w wielu takich zabytkach. W artykule analizowane są efekty dotychczasowych prac w trzech zamkach. W zamku Tenczyn dla stabilizacji zagrożonych wysokich ścian wprowadzono - jak w 1912 r. - łuki ceglane, wykonano też dwa żelbetowe sklepienia dokładnie w formie sklepień niezachowanych. W Rabsztynie z uwagi na wartość odkrytych reliktów archeologicznych wybudowano nowe pawilony pozwalające na ich zabezpieczenie i ekspozycję. Zachowany szczątkowo, prywatny zamek w Rożnowie po zakończonych badaniach ma zyskać muzeum oraz mieszkanie właściciela… Doświadczenia z tych działań pozwalają ocenić przydatność Karty w praktyce.
The Charter on the Protection of Historic Ruins, adopted as the Resolution of the General Assembly of the Polish National Committee of ICOMOS on December 4th, 2012, has become a significant doctrinal document, supporting the conservation service in setting up recommendations for the owners of castle ruins and subsequently in the process of project documentation review. In Lesser Poland, there are several examples of ongoing works in this type of historic monuments. The present research examines the results of previous works in three castles: Tenczyn, Rabsztyn and Rożnów. Experience gained from these actions allows to review the utility of the Charter in practice.
Źródło:
Ochrona Dziedzictwa Kulturowego; 2018, 6; 87-95
2543-6422
Pojawia się w:
Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Some Remarks on Social and Symbolic Significance of the Early Neolithic Longhouses Based on the Applications and Spatial Distribution of Ground Stone Type Tools. The Case of the Linear Pottery Sites from Lesser Poland
Autorzy:
Szydłowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38608474.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Muzeum Okręgowe w Rzeszowie
Tematy:
Neolithic
Lesser Poland
stone tools
Linear Pottery culture (LBK)
longhouses
Opis:
This article attempts to present some aspects of the spatial reconstruction, modes of use, and social relations in the longhouse settlements of the Linear Pottery culture (LBK) by means of a contextual distributional analysis of ground stone artefacts. Three LBK settlement complexes from Lesser Poland (southern Poland) were selected for analysis based on a considerable number of finds of ground stone tools yielded by the excavations. Accurate determination of the intended use of a stone object, as indicated by the traces of use on its surface, was of central importance. Based on the above data, the author has distinguished two types of household sectors in LBK settlements with longhouses, namely domestic and communal. It is argued that the inhabitants of a given longhouse used the domestic sector for their purposes, while the latter served the community. Significant differences in the proportions of ground stones were found between settlements and between the settlement phases of a village. This leads the author to consider whether there might have been specialized settlements for a particular microregion in addition to the function served by a single longhouse. Each settlement would have specialized in different household tasks.
Źródło:
Analecta Archaeologica Ressoviensia; 2022, 17; 7-23
2084-4409
Pojawia się w:
Analecta Archaeologica Ressoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Grave of the Corded Ware culture from Węgrzce, Kraków District
Autorzy:
Nowak, Maciej
Musiał-Łaczek, Barbara
Włodarczak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52495234.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Corded Ware culture
Final Eneolithic
Lesser Poland
chronology
burial custom
Opis:
Grave 3/2016 from site 3 in Węgrzce, Comm. Zielonki, Kraków District was discovered during archaeological excavations preceding construction of a detached house. This was a niche grave, holding two burials: a male aged 38–47 years, and a child 4–5 years old. The recorded funeral rite is characteristic of a cluster of Corded Ware culture cemeteries on the lower Dłubnia River, near Kraków. A vessel recovered from the grave reveals local features characteristic of that cluster. One radiocarbon age determination was obtained for the burial, pointing to ca. 2470–2350 BC as the most likely range. Thus, the grave links with the younger phase of the Final Eneolithic in Lesser Poland.
Źródło:
Folia Quaternaria; 2020, 88; 63-78
0015-573X
2199-5915
Pojawia się w:
Folia Quaternaria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ślady osadnictwa mezolitycznego i neolitycznego we wsi Kokotów, gm. Wieliczka, woj. małopolskie, stanowisko 20
The traces of the Mesolithic and Neolithic settlements in the village of Kokotów, Wieliczka district, the Małopolskie Voivodeship
Autorzy:
Czerniak, Lech
Wąs, Marcin
Józwiak, Bartosz
Szydłowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/896770.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Mesolithic
Neolithic
early Bronze Age
the Lesser Poland
flint axes workshop
Opis:
The article presents the results of rescue excavations undertaken in connection with the construction of A4 motorway. The site is situated in the south-eastern outskirts of Cracow, in the area of the vast, sandy valley of the Vistula river. That area is distinguished from the predominant area of loess highlands in terms of the environmental conditions, particularly good for gathering and hunting, grazing cattle and obtaining various resources. The survey of that and several other, similarly located sites show that the zone became attractive, apart from the period of dominance of gathering and hunting communities, as late as in the Eneolithic and the early Bronze Age. The 161 pits, as well as the pottery and flint artefacts, recorded in Kokotów in the area of 0.56 ha, present the following chronological profile: a Mesolithic temporary campsite followed by a multiphase, but, in all cases, rather temporary presence of the Funnel Beaker culture community, the Corded Ware culture, the Mierzanowice and Trzciniec cultures. An important element of the nature of the profile of exploitation of that zone in the Eneolithic period and the early Bronze Age on the site in Kokotów are quite numerous relics connected with making and using flint axes, which may suggest obtaining wood.
Źródło:
Raport; 2015, 10; 7-42
2300-0511
Pojawia się w:
Raport
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Frühneolithische Fundstellen in West-Sachsen/Ost-Thüringen und am mittleren Dunajec in Kleinpolen: Eine vergleichende Untersuchung der Standortbedingungen
Early Neolithic sites in West-Saxony/East-Thuringia and at the middle course of the Dunajec river in Lesser Poland: A comparative analysis of environmental factors
Autorzy:
Cappenberg, Klaus
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52671490.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Early Neolithic cultures
Central Germany
Lesser Poland
Multivariate Analysis
Landscape Archaeology
Opis:
This paper aims on differences between Early Neolithic sites in Central Germany and Lesser Poland concerning their position in landscape. Archaeological cultures like Linear Pottery, Stroke Ornamented Pottery and early Lengyel-Polgár groups have been included. North West Saxony and East Thuringia have a huge amount of Early Neolithic sites and a long history of research. The research area in Lesser Poland, placed around the middle course of the Dunajec river, consists out of only a few Early Neolthic sites. A system to compare the divergent archaeological record in both countries has been developed to objectivly compare the sites. Measurable factors like height, slope, distance to rivers have been analyzed as well as qualitative factors such as topographical position or aspect. Besides basic statistic approaches, multivariate methods like Principle Component Analysis or Correspondence Analysis have been complemented by a cluster analysis which could take into account both kinds of data – numeric and qualitative. Two groups can be described by terms of geostatistical positioning. Cultural differences in electing places to live or settle could not have been observed but tendencies of a changing focus on certain factors – e.g. changes the occupation of hilltops in mountanious areas to seeking for short distances to rivers in flat areas.
Źródło:
Acta Archaeologica Carpathica; 2020, LV; 255-304
0001-5229
2719-4841
Pojawia się w:
Acta Archaeologica Carpathica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hand-made storage vessels from the Early Roman Period from south-western Lesser Poland
Autorzy:
Lasota, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/442433.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Instytut Archeologii
Tematy:
Early Roman Period
south-western Lesser Poland
hand-made storage vessels
Opis:
In the Early Roman Period, apart from the Przeworsk culture settlement covering southern Lesser Poland, there also occur single settlements attributed to the Púchov culture. Ceramic materials of both above-mentioned cultures contain small percentage of large-size forms used for storing supplies. They differ from other pot-like forms in manufacture technology, morphological details as well as in the limited degree of applied decoration. The paper presents results of detailed typological and technological analysis of fully preserved storage vessels, supplemented by the studies on the vast collection of specimens preserved in fragments. Collected observations show that storage vessels with flange-shaped rims appear in the Early Roman Period on the settlements of the Púchov culture, majority of which were functioning already in the late La Tène period, whilst the forms with S-shaped rim are younger (B2 phase) and occur rather further to the east, on the territories occupied by the Przeworsk culture. The typological analysis reveals strong similarity between hand-made storage vessels from the close of the La Tène period and the Early Roman Period vessels, confirming their genetic connections. In the discussed period, these forms undergo transformations that are similar to those which take place in the Púchov culture in its core territories.
Źródło:
Recherches Archéologiques Nouvelle Serie; 2010, 2; 79-91
0137-3285
Pojawia się w:
Recherches Archéologiques Nouvelle Serie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktywizacja mieszkańców małych miast i obszarów wiejskich Małopolski poprzez lokalne organizacje społeczne
Activation of small towns and rural areas residents in lesser Poland through local social organizations
Autorzy:
Kuchta, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/586089.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
Tematy:
Kapitał społeczny
Małopolska
Rozwój lokalny
Lesser Poland
Local development
Social capital
Opis:
Odpowiednio ukierunkowany styl zarządzania wprowadzony do lokalnych organizacji społecznych może mieć bardzo korzystny wpływ na rozwój całego regionu. Aktywni obywatele budują kapitał społeczny, stanowiący zbiór (często nieformalnych) norm, wartości i sieci wzajemnych zależności umożliwiających bardziej efektywne wspólne działanie. Celem artykułu jest ocena funkcjonowania lokalnych organizacji społecznych oraz ich wpływu na aktywizację mieszkańców małych miast i obszarów wiejskich Małopolski. Aktywizację rozumianą jako działanie na rzecz wspólnoty lokalnej motywowane chęcią rozwoju regionu. Ocena została dokonana na podstawie wyników pilotażowego badania ankietowego przeprowadzonego wśród 140 mieszkańców małych miast i obszarów wiejskich Małopolski. Artykuł powstał także na podstawie przeglądu literatury dotyczącej rozwoju regionalnego.
Targeted style of management implemented in local social organizations can have a very beneficial effect on the development of the entire region. Active citizens are building social capital, which is a set of (often informal) norms, values and mutual’s network depending enabling more effective joint action. The aim of this article is to assess the functioning of local social organizations and their impact on the activation of small towns and rural areas of Lesser Poland. Activation understood as promoting local community motivated by the desire to develop the region. Assessment is based on the results of a pilot survey conducted among 140 residents of small towns and rural areas of Lesser Poland. Article is also based on a review of the literature concerning regional development.
Źródło:
Studia Ekonomiczne; 2016, 279; 132-140
2083-8611
Pojawia się w:
Studia Ekonomiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polityka Bolesława V wobec klasztorów w aspekcie procesów modernizacji księstwa krakowsko-sandomierskiego II połowy XIII wieku
Economic policy of Boleslaw V towards the monasteries of the Duchy of Kraków and Sandomierz as an attempt to modernise the monarchy
Autorzy:
Gryguć, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164681.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Duke Bolesław V
Church
Lesser Poland
Książę Bolesław V
Kościół
Małopolska
Opis:
This paper is an attempt to characterise the policy of the Duke of Kraków– Sandomierz Bolesław V towards the monasteries functioning in his realm. The author will discuss only those conventions, which helped the duke implement his economic policy, notably Benedictine, Cistercian, or Norbertine orders. Excluded are orders related to the new beggar movement, the only exception being the Zawochost-Skała Order of Saint Clare. The aim is to show the role of by the monasteries in the modernisation of the Kraków–Sandomierz state, since in the second half of the thirteenth century Małopolska attempted to catch up economic gap separating it from its neighbours. Duke Boleslaw was aware of the enormity of the challenges that awaited him at the beginning of his reign. The thirteenth century saw a great confl ict between the secular and spiritual power. One look at the situation in other districts – Wielkopolska, Mazovia and Silesia is enough to notice the signifi cant role of the aspirations of the clergy in the internal politics of those principalities. A young ruler from Kraków was cognisant of the ample opportunities that the collaboration with the Church could bring. With a view to achieving his economic objectives, he nevertheless decided on the cooperation with religious orders. It was an understandable move, given that monasteries had proper fi nancial background, as well as a network of contacts necessary for the modernisation of the Duchy of Kraków–Sandomierz. Furthermore, the role of monasteries in the process of colonisation and the acquisition of new settlers, as well as specialists in the fi eld of mining, cannot be overestimated. Bolesław V was aware of the role of the development of rural settlement and its interrelateion with urbanisation in the increase of the well-being of the entire state. Patterns from Silesia, Bohemia and Hungary indicated the monarch how he could enhance economic development of his land, and strengthen his own power. Such transformations nonetheless required considerable fi nancial outlay. Since princely treasure, ruined by invasion, was unable to provide adequate investment for modernization, the monarch supported the colonisation run by religious orders. In order to facilitate their economic development, legal and economic immunities were bestowed upon them. The duke supported also the assemblage of land. Immunisation was benefi cial not only for monks but also the ruler: the duke deprived the administrative apparatus of their judiciary prerogatives and took over part of its mandate and income. At the same time, the elimination of obsolete laws of princely duties provided the monasteries with the possibility of conducting an extensive colonisation action based on given freedoms, which resulted in the dissemination of novel economic solutions brought from the west by the monasteries. This knowledge included a comprehensive program of reconstruction of the domain in order to increase revenue. It is worthy of note that the Cistercians became the ruler’s chef specialists in the search for salt and other natural resources. The monks from Wąchock provided not only professional help in the search for salt, but also repair of salt brewing equipment. Owing to the development of this industry, salt mines of Wieliczka and Bochnia began to yield enormous revenues, which replenished princely treasure following the expropriation reform of Bolesław V. The major role of religious orders in the modernisation of the Duchy of Kraków–Sandomierz is therefore evident. Backed by regal authority and under the duke’s care, they were able to fully exploit their economic potential for the colonisation and urbanisation of Małopolska. Their cooperation with the monarch brought them immunities essential for the development of their possessions. Benefi cial to both parties, this police signifi cantly contributed to the changes in social relations in the state of Bolesław V. Patterns of economic restructuration imported by the monasteries became a model employed, albeit with some delay, also by the nobility.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2014, 2(7); 176-198
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mierzanowice culture site in Dobranowice Kraków district
Autorzy:
Oberc, Tomasz
Podsiadło, Michał
Szczepanek, Anita
Wilczyński, Jarosław
Włodarczak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52494983.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Early Bronze Age
Mierzanowice culture
Lesser Poland
funeral rite
settlement patterns
Opis:
In 2019, two partially damaged features linked to the late phase of the Mierzanowice culture were examined during a short rescue survey in Dobranowice, Kraków district. A fragmentarily preserved human skeleton was discovered at the bottom of one of the pits. Aerial prospection established that the two examined features are part of an extensive Early Bronze Age settlement, perfectly legible in a highly eroded ploughed field. The site had not been previously recorded. It belongs to a settlement micro-region abundant in settlement and funerary finds of the Mierzanowice culture. The results of the research indicate that the archaeological resources of the Lesser Poland Upland are still insufficiently known and that systematic surveys using aerial photography should be undertaken.
Źródło:
Folia Quaternaria; 2022, 89-90; 39-54
0015-573X
2199-5915
Pojawia się w:
Folia Quaternaria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwór, wieś i plebania w zachodniej Małopolsce w końcu XVIII i na początku XIX wieku w świetle najnowszych badań
Autorzy:
Ślusarek, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/441846.pdf
Data publikacji:
2015-12-20
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Małopolska
Galicja
szlachta
chłopi
duchowieństwo
Lesser Poland
Galicia
the nobles
peasants
clergy
Opis:
In the article initial results of research conducted within the research project “Court, village and vicarage in the social space of the west Lesser Poland in years 1772-1815” have been presented. It appears that studies done on the basis of sources produces in the conditions of the legal and political system of the First Republic of Poland, of the Austrian and Prussian annexed territories as well as the Duchy of Warsaw are surprisingly good. Most of all it was a very good idea to compare and confront sources of various origin e.g. old-Polish area inventories with Austrian tax and urban records. Thanks to that the image of countryside relations at the era of the Fall of the Polish state may be presented in a new and at the same time more complete light. It should be added that this picture seems to be totally different from the one that was popularized in the 50s and 60s of the 20th century when the thesis about the class battle in the countryside was attempted to be promoted.
W artykule zaprezentowano wstępne rezultaty badań prowadzonych w ramach projektu badawczego „Dwór, wieś i plebania w przestrzeni społecznej zachodniej Małopolski w latach 1772–1815”. Okazuje się, że studia prowadzone w oparciu o źródła wytworzone w warunkach prawno-ustrojowych I Rzeczypospolitej, zaborów austriackiego i pruskiego, a także Księstwa Warszawskiego są nadspodziewanie dobre. Przede wszystkim udanym zabiegiem było zestawienie i konfrontacja źródeł różnej proweniencji, np. staropolskich inwentarzy gruntowych z austriackimi fasjami podatkowymi i opisaniami urbarialnymi. Dzięki temu obraz stosunków wiejskich w dobie upadku Rzeczypospolitej można przedstawić w nowym i zarazem pełniejszym świetle. Dodajmy, obraz ten wydaje się diametralnie inny od tego, jaki został upowszechniony w latach 50.–60. XX w., kiedy w historiografii starano się lansować tezę o trwającej na wsi walce klasowej.
Źródło:
Galicja. Studia i materiały; 2015, 1; 48-60
2450-5854
Pojawia się w:
Galicja. Studia i materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lokalizacja kościołów i cmentarzy we wsiach józefińskich na terenie województw małopolskiego i podkarpackiego
Autorzy:
Cepil, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1042659.pdf
Data publikacji:
2019-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Historical geography
colonies Josephinian
village
church
cemetery
Lesser Poland Voivodship
Subcarpathian Voivodship
Opis:
The article presents the results of research on the location of churches and cemeteries in Josephine villages in the Lesser Poland Voivodship and Subcarpathian Voivodship. Detailed analyzes covered selected rural settlement units on a case-study basis. In the first part of the article, aspects of the genesis of the distribution of churches and cemeteries in the study area were examined while extracting the characteristic types of distribution of the analyzed objects. The further part of the study presents the location and distribution of churches and cemeteries in the contemporary landscape of the studied villages.
Źródło:
Zeszyty Wiejskie; 2019, 25; 11-25
1506-6541
Pojawia się w:
Zeszyty Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jak nas widzą z daleka. O książce: „Medieval Art, Architecture and Archaeology in Cracow and Lesser Poland”
How they see us from afar. About: “Medieval Art, Architecture and Archaeology in Cracow and Lesser Poland”
Autorzy:
Korczyńska, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1366516.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
konferencja
archeologia
architektura
Małopolska
recenzja książki
conference
archaeology
architecture
Lesser Poland
review
Opis:
W pierwszych dniach lipca 2011 roku członkowie Brytyjskiego Towarzystwa Archeologicznego oraz zaproszeni goście spotkali się w sali odczytowej gmachu Biblioteki Jagiellońskiej na międzynarodowej konferencji o średniowiecznej sztuce, architekturze i archeologii na terenie Krakowa i w Małopolsce. Brytyjskie Stowarzyszenie Archeologiczne (The British Archaeological Association) jest prestiżową instytucją, powstałą w roku 1843, na początku epoki wiktoriańskiej. Słowo „archaeological” należy zatem rozumieć w jego tradycyjnym, szerokim znaczeniu, któremu odpowiadał używany ówcześnie polski termin „starożytnicze”. Stąd Stowarzyszenie nie koncentruje się bynajmniej na badaniach archeologicznych i archeologii, lecz wspiera badania interdyscyplinarne z zakresu historii architektury, sztuki oraz ochrony narodowego dziedzictwa. Jego założycielami byli Charles Roach Smith, Thomas Wright oraz Thomas Joseph Pettigrew – „dżentelmeni i naukowcy”, jak ich wtedy nazywano. Cała trójka należała już wcześniej do Towarzystwa Antykwariuszy Londynu (The Society of Antiquaries of London), w pewnym momencie uznali jednak, że ów „starszy, arystokratyczny organ”zanadto koncentruje się na samym Londynie i niestety „brak w nim chęci i wigoru do walki o nowe”. Już sama nazwa powstałego stowarzyszenia BAA wskazywać miała na rewolucyjne zmiany i nową jego organizację, której celem było dokumentowanie, zachowanie oraz publikowanie w Wielkiej Brytanii nowych odkryć archeologicznych. Jednym z ważniejszych zadań były coroczne kongresy, organizowane w celu wymiany poglądów pomiędzy uznanymi ekspertami a lokalnymi badaczami.
In the first days of July 2011, members of the British Archaeological Association and invited guests met at an international conference in the lecture hall of the Jagiellonian Library to explore the mediaeval art, architecture and archaeology of the city of Cracow and Lesser Poland. The British Archaeological Association is a prestigious institution whose beginnings date back to 1843, the early Victorian era. The word “archaeological” contained in its name should therefore be understood in its traditional, broad sense, whose Polish equivalent used to be the word “starożytnicze”. The Association’s focus is not archaeological study alone, but rather interdisciplinary research ranging from the history of architecture and art to heritage preservation. Its founders, Charles Roach Smith, Thomas Wright and Thomas Joseph Pettigrew – “gentlemen and scientists”, as they were referred to by their contemporaries – were former members of the Society of Antiquaries of London, but decided at some point this “older body was too aristocratic, too London-focused and lacked the campaigning vigour required”. The very name of the new association they went on to establish was to suggest upcoming revolutionary changes and a new organisational model, aimed at documenting, preserving and publishing new archaeological findings in Britain. One of the principal commitments of the new organisation was to hold annual meetings to enable renowned experts and local scholars to share their opinions and insights.
Źródło:
Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2015, 60, 1; 81-89
0023-5865
Pojawia się w:
Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zachowane baldachimy procesyjne na terenie Małopolski z wieku XVII i XVIII
Autorzy:
Tracz, Szymon
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560299.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
processional canopies
Lesser Poland
fabrics
embroideries
procession
baldachim procesyjny
Małopolska
tkanina
haft
procesja
Opis:
During 17th and 18th centuries processional canopies took a form of a decorative canopy usually made of fabric stretched on a frame, attached to ornamental poles. As a result, this construction enabled people to carry those canopies. First of all, processional canopies were used during theophoric processions. Such canopies were usually made of non-durable materials, and, therefore, only a few of them are still preserved. Based on information provided in various archival sources as well as remaining examples of processional canopies, one can divide them, due to their shape, into two types.The first type that is also the most numerous are canopies with a wooden or metal frame on a rectangular projection that is close to the square, with two or four poles. The second type are oval canopies in the shape of an umbrella, set on single poles, with an example of the 18th-century canopy in Bielany near Kęty.In both types, the most important decorative element was fabric stretched on a frame that formed an inside ceiling of a canopy as well as its top, also forming its sides with a frill or pelmet. Generally, the inside ceiling and the top of the canopy were made of two different kinds of fabrics. The top of the canopy was usually flat, but there were examples of more dynamic forms, e.g. a canopy from the 2nd half of 18th century in Kacwina. Also, some decorative elements such as braids, laces, fringes, tapes, embroideries and tassels were used. Canopy poles were carved and painted. The best examples of a classic baroque canopy are the oldest remaining canopy in Lesser Poland dated approximately for 1663 in Polanka Wielka and a canopy made of the 17th-century fabric in the church of St. Anna in Kraków. Sometimes the top of a canopy was surrounded with openwork, a richly carved and gilded frame, such as a canopy from the 3rd quarter of the 18th century in Krzywaczka or in the church of St. Anna in Nowy Targ (2nd half of 18th century).An interesting type of canopies were the canopies made entirely of wood and decorated with painted and gilded woodcarvings. The examples of such canopies include the canopies preserved in Spisz, in the church in Frydman (2nd half of 18th century), in Krempachy (2nd half of 18th century) and Trybsz and, last but the least, a well-known from archival photographs but currently non-existing canopy from the end of the 18th century in Łapsze Niżne. The most important decorative elements of these canopies are richly carved and gilded wooden frames with their tops made of fabric or plank.The second type of canopies in the shape of an open and folded umbrella is represented by a currently non-existent 18th-century umbrella in Bielany near Kęty.The canopies from the following two centuries mostly took a shape based on a simple wooden frame with a textile top and straight sides or on a form of a pelmet. Also, there are examples of canopies in which wood carvings are added to the textile elements.
Baldachimy procesyjne na terenie Małopolski w wieku XVII i XVIII przyjmowały formę dekoracyjnego daszku wykonanego zazwyczaj z tkaniny rozpiętej na stelażu, przymocowanego do ozdobnych drążków, co umożliwiało ich przenoszenie. Przede wszystkim baldachimów używano podczas procesji teoforycznych. Wykonywano je z zasady z nietrwałych materiałów, stąd też zachowało się ich tylko kilka. Na podstawie źródeł archiwalnych oraz zachowanych przykładów baldachimy procesyjne można podzielić ze względu na kształt na dwa rodzaje.Pierwszy, najliczniejszy, stanowią baldachimy o drewnianym lub metalowym stelażu na rzucie prostokąta zbliżonego do kwadratu, zaopatrzone w dwa lub cztery drążki. Drugi to baldachimy owalne na jednym drążku w kształcie parasola. W obu grupach najistotniejszym elementem dekoracyjnym była tkanina rozpięta na stelażu tworząca podniebie oraz dach baldachimu, kształtująca także jego boki za pomocą falbany lub lambrekinu. Podniebie i dach baldachimu wykonywane były zasadniczo z dwóch różnych tkanin. Dach baldachimu najczęściej był płaski, ale występowały także przykłady o dynamicznych formach, czego przykład stanowi baldachim w Kacwinie z drugiej połowy XVIII wieku. Dodatkowo stosowano dekoracyjne uzupełnienia w postaci obszycia galonem, koronką, frędzlą, taśmami i haftem, a także chwostami. Najczęściej drzewce baldachimów były rzeźbione i malowane. Najlepszym przykładem klasycznego baldachimu barokowego stanowi najstarszy zachowany w Małopolsce baldachim z  roku ok. 1663 w Polance Wielkiej lub baldachim wykonany z XVII-wiecznej tkaniny w kolegiacie św. Anny w Krakowie. Zdarzało się, że dach baldachimu był obwiedziony ażurowym, bogato rzeźbionym i złoconym obramieniem, jak np. baldachim z trzeciej ćwierci XVIII wieku w Krzywaczce lub w kościele św. Anny w Nowym Targu (2. poł. XVIII w.). Ciekawą grupę tworzyły baldachimy w całości drewniane dekorowane malowaną i złoconą snycerką, które zachowały się na Spiszu, w kościele we Frydmanie (2. poł. XVIII w.), Krempachach (2. poł. XVIII w.) i Trybszu oraz znany ze zdjęć archiwalnych niezachowany baldachim z końca XVIII wieku w Łapszach Niżnych. Zasadniczym elementem dekoracyjnym wymienionych baldachimów jest bogato rzeźbiony i złocony drewniany stelaż, do którego przytwierdzany był dach wykonany z tkaniny bądź z deski.Drugi rodzaj baldachimów w formie rozkładanego i składanego parasola reprezentowała niezachowana obecnie XVIII-wieczna umbella w Bielanach k. Kęt.Powstające w następnych stuleciach baldachimy generalnie przyjęły formę opartą na prostym drewnianym stelażu z tekstylnym dachem i bokami prostymi lub w formie lambrekinu. Spotykane są także rozwiązania, w których do elementów tekstylnych dodawano akcenty snycerskie.
Źródło:
Folia Historica Cracoviensia; 2018, 24, 1
0867-8294
Pojawia się w:
Folia Historica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielkość rodziny i gospodarstwa domowego w miastach południowej Małopolski w XVII i XVIII wieku
The Size of the Family and Household in the Towns of Southern Lesser Poland in the 17th and 18th Centuries
Autorzy:
Miodunka, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1367613.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
small towns
Lesser Poland (Polish: Małopolska)
a biological family
a household
lodgers
servants
Opis:
The article presents the question of an average size of the biological family, the household, and an average population of a house in smaller towns of Southern Lesser Poland, and from 1772 the western part of Galicia. The presented problems have been researched on the basis of narrative sources (municipal court’s registers) and quantitative sources (inventories, military conscription lists, parish registers). The author has also used the method of family reconstruction (Wojnicz); and confirmed that the desired model of the family was a simple family, which is visible in young married couples’ aspirations for independence, as well as older parents’ aspirations for providing sufficient income to survive after making over their real property. A biological family was usually composed of 4 people. Not much bigger were the Old Polish burgher households, which were composed of 4.5–5 people on average in Christian families and about four in the Jewish ones. What is more, those households were clearly smaller than the peasant ones, but the houses in smaller towns more frequently than in the country were occupied by more than one household. Servants were common in households and lodgers in houses.
Źródło:
Przeszłość Demograficzna Polski; 2015, 37, 2; 129-147
0079-7189
2719-4345
Pojawia się w:
Przeszłość Demograficzna Polski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-25 z 91

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies