Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "krzyże" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 29
Tytuł:
„Taki pejzaż”. Napisy na figurach przydrożnych w krajobrazie wiejskim
“Such a Landscape”. Inscriptions on Wayside Crosses in the Countryside
Autorzy:
Sułek, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/14438249.pdf
Data publikacji:
2023-03-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
wayside crosses
social memory
collective representations
collective values
krzyże przydrożne
pamięć społeczna
reprezentacje kolektywne
wartości zbiorowe
Opis:
The article addresses a source rarely used by social researchers, namely the inscriptions on wayside crosses in rural settings. Crosses erected “in memory of” preserve social memory and forestall the natural process of oblivion. These inscriptions are the products of social reflection, and express collective representations and the collective opinion of the community. One can deduce the values most important to the community, and those most endangered, from the wording imprinted on the crosses. The preserved inscriptions are all the more valuable as a state of collective consciousness in rural communities has yet to be constructed on the basis of individual testimonies in the form of letters or diaries. The inscriptions on crosses in an area of the Lublin voivodeship, enriched with information gathered regarding the local context, constitute the article’s empirical basis.
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2023, 67, 1; 145-162
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dni krzyżowe w polskiej religijności ludowej
Rogation Days in Polish Folk Religiosity
Autorzy:
Kupisiński, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2037184.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Dni krzyżowe
krzyże i kapliczki
religijność ludowa
procesje błagalne
modlitwy o urodzaje
Rogation Days
crosses and shrines
folk religiosity
supplicatory processions
prayers for the harvests
Opis:
W kalendarzu liturgicznym Kościoła katolickiego przy wspomnieniach świętych powstało wiele zwyczajów i obrzędów religijnych związanych z pracami agrarnymi. W okresie wiosennym takim świętem w religijności ludowej był dzień św. Marka (25.04), kiedy to modlono się o urodzaje i zachowanie od wszelkich klęsk żywiołowych, a także Dni krzyżowe obchodzone przed uroczystością Wniebowstąpienia Pańskiego (poniedziałek, wtorek, środa). Początek tych zwyczajów obserwujemy w V wieku w Galii (Francja), a od VI wieku również w Rzymie. Podczas procesji błagalnych zatrzymywano się przy kaplicach i krzyżach przydrożnych, śpiewano wezwania litanijne, a od IX wieku „Litanię do Wszystkich Świętych”, antyfony i psalmy ku czci patrona czy innych świętych cieszących się szczególnym nabożeństwem w danej parafii bądź diecezji. Procesja kończyła się w kościele, gdzie odprawiano Mszę świętą. Obecnie w Polsce obchodzi się święto Wniebowstąpienia Pańskiego w niedzielę przed Uroczystością Zesłania Ducha Świętego. Dni krzyżowe bywają nazywane dniami modlitw o dobre urodzaje oraz w intencji krajów głodujących. Poleca się organizowanie procesji błagalnych oraz odprawienie Mszy wotywnej kolejno: w poniedziałek „w okresie zasiewów”, we wtorek „o uświęcenie pracy ludzkiej”, a w środę – „za głodujących”.
In the liturgical calendar of the Catholic Church on the festivals of saints there is a number of customs and religious rituals related to the agrarian work. In the spring one of this kind of celebration in the folk religion was the Feast of St. Mark's (25.04), when people prayed for abundant harvest and protection from all natural disasters, as well as Rogation Days celebrated before the feast of the Ascension (Monday, Tuesday, Wednesday). These customs have their origins in the fifth century in Gaul (France), from the sixth century they were also practiced in Rome. During supplicatory procession the faithful stopped at the roadside chapels and crosses, chanting litanies, and from the ninth century this was “Litany of the Saints”, antiphons and psalms in honor of a patron saint or other saints who enjoyed a particular devotion in a given parish or diocese. The procession ended in a church, where Mass was celebrated. Currently in Poland the feast of the Ascension is celebrated on the Sunday before Pentecost. Rogation Days are also called days of prayer for good harvests and in the intention of countries suffering starvation. It is recommended to organize supplicatory processions and celebration of the votive Mass on Monday “in the period of sowing”, on Tuesday – “the sanctification of human labor” and on Wednesday – “for the hungry.”
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2017, 64, 9; 123-135
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gliwiccy obrońcy krzyża
Autorzy:
Dziurok, Adam (1972- ).
Powiązania:
Biuletyn IPN 2021, nr 11, s. 105-117
Współwytwórcy:
Tracz, Bogusław (1972- ). Autor
Data publikacji:
2021
Tematy:
Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa (Gliwice)
Kościół a państwo
Katolicy
Dyskryminacja religijna
Krzyże
PRL
Protest społeczny
Prześladowania religijne
Artykuł z czasopisma historycznego
Opis:
W artykule przedstawiono szczegóły zajść gliwickich – w czerwcu 1960 roku w Gliwicach doszło do dużych protestów wiernych w związku z usunięciem przez komunistyczne władze krzyża postawionego w miejscu planowanej budowy kościoła. Autor wspomina o zaostrzeniu polityki antykościelnej po 1956 roku, a także o podobnych protestach i wydarzeniach z Nowej Huty i Zielonej Góry. Opisuje starcia z milicją oraz z oddziałem ZOMO z Katowic, który w ciągu 20 minut rozproszył tłum wiernych uczestniczących w pochodzie w stronę centrum Gliwic, po zakończonej mszy. Wspomniano o osobach najbardziej zaangażowanych w demonstracje, później także aresztowanych i osadzonych w więzieniach.
Fotografie.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Ikonografia Daniela miedzy lwami na krzyżach celtyckich
The Iconography of Daniel Between the Lions on the Celtic Crosses
Autorzy:
Bulas, Ryszarda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954305.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
krzyże celtyckie
ikonografia
sztuka irlandzka
Celtic crosses
iconography
Irish art
Opis:
The author presents iconography of Daniel between the lions on the crosses, which were made in Ireland and Scotland in the period 8th-12th centuries. This scene is represented on eleven Irish crosses (Kells, Kilree, Moone, Casteldermot, Galoon, Clones, Arboe, Drumcliff) and on two crosses from Scotland (Iona, Maigle). The author divides all scenes with Daniel between the lions on three groups: Daniel with two lions, Daniel with four lions, Daniel with seven lions. The autor states that scene with Daniel symbolizes on the Celtic Crosses very important step of the spiritual ladder to the heaven. This idea was basic for the monastic live of Irish monks in Christian Ireland.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 4; 241-264
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kapliczki i krzyże przydrożne widziane kątem oka
Roadside shrines and crosses looked at eye corner
Autorzy:
Wągrowski, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/144780.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
Tematy:
rogi
kapliczki i krzyże
ludowa twórczość
roads
shrines and crosses
people's creativity
Opis:
Kapliczki i krzyże przydrożne są istotnymi elementami w kulturowym krajobrazie Polski. Są efektem ludowej twórczości, wykonane z drewna, kamienia lub metalu. Kapliczki i krzyże z ciekawymi inskrypcjami poświęcone są patronom, najczęściej świętym. Czasem związane są z historią i martyrologią.
Roadside shrines and crosses are significant part of cultural landscape of Poland. They are effect of people's creativity, and made of timber, stone or iron. Roadside shrines and crosses with interesting inscriptions are devoted to patrons, mostly saints. Some of them are connected with history or martyrdom.
Źródło:
Drogownictwo; 2012, 10; 340-344
0012-6357
Pojawia się w:
Drogownictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kapliczki i krzyże w krajobrazie otwartym i zurbanizowanym Wielkopolski
Crosses and shrines in open and urbanized landscape of Wielkopolska
Autorzy:
Rydzewska, A.
Wilkaniec, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/87851.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geograficzne
Tematy:
kapliczki i krzyże
wieś
miasto
badania terenowe
funkcje
shrines and crosses
village
city
fieldwork
functions
Opis:
Kapliczki i krzyże przydrożne stanowią ważny element krajobrazu kulturowego Polski. Często były stawiane w miejscach istotnych z punktu widzenia podziałów przestrzeni, upamiętniały również miejsca wydarzeń historycznych. Zazwyczaj krzyże i kapliczki stanowiły cenny dla lokalnej społeczności obiekt kultu religijnego i przestrzenny punkt orientacyjny, były otaczane troską i opieką. Przy kapliczkach i krzyżach pojawiały się drzewa pojedyncze, bądź tworzące proste układy kompozycyjne, krzewy, a także byliny i rośliny jednoroczne. Współcześnie zmieniają się formy zieleni im towarzyszące, ulega zmianie również stosunek lokalnych społeczności do tych obiektów. W badaniach prowadzonych w ostatnich latach w Katedrze Terenów Zieleni i Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu zajmowano się tą formą architektury sakralnej występującej w Wielkopolsce.
Crosses and shrines, standing next to roads are significant element of cultural landscape of Poland. This objects were raised in places important to spatial arrangement as crossroads, village limits, founders’ plot neighborhood. Crosses and shrines were also frequently established to commemorate historical events. These objects were precious for local community as a sacred place or landmark. Next to crosses and shrines trees, ornamental shrubs, perennial and one year plants were planted. Nowadays forms of greenery accompanying sacral objects have been changed. Also its value for local communities is different now then in historical times. Department of Landscape Architecture of University of Life Sciences in Poznań performed research on crosses, shrines and accompanying greenery in Wielkopolska region and city of Poznań. The aim of research was to recognize historical, landscape and art values of crosses and shrines and present trends in its maintenance and its place in local communities life.
Źródło:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2013, 21; 89-102
1896-1460
2391-5293
Pojawia się w:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kapliczki i przydrożne krzyże elementem krajobrazu kulturowego. Studium przypadku gminy Miechów
Chapels and roadside crosses as parts of cultural landscape. The case study of Miechów municipality
Autorzy:
Hernik, J.
Ostrowski, M.
Nowak, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/88206.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geograficzne
Tematy:
kapliczki
przydrożne krzyże
gmina Miechów
krajobraz kulturowy
tożsamość
sacrum
chapels
roadside crosses
Miechów municipality
cultural landscape
identity
Opis:
Kapliczki i przydrożne krzyże są elementem polskiego krajobrazu, gdyż religia od zawsze odgrywała bardzo znaczącą rolę w kulturze i historii tego kraju. Celem artykułu jest przedstawienie pełnej inwentaryzacji kapliczek na terenie gminy Miechów (woj. małopolskie) w ujęciu materialnym i niematerialnym. Inwentaryzacją objęto wszystkie kapliczki i przydrożne krzyże z obszaru gminy Miechów tj. łącznie 177 obiektów. W pracy omówiono stan zachowania kapliczek i krzyży przydrożnych, których w większości na dzień dzisiejszy jest dobry. Można wnioskować, że mieszkańcy gminy dbają o obiekty małej sztuki sakralnej. Te małe sakralne obiekty stanowią z pewnością cenne dla materialnej kultury dziedzictwo. Jednakże, to nie artystyczne piękno decyduje na pierwszym miejscu o ich wartości. Są one świadectwem wiary i kultury religijnej, przyczyniając się do zachowania tożsamości kulturalnej i religijnej danego regionu. Ta tożsamość jest obecnie ważnym elementem krajobrazu kulturowego.
Chapels and roadside crosses are the elements of the Polish landscape, as the religion has always played a really significant role in culture and history of this country.This article aims to provide a full inventory of shrines in the Miechów district (Małopolska province),both in tangible and intangible approach. The inventory includes all roadside shrines and crosses from the municipality area and Miechów town, 177 objects in total. The paper discusses the conservation status of roadside shrines and crosses, which in most of the cases is good. It can be concluded that the residents of the community care about the small objects of sacred art. These small sacred objects are undoubtedly very valuable heritage for the tangible culture. However it is not the artistic beauty which is on the first place in deciding about their value. They bear witness to the faith and religious culture, contributing to saving the cultural and religious identity of the region. Nowadays this identity is a crucial element of the cultural landscape.
Źródło:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2013, 21; 115-126
1896-1460
2391-5293
Pojawia się w:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krzyże i kapliczki pokutne (pojednania), jako element średniowiecznej jurysdykcji karnej
Crosses and Chapels of Penance (Reconciliation) as Part of the Medieval Criminal Jurisdiction
Autorzy:
Warylewski, Jerosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/558369.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
prawo karne
archeologia prawna
ekspiacja
krzyże pokutne
kapliczki pokutne
criminal law
legal archeology
expiation
penitential crosses
penitential shrines
Opis:
Artkuł prezentuje zagadnienia z zakresu historii prawa karnego i tzw. archeologii prawnej oraz przedstawia ich źródła oraz wpływ na kształtowanie się i rozwój kultury prawnej w wiekach średnich na ziemiach polskich. Zagadnieniem kluczowym jest ewolucja kary i pojawienie się systemu kompozycji, w ramach której dochodziło do zawarcia ugody między sprawcą zabójstwa i rodziną (krewnymi) zabitego. Elementem zawieranej ugody był nakładany na sprawcę zabójstwa obowiązek wystawienia kamiennego krzyża lub kapliczki. Te elementy: krzyże i kapliczki, miały charakter ekspiacyjny, dlatego też powszechnie używa się nazwy krzyże i kapliczki pokutne. Tych kamiennych świadków średniowiecznego wymiaru sprawiedliwości karnej jest w Polsce kilkaset.
The article presents issues related to the history of criminal law and the so-called legal archeology. In addition it shows their sources and their impact on the formation and development of legal culture in the Middle Ages on Polish land. The key issue is the evolution of the penalty and the emergence of the composition system (łac. compositio), in which there have to reach a settlement between the perpetrator of the murder and the victim’s family (relatives). Element of the agreement was imposed on the perpetrator of the murder of an obligation to build a stone cross or chapel. These elements - crosses and shrines - had an expiatory character. Therefore they are commonly known as penitential crosses and shrines. There is several hundred of these stone witnesses of the medieval criminal justice in Poland.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2016, 38; 149-160
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krzyże kamienne w krajobrazie kulturowym Dolnego Śląska oraz ich znaczenie turystyczne (przykład powiatu świdnickiego)
Penitential stone crosses in the cultural landscape of the lower Silesia and their tourist value (on the example of the Świdnica Poviat)
Autorzy:
Bródka, S.
Uryasz, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/87724.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geograficzne
Tematy:
krajobraz kulturowy
krzyże kamienne
walory turystyczne
cultural landscape
penitential stone crosses
tourist attractions
Opis:
Artykuł omawia problematykę znaczenia krzyży kamiennych w kształtowaniu dziedzictwa kulturowego Dolnego Śląska. Region dolnośląski, a w szczególności okolice Świdnicy, Legnicy i Środy Śląskiej, należą do obszarów charakteryzujących się największym nagromadzeniem tego typu obiektów w skali Polski. Obecność krzyży kamiennych jest wyrazem wielowiekowych zmian w dziedzinie prawa, zwyczajów i religii jakie następowały na tym terenie i decydowały o jego odrębności kulturowej i społeczno-gospodarczej. Można je uznać także za dowód interkulturowości regionu. Inwentaryzacji poddano krzyże zlokalizowane w powiecie świdnickim. Efektem badań jest kompleksowa analiza stanu i zróżnicowania krzyży kamiennych, a w konsekwencji ocena znaczenia tych obiektów w krajobrazie kulturowym regionu oraz budowaniu oferty turystycznej powiatu świdnickiego.
The paper discusses the significance of the penitential crosses in the development of the Lower Silesia cultural heritage. The region, especially in the vicinity of Świdnica, Legnica and Środa Śląska, is known for the highest number of such crosses in Poland. The presence of penitential crosses gives evidence to centuries of changes in the law, customs and religion witnessed on those lands, which contributed to its cultural, social and economic distinctiveness. They can also be considered as evidence of intercultural of region. The crosses located in the Świdnica poviat have been catalogued. The result of the study is a comprehensive analysis of the condition of the crosses and their diversification, allowing to assess the significance of such objects in cultural landscape and in developing the tourist offer of the Świdnica poviat.
Źródło:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2013, 19; 73-87
1896-1460
2391-5293
Pojawia się w:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krzyże pamięci przy ulicach Trójmiasta
Memorial crosses by the streets in Trójmiasto
Autorzy:
Przybylska, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/87435.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geograficzne
Tematy:
krzyże pamięci
Trójmiasto
ankieta internetowa
memorial cross
Internet survey
Opis:
Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na krzyże, stawiane jak dawniej przy drogach, ale które wiążą się wyłącznie ze smutnymi wydarzeniami i wyrażają cierpienie po stracie w wypadku drogowym ukochanych osób. W pierwszej części omówiono wybrane prace autorów ukazujących nie tylko samo zjawisko w Szwecji, Włoszech, Stanach Zjednoczonych i Polsce, ale nierzadko także rolę spontanicznych miejsc pamięci we współczesnej kulturze. Przykłady różnych form upamiętnień osób, które zginęły przy ulicach Trójmiasta są przedmiotem dalszej części opracowania. Natomiast spolaryzowane opinie użytkowników portalu Trojmiasto.pl na temat krzyży pamięci ustawianych, zazwyczaj nielegalnie, przy ulicach i drogach ukazuje trzecia, najbardziej rozbudowana część pracy.
The aim of the paper is to pay attention to crosses erected as in the past by the roads but nowadays associated only with sad events because they express pain after the beloved lost in accidents. Firstly, the selected literature have been presented which deal with not only the phenomenon itself in Sweden, Italy, the United States and Poland but also show the interpretation of the spontaneous memorial places as well. The other part of the article is focused on the examples of different forms of commemoration by the streets of Trójmiasto. Polarized opinions of the portal Trojmiasto.pl users on memorial crosses standing by the roads and streets, usually illegally, are the subject of the third and the most extensive part of the paper.
Źródło:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2013, 21; 77-88
1896-1460
2391-5293
Pojawia się w:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 29

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies