Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "kultura polska XIX wieku" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-6 z 6
    Tytuł:
    Sarmatyzm i biedermeier. Granice, cezury, przepływy. W kręgu galicyjskich spadkobierców Soplicy
    Sarmatism and Biedermeier. Borders, Time Frames, Shifts and Changes. Within the Circle of Soplica’s Galician Heirs
    Autorzy:
    Węgrzyn, Iwona Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1194048.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    romantyczny sarmatyzm
    biedermeier
    kultura polska XIX wieku
    Romantic Sarmatism
    Biedermeier
    19th-century Polish culture
    Opis:
    Prezentowany tekst jest propozycją interpretacji dostrzeżonej interferencji dwóch nurtów dziewiętnastowiecznej kultury polskiej: romantycznego sarmatyzmu i biedermeieru jako przykładu dyfuzji kulturowej, której efektem staje się zredefiniowana kulturowa tożsamość polskiego ziemiaństwa drugiej połowy XIX w. Na przykładach dzieł literackich, określonych jako krąg spadkobierców Pamiątek Soplicy Henryka Rzewuskiego, pokazuję nie tylko ewolucję dawnej tradycji szlacheckiej w kontekście zmian społecznych i kulturowych, jakie przynosi XIX w., ale przede wszystkim wydobywam znaczenie biedermeieru jako ważnego impulsu kulturowego, który modernizował tradycję szlachecką i otwierał ją na kulturowe procesy zachodzące w dziewiętnastowiecznej Europie. Kulturowa dyfuzja zachodząca między romantycznym sarmatyzmem a biedermeierem pozwala mi wskazać niezbyt wyraźnie dostrzegane z perspektywy typowych ujęć historii kultury polskiej XIX w. geograficzne granice występowania zjawisk kulturowych oraz czasowe cezury ich trwania, zwracam też uwagę na wydarzenia społeczne, które inicjowały kulturowe przepływy w obrębie kultury polskiej XIX w.
    The article is a suggestion for a possible interpretation of an identified interference of two currents − Romantic Sarmatism and Biedermeier which marked their presence in the 19th-century Polish culture. The currents provide an example of cultural diffusion which results in redefinition of the cultural identity of Polish gentry of the second half of the 19th century. Based on literary works defined as the circle of heirs of Pamiątki Soplicy [Soplica’s Memoirs] by Henryk Rzewuski, the article portrays not only the evolution of the old-time szlachta (Polish gentry) tradition in the context of ongoing social and cultural changes brought by the 19th century but most of all it extracts the essence and meaning of Biedermeier as a crucial cultural impulse which modernised the tradition of szlachta (Polish gentry) and ushered it into the cultural processes taking place in the 19th-century Europe. This cultural diffusion which is apparent in the relationship between Romantic Sarmatism and Biedermeier makes it possible to outline the geographical borders of cultural phenomena as well as their time frames which are indistinct when looked into only from the perspective of commonly accepted mainstream history of the 19th-century Polish culture. Also, the article pays attention to the social changes which initiated shifts and movements within the Polish culture of the 19th century.
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2021, 11 (14); 161-182
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czarna sukienka: moda żałobna jako forma protestu i narzędzie sprzeciwu wobec carskiego zaborcy w dobie powstania styczniowego
    The Black Dress. Mourning Fashion as a Form of Protest and a Tool of Opposition to the Tsarist Invaders around the January Uprising
    Autorzy:
    Stankiewicz-Kopeć, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/37232852.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    czarna sukienka
    moda żałobna
    powstanie styczniowe
    kultura polska XIX wieku
    symbolika stroju
    black dress
    mourning fashion
    January Uprising
    19th century Polish culture
    dress symbolism
    Opis:
    Na początku lat 60. XIX w. moda na ziemiach polskich została w sposób szczególny wpisana w konteksty polityczne i narodowe oraz ściśle powiązana ze sprawą polską, stając się narzędziem walki z zaborcą. Najpierw, na początku lat 60. XIX stulecia – w okresie przedstyczniowych demonstracji – na znak żalu po utraconej Ojczyźnie oraz jako wyraz narodowej solidarności. Następnie w czasie powstania styczniowego i po jego upadku (1863/1864), kiedy strój ten stał się także znakiem indywidualnej straty osobistej wielu tysięcy Polek – wyrazem ich żalu po najbliższych (ojcach, mężach, synach narzeczonych) utraconych albo bezpośrednio w trakcie walk powstańczych, albo na skutek represji zaborcy. W efekcie polska czarna żałobna suknia weszła do kultury jako symbol splotu dziejów zniewolonej Ojczyzny z dramatycznymi losami indywidualnych Polaków. Analiza tytułowego zagadnienia zostanie przeprowadzona na podstawie materiałów źródłowych, wśród których znajdują się m.in.: wspomnienia z epoki, pamiętniki, zapiski, listy, artykuły prasowe, broszury, jak też raporty i dokumenty urzędowe. Zwracają one uwagę, iż w owym czasie moda była obiektem bacznej obserwacji i wnikliwej analizy zarówno samych Polaków, jak i zaborców – zwłaszcza rosyjskich, a także stała się istotnym elementem pamięci. Jako że zjawisko mody, mocno związane z tzw. duchem czasu należy interpretować w szerszym kontekście, uwzględniając m.in. ówczesne przemiany społeczno-polityczne, kulturowe, pod uwagę zostaną wzięte również odpowiednie opracowania tematyczne, pozwalające na rekonstrukcję wspomnianych kontekstów.
    At the beginning of the 1860s, fashion in Poland was specifically inscribed in political and national contexts and closely linked to the Polish cause, becoming an instrument of struggle against the invader. First, in the early 1860s – during the pre-January demonstrations – as a sign of mourning for the lost homeland and as an expression of national solidarity. Then, during the January Uprising and after its fall (1863/64), when dress also became a sign of individual personal loss for many thousands of Polish women; an expression of their grief for their loved ones (fathers, husbands, fiancées, sons) lost either directly during the Uprising or as a result of repression by the invader. As a result, the Polish black mourning dress entered the culture as a symbol of the intertwining of the history of the enslaved country with the dramatic destinies of individual Poles. The analysis of the title issue will be carried out on the basis of source materials, including contemporary memoirs, diaries, notes, letters, newspaper articles, pamphlets, as well as reports and official documents. They point out that fashion at that time was an object of close observation and careful analysis both by the Poles themselves and by the partitioners, especially the Russians, and became an important element of memory. Since fashion, strongly connected with the so-called “spirit of the times”, should be interpreted in a broader context, taking into account the socio-political, cultural changes of the time, relevant thematic studies are also taken into account, allowing for the reconstruction of the aforementioned contexts.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 21-48
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kazimierz Rzepecki – idealista i mąż nieidealny Izabeli Moszczeńskiej
    Kazimierz Rzepecki, an idealist and not an ideal man of Izabela Moszczeńska
    Autorzy:
    Siwiec, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1382008.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Izabela Moszczeńska
    Kazimierz Rzepecki
    Polish emancipation movement
    Polish culture of the second half of the 19th century and the first half of the 20th century
    kultura polska drugiej połowy XIX wieku i pierwszej połowy XX wieku
    polski ruch emancypacyjny
    Opis:
    Historia małżeństwa Izabeli Rzepeckiej z Moszczeńskich (1846–1941) – polskiej publicystki, działaczki oświatowej, politycznej i emancypacyjnej – i Kazimierza Rzepeckiego (1866–1902) – publicysty i działacza społecznego – obrazuje proces przekształcania się na przełomie XIX i XX wieku rodziny typu patriarchalnego, szlacheckiego czy mieszczańskiego w rodzinę partnerską. W ramach tego nowego, demokratycznego modelu, pojawiającego się najszybciej w środowisku inteligencji lewicowej, przedefiniowane zostały role kobiety i mężczyzny, np. upowszechniającemu się zjawisku pracy zawodowej kobiety towarzyszyło zjawisko ocieplania się emocjonalnego obrazu mężczyzny. Jednak – jak wynika ze wspomnień Moszczeńskiej – przekształcanie się tradycyjnego modelu kobiecości w nowoczesny model emancypantki przebiegało mniej dramatycznie niż kryzys męskości.
    The history of Izabela Rzepecka’s, nee Moszczeńska’s (1864–1941, a Polish publicist, an educational, political, and emancipatory activist), marriage with Kazimierz Rzepecki (1866–1902, a publicist, and a social activist) illustrates the process of transformation of a patriarchal, noble, or bourgeois model of a family into a family, which, at the turn of the nineteenth and the twentieth century, was set on the grounds of partnership. Under the new, democratic model of a family, followed more willingly by left-wing intellectuals, the traditional gender roles of men and women have been redefined by, for example, the fact that the popularization of women’s professional activity was accompanied by the process of warming up of a man’s emotional image. However, as it is apparent from the memories of Moszczeńska, the transformation of a traditional standard of femininity into a modern model of a suffragist took less dramatic course than a crisis of masculinity.
    Źródło:
    Autobiografia Literatura Kultura Media; 2016, 6, 1; 191-198
    2353-8694
    2719-4361
    Pojawia się w:
    Autobiografia Literatura Kultura Media
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Warszawskie sezony Salomei Kruszelnickiej (1898–1902)
    Warsaw seasons of Salomea Kruszelnicka (1898–1902)
    Autorzy:
    Dziadek, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1358250.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    Salomea Kruszelnicka
    wokalistyka operowa
    opera warszawska
    polska kultura muzyczna w czasach zaborów
    polska krytyka muzyczna przełomu XIX i XX wieku
    operatic vocalism
    Warsaw opera
    Polish musical culture in the period of the Partitions
    Polish musical criticism at the turn of the nineteenth and twentieth centuries
    Opis:
    The article discusses the artistic activity of Salomea Kruszelnicka in the years 1898–1902. It predominantly concerns her performances on the stage of the Warsaw Government Theatres. The account is supplemented with a report on her other activities in that period. The work is based on source material gathered from the press published in Poland, Leipzig (“Signale für die musikalische Welt”) and Saint Petersburg (the Polish-language weekly “Kraj”). The reviews of Kruszelnicka’s performances constitute a valuable record of the reception of her art and, at the same time, paint an interesting picture of a fragment of Warsaw’s musical culture at the turn of the nineteenth and twentieth centuries – a time when traditional views on art clashed with modernist trends.
    Artykuł jest poświęcony omówieniu działalności artystycznej Salomei Kruszelnickiej w latach 1898–1902. Uwzględniono przede wszystkim jej występy na scenie operowej Warszawskich Tea- trów Rządowych. Relację uzupełniono sprawozdaniem na temat pozostałych działań artystki w tym okresie. Praca została napisana w oparciu o materiał źródłowy zebrany w prasie wychodzącej w ośrodkach polskich, Lipsku („Signale für die musikalische Welt”) i Petersburgu (polskojęzyczny tygodnik „Kraj”). Recenzje poświęcone występom Kruszelnickiej stanowią cenny dokument recep- cji jej sztuki, a przy okazji tworzą ciekawy obraz wycinka warszawskiej kultury muzycznej prze- łomu XIX i XX wieku – czasu, w którym starły się ze sobą tradycyjne poglądy na sztukę z prądami modernistycznymi.
    Źródło:
    Edukacja Muzyczna; 2019, 14; 17-75
    2545-3068
    Pojawia się w:
    Edukacja Muzyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pomiędzy grozą śmierci a nadzieją na życie wieczne, czyli o symbolice kilku ornatów żałobnych z końca XVIII oraz z XIX wieku
    Between the Fear of Death and Hope for Eternal Life: On the Symbolism of Several Funerary Vestments from the Late 18th and 19th Centuries
    Autorzy:
    Moisan-Jablonski, Christine
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2056553.pdf
    Data publikacji:
    2022-05-16
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    ornaty żałobne
    ikonografia
    kultura funeralna
    śmierć
    czyściec
    Dies irae
    Serce Jezusa
    słowo i obraz
    sztuka polska XVIII i XIX wieku
    mentalność religijna
    funerary vestments
    iconography
    funerary culture
    death
    purgatory
    the Heart of Jesus
    word and image
    Polish 18th- and 19th-century art
    religious psychology
    Opis:
    Niewiele ornatów pogrzebowych w kolorze czarnym zachowało się do naszych czasów. Usunięte z liturgii po reformie Soboru Watykańskiego II, należą one dziś do rzadkości, stanowiąc tym cenniejsze świadectwo staropolskiej kultury funeralnej. Do efektownych przykładów barokowego theatrum, w którym szczególną rolę odgrywały wyłaniające się z czarnego tła motywy haftowane kolorowymi nićmi, należą cztery polskie ornaty z końca XVIII i XIX wieku. Dwa znajdują się w zbiorach Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach. Pozostałe są przechowywane w Lwowskim Muzeum Historii Religii oraz w parafii w Górce Kościelnickiej pod Krakowem. Mają one bogatą ikonografię. Obok motywów związanych z pasją Chrystusa (krzyż oraz narzędzia męki – arma passionis) ukazano na nich symbole śmierci i przemijania (czaszki, szkielety, trumny, klepsydry, zegary). Widnieją na nich także dusze w czyśćcu, przypominając, że owoców mszy św., pamiątki krwawej ofiary Chrystusa, doświadczają zmarli. Wymowę ornatów uzupełniają łacińskie sentencje, zawierające fragmenty pieśni Dies irae. Symbolika ornatów żałobnych nie była podporządkowana jedynie głoszeniu ziemskiego tryumfu śmierci, lecz wyrażała nadzieję zbawienia i życia wiecznego.
    Very few funerary vestments that are black in colour have survived to our times. They were excluded from use in the liturgy following the reforms of the Second Vatican Council, and are rare today, which makes them an even more valuable testimony of Old Polish funerary culture. Four Polish chasubles, dating from the end of the 18th and 19th centuries, had a special role among the striking examples of the Baroque theatrum, in which motifs embroidered with coloured threads emerging from the black background played a special role. Two are in the collection of the Diocesan Museum in Siedlce. The others are housed in the Lviv Museum of the History of Religion and in the parish in Górka Kościelnicka near Kraków. They have a rich iconography. In addition to motifs related to the passion of Christ (the cross and instruments of the passion), they depict symbols of death and transience (skulls, skeletons, coffins, hourglasses, clocks), as well as souls in purgatory, reminding us that the fruits derived from holy Mass – remembrances of Christ’s bloody sacrifice – are also experienced by the dead. The vestments are complemented by Latin maxims containing excerpts from the Dies Irae hymn. The symbolism of the funerary vestments was not only subordinated to proclaiming the triumph of death, but also expressed the hope of salvation and eternal life.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 4; 35-66
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-6 z 6

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies