Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "leksykologia" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Лексіка ранніх перакладаў апокрыфаў і яе роля ва ўзбагачэнні слоўнікавага складу старабеларускай мовы
Leksyka wczesnych tłumaczeń apokryfów i jej rola we wzbogacaniu słownictwa języka starobiałoruskiego
The vocabulary of early translations of Apocryphos and its role in enriching the vocabulary of the Old Belarusian language
Autorzy:
Будзько, Ірына
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594247.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
leksykologia diachroniczna
protograf
zapożyczenie
glosa
semantyka
diachronic lexicology
protograph
borrowing
glosses
semantics
Opis:
W artykule poddano analizie słownictwo wczesnych zabytków piśmiennictwa starobiałoruskiego z XV wieku. Na podstawie konfrontacji poszczególnych leksemów z ich odpowiednikami w językach staroruskim oraz staropolskim zauważono, że słownictwo tekstu starobiałoruskiego zwykle zgodne jest z polską leksyką. Niektóre nazwy są wprowadzane do tekstu za pomocą markerów abo, albo i stanowią glosy wewnątrztekstowe, których celem jest wyjaśnienie czytelnikowi niezrozumiałych słów. Słownictwo analizowanych tekstów zawiera wiele nazw metaforycznych, o przenośnym znaczeniu, a także wyrazy ekspresywne, wzbogacające słownictwo języka starobiałoruskiego i podnoszące go do poziomu języka literackiego. W artykule zaprezentowano również nazwy, które odnotowano tylko w analizowanych zabytkach – niespotykane w innych tekstach starobiałoruskich. W ten sposób ukazano znaczenie języka i literatury staropolskiej we wzbogacaniu słownictwa starobiałoruskiego oraz przedstawiono rolę starobiałoruskich pisarzy i tłumaczy w przygotowaniu przekładu uwzględniającego potrzeby zróżnicowanego kulturowo społeczeństwa białoruskiego.
The article analyzes the lexical composition of early translations of the historical texts of old Belarusian literature (the category of persons) of the 15th century. On the basis of matching individual words with their counterparts in the Old Russian and Old Polish languages it is concluded that the main lexical body of texts is consistent with Polish counterparts. Some nominations are entered into an ancient text with the help of the conjunction markers abo, albo and represent glosses within the text, the purpose of which is to explain to the reader unclear words in the opinion of the interpreter of the word. The vocabulary of these texts has many nominations: metaphorical, figurative meaning, emotional-evaluative expressions, which enrich the vocabulary of the Old Belarusian language and raise it to the level of the literary. The article also presents the nominations, which are recorded only in the analyzed historical texts and are no longer found in other texts of the Old Belarusian written language. Thus, the role of the Old Polish language and Old Polish literature in enriching the dictionary of the Old Belarusian language is presented, as well as the work of old Belarusian scribes on the interpretation and translation of the original text in such a way that the translation meets the needs of different culturally oriented layers of the old Belarusian society.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 39-59
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
К вопросу о параллели литовских слов 'eržilas', 'arklys' и древнерусского слова 'орь'
On the issue of parallels between the Lithuanian words ‘eržilas’,’arklys’ and the Old Russian word ‘or’
O paraleli litewskich wyrazów eržilas, arklys i staroruskiego wyrazu or
Autorzy:
Siniova, Olga
Iordani, Natalija
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34656183.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
этимология
лексическая семантика
историческая лексикология
литовский язык
etymology
historical lexicology
lexical semantics
Lithuanian language
etymologia
semantyka leksykalna
leksykologia historyczna
język litewski
Opis:
Статья посвящена вопросу этимологии древнерусского слова орь и описанию его параллелей в литовском языке. По результатам анализа этимологических и толковых словарей русского и литовского языков, прокомментированы точки зрения о семантике и происхождении возводимых к орь слов. Особое внимание уделено примерам из русских говоров и контекстам, встречающимся в древнерусских и старолитовских источниках, в которых фиксируется исследуемая лексема; в статье представлены новые примеры со словом орь из древних письменных памятников. Выделенные особенности семантики позволили соотнести слова орь и орити (с#) с опорой на сохранившиеся в его семантической структуре компоненты значения ʽпохотливый’, а также в словах литовского языка, восходящих к тому же корню, что и существительное орь; выделены общие для этих образований семы.
This article is devoted to the etymology of the Old Russian word ‘or’ and the description of its parallels in the Lithuanian language. Based on the results of an analysis of etymological and explanatory dictionaries of the Russian and Lithuanian languages, the semantics and origin of words related to ‘or’ are described. Special attention is paid to contexts with the word ‘or’ found in Old Russian and Lithuanian texts and Russian dialects. The article presents new usages of the word ‘or’ from Old Russian and manuscripts. The highlighted features of semantics made it possible to find the derivational base of the word ‘or’ based on the semes preserved in its semantic structure, as well as in words of the Lithuanian language that go back to the same root as the noun ‘or’; seemes common to these formations are highlighted.
Artykuł jest poświęcony zagadnieniu etymologii staroruskiego słowa „орь” oraz opisowi jego analogiom w języku litewskim. Na podstawie wyników analizy słowników języka rosyjskiego i litewskiego (oraz etymologicznych), są komentowane poglądy na semantykę i genezę wyrazów zbudowanych na „орь”. Szczególną uwagę zwrócono na przykłady z gwar rosyjskich oraz kilka kontekstów znalezionych w źródłach staroruskich, w których został zapisany badany leksem; w artykule przedstawiono nowe przykłady słowa „орь” ze starożytnych zabytków pisanych. Wyróżnione cechy semantyki pozwoliły ustalić podstawę wytwórczą wyrazu „орь” w oparciu o składowe znaczeniowe zachowane w jego strukturze semantycznej, a także w słowach języka litewskiego sięgających tego samego rdzenia co rzeczownik „орь”; zaznaczone wspólne dla znaczeń tych tworów.
Źródło:
Językoznawstwo; 2023, 19, 2; 117-132
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
За Mатей Граматик и говоримия български език през XVI век
Autorzy:
Tsibranska-Kostova, Mariyana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/681409.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Sofia Literary School, Matthew the Grammarian, historical lexicology
sofijska szkoła piśmiennicza, Mateusz Gramatyk, leksykologia historyczna
Opis:
The paper examines some peculiarities of Matthew the Grammarian’s language. The famous representative of the Sofia Literary School from the 16th century is the author of an unique work – The Life of St. Nicolas the New of Sofia. The author proposes lexical-semantic classifications of word groups. The basic aim of the paper is to prove that – contrary to popular opinions about Matthew’s strong rhetoric character and distance from the spoken language – his hagiographic work contains visible signs of vernacular language. In addition, the final passage with the miracle of the saint, which has not been included in the most popular new Bulgarian version, is reproduced in original and translation together with commentaries about one rare appellation of disease.
W artykule omówione zostały językowe właściwości stylu pisarskiego Mateusza Gramatyka, czołowego przedstawiciela sofijskiej szkoły piśmienniczej z XVI wieku na bazie utworu „Żywot św. Mikołaja Nowego Sofijskiego”. Jest to jego jedyny tekst o pewnym autorstwie. Autor dokonuje leksykalno-semantyczej klasyfikacji materiału językowego, w którym widoczny jest wpływ żywego XVI-wiecznej odmiany mówionej języka. Przeczy to ugruntowanym opiniom o wyrafinowanym i oddalonym od języka mówionego stylu pisarza. W dodatku do artykułu zamieszczono oryginał końcowej części Żywotu św. Mikołaja Nowego Sofijskiego z opisem cudów świętego, która nie została opublikowana w popularnym przekładzie Żywotu na współczesny język bułgarski. W tekście dokonano również analizy tłumaczenia rzadko spotykanej nazwy choroby.
Źródło:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2017, 6
2449-8297
Pojawia się w:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
З гісторыі развіцця лексікі старабеларускай дзелавой пісьменнасці XIV – сярэдзіны XVI ст.
Z historii rozwoju leksyki starobiałoruskiego piśmiennictwa urzędowego od XIV do połowy XVI wieku
From the history of development of the old Belarusian official written vocabulary from the 14th to the mid-16th centuries
Autorzy:
Паляшчук, Наталля
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594300.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
starobiałoruski język literacki (odmiana pisana)
starobiałoruskie piśmiennictwo urzędowe
leksyka
leksykologia historyczna
stylistyka historyczna
Old Belarusian literary and written language
Old Belarusian official written
vocabulary
historical lexicology
historical stylistics
Opis:
Autorka artykułu na materiale zabytków starobiałoruskiego piśmiennictwa urzędowego XIV – połowy XVI wieku (ogólnopaństwowe kodeksy – Statut Wіślіckі, Sudziebnіk Kazіmіerza, Statut Wielkiego Księstwa Lіtewskiego 1529, przywileje, wyroki, pozwy, skargi, potwierdzenia, testamenty i inne) określa korpus ustalonych w nich jednostek leksykalnych należących do różnych części mowy. Analizuje strukturę semantyczną wybranych wyrazów, ich przynależność do pewnych grup tematycznych, pochodzenie, relacje synonimiczne i aspektowo-rodzajowe między leksemami. Ustala również specyfikę ich użycia w różnych gatunkach piśmiennictwa urzędowego. Wyniki badań mogą być wykorzystywane w dalszych analizach formowania się i ewolucji systemu leksykalnego języka białoruskiego, jego odmian stylowych, leksykologii i stylistyki historycznej, wpływów językowych, a także w przygotowaniu nowych typów słowników historycznych i w układaniu podkorpusu „Język starobiałoruski” Narodowego Korpusu Języka Białoruskiego.
The article considers examples of Old Belarusian official documents of the 14th to the mid-16th centuries, namely, such national codes as the Vislicki Statut, the Sudziebnik Kazimira, the Statut Vialikaha Kniastva Litoŭskaha 1529, as well as some privileges, bills of complaint, confirmations, testaments, etc. The corpus of lexical units of different parts of speech fixed in these written monuments has been determined; their semantics, belonging to certain thematic groups, origin, structure, synonymous and generic relations between lexemes have been considered; specificity of their use in different genres of business writing has been established. The results of the research are appropriate to use for further study of the formation and evolution of the Belarusian language vocabulary and its stylistic varieties; for scientific developments in the field of historical lexicology, historical stylistics, and interlingual interaction; for preparation of historical dictionaries of new types; as well as in shaping of the Old Belorussian language sub-corpus of the National Corpus of the Belarusian language.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 385-407
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
АБАГАРЪТ НА ФИЛИП СТАНИСЛАВОВ: ОТ АРТЕФАК ТА КЪМ ЕЗИКОВИЯ РЕСУРС
Autorzy:
Tsibranska-Kostova, Mariana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/681557.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Abagar, Filip Stanislavov, literature of Bulgarian Catholics, historical lexicology and lexicography.
Abagar, Filip Stanisławow, literatura bułgarskich katolików, leksykologia i leksykografia historyczna
Opis:
Filip Stanislavov’s Abagar was and remains the object of various research studies in the fields of history, philology, book printing, Catholic propaganda, etc. The last 5 years have contributed to the overall studying record of this first printed book with elements of modern Bulgarian. How to promote a new rendition of the text, how to celebrate the anniversary of Abagar’s publication, how to present the existing phototypic editions, translations, digitalised version, as well as the long lasting scholarly tradition on Abagar? The article aims to offer a preliminary answer to the more general question on how the old written sources could and should become language resources.
Abagar Filipa Stanisławowa pozostaje obiektem różnorodnych badań naukowych w sferze historii, filologii, sztuki drukarskiej, propagandy katolickiej itd. Ostatnie 5 lat poszerzyły obszar badań nad pierwszej drukowanej książki zawierającej elementy nowoczesnego bułgarskiego języka poprzez znaczące wkłady badaczy. W jaki sposób promować nowe wersje tekstu, obchodzić 360-tą rocznicę jego publikacji, jak optymalnie przedstawiać wydania fototypiczne, przekłady, zdigitalizowane wersje w świetle długiej tradycji badawczej Abagara? Niniejszy artykuł proponuje kilka wstępnych odpowiedzi na szersze pytanie jak stare dokumenty piśmiennictwa mogą i powinny pełnić funkcję zasobów językowych.
Źródło:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2016, 5
2449-8297
Pojawia się w:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Źródła polskiej leksyki harcerskiej
Sources of Polish scouting vocabulary
Autorzy:
Jachymek, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2010837.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
lexicology
vocabulary
scouting sociolect
sociolinguistics
Polish Scouting and Guiding Association
sources of vocabulary
leksykologia
słownictwo
socjolekt harcerski
socjolingwistyka
Związek Harcerstwa Polskiego
źródła leksyki
Opis:
Celem artykułu jest charakterystyka źródeł leksyki w środowisku harcerskim. Materiał badawczy pochodzi ze źródeł wewnętrznych – poradników harcerskich, oraz źródeł zewnętrznych – słowników języka ogólnego. Słownictwo wyekscerpowano, stosując teorię pól znaczeniowych i zaznaczono jego pierwotne pola tematyczne (obszary, z których zostało przeniesione). Następnie materiał przeanalizowano pod kątem mechanizmów pojawiania się w zasobie leksykalnym harcerzy. W badanym zbiorze zaobserwowano zapożyczenia (wewnętrzne i zewnętrzne), neologizmy oraz neosemantyzmy (autorsko podzielone na właściwe, precyzujące i kolokacyjne).
The aim of the article is to characterize the sources of vocabulary used in the scouting community. The research material was taken from the internal sources – scouting handbooks, as well as the external sources – general language dictionaries. The words were excerpted based on the theory of semantic fields, and their primary thematic fields were indicated (i.e. the areas from which their meanings were transferred). Then the material was analysed with regard to the mechanisms of appearing in the scouts’ lexicon. In the researched set loanwords (both internal and external), neologisms, and neosemanticisms were observed. The latter were divided by the author into proper, specifying, and collocative ones.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2021, 20; 35-47
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z historii socjolektu szkolnego – słownictwo dotyczące karania uczniów
Autorzy:
Pacuła, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520155.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
student jargon (slang)
history of sociolect
lexycology
semantics
diachronic linguistics
socjolekt uczniowski
historia socjolektu
leksykologia
semantyka
historia języka
Opis:
From the history of school sociolect – lexis from the category of „punishing students” The author describes in this article the history of the student sociolect. The subject of the description is the vocabulary of students from the period: from the second half of the 19th century to the first half of the 20th century. The vocabulary relates to the thematic category of „punishing students”. This category includes a vocabulary relating to the use by teachers of methods and forms of rebuking students’ attitudes and behavior, forcing students to submit in not always standardized situations. The sources include texts by Ignacy Wolanowski, Henryk Ułaszyn, Henryk Łopaciński, Józef Magiera, Edward Klich, Piotr Ciuła and Włodzimierz Czarnecki. There are sixteen dictionary units in the publications. Most of the lexis are words attested by texts describing the student dialect of the second half of the 19th century.
Źródło:
Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 231-248
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dziejów nazewnictwa szkół wyższych w języku polskim (akademia, uniwersytet, wszechnica)
From the history of higher schools in Polish (akademia, uniwersytet, wszechnica)
Autorzy:
Walczak, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/497098.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
historia języka
leksykologia historyczna
dzieje wyrazów i ich znaczeń
terminologia
History of language
historical lexicology
history of words and their senses
terminology
Opis:
W pracy autor kreŚli zarys dziejów trzech nazw: akademia, uniwersytet i wszechnica w języku polskim. Obok informacji stricte językowych, zaczerpniętych przede wszystkim ze stosownych zródeł leksykograficznych, podaje też przy poszczególnych nazwach informacje historyczno-kulturalne. Kończy passusem o terminologicznych znaczeniach wyrazów akademia i uniwersytet w ustawie o organizacji szkolnictwa wyższego w Polsce.
The author outlines histories of three names of educational establishments: akademia, uniwersytet, wszechnica in the Polish language. Apart from strictly linguistic information obtained from relevant lexicographic sources, the individual names are accompanied by information on historical and cultural contexts. The paper is rounded off with a passage on the terminological connotations of the words akademia and uniwersytet as reflected in the Law on Organisation of Higher Education in Poland.
Źródło:
Język. Religia. Tożsamość; 2018, 1(17); 7-22
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:
Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ pandemii na polską, bułgarską i czeską leksykologię w roku 2020 i na początku 2021
The influence of the pandemic on Polish, Czech and Bulgarian lexicography in 2020 and early 2021
Autorzy:
Satoła-Staśkowiak, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127811.pdf
Data publikacji:
2022-02-03
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
pandemia
leksykologia
słowo roku
neologizmy
teorie spiskowe
częstotliwość użycia
rok 2020
język polski
język bułgarski
język czeski
pandemic
lexicology
word of the year
neologism
conspiracy theory
frequency of use
the year 2020
Polish language
Bulgarian language
Czech language
Opis:
Przedmiotem uwagi są szybko następujące, podczas pandemii, konsekwencje językowe – leksykalne (nowe słowa, zwielokrotniona częstotliwość użycia istniejących słów) i komunikacyjne, stanowiące dla językoznawców ciekawą podstawę badań współczesnych języków, z których trzy: polski, bułgarski, czeski stały się fundamentem analizy i badań frekwencyjnych. Mimo, że omawiane procesy językowe mają charakter globalny, to tendencje leksykalne w poszczególnych językach, jak i funkcje mowy, realizowane są w różny sposób, z heterogenicznym natężeniem, dlatego warto przyjrzeć im się bliżej. Prezentowany w artykule materiał został wyekscerpowany z dostępnych w sieci i na bieżąco notujących jednostki języka źródeł. Były nimi korpusy językowe: Narodowy korpus języka polskiego, Bułgarski narodowy korpus, Czeski narodowy korpus, autorski Polsko-bułgarsko-rosyjski korpus równoległy, którego autorka artykułu jest współautorką i przeglądarki typu: frazeo.pl czy slowanaczasie oraz słowniki elektroniczne, np.: miejski.pl. Pomocne stały się polskie, bułgarskie i czeskie programy publicystyczne i informacyjne, a także najmłodsza, choć nieliczna, literatura naukowa.
I discuss the linguistic consequences of the current pandemic, such as the emergence of new words and/or an increase in the frequency of use of some pre-existing words, and issues linked to communication. The paper refers to the Polish, Bulgarian and Czech languages. A frequentative approach is applied. Although the outlined linguistic processes are global in nature, several key aspects differentiate the three chosen languages in terms of frequency (including the occurrence of words and functions of speech). The linguistic data was gathered using online resources, including: The National Corpus of Polish, the Czech National Corpus, the Bulgarian National Corpus, the Polish-Bulgarian-Russian parallel Corpus (co-authored by the author of this paper), popular word browsers (frazeo.pl, slowanaczasie) and digital dictionaries (miejski.pl), journalism and information programs, and some of the most recent academic literature.
Źródło:
Językoznawstwo; 2021, 15; 23-37
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Topograficzno-historyczna geneza nazw własnych krakowskich mostów i innych budowli służących przeprawie
Topographical-historical origins of proper names of bridges and other structures for crossing in Cracow
Autorzy:
Kowalik, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171622.pdf
Data publikacji:
2020-12-11
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
motywacja
leksykologia
onomastyka
urbanonimia
gefironim
motivation
lexicology
onomastics
urbanonymy
gefironim/gephyronym
Opis:
The following paper is dedicated to the analysis of 41 proper names (including 18 historical names) of structures in Cracow used for crossing water and terrain, identified architecturally as bridges, footbridges, trestle bridges and flyovers. These names have got a rather distinct structure: the anteposition contains a generic name, while the postposition comprises an individualising determinant, such as an adjective or a noun in genitive case, less frequently nominative: most Dębnicki (bridge), most Wandy (bridge), most Lajkonik (bridge); kładka Ojca Bernatka (footbridge), estakada Obrońców Lwowa (trestle bridge). Most of these terms have toponymic or anthroponymic motivation connected with Cracow, others belong to exceptions. There is a tendency for using commemorative names, introduced with the preposition imienia/im. (named after): most im. Kardynała Franciszka Macharskiego. Due to the fact that these structures are located in the city, their names belong to urbanonymy. The physical appearance and function of these facilities make it possible to apply in their names the notion of hodonymy. In the Russian language the term gefironim has been used in reference to these names. In terms of the type of denoted structures, the notion gefironim is narrower than an urbanonym, but it is wider when it comes to the area in which these structures are located.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2020, 15; 131-144
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Synonimia w świetle Słownika synonimów polskich Adama Stanisława Kra sińskiego z 1885 roku
Synonymia, in the light of the Słownik synonimów polskich by Adam Stanisław Krasiński, dated 1885
Autorzy:
Jankowiak, Lucyna Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1595706.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Polish language
the lexicology and the lexicography
synonyms
język polski XIX wieku
leksykologia i leksykografia
synonimy
Opis:
The paper presents a theory of the synonymia (at the preface and by selection and characteristics of the material) in the first Slavic dictionary of synonyms. According to the Krasiński – a forerunner of researches regarding the synonymia in Polish linguistics – words related to the same referent are always (more or less) different: in terms of additional meaning, shade, expression (e.g. emotions).
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2012, 11; 81-92
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słownictwo nazywające katolików i niekatolików w XVIII-wiecznych kazaniach ks. Krzysztofa Kluka
The vocabulary calling Catholics and non-Catholics in the eighteenth-century homilies by Krzysztof Kluk
Autorzy:
Szamryk, Konrad Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2118454.pdf
Data publikacji:
2013-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
język polski na przełomie XVIII i XIX wieku
leksykologia
pola semantyczne
katolicy
niekatolicy
Polish language at the turn of XVIII and XIX centuries
lexicology
semantic fields
Catholics
non-Catholics
Opis:
The article presents the analysis of lexical calling Catholics and non-Catholics in the eighteenth-century sermons by priest Christopher Kluk – priest/scientist, parson of the parish in Ciechanowiec, KEN coworker. The vocabulary of the homilies is divided into four linguistic fields: members of my religious community, Christian-non-Catholics, non-Christians, atheists. This studies has shown a clear domination of the Roman Catholic beliefs and tendencies of everyday understanding of the religion, where there is an equal sign between the Catholic and Christian. It was also found that the linguistic field hChristian-non-Catholicsi in Kluk’s homilies is much smaller than the same linguistic fields in the seventeenth-century preachers homilies. It may shows that in the eighteenth century, the echoes of the Reformation has not proved such a great emotion, even among ordinary priests.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2013, 13; 333-346
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Semantyka historyczna – zakres badań i ich wyniki
Historical semantics – scope of research and achievements
Autorzy:
Sieradzka-Baziur, Bożena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459535.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
historia języka
semantyka historyczna
leksykografia
leksykologia
history of language
historical semantics
lexicography
lexicology
Opis:
The article presents the scope of research conducted within regard to historical semantics in Poland. Semanticists do research on the history of word’s and construction’s meaning. The sources of research materials (dictionaries and texts) are discussed. The on-line Conceptual Dictionary of Old Polish is described in detail as one of the sources. Also there are presented some achievements of Polish linguists in semantic-historical research.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2017, 12; 226-237
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Semantyka miłości w Nowym wielkim dykcjonarzu Pierre’a Daneta i Dymitra Franciszka Koli
The meanings of lexeme miłość in Nowy Wielki Dykcjonarz by Pierre Danet and Dymitr Franciszek Kola
Autorzy:
Marczak, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20679055.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
miłość
cnota
słowniki wielojęzyczne XVIII wieku
leksykografia historyczna
leksykologia historyczna
love
virtue
18th century multilingual dictionaries
historical lexicography
historical lexicology
Opis:
Celem artykułu jest opisanie różnych znaczeń leksemu miłość we francusko-łacińsko-polskim Nowym wielkim dykcjonarzu Pierre’a Daneta i Dymitra Franciszka Koli. Słownik notuje w oddzielnych artykułach hasłowych romantyczne, aromantyczne (więzy rodzinne, przyjacielskie) i religijne (cnota teologiczna) interpretacje pojęcia. Wskazano i opisano elementy materiału słownikowego odnoszące się do tych trzech aspektów. Szczególną uwagę poświęcono miłości konceptualizowanej jako cnota oraz przedstawieniu jej w kontekście innych cnót notowanych w słowniku. Wyniki analizy pokazują, że wyodrębnienie ściśle religijnego rozumienia miłości jest osobliwością dykcjonarza Daneta–Koli. Takie rozumienie współcześnie słabo zaznacza się w języku ogólnym. Można podejrzewać, że w XVIII-wiecznym obrazie rzeczywistości percepcja miłości była bardziej ugruntowana w wierze, co wpłynęło na sposób jej objaśnienia i kategoryzacji w Nowym wielkim dykcjonarzu.
The paper aims to describe the meanings of the lexeme miłość [love] in the French-Latin-Polish Nowy Wielki Dykcjonarz [New Grand Dictionary] by Pierre Danet and Dymitr Franciszek Kola. The dictionary notes in separate entries the romantic, aromantic (family ties, friendship) and religious (theological virtue) aspects of the lexeme. The dictionary material relating to these three aspects is analysed and described. Special attention was paid to the conceptualisation of miłość as a virtue and its presentation in the context of other virtues noted in the dictionary. The analysis shows that the separation of a religious understanding of love is a peculiarity of the Danet–Kola dictionary. This aspect is rarely used in the general language today. It may be suspected that in the eighteenth-century worldview, the perception of love was more grounded in faith, which influenced the way it was described in the dictionary.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2022, 56; 387-403
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Profesor Tadeusz Szymański jako badacz leksyki prasłowiańskiej
Professor Tadeusz Szymański as a researcher of Proto‑Slavic vocabulary
Autorzy:
Ostrowski, Bogumił
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26731736.pdf
Data publikacji:
2023-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
etymology
historical lexicology and lexicography
diachronic linguistics
geolinguistics
etymologia
leksykologia i leksykografia historyczna
językoznawstwo diachroniczne
geolingwistyka
Opis:
The preliminary part of the study presents a scientific profile of Professor Tadeusz Szymański in the initial (over twenty years) period of his research activity at the Institute of Slavic Studies (Slavistics) of the Polish Academy of Sciences. In the article the particular attention was paid to the participation and researcher’s contribution to the Proto‑Slavic lexicon which is archival these days. The initial versions of the PSL vocabulary words *medvědь, *mešьka (*mečьka) and *mekati developed by Tadeusz Szymański became the starting point to present them in a broader research perspective (not only etymological, but also ethno‑ and geolinguistics), more than 50 years after being developed. It is worth emphasizing that, despite the significant progress on the work on PSL lexicology, these unique dictionary materials can still serve as a starting point for further detailed research and verification of existing findings.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2023, 18; 261-279
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies